ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ : ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ

Transcript

1 ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ ΦΥΣΙΚΗΣ ΑΓΩΓΗΣ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ ΔΙΠΛΩΜΑΤΙΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ ΘΕΜΑ : ΑΘΛΗΤΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗΣ ΚΑΙ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΠΙΒΛΕΠΩΝ : ΣΥΚΑΡΑΣ ΕΥΑΓΓΕΛΟΣ ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΟ : ΤΡΙΑΝΤΑΦΥΛΛΙΔΗΣ ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΕΜ : ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ 2017

2 Περιεχόμενα Περιεχόμενα...2 ΠΡΟΛΟΓΟΣ... 4 ΠΕΡΙΛΗΨΗ... 5 Κεφάλαιο 1 Ανατομικά στοιχεία... 6 ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΚΝΗΜΗΣ... 6 Οστά της κνήμης και της περόνης. (Monkhouse, S., (2011), Κλινική Ανατομική) ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΟΥ ΑΚΡΟΥ ΠΟΔΟΣ... 8 Οστά του ταρσού... 8 Τα μετατάρσια Οι φάλαγγες των δακτύλων ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΝΗΜΗΣ Τα οστά της κνήμης, συντάσσονται : A. Με την κατά γόνυ (γόνατο) διάρθρωση B. Με την κνημοπερονιαία διάρθρωση C. Με την κνημοπερονιαία συνδέσμωση (Αμπατζίδης Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις) ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΔΟΣ Α.ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗ ή ΑΣΤΡΑΓΑΛΟΚΝΗΜΙΚΗ ΑΡΘΡΩΣΗ Αρθρικός θύλακας Σύνδεσμοι Β. ΜΕΣΟΤΑΡΣΙΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ C. ΤΑΡΣΟΜΕΤΑΤΑΡΣΙΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ D. ΜΕΣΟΜΕΤΑΤΑΡΣΙΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ E. ΔΑΚΤΥΛΙΚΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ Κεφάλαιο ΚΙΝΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗΣ ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗ ΑΡΘΡΩΣΗ ΚΝΗΜΟΠΕΡΟΝΙΑΙΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΑΡΣΟΥ ΤΑΡΣΟΜΕΤΑΤΑΡΣΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΣΟΜΕΤΑΤΑΡΣΙΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΜΕΤΑΤΑΡΣΙΟΦΑΛΑΓΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΣΟΦΑΛΑΓΓΙΚΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ

3 ΜΥΕΣ ΤΗΣ ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗΣ ΑΡΘΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΟΔΙΟΥ Πελματιαία περιτονία Κεφάλαιο 3 ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΥΠΕΡΧΡΗΣΙΑ (Overuse injuries) ΤΕΝΟΝΤΙΤΙΔΑ ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ (Achilles tendinitis) ΠΕΛΜΑΤΙΑΙΑ ΑΠΟΝΕΥΡΩΣΙΤΙΔΑ (Plantar fasciitis) ΤΕΝΟΝΤΙΤΙΔΑ ΠΡΟΣΘΙΟΥ ΚΑΙ ΟΠΙΣΘΙΟΥ ΚΝΗΜΙΑΙΟΥ ΜΥΟΣ (Tibialis anterior - posterior tendinopathy) ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ (Traumatic injuries) ΡΗΞΗ ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ ΤΕΝΟΝΤΑ (Rupture of the Achilles tendon) ΔΙΑΣΤΡΕΜΜΑ ΤΗΣ ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗΣ ΑΡΘΡΩΣΗΣ (Ligament strains of the ankle) ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

4 ΠΡΟΛΟΓΟΣ Η υγεία των κάτω άκρων παίζει σημαντικό ρόλο στη σωστή στάση και βάδιση, διότι είναι η βάση στην οποία στηρίζεται όλο το σώμα. Το πόδι είναι μια σύνθετη δομή που υπόκειται σε φορτία καθημερινά και η λειτουργικότητά του είναι μεγάλης σημασίας, το οποίο συμμετέχει στην ανύψωση του σώματος καθώς και στην απόσβεση κραδασμών κατά την διάρκεια διαφόρων δραστηριοτήτων, όπως στη βάδιση, στο τρέξιμο και στην προσγείωση μετά από άλματα. Συνεπώς, υφίσταται πολύ μεγαλύτερη καταπόνηση και μεταφορά δυνάμεων της ποδοκνημικής και του άκρου πόδα από τα άλλα μέρη του σώματος, γεγονός που κάνει την αποκατάσταση πιο δύσκολη, τόσο όμως και απαραίτητη. Η σημασία της λειτουργικότητας του άκρου πόδα γίνεται κατανοητή όταν εμφανίζονται έντονος πόνος και ενοχλήσεις κατά την βάδιση ή την συμμετοχή σε αθλητικές δραστηριότητες. Οι κακώσεις αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της άθλησης και ειδικά σε άτομα που συμμετέχουν σε κάποιο άθλημα. Η άμεση αντιμετώπιση και η ασφαλής διαδικασία της αποκατάστασης τόσο στο οξύ όσο και στο χρόνιο στάδιο είναι μία προσπάθεια μεθοδικής εφαρμογής εξειδικευμένων επιστημονικών γνώσεων και τεχνικών. Εξίσου σημαντική της αποκατάστασης είναι η πρόληψη αυτών των τραυματισμών. Στην εργασία αυτή, εξετάζονται οι σημαντικότερες αθλητικές κακώσεις που μπορεί να υποστεί η ποδοκνημική άρθρωση και ο τρόπος αντιμετώπισης τους. Μέσα από τον πρόλογο αυτό, θα ήθελα να ευχαριστήσω τα πρόσωπα του στενού μου περιβάλλοντος, καθώς όλοι τους ο καθένας με τον δικό του ξεχωριστό τρόπο με βοήθησε, με στήριξε και το κυριότερο όλοι μου στάθηκαν και μου έδωσαν δύναμη και κουράγιο για την επίτευξη του στόχου μου. Τέλος αισθάνομαι την ανάγκη να ευχαριστήσω τον καθηγητή μου και εισηγητή της πτυχιακής μου εργασίας, κύριο Ευάγγελο Συκαρά για τη συνεργασία και την βοήθεια στην διεκπεραίωσή της, καθώς χωρίς την καθοδήγηση του δεν θα ήμουν σε θέση να ολοκληρώσω άρτια την εργασία. 4

5 ΠΕΡΙΛΗΨΗ Η συμμετοχή σε διάφορες αθλητικές δραστηριότητες έχει αυξηθεί εντυπωσιακά τις τελευταίες δεκαετίες και έχει οδηγήσει σε αύξηση της επιδημιολογικής εμφάνισης των αθλητικών κακώσεων. Οι αθλητικές κακώσεις της ποδοκνημικής είναι πολύ συχνές στους αθλητές, όπως και η απογοήτευση όταν οι αθλητικές δραστηριότητες εξαιτίας του τραυματισμού θα πρέπει να μειωθούν ή να σταματήσουν για ένα διάστημα, έως ότου ο τραυματισμός αποθεραπευτεί. Η επαναφορά από ένα τραυματισμό με τις συνήθεις θεραπευτικές προσεγγίσεις μπορεί να διαρκέσει και μήνες. Στις περιπτώσεις εκείνες που απαιτείται κάποια χειρουργική επέμβαση πάντοτε συστήνεται μια αργή και σταθερή μετεγχειρητική αγωγή επαναφοράς των αθλητών, η οποία όμως σε αρκετές περιπτώσεις δεν ακολουθείται λόγω της ανυπομονησίας των αθλητών να φτάσουν στα προ-εγχειρητικά επίπεδα. Οι επανατραυματισμοί και οι υποτροπές είναι συχνές, αφού σε αυτές τις περιπτώσεις το αρχικό τραύμα δεν έχει αποκατασταθεί πλήρως. Ο βασικός σκοπός της παρούσης εργασίας είναι να παρουσιασθεί μέσα από την ανασκόπηση βιβλιογραφικών πηγών μια ολοκληρωμένη εικόνα για τις συχνότερες κακώσεις της ποδοκνημικής άρθρωσης, καθώς και τον τρόπο αποκατάστασης τους. Πιο συγκεκριμένα, η εργασία διαιρείται σε τρία βασικά κεφάλαια. Στο πρώτο κεφάλαιο παρουσιάζονται τα ανατομικά στοιχεία και στο δεύτερο κεφάλαιο περιγράφεται η κινησιολογία της ποδοκνημικής άρθρωσης αντίστοιχα. Στο τρίτο κεφάλαιο παρουσιάζονται οι κακώσεις της ποδοκνημικής και του ποδός, οι οποίες είναι ιδιαίτερα συχνές στον αθλητισμό και μπορούν να διακριθούν σε κακώσεις από υπερχρησία και σε τραυματικές κακώσεις. Στις κακώσεις από υπερχρησία μπορούμε να ξεχωρίσουμε την τενοντίτιδα του Αχίλλειου, την τενοντίτιδα των περονιαίων μυών, την πελματιαία απονευρωσίτιδα και την τενοντίτιδα του πρόσθιου και οπίσθιου κνημιαίου μυός. Τέλος, στις τραυματικές κακώσεις ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι ρήξεις του Αχίλλειου τένοντα και τα διαστρέμματα της ποδοκνημικής. Λέξεις-Κλειδιά : Κακώσεις ποδοκνημικής, Αποκατάσταση ποδοκνημικής, Αθλητικές κακώσεις, κακώσεις ποδός, κακώσεις από υπερχρησία, τραυματικές κακώσεις 5

6 Κεφάλαιο 1 Ανατομικά στοιχεία ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΗΣ ΚΝΗΜΗΣ Ο σκελετός της κνήμης αποτελείται από δυο επιμήκη παράλληλα οστά, την κνήμη, προς τα έσω και την περόνη προς τα έξω. Προς τα άνω η κνήμη αρθρώνεται με τους κονδύλους του μηριαίου οστού. Προς τα κάτω, η κνήμη και η περόνη αρθρώνονται με τον αστράγαλο. Η κνήμη ανήκει στα επιμήκη οστά και εμφανίζει άνω άκρο, κάτω άκρο και σώμα. Το άνω άκρο, αποτελείται από τον έσω και τον έξω κνημιαίο κόνδυλο, που ο καθένας τους εμφανίζει μια άνω επιφάνεια, την κνημιαία γλήνη και μια περιφέρεια. Μπροστά από τους δύο κονδύλους εμφανίζεται το κνημιαίο κύρτωμα. Το σώμα της κνήμης έχει σχήμα τριγωνικό πρισματικό. Εμφανίζει τρεις επιφάνειες την έσω, την έξω και την οπίσθια και τρία χείλη, το πρόσθιο, το έσω και το έξω. Το κάτω άκρο είναι πλατύ, έχει σχήμα ανώμαλου κύβου και εμφανίζει πέντε επιφάνειες. Στην έσω επιφάνεια εμφανίζεται το έσω σφυρό και στην έξω επιφάνεια η περονιαία εντομή στην οποία καθηλώνεται η περόνη. Η περόνη αποτελεί το εξωτερικό οστό της κνήμης. Βρίσκεται πίσω και έξω σε σχέση με την κνήμη και εμφανίζει άνω άκρο, κάτω άκρο και σώμα. Το άνω άκρο ή κεφαλή της περόνης συντάσσεται με τον έξω κνημιαίο κόνδυλο. Το σώμα αποτελείται από τρία χείλη, το πρόσθιο, το οπίσθιο και το μεσόστεο χείλος και τρεις επιφάνειες, την οπίσθια, την έξω και την έσω. Το κάτω άκρο της περόνης διευρύνεται και σχηματίζει το έξω σφυρό. Η εσωτερική επιφάνεια του έξω σφυρού αρθρώνεται με τον αστράγαλο, αποτελώντας το έξω τμήμα της ποδοκνημικής άρθρωσης. (Monkhouse, S., (2011), Κλινική Ανατομική) 6

7 Οστά της κνήμης και της περόνης. (Monkhouse, S., (2011), Κλινική Ανατομική). 7

8 ΣΚΕΛΕΤΟΣ ΤΟΥ ΑΚΡΟΥ ΠΟΔΟΣ Ο σκελετός του άκρου ποδός αποτελείται από 28 οστά τα οποία σχηματίζουν μεταξύ τους 57 αρθρώσεις και διακρίνονται σε 7 οστά του ταρσού, 5 μετατάρσια, 14 οστά φαλαγγών και 2 σησαμοειδή οστάρια. Το πόδι διαιρείται σε οπίσθιο (αστράγαλος και πτέρνα), μέσο (σκαφοειδές, κυβοειδές και 3 σφηνοειδή), και πρόσθιο (μετατάρσια και φάλαγγες). Οστά του ποδιού (δεξιά). Ραχιαία και πελματιαία άποψη. Ι Μεγάλος δάκτυλος, ΙΙ Δεύτερος Δάκτυλος, ΙΙΙ Τρίτος δάκτυλος, ΙV Τέταρτος δάκτυλος, V Πέμπτος δάκτυλος. (Sobbota, (2004), Άτλαντας ανατομικής του ανθρώπου). Οστά του ταρσού Ο αστράγαλος αρθρώνεται με τη κνήμη και την περόνη στη ποδοκνημική άρθρωση και μεταφέρει το βάρος ολόκληρου του σώματος προς το πόδι. Παρουσιάζει τρία μέρη : την κεφαλή, το σώμα και τον αυχένα. Η ανατομική ιδιαιτερότητα του αστραγάλου είναι ότι αφενός δεν αποτελεί σημείο πρόσφυσης μυών και αφετέρου καλύπτεται κατά 60% από αρθρικές επιφάνειες. Αυτή η ιδιότητά του, λόγω φτωχής αιμάτωσης τον καθιστά επιρρεπή 8

9 σε άσηπτη νέκρωση μετά από κάταγμα-εξάρθρημα. Για την περιγραφή του αστραγάλου διακρίνονται έξι επιφάνειες: Η άνω επιφάνεια εμφανίζει την τροχιλία του αστραγάλου, η οποία αρθρώνεται με την κάτω επιφάνεια της κνήμης. Η κάτω επιφάνεια εμφανίζει δύο αρθρικές επιφάνειες, την πρόσθια-έσω και την οπίσθια-έξω, που χωρίζονται με την αύλακα του αστραγάλου. Αυτή με όμοια αύλακα της πτέρνας σχηματίζουν τον ταρσιαίο σωλήνα, ο οποίος πληρούται από το μεσόστεο αστράγαλο-πτερνικό σύνδεσμο, ο οποίος και αποτελεί σημαντικό πηγή αγγειώσεως. Η έξω επιφάνεια εμφανίζει την έξω σφυρίτιδα, η οποία είναι αρθρική επιφάνεια που αρθρώνεται με τον έξω σφυρό και προς τα κάτω απολήγει στην έξω απόφυση του αστραγάλου. Η έσω επιφάνεια εμφανίζει προς τα άνω μικρή επιφάνεια, την έσω σφυρίτιδα που αρθρώνεται με τον έσω σφυρό. Η πρόσθια επιφάνεια (κεφαλή) αρθρώνεται με το σκαφοειδές. Η οπίσθια επιφάνεια εμφανίζει δύο φύματα, το έσω και το έξω, μεταξύ των οποίων υπάρχει αύλακα που υποδέχεται τον τένοντα του μεγάλου δακτύλου. (Χατζημπούγιας Ι., (2000), Στοιχεια Ανατομικής του Ανθρώπου) Αστράγαλος (δεξιός). Ραχιαία άποψη (85%) και πελματιαία άποψη (85%). (Sobbota, (2004), Άτλαντας ανατομικής του ανθρώπου). 9

10 Η πτέρνα είναι το μεγαλύτερο και ισχυρότερο από τα οστά του άκρου ποδός και βρίσκεται κάτω από τον αστράγαλο. Για την περιγραφή του αστραγάλου διακρίνονται έξι επιφάνειες: Η οπίσθια επιφάνεια εμφανίζει μία εγκάρσια ακρολοφία, στην οποία καταφύεται ο Αχίλλειος τένοντας. Η πρόσθια επιφάνεια είναι αρθρική και συμμετέχει στη διάρθρωση με το κυβοειδές. Η άνω επιφάνεια έχει τρεις αρθρικές επιφάνειες, την πρόσθια, την μέση και την οπίσθια αστραγαλική αρθρική επιφάνεια. Μεταξύ των δύο τελευταίων βρίσκεται η αύλακα της πτέρνας, η οποία μαζί με την αύλακα του αστραγάλου σχηματίζουν σωλήνα, τον ταρσιαίο κόλπο. Η πρόσθια και η μέση αρθρική επιφάνεια μπορεί να είναι συνενωμένες. Η κάτω επιφάνεια παρουσιάζει τρία φύματα, το πρόσθιο το έσω και το έξω φύμα. Στην έσω επιφάνεια της πτέρνας εμφανίζεται το υπέρεισμα του αστραγάλου πάνω στο οποίο υπάρχει η μέση αρθρική επιφάνεια. Η έξω επιφάνεια εμφανίζει το φύμα των περονιαίων μυών, την έξω απόφυση της πτέρνας κάτω από τη οποία φέρεται η αύλακα του τένοντα του μακρού περονιαίου μυός. (Snell R., (2009), Κλινική Ανατομική) Πτέρνα (δεξιά). Έσω άποψη. (Sobbota, (2004), Άτλαντας ανατομικής του ανθρώπου,) 10

11 Πτέρνα (δεξιά). Έξω άποψη. (Sobbota, (2004), Άτλαντας ανατομικής του ανθρώπου). Το σκαφοειδές βρίσκεται περισσότερο επί τα εντός και μεταξύ αστραγάλου και της σφηνοειδών οσταρίων. Η οπίσθια επιφάνεια του αρθρώνεται με την κεφαλή του αστραγάλου και η πρόσθια επιφάνεια του συντάσσεται με τα τρία σφηνοειδή οστά. Στην έσω επιφάνεια εντοπίζεται το φύμα του σκαφοειδούς που στρέφεται προς τα κάτω και έσω. Το κυβοειδές βρίσκεται στην έξω επιφάνεια του ποδιού. Έχει τέσσερις αρθρικές επιφάνειες μέσω των οποίων συνδέεται με την πτέρνα, το έξω σφηνοειδές, το 4 ο και 5 ο μετατάρσιο. Η πελματιαία του επιφάνεια εμφανίζει την αύλακα του κυβοειδούς, η οποία υποδέχεται τον τένοντα του μακρού περονιαίου μυός. Τα σφηνοειδή οστά είναι τρία (έσω, μέσο, έξω). Αρθρώνονται με το σκαφοειδές, την οπίσθια επιφάνεια του κυβοειδούς (έξω σφηνοειδές) και με τα τρία πρώτα μετατάρσια. (Αμπατζίδης Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις) 11

12 . Οστά του ποδιού. Έξω άποψη. (Sobbota, (2004), Άτλαντας ανατομικής του ανθρώπου). Οστά του ποδιού. Έξω άποψη. (Sobbota, (2004), Άτλαντας ανατομικής του ανθρώπου). Τα μετατάρσια Είναι πέντε επιμήκη οστά, με το πρώτο να αντιστοιχεί στον μέγα δάκτυλο, και το πέμπτο στον μικρό. Σε κάθε μετατάρσιο διακρίνουμε δύο άκρα, το πρόσθιο και το οπίσθιο και ενδιάμεσα τους βρίσκεται το σώμα. Το πρόσθιο ή κεφαλή αρθρώνεται με την πρώτη φάλαγγα του σύστοιχου δακτύλου. Το οπίσθιο ή βάση αρθρώνεται με τα οστά της πρόσθιας σειράς του ταρσού. Τέλος το πέμπτο μετατάρσιο παρουσιάζει στη βάση του το φύμα στο οποίο καταφύεται ο βραχύς περονιαίος. (Χατζημπούγιας Ι., (2000), Στοιχειά Ανατομικής του Ανθρώπου) 12

13 Οι φάλαγγες των δακτύλων Οι φάλαγγες αποτελούν τον σκελετό των δακτύλων και είναι δύο για το μεγάλο δάχτυλο και από τρεις για τα υπόλοιπα δάκτυλα. Συχνά ο μικρός δάκτυλος παρουσιάζει επίσης δύο φάλαγγες. (Αμπατζίδης Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις) Οστά του ταρσού, μετατάρσια και φάλαγγες των δακτύλων. (Monkhouse, S., (2011), Κλινική Ανατομική). 13

14 ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΗΣ ΚΝΗΜΗΣ Τα οστά της κνήμης, συντάσσονται : A. Με την κατά γόνυ (γόνατο) διάρθρωση B. Με την κνημοπερονιαία διάρθρωση C. Με την κνημοπερονιαία συνδέσμωση (Αμπατζίδης Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις) ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΠΟΔΟΣ Στις αρθρώσεις του ποδός υπάγονται : A. Ποδοκνημική ή αστραγαλοκνημική διάρθρωση B. Μεσοτάρσιες διαρθρώσεις C. Ταρσομετατάρσιες διαρθρώσεις D. Μεσομετατάρσιες διαρθρώσεις E. Δακτυλικές διαρθρώσεις (Αμπατζίδης Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις) Α.ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗ ή ΑΣΤΡΑΓΑΛΟΚΝΗΜΙΚΗ ΑΡΘΡΩΣΗ Αποτελεί τη σπουδαιότερη άρθρωση διότι μέσω αυτής επιτυγχάνεται η ένωση των οστών της κνήμης με το σκελετό του άκρου πόδα. Επίσης δια μέσου αυτής μεταφέρεται το βάρος του κορμού από την κνήμη στον άκρο πόδα. Οι αρθρικές επιφάνειες της άρθρωσης αυτής είναι : Η περοκνημική γλήνη Η τροχιλία του αστραγάλου Η περονοκνημική γλήνη εμφανίζει τρία τοιχώματα, το άνω, το έσω και το έξω. Το άνω τοίχωμα σχηματίζεται από την κάτω επιφάνεια του κάτω άκρου της κνήμης, το έσω τοίχωμα από την αρθρική επιφάνεια του έσω σφυρού και το έξω από την αρθρική επιφάνεια του έξω σφυρού. Η τροχιλία του αστραγάλου είναι υπόκοιλη στην πλαγιοπλάγια διάσταση, υπόκυρτη στην προσθοπίσθια και η εγκάρδια διάμετρος της πρόσθιας μοίρας της είναι μεγαλύτερη από της οπίσθιας. (Χατζημπούγιας Ι., (2000), Στοιχεία Ανατομικής του Ανθρώπου) 14

15 Αρθρικός θύλακας Ο αρθρικός θύλακος αποτελείται από έξω προς τα έσω, από τον ινώδη θύλακο και τον αρθρικό υμένα. Ο ινώδης θύλακος έχει σχήμα περιχειρίδος και προσφύεται κοντά στις αρθρικές επιφάνειες. Ο αρθρικός υμένας σχηματίζει προς τα πίσω θυλακοειδείς αποφύσεις, που επικοινωνούν με τα έλυτρα των τενόντων. (Αμπατζίδης Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις) Σύνδεσμοι Την ποδοκνημική ενισχύουν οι εξής σύνδεσμοι : 1. Έσω πλάγιος ή δελτοειδής Ο έσω πλάγιος ή δελτοειδής σύνδεσμος είναι ισχυρός, έχει τρίγωνο σχήμα και εκφύεται από το έσω σφυρό. Στη συνέχεια, ο σύνδεσμος διαχωρίζεται σε τρεις δεσμίδες, τον πρόσθιο αστραγαλοκνημικό, τον πτερνοκνημικό και τον οπίσθιο αστραγαλοκνημικό σύνδεσμο, που καταφύονται στο σκαφοειδές οστούν, στον αστράγαλο και στην πτέρνα. 2. Έξω πλάγιος Ο έξω πλάγιος σύνδεσμος αποτελείται από τρείς ξεχωριστές δεσμίδες, από τις οποίες, οι δύο προσφύονται προς τα κάτω στον αστράγαλο και η μία στην πτέρνα. Αυτές είναι ο πρόσθιος και οπίσθιος αστραγαλοπερονιαίος και ο περονοσκαφοειδής σύνδεσμος. 3. Πρόσθιος σύνδεσμος κάτω κνημοπερονιαίας συνδέσμωσης Ο πρόσθιος σύνδεσμος της κάτω κνημοπερονιαίας συνδέσμωσης προσφύεται στην πρόσθια επιφάνεια του κάτω άκρου της κνήμης και της περόνης, ενισχύοντας από εμπρός την συνδέσμωση. 4. Οπίσθιος σύνδεσμος κάτω κνημοπερονιαίας συνδέσμωσης Ο οπίσθιος σύνδεσμος της κάτω κνημοπερονιαίας συνδέσμωσης προσφύεται στην οπίσθια επιφάνεια του κάτω άκρου της κνήμης και της περόνης, ενισχύοντας από πίσω την συνδέσμωση. (Snell R., (2009), Κλινική Ανατομική) 15

16 (Gore Al., Spencer JP., (2004), The newborn foot. Am Fam p.p ). Β. ΜΕΣΟΤΑΡΣΙΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ Στις μεσοτάρσιες αρθρώσεις υπάγονται: 1. Οι αστραγαλοπτερνικές 2. Η εγκάρσια διάρθρωση του ταρσού ή διάρθρωση του Chopart 3. Η σκαφοσφηονοειδής 4. Οι μεσοσφηνοειδείς 5. Η σκαφοκυβοειδής 6. Η σφηνοκυβοειδής Η διάρθρωση του Chopart, συνδέει τα οστά του οπίσθιου στοίχου του ταρσού, με το σκαφοειδές και το κυβοειδές. (Αμπατζίδης Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις) C. ΤΑΡΣΟΜΕΤΑΤΑΡΣΙΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ Οι ταρσομετατάρσιες αρθρώσεις είναι τρεις, η έσω, η μέση και η έξω και συνδέουν τα τρία σφηνοειδή και το κυβοειδές, με τις βάσεις των πέντε μεταταρσίων. Οι τρεις επιμέρους αρθρώσεις φέρονται υπό την κοινή ονομασία διάρθρωση του Lisfranc. (Monkhouse, S., (2011), Κλινική Ανατομική) 16

17 D. ΜΕΣΟΜΕΤΑΤΑΡΣΙΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ Οι μεσομετατάρσιες ή μεσοβασικές αρθρώσεις είναι τρεις, έσω, η μέση και η έξω και συνδέουν τις βάσεις του 2 ου, 3 ου, 4 ου και 5 ου μεταταρσίου μεταξύ τους. (Χατζημπούγιας Ι., (2000), Στοιχεία Ανατομικής του Ανθρώπου) E. ΔΑΚΤΥΛΙΚΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ Οι δακτυλικές αρθρώσεις περιλαμβάνουν τις μεταταρσοφαλαγγικές και τις φαλαγγοφαλλαγγικές αρθρώσεις. 17

18 Κεφάλαιο 2 ΚΙΝΗΣΙΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗΣ ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗ ΑΡΘΡΩΣΗ Οι κινήσεις της ποδοκνημικής άρθρωσης πραγματοποιούνται γύρω από έναν άξονα, που περιγράφεται ως μετωπιαίος, αλλά στην πραγματικότητα είναι ελαφρώς λοξός και η κατεύθυνση του αλλάζει κάπως όταν συμβαίνει στροφή στην άρθρωση. Αυτό αποδεικνύεται από την ελαφρώς οπίσθια θέση του έξω σφυρού σε σχέση με το έσω. Δεν είναι σημαντικό στοιχείο, αλλά εξηγεί την τάση του ποδιού να γυρίζει προς τα έξω, όταν βρίσκεται σε πλήρη ραχιαία κάμψη και να γυρίζει προς τα μέσα όταν είναι σε πλήρη πελματιαία κάμψη. (Smith, L., (2005), Κλινική Κινησιολογία Brunnstrom s) Ραχιαία κάμψη (Κάμψη) : Είναι μια κίνηση προς τα εμπρός και πάνω του ποδιού στο οβελιαίο επίπεδο έτσι, ώστε να προσεγγίζει η ραχιαία επιφάνεια του ποδιού την πρόσθια επιφάνεια του σκέλους. Το μέσο εύρος ραχιαίας κάμψης είναι 20 μοίρες αν και περίπου 10 μοίρες ραχιαίας κάμψης απαιτούνται για ένα αποδοτικό βάδισμα. Πελματιαία κάμψη (Έκταση) : Είναι μια κίνηση προς τα εμπρός και κάτω του ποδιού στο οβελιαίο επίπεδο έτσι, ώστε να απομακρύνεται η ραχιαία επιφάνεια του ποδιού μακριά από την πρόσθια επιφάνεια του σκέλους. Το μέσο εύρος κίνησης για την πελματιαία κάμψη είναι 50 μοίρες, με τις 20 έως 25 αυτού να αξιοποιείται στο βάδισμα. (Hamilton, N., (2003), Κινησιολογία : Επιστημονική βάση της ανθρώπινης κίνησης) ΚΝΗΜΟΠΕΡΟΝΙΑΙΕΣ ΔΙΑΡΘΡΩΣΕΙΣ Η κνήμη και η περόνη συνδέονται σταθερά στην άνω και κάτω κνημοπερονιαία διάρθρωση με το μεσόστεο υμένα, γεγονός που τις κατατάσσει στις συνδεσμώσεις. Παρόλο που οι κινήσεις σε αυτές τις αρθρώσεις περιορίζονται σε μερικές μόνο μοίρες, είναι ουσιαστικές για την πραγματοποίηση της φυσιολογικής ραχιαίας και πελματιαίας κάμψης. Στην άνω κνημοπερονιαία διάρθρωση, η κίνηση περιορίζεται από την κατάφυση του τένοντα του δικέφαλου μηριαίου, του έξω πλάγιου συνδέσμου και του ιγνιακού 18

19 τένοντα καθώς επίσης και από τους κνημοπερονιαίους συνδέσμους και την περιτονία. Στην άρθρωση αυτή, κατά τη ραχιαία κάμψη της ποδοκνημικής μπορεί να γίνει αισθητή μια μικρή κίνηση ολίσθησης. Οι μικρές κινήσεις της άνω κνημοπερονιαίας άρθρωσης προκαλούνται από τη ραχιαία και την πελματιαία κάμψη στην κάτω κνημοπερονιαία άρθρωση. Εξαιτίας της ασυμφωνίας των συντασσόμενων οστών, οι κινήσεις στην κάτω κνημοπερονιαία άρθρωση πραγματοποιούνται υπό μορφή απαγωγής ή στροφής επηρεάζοντας την άνω κνημοπερονιαία άρθρωση. Η ραχιαία κάμψη της ποδοκνημικής υποχρεώνει την κεφαλή της περόνης να κινηθεί προς τα πάνω και η πελματιαία κάμψη αναγκάζει την κεφαλή να κινηθεί προς τα κάτω. Όταν η μικρή αυτή κίνηση αποτρέπεται συμπιέζοντας τα σφυρά δυνατά μεταξύ τους, η ραχιαία κάμψη περιορίζεται. (Hamilton, N., (2003), Κινησιολογία: Επιστημονική βάση της ανθρώπινης κίνησης) ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΑΡΣΟΥ Οι κινήσεις που εμφανίζονται στην εγκάρσια άρθρωση του ταρσού, στην υπασταγαλικη και στις υπόλοιπες αρθρώσεις του ταρσού, σχετίζονται συνήθως σε μεγάλο βαθμό με τις κινήσεις της ποδοκνημικής άρθωσης. Εκτός από την αστραγαλοσκαφοειδή άρθρωση, που ανήκει στην κατηγορία των σφαιροειδών αρθρώσεων, όλες οι υπόλοιπες ανήκουν στην κατηγορία των μη αξονικών αρθρώσεων και για το λόγο αυτό επιτρέπουν μόνο κινήσεις ολίσθησης. Ραχιαία κάμψη : Είναι μια ελαφριά ελάττωση της κυρτότητας της ραχιαίας επιφάνειας και της κοιλότητας της πελματιαίας επιφάνειας της περιοχής του ταρσού. Συνοδεύει την ραχιαία κάμψη της ποδοκνημικής άρθρωσης. Πελματιαία κάμψη : Είναι η αύξηση της κυρτότητας της ραχιαίας επιφάνειας και της κοιλότητας της πελματιαίας επιφάνειας της περιοχής του ταρσού. Συνοδεύει την πελματιαία κάμψη της ποδοκνημικής άρθρωσης. Ανάσπαση έσω χείλους και προσαγωγή (υπτιασμός) : Είναι η ανύψωση του έσω χείλους της καμάρας σε συνδυασμό με στροφή προς τα έσω του πρόσθιου τμήματος του ποδιού. Ανάσπαση έξω χείλους και απαγωγή (πρηνισμός) : Είναι μια ελαφρά ανύψωση του έξω χείλους του ποδιού, σε συνδυασμό με μια ελαφριά έξω στροφή του πρόσθιου τμήματος του ποδιού. (Αμπατζίδης Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις) 19

20 ΤΑΡΣΟΜΕΤΑΤΑΡΣΙΕΣ ΚΑΙ ΜΕΣΟΜΕΤΑΤΑΡΣΙΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ Στις αρθρώσεις αυτές, τα σχήματα των οστών και οι περιοριστικοί σύνδεσμοι επιτρέπουν μόνο κινήσεις ολίσθησης. Επίσης επιτρέπουν στον άκρο πόδα να προσαρμόζεται εύκολα σε ανώμαλες επιφάνειες κατά τη στήριξη του σωματικού βάρους ή να λειτουργεί ως μια ημι-άκαμπτη μονάδα. ΜΕΤΑΤΑΡΣΙΟΦΑΛΑΓΓΙΚΕΣ ΚΑΙ ΜΕΣΟΦΑΛΑΓΓΙΚΕΣ ΑΡΘΡΩΣΕΙΣ Οι μεταταρσιοφαλαγγικές αρθρώσεις ειναι κονδυλοειδείς αρθρώσεις όπου εμφανίζεται κάμψη, έκταση και περιοσμένη προσαγωγή και απαγωγή. Οι μεσοφαλαγγικές αρθρώσεις είναι γίγγλυμες και εμφανίζεται κάμψη, έκταση και υπερέκταση ειδικά του μεγάλου δακτύλου. (Αμπατζίδης, Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις) ΜΥΕΣ ΤΗΣ ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗΣ ΑΡΘΡΩΣΗΣ ΚΑΙ ΤΟΥ ΠΟΔΙΟΥ Οι 11 από τους 22 μυς της ποδοκνημικής και του ποδιού είναι αυτόχθονες, βρίσκονται δηλαδή εξολοκλήρου μέσα στο πόδι. Οι υπόλοιποι 11 είναι μεταναστεύσαντες. Οι καταφύσεις των τενόντων τους εντοπίζονται στο πόδι, αλλά το υπόλοιπο μέρος τους είναι εκτός ποδιού. Ένας δωδέκατος μεταναστεύσαντας μυς, ο πελματικός, έχει παραληφθεί, επειδή συχνά απουσιάζει από τους ανθρώπους. Όταν υπάρχει, υποβοηθά τους εκτείνοντες μυς της ποδοκνημικής. 20

21 Οι μύες που ενεργούν στην ποδοκνημική άρθρωση και που εκφύονται κυρίως από την κνήμη διαιρούνται σε τρείς ομάδες : την οπίσθια, την έξω και την πρόσθια επιφάνεια του ποδιού. (Monkhouse, S., (2011), Κλινική Ανατομική) Πρόσθια επιφάνεια του ποδιού : Πρόσθιος κνημιαίος, μακρύς εκτείνων τα δάκτυλα, μακρύς εκτείνων το μεγάλο δάκτυλο, τρίτος περονιαίος Έξω επιφάνεια του ποδιού : Μακρύς περονιαίος, Βραχύς περονιαίος Οπίσθια επιφάνεια του ποδιού : Γαστροκνήμιος, υποκνημίδιος, οπίσθιος κνημιαίος, μακρύς καμπτήρας των δακτύλων, μακρύς καμπτήρας του μεγάλου δάκτυλου (Χατζημπούγιας Ι., (2000), Στοιχεια Ανατομικής του Ανθρώπου) Μεταναστεύσαντες μύες Μυς Έκφυση Κατάφυση Κύριες ενέργειες Ενεύρωση Πρόσθιος Ανώτερα δυο-τρίτα Έσω επιφάνεια του Ραχιαία κάμψη, Εν τω βάθει κνημιαίος της έξω επιφάνεια πρώτου ανάσπαση έσω περονιαίο νεύρο της κνήμης σφηνοειδούς και χείλους (Ο4-Ο1) πρώτου μεταταρσίου Μακρύς Ανώτερα τρία- Δεύτερη και τρίτη Ραχιαία Εν τω βάθει εκτείνων τα τέταρτα της πρόσθιας φάλαγγα των κάμψη,ανάσπαση περονιαίο νεύρο δάκτυλα επιφάνειας της τεσσάρων μικρών έξω χείλους (Ο4-Ο1) περόνης δακτύλων Μακρύς Έσω και πρόθια Ραχιαία επιφάνεια Ραχιαία κάμψη, Εν τω βάθει εκτείνων το επιφάνεια της της 1 ης φάλαγγας ανάσπαση έξω περονιαίο νεύρο μεγάλο περόνης του μεγάλου χείλους καιέκταση (Ο4-Ο1) δάκτυλο δακτύλου του μεγάλου δακτύλου Τρίτος Κατώτερο τρίτο της Ραχιαία επιφάνεια Ραχιαία κάμψη, Εν τω βάθει περονιαίος πρόσθιας επιφάνειας του πέμπτου ανάσπαση έξω περονιαίο νεύρο της περόνης μεταταρσίου χείλους (Ο4-Ο1) 21

22 Μακρύς Έξω επιφάνεια των Έξω επιφάνεια του Πελματιαία Επιπολής περονιαίος άνω 2/3 της περόνης πρώτου κάμψη,ανάσπαση περονιαίο νεύρο σφηνοειδούς και έξω χείλους (Ο4-Ι1) πρώτου μεταταρσίου Βραχύς Κάτω 2/3 της Έξω επιφάνεια του Πελματιαία Επιπολής περονιαίος περόνης 5 ου μεταταρσίου κάμψη,ανάσπαση περονιαίο νεύρο έξω χείλους (Ο4-Ι1) Γαστροκνήμι Οπίσθια επιφάνεια Κύρτωμα της Πελματιαία Κνημιαίο νεύρο ος των μηριαίων πτέρνας από τον κάμψη (Ι1-Ι2) κονδύλων Αχίλλειο τένοντα Υποκνημίδιος Οπίθια άνω Κύρτωμα της Πελματιαία Κνημιαίο νεύρο επιφάνεια της πτέρνας με τον κάμψη (Ι1-Ι2) περόνης και άνω 2/3 Αχίλλειο τένοντα της οπίσθιας επιφάνειας της κνήμης Οπίσθιος Άνω οπίσθια Κυβοειδές, Πελματιαία Κνημιαίο νεύρο κνημιαίος επιφάνεια των 2/3 σκαφοειδές, πτέρνα κάμψη, ανάσπαση (Ο5-Ι1) της κνήμης και της και τα τρία έσω χείλους περόνης σφηνοειδή Μακρύς Οπίσθια επιφάνεια 1 η φάλαγγα των Πελματιαία Κνημιαίο νεύρο καμπτήρας της κνήμης τεσσάρων μικρών κάμψη, ανάσπαση (Ο5-Ι1) των δακτύλων έσω χείλους, δακτύλων κάμψη δακτύλων Μακρύς Κάτω 2/3 της 1 η φάλαγγα του Πελματιαία Κνημιαίο νεύρο καμπτήρας οπίσθιας επιφάνειας μεγάλου δακτύλου κάμψη, ανάσπαση (Ο4-Ο2) του μεγάλου της περόνης έσω χείλους, δακτύλου κάμψη μεγάλου δακτύλου Αυτόχθονες μύες του ποδιού Υπάρχουν έντεκα τέτοιοι μικροί μύες ή μυϊκές ομάδες. Όλοι, εκτός από έναν, τον βραχύ εκτείνοντα των δακτύλων, είναι στην πελματιαία επιφάνεια και περιγράφονται συνήθως σε μια διάταξη τεσσάρων στοιβάδων.με την εξαίρεση των ελμινθοειδών και του τετράγωνου πελματικού, οι οποίοι βοθούν στην κάμψη των τεσσάρων μικρών δακτύλων, τα ονόματα των υπολοίπων είναι ενδεικτικά της λειτουργίας τους. 22

23 Οι αυτόχθονες μύες δρουν ως μια λειτουργική μονάδα, διαδραματίζουν ένα σημαντικό ρόλο στη σταθεροποίηση του ποδιού κατά τη φάση της προώθησης και τείνουν να δείχνουν περισσότερο δραστηριοποίηση στα πόδια που υιοθετούν από συνήθεια μια θέση πρηνισμού. Δεν δείχνουν δραστηριοποίηση κατά τη χαλαρή όρθια στάση σε φυσιολογικά πόδια, ή πόδια σε θέση πρηνισμού, και είναι ενεργοί στη φυσιολογική στατική υποστήριξη της επιμήκους ποδικής καμάρας. Παρουσιάζουν όμως σαφή δραστηριοποίηση στις εκκούσιες προσπάθειες για αύξηση ύψους των καμάρων. Είναι επίσης ενεργοί κατά την κίνηση της ανύψωσης των δακτύλων. (Hamilton, N., (2003), Κινησιολογία: Επιστημονική βάση της ανθρώπινης κίνησης) Αυτόχθονες μύες της ράχης του ποδιού : Βραχύς εκτείνων τους δακτύλους Πελματιαίοι αυτόχθονες μύες : Αυτόχθονες μύες της ράχης του ποδιού : Βραχύς εκτείνων τους δακτύλους Πελματιαίοι αυτόχθονες μύες : 1η στιβάδα : Απαγωγός του μεγάλου δακτύλου, βραχύς καμπτήρας των δακτύλων, απαγωγός του μικρού δακτύλου 2η στιβάδα: Τετράγωνος πελματικός, ελμινθοειδείς 3η στιβάδα: Βραχύς καμπτήρας του μεγάλου δακτύλου, προσαγωγός του μεγάλου δακτύλου (δύο κεφαλές), βραχύς καμπτήρας του μικρού δακτύλου 4η στιβάδα : Ραχιαίοι μεσόστεοι, πελματιαίοι μεσόστεοι (Monkhouse, S., (2011), Κλινική Ανατομική) Πελματιαία περιτονία Οι μύες της πελματιαίας επιφάνειας του ποδιού καλύπτονται από περιτονία, που διαιρείται σε έσω, κεντρικό και έξω τμήμα. Το κεντρικό τμήμα, γνωστό και ως πελματιαία απονεύρωση είναι ιδιαίτερα δυνατό και ινώδες. Εκτείνεται κάτω από ολόκληρο το μήκος του ποδιού, και ενώνει την πτέρνα με τις βάσεις των 1 ων φαλαγγών των πέντε δακτύλων. Είναι μια πάρα πολύ δυνατή δεσμίδα, που λειτουργεί ως μια αποτελεσματική συζευκτική δοκός για την επιμήκη ποδική καμάρα. 23

24 . (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: 24

25 Κεφάλαιο 3 ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ ΑΠΟ ΥΠΕΡΧΡΗΣΙΑ (Overuse injuries) ΤΕΝΟΝΤΙΤΙΔΑ ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ (Achilles tendinitis) Ο αχίλλειος τένοντας είναι ο μεγαλύτερος και ισχυρότερος τένοντας στο ανθρώπινο σώμα. Η τενοντίτιδα είναι εξαιρετικά συνήθης σε δρομείς που αύξησαν απότομα την ένταση ή την διάρκεια της προπόνησης τους, καθώς επίσης και σε δρομείς μεγάλων αποστάσεων ιδίως όταν κινούνται σε ανώμαλο έδαφος. Ο τραυματισμός οφείλεται σε υπερχρησία και εντοπίζεται στην κατάφυση του, και πιο συγκεκριμένα στην πτέρνα ή δύο εκατοστά (2cm) ως έξι εκατοστά (6cm) υψηλότερα, όπου η αιμάτωση του τένοντα είναι πτωχή. Προδιαθετικός παράγων θεωρείται η μειωμένη ελαστικότητα του γαστροκνημίου. (Αμπατζίδης, Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις) Κλινική εικόνα Τα συμπτώματα περιλαμβάνουν πόνο στην περιοχή, που επιτείνεται κατά τη παθητική έκταση ή την ενεργητική κάμψη της ποδοκνημικής, ιδίως υπό αντίσταση. Επίσης παρατηρείται διάχυτο οίδημα κατά μήκος του τένοντα καθώς και ένα αίσθημα σκληρότητας. Αντιμετώπιση Στην οξεία φάση (1 η -2 η ημέρα) οι στόχοι μας είναι : η σταθεροποίηση του οιδήματος η πρόληψη των υποτροπών η μείωση του πόνου. Συνιστάται περιορισμός της δραστηριότητας, κρυοθεραπεία, ανάρροπη θέση, ελαστική περίδεση και απλές ενεργητικές ασκήσεις των δακτύλων. Στην Α υποξεία φάση (3 η -14 η ημέρα) στόχοι μας είναι : η μείωση-απομάκρυνση του οιδήματος η ελαχιστοποίηση συσσώρευσης ουλώδους ιστού 25

26 η έναρξη προοδευτικής φόρτισης και ανάκτηση δύναμηςευλυγισίας. Η αποκατάσταση στον αγωνιστικό χώρο περιλαμβάνει : διατάσεις μέχρι τα όρια του πόνου ενδυνάμωση με λάστιχα αντίστασης σε όλες τις κινήσεις της ποδοκνημικής στατικό ποδήλατο, κολύμβηση ενώ μετά την 7 η ημέρα, έναρξη οργανωμένης βάδισης χωρίς αναπαραγωγή πόνου προς εμπρός και πίσω Κριτήρια προόδου για την επόμενη φάση αποτελούν το πλήρες εύρος τροχιάς, ο ελάχιστος πόνος κατά τη συμπίεση της περιοχής και η δυνατότητα σταθεροποίησης σε μονοποδική στήριξη με κλειστά μάτια για 30. Στην Β υποξεία φάση (15 η -30 η ημέρα) στόχο αποτελεί η ανάκτηση της ελαστικότητας, της αντοχής, της δύναμης και της συναρμογής. Η αποκατάσταση στον αγωνιστικό χώρο περιλαμβάνει : ενδυνάμωση γαστροκνημίου και υποκνημιδίου με άρσεις ποδοκνημικής (αρχικά διποδική εκτέλεση και σταδιακά μονοποδικά) δρομικές-αλματικές ασκήσεις ασκήσεις ισορροπίας, ιδιοδεκτικότητας αερόβιο τρέξιμο σε χαμηλή ένταση μετά την 20 η ημέρα εφαρμόζεται ισοκινητική ενδυνάμωση, ενώ μετά το πέρας της 25 ης ημέρας εκτελούνται βαλλιστικές ασκήσεις της ποδοκνημικής και δυναμικές διατάσεις. (Φουσέκης Κ. Α., (2015), Εφαρμοσμένη Αθλητική Φυσικοθεραπεία), Κριτήρια επανένταξης στο κανονικό πρόγραμμα άθλησης αποτελούν το πλήρες εύρος τροχιάς και η εκτέλεση εκρηκτικών δραστηριοτήτων του αθλήματος χωρίς ενοχλήσεις. (Irvin R., (2007), Αθλητικοί Τραυματισμοί Πρόληψη και Αποκατάση) 26

27 (Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο : Tendinitis.html ) Ασκήσεις 1) Ανυψώσεις σε σκαλί. Σηκωνόμαστε στις μύτες των ποδιών μας σηκώνοντας τις φτέρνες μας όσο πιο ψηλά γίνεται και επιστρέφουμε αργά στην αρχική θέση. (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: 27

28 2) Ανυψώσεις με το ένα πόδι σε σκαλί. (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: 3) Ενδυνάμωση γαστροκνημίου με ελαστικό ιμάντα εκτελώντας πελματιαία κάμψη. (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: media/medical/hw/h _001_pi.jpg) 28

29 4) Σανίδα ισορροπίας για βελτίωση της ιδιοδεκτικότητας από καθιστή θέση. (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: ΤΕΝΟΝΤΙΤΙΔΑ ΠΕΡΟΝΙΑΙΩΝ ΜΥΩΝ (Peroneal tendinitis) Οι τενόντιες κακώσεις των περονιαίων συχνά παραβλέπονται, διότι σπάνια αποτελούν μεμονωμένη κάκωση και συνήθως συναντώνται σε συνδυασμό με μέτριες και σοβαρές συνδεσμικές κακώσεις της ποδοκνημικής. Οι κακώσεις αυτές μπορεί να εμφανίζουν είτε άμεση (οξεία) είτε χρόνια εκδήλωση των συμπτωμάτων τους (Φουσέκης Κ. Α., (2015), Εφαρμοσμένη Αθλητική Φυσικοθεραπεία), και οφείλονται σε επαναλαμβανόμενες κινήσεις πρηνισμού αλλά και υπερβολικού υπτιασμού της ποδοκνημικής άρθρωσης ιδίως όταν ο αθλητής επανέρχεται σε αθλητική δραστηριότητα, μετά από μία περίοδο αποχής. (Αμπατζίδης, Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις ) Κλινική Εικόνα Τα συμπτώματα συνίστανται σε ευαισθησία και πόνο που επιτείνονται με τις περιστροφές της ποδοκνημικής ή το περπάτημα. Συχνά παρατηρείται οίδημα κατά μήκος των τενόντων. Ειδικότερα, ο πόνος εκλύεται κατά τον παθητικό υπτιασμό 29

30 του ποδός και την έκταση της ποδοκνημικής ή τον ενεργητικό πρηνισμό του ποδός και την κάμψη της ποδοκνημικής, ιδίως υπό αντίσταση. Αντιμετώπιση Η θεραπεία ποικίλλει ανάλογα με τον αιτιολογικό μηχανισμό της κάκωσης. Το πρόγραμμα αποκατάστασης είναι περίπου ίδιο με αυτό της τενοντίτιδας του αχίλλειου τένοντα. Στην οξεία φάση περιλαμβάνει περιορισμό της δραστηριότητας του αθλητή, ψυχρά επιθέματα, ελαστική περίδεση και ανάπαυση. Στην υποξεία φάση χρησιμοποιείται ήπια μάλαξη και ενδυνάμωση, η οποία ξεκινά με ισομετρικές ασκήσεις και αργότερα με ισοτονικές. (Rosenfeld P., (2007), Acute and Chronic Peroneal Tendon Dislocations. Foot Ankle Clin) Η επάνοδος σε αθλητική δραστηριότητα επιτρέπεται τρεις έως τέσσερις εβδομάδες, από την έναρξη της θεραπευτικής αγωγής. (Αμπατζίδης, Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις) Σε περίπτωση αποτυχίας της συντηρητικής θεραπείας, τότε κρίνεται απαραίτητη η χειρουργική αντιμετώπιση. (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο : 30

31 Ασκήσεις 1) Ανεβαίνουμε σε μία ζυγαριά και μεταφέρουμε το βάρος στήριξης στο ένα πόδι έτσι ώστε να ελέγχουμε την δύναμη που εφαρμόζουμε. 2) Από τη θέση της ύπτιας κατάκλισης και με μία μπάλα στο τοίχο, πιέζουμε με το πόδι λυγισμένο την μπάλα. (Διαθέσιμο στο δικτυακό τοπο : 3) Από καθιστή θέση και με το πόδι να πατάει την πετσέτα που βρίσκεται στο πάτωμα, εκτελούμε ανασπάσεις έσω χείλους και προσαγωγή της ποδοκνημικής. 31

32 (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο : 4) Καθώς στεκόμαστε όρθιοι στο ένα πόδι, σηκωνόμαστε στις μύτες του ποδιού μας, ανυψώνοντας τη φτέρνα όσο πιο ψηλά γίνεται και επιστρέφουμε αργά στην αρχική μας θέση. (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο : 32

33 ΠΕΛΜΑΤΙΑΙΑ ΑΠΟΝΕΥΡΩΣΙΤΙΔΑ (Plantar fasciitis) Η πελματιαία περιτονία είναι μια πυκνή ινώδης ταινία συνδετικού ιστού που εκφύεται από την πτέρνα και καταφύεται κάτω από τις κεφαλές των πέντε μεταταρσίων. Η πελματιαία απονεύρωση είναι το κεντρικό τμήμα της πελματιαίας περιτονίας και βρίσκεται μόνιμα υπό τάση για το σχηματισμό της ποδικής καμάρας. Εάν η ταινία είναι κοντή/σφιχτή τότε έχουμε υψηλή καμάρα (κοιλοποδία) ενώ εάν έχουμε χαλαρότητα της ταινίας σχηματίζεται χαμηλή καμάρα (πλατυποδία). Η πελματιαία απονευρωσίτιδα χαρακτηρίζεται από πόνο οφειλόμενο σε φλεγμονή της κατάφυσης της πελματιαίας περιτονίας στην έσω απόφυση του κυρτώματος της πτέρνας και αποτελεί σύνδρομο υπέρχρησης. Η πελματιαία απονευρωσίτιδα είναι συχνή σε άτομα με διάφορους επιβαρυντικούς παράγοντες που ασκούν παρατεταμένη ή αυξημένη φόρτιση στην πελματιαία απονεύρωση, όπως οι αθλητές μεγάλων αποστάσεων, τα υπέρβαρα άτομα, οι γυναίκες στη διάρκεια της εγκυμοσύνης καθώς επίσης αθλήματα που περιλαμβάνουν επαναλαμβανόμενα άλματα. (Bruckner B., (2007), Clinical Sports Medicine) Κλινική Εικόνα Τα συμπτώματα συνίστανται σε πόνο και ευαισθησία, που ξεκινούν από την έκφυση της πελματιαίας περιτονίας και την πτέρνα, πρωινή δυσκαμψία και χωλότητα. Ο πόνος μπορεί να είναι εντονότερος κατά τη βάδιση στις μύτες και στις πτέρνες Τα ενοχλήματα υποχωρούν με την ανάπαυση. (Αμπατζίδης, Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις) Αντιμετώπιση Το πρόγραμμα αποκατάστασης της πελματιαίας απονευρωσίτιδας χωρίζεται σε τρεις φάσεις. Στην πρώτη φάση στόχος είναι η μείωση του πόνου και η ανάκτηση της ελαστικότητας και του εύρους τροχιάς των αρθρώσεων του άκρου πόδα. Συνιστάται περιορισμός φυσικών δραστηριοτήτων, κρυοθεραπεία, διατάσεις αχίλλειου τένοντα, πελματιαίας περιτονίας, γαστροκνημίου και υποκνημιδίου, ασκήσεις ενδυνάμωσης και ανελαστική περίδεση. Η δεύτερη φάση στοχεύει στη πλήρη ανάκτηση του εύρους τροχιάς αρθρώσεων του άκρου πόδα, της μυϊκής δύναμης και της ιδιοδεκτικότητας. 33

34 Το πρόγραμμα περιλαμβάνει κρυοθεραπεία, ασκήσεις ενδυνάμωσης και ιδιοδεκτικότητας. Στη τρίτη και τελευταία φάση, στόχος είναι η πλήρης ανάκτηση της ιδιοδεκτικότητας και η επιστροφή στις αθλητικές δραστηριότητες. Περιλαμβάνει ασκήσεις μιμητικές του αθλήματος, ιδιοδεκτικότητας και ενδυνάμωσης. Κριτήριο επανένταξης στο κανονικό πρόγραμμα άθλησης είναι η εκτέλεση δραστηριοτήτων του αθλήματος χωρίς καμία ενόχληση. (Φουσέκης Κ. Α., (2015), Εφαρμοσμένη Αθλητική Φυσικοθεραπεία) (Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο : Ασκήσεις 1) Όρθια διάταση γαστροκνημίου. Από την όρθια θέση τοποθετούμε τα χέρια μας στο τοίχο και προσπαθούμε να σπρώξουμε, ενώ τα πέλματα των ποδιών διατηρούν συνεχή επαφή με το έδαφος. 34

35 (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: 2) Διατάσεις της πελματιαίας απονεύρωσης, με στήριξη στη φτέρνα κ στα δάκτυλα. (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο: 35

36 3) Διάταση του αχίλλειου από όρθια θέση και στήριξη σε τοίχο.. (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο : 4) Τοποθετούμε κάτι παγωμένο κάτω από το τόξο του πέλματος και ρολλάρουμε από την πτέρνα μέχρι τα δάχτυλα και αντίστροφα. (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο : 36

37 ΤΕΝΟΝΤΙΤΙΔΑ ΠΡΟΣΘΙΟΥ ΚΑΙ ΟΠΙΣΘΙΟΥ ΚΝΗΜΙΑΙΟΥ ΜΥΟΣ (Tibialis anterior - posterior tendinopathy) Ο πρόσθιος κνημιαίος μυς είναι υπεύθυνος για την έκταση και τον υπτιασμό του ποδός. Οι τενόντιες κακώσεις του πρόσθιου κνημιαίου είναι συνήθως αποτέλεσμα υπέρχρησης (τρέξιμο σε ανωφέρεια και κατωφέρεια, χιονοδρομίες και αθλήματα βάδισης) και περιλαμβάνουν κυρίως ιστολογικές αλλοιώσεις. Αντίστοιχα ο οπίσθιος κνημιαίος προκαλεί κάμψη και υπτιασμό της ποδοκνημικής. Οι τενόντιες κακώσεις του οπίσθιου κνημιαίου οφείλονται σε υπέρχρηση (συχνότερα σε δρομείς, ορειβάτες, χιονοδρόμους, χορευτές και παίκτες ομαδικών αθλημάτων) λόγω επαναλαμβανόμενης κάμψης και έκτασης. Προδιαθετικός παράγων είναι ο υπερπρηνισμός του ποδός, όπως συμβαίνει στους χιονοδρόμους και σε δρομείς, που κινούνται στο επικλινές άκρο του δρόμου. (Conti S., (1994), Posterior Tibial Tendon Problems in Athletes) Κλινική Εικόνα Τα συμπτώματα συνίστανται σε ευαισθησία ή πόνο κατά τη διαδρομή των τενόντων καθώς και επώδυνο περιορισμό των κινήσεων του ποδός που επιτείνονται με την άσκηση και συνοδεύονται συχνά από κριγμό. Στην περίπτωση της τενοντοπάθειας του πρόσθιου κνημιαίου, ο πόνος αναπαράγεται κατά την παθητική κάμψη ή την ενεργητική έκταση του ποδός, ιδίως υπό αντίσταση. Αντίστοιχα στην τενοντοπάθεια του οπίσθιου κνημιαίου ο πόνος αναπαράγεται κατά την παθητική έκταση και τον πρηνισμό του ποδός ή την ενεργητική κάμψη του ποδός, ιδίως υπό αντίσταση. (Αμπατζίδης, Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις) Αντιμετώπιση Η θεραπεία είναι συντηρητική και συνιστάται περιορισμός της δραστηριότητας ή ανάπαυση, ψυχρά επιθέματα, ελαστική επίδεση, χορήγηση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και φυσιοθεραπεία, που περιλαμβάνει υπέρηχους και κινησιοθεραπεία. Αμέσως μετά και παράλληλα γίνεται προσπάθεια να αναγνωρισθούν οι αιτιολογικοί εμβιομηχανικοί παράγοντες που οδηγούν σε υπερφόρτωση των αντίστοιχων τενόντων και να διορθωθούν είτε μέσω τεχνικών βελτίωσης της λειτουργικής ικανότητας της άρθρωσης (δύναμη ιδιοδεκτικότητα) είτε μέσω ορθωτικών προθέσεων. Η επάνοδος σε αθλητική δραστηριότητα επιτρέπεται τρεις έως τέσσερις εβδομάδες, από την έναρξη της θεραπευτικής αγωγής, ανάλογα με τη βαρύτητα της φλεγμονής και το είδος του αθλήματος. Εάν η τενοντίτιδα οφείλεται 37

38 σε εξωτερική πίεση, συνιστάται η τροποποίηση των ιμάντων των αθλητικών υποδημάτων. (Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: (Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο : 38

39 ΤΡΑΥΜΑΤΙΚΕΣ ΚΑΚΩΣΕΙΣ (Traumatic injuries) ΡΗΞΗ ΑΧΙΛΛΕΙΟΥ ΤΕΝΟΝΤΑ (Rupture of the Achilles tendon) Οι ρήξεις του αχίλλειου τένοντα διακρίνονται σε τρεις βαθμούς. Η ρήξη πρώτου βαθμού αντιστοιχεί στην ήπια ρήξη του τένοντα, η ρήξη δευτέρου βαθμού στην μέτρια ρήξη ενώ η ρήξη τρίτου βαθμού στην ολική ρήξη του αχίλλειου τένοντα (Λαμπίρης Η., (2007), Ορθοπεδική και Τραυματολογία). Η ρήξη εντοπίζεται περίπου 2 έως 6 εκατοστά από την κατάφυση του τένοντα που είναι περιοχή φτωχής αιμάτωσης. Στον αθλητισμό η ολική ρήξη του αχίλλειου τένοντα παρατηρείται μετά την ηλικία των 25 έως 30 ετών και οφείλεται συνήθως σε βίαια σύσπαση του πλέγματος γαστροκνημίου και υποκνημιδίου κατά την απώθηση με το γόνατο σε κάμψη (όπως συμβαίνει στο τρέξιμο) ή όταν το πόδι εξαναγκάζεται σε ραχιαία κάμψη (όπως συμβαίνει κατά την απογείωση από άλματα) (Irvin R., (2007), Αθλητικοί Τραυματισμοί Πρόληψη και Αποκατάσταση). Κλινική Εικόνα Τα συμπτώματα της ολικής ρήξης του αχίλλειου τένοντα περιλαμβάνουν οξύ πόνο, ευαισθησία κατά την συμπίεση της περιοχής, αδυναμία της στάσης στα δάχτυλα καθώς και αδυναμία βάδισης. Η κλινική δοκιμασία που χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της κάκωσης του αχίλλειου τένοντα είναι η δοκιμασία Thompson, η συμπίεση και η διάταση του αχίλλειου (Φουσέκης, 2015; Aμπατζίδης, 2003). Η μερική ρήξη του αχιλλείου τένοντα αποτελεί αρκετά συχνό τραυματισμό ο οποίος όμως διαγιγνώσκεται δύσκολα λόγω άγνοιας της ύπαρξης του. Παρατηρείται συνήθως σε νεαρά άτομα με έντονη αθλητική δραστηριότητα και κυρίως σε δρομείς και παίκτες ομαδικών αθλημάτων (Irvin, 2007; Αμπατζίδης, 2003). Τα συμπτώματα συνίστανται σε αιφνίδιο πόνο, σε πολλές περιπτώσεις όμως ο πόνος εμφανίζεται βαθμιαία και γίνεται περισσότερο αισθητός μετά το πέρας της άσκησης. Το πόδι μπορεί να εκτελέσει πελματιαία κάμψη και πολλές φορές είναι εφικτή η στήριξη στις κεφαλές του μεταταρσίου χωρίς να γίνει αισθητή κάποια ιδιαίτερη αδυναμία, παρά μόνο ελαφρά δυσφορία. (Irvin R., (2007), Αθλητικοί Τραυματισμοί Πρόληψη και Αποκατάσταση). 39

40 (Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο: Αντιμετώπιση Η αποκατάσταση της ολικής ρήξης του αχίλλειου τένοντα μπορεί να επιτευχθεί είτε συντηρητικά είτε χειρουργικά. Τα αποτελέσματα της χειρουργικής τενοντοπλαστικής είναι σαφώς καλύτερα συγκριτικά με τη συντηρητική προσέγγιση, καθώς συσχετίζεται με μικρότερο κίνδυνο υποτροπής και αυξημένη αντοχή του τένοντα. Αρχικά για ένα σημαντικό χρονικό διάστημα (4-7 εβδομάδες) χρησιμοποιείται ακινητοποίηση της ποδοκνημικής με εξωτερικό νάρθηκα βάδισης. Τις πρώτες εβδομάδες στόχος είναι η μείωση του πόνου και πρόληψη ατροφίας. Εκτελούνται απλές ενεργητικές ασκήσεις των δακτύλων και ισομετρικές ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών της ποδοκνημικής. Κριτήριο προόδου είναι η ελαχιστοποίηση του οιδήματος και η μερική φόρτιση του μέλους με χρήση εξωτερικού νάρθηκα χωρίς ενόχληση. 40

41 Στη συνέχεια (5 η -8 η εβδομάδα) εκτελούνται ασκήσεις ελαστικότητας, δύναμης, αντοχής και συναρμογής. Η λειτουργική αποκατάσταση στον αγωνιστικό χώρο περιλαμβάνει κολύμβηση και οργανωμένη βάδιση με προοδευτική αύξηση του χρόνου επιβάρυνσης σε μη κεκλιμένο επίπεδο. Κριτήριο προόδου είναι η κανονική βάδιση και ο ελάχιστος ή καθόλου πόνος. Τον τρίτο και τέταρτο μήνα μετά την εγχείριση στόχος είναι η ανάκτηση πλήρους εύρους τροχιάς και ανάκτηση σημαντικού ποσοστού δύναμης, αντοχής και ισχύος. Η λειτουργική αποκατάσταση στον αγωνιστικό χώρο περιέχει, στατικό ποδήλατο, κολύμβηση και οργανωμένη βάδιση σε κεκλιμένο επίπεδο. Επίσης περιλαμβάνει ασκήσεις επανεκπαίδευσης ιδιοδεκτικότητας και ασκήσει ενδυνάμωσης της ποδοκνημικής άρθρωσης. Κριτήριο προόδου είναι η φυσιολογική βάδιση σε όλες τις επιφάνειες και επίτευξη ισορροπίας στο ένα πόδι. Τον πέμπτο μήνα μετά το χειρουργείο ο αθλητής ξεκινά αερόβιο τρέξιμο με προοδευτικά αυξανόμενη ένταση και διάρκεια. Κριτήριο επανένταξης στο κανονικό πρόγραμμα άθλησης είναι το πλήρες εύρος τροχιάς, η εκτέλεση εκρηκτικών δραστηριοτήτων του αθλήματος και η καλή ψυχολογική κατάσταση του αθλητή. (Φουσέκης, 2015; Cailliet, 1997) Ασκήσεις 1) Διάταση αχίλλειου από όρια θέση. 41

42 (Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο : aake) 2) Διάταση αχίλλειου με τεντωμένη πετσέτα από καθιστή θέση. (Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο : ke) 3) Διάταση αχίλλειου με κόντρα σε τοίχο. (Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο : ake) 42

43 4) Πρηνισμός και υπτιασμός σε δίσκο ισορροπίας. (Διαθέσιμο στον δικτυακό τόπο : aake) 5) Υπτιασμός ποδοκνημικής με λάστιχο για αντίσταση. (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο : e) 43

44 6) Πελματιαία κάμψη υποκνημίδιου με λάστιχο για αντίσταση. (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο : aake) 7) Άσκηση ισορροπίας με στήριξη στο ένα πόδι σε τραμπολίνο. (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο : aake) 44

45 8) Προβολές στις μύτες των ποδιών. (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο : aake) ΔΙΑΣΤΡΕΜΜΑ ΤΗΣ ΠΟΔΟΚΝΗΜΙΚΗΣ ΑΡΘΡΩΣΗΣ (Ligament strains of the ankle) Καµία άλλη άρθρωση του σώµατος δεν υφίσταται τόσο συχνά συνδεσµικές κακώσεις όσο η περιοχή της ποδοκνηµικής. Πρόκειται για βίαια διάταση των μαλακών μορίων (συνδέσμων, θυλάκου, σπάνια μυών) που συγκρατούν την άρθρωση. πρόκλησης είναι : Ο μηχανισμός βίαια ραιβοποίηση της άρθρωσης και υπτιασμό του ποδός, που είναι και το συχνότερο, όπου προκαλείται κάκωση του έξω πλαγίου συνδέσμου, κυρίως του προσθίου αστραγαλοπερονικού συνδέσμου. η βίαια βλαισοποίηση της ποδοκνημικής και πρηνισμό της άρθρωσης, όπου προκαλείται κάκωση του έσω πλαγίου ή δελτοειδούς συνδέσμου. (Αμπατζίδης, Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις) Το διάστρεμμα της ποδοκνημικής οφείλεται : Σε ενδογενείς παράγοντες, όπως τα ελλείμματα μυϊκής δύναμης, ελαστικότητας και ιδιοδεκτικότητας. 45

46 Σε εξωγενείς παράγοντες, όπως λανθασμένα εμβιομηχανικά πρότυπα εκτέλεσης, τα ακατάλληλα υποδήματα, προηγούμενοι τραυματισμοί ή ανεπαρκής προθέρμανση. Η λειτουργική αστάθεια της ποδοκνημικής άρθρωσης έχει αναφερθεί ως σημαντικό εναπομένον έλλειμμα μετά από αποκατάσταση συνδεσμικής κάκωσης ποδοκνημικής και συνδέεται με υψηλή συχνότητα υποτροπών, ιστικής καταστροφής και μηχανικής αστάθειας στην άρθρωση. (Φουσέκης Κ. Α., (2015), Εφαρμοσμένη Αθλητική Φυσικοθεραπεία) Ταξινόμηση διαστρέμματος : 1ου βαθμού διάστρεμμα: Ελαφρά ρήξη, διάταση των συνδέσμων. 2ου βαθμού διάστρεμμα: Μερική ρήξη των συνδέσμων. 3ου βαθμού διάστρεμμα: Πλήρης ρήξη των συνδέσμων. Κλινική Εικόνα Τα συμπτώματα συνίστανται σε οίδημα, έντονο πόνο και περιορισμένη κινητικότητα της άρθρωσης. Αντιμετώπιση Ο σκοπός του προγράμματος αποκατάστασης της ποδοκνημικής είναι : Να αυξήσει την ισχύ των μυών γύρω από την ποδοκνημική άρθρωση. Να βελτιώσει την ιδιοδεκτικότητα της περιοχής. Να προλάβει την δυσκαμψία που συχνά συνοδεύει την λάθος αντιμετώπιση. Να επιστρέψει ο αθλητής με πλήρη λειτουργικότητα και ασφάλεια. (Irvin R., (2007), Αθλητικοί Τραυματισμοί Πρόληψη και Αποκατάση) Οι ενέργειες που γίνονται μετά την εκδήλωση του τραυματισμού είναι : Να τοποθετηθεί πάγος στην περιοχή της κάκωσης. Να γίνει ακινητοποίηση με ελαστικό επίδεσμο. Να τοποθετηθεί το μέλος σε ανάρροπη θέση. Να μεταφερθεί ο τραυματίας σε ιατρείο για περαιτέρω εξετάσεις. (Κίτσιος Α., (1999), Αθλητική Φυσικοθεραπεία) Στο διάστρεμμα πρώτου και δευτέρου βαθμού η θεραπεία είναι συντηριτική, ενώ στο διάστρεμμα τρίτου βαθμού προτιμάται η χειρουργική θεραπεία η οποία 46

47 συνιστάται σε συρραφή των συνδεσμικών και θυλακικών στοιχείων που έχουν υποστεί ρήξη. (Αμπατζίδης, Γ., (1998), Αθλητικές Κακώσεις) Το πρόγραμμα αποκατάστασης αποτελείται από τέσσερις φάσεις : Στην οξεία φάση (1 η -3 η ημέρα), στόχος είναι η σταθεροποίηση του οιδήματος, η προφύλαξη υποτροπών και η μείωση του πόνου. Εφαρμόζεται πάγος, ενώ παράλληλα συνεχίζεται η ανάρροπη θέση, η ακινητοποίηση και η ελαστική περίδεση. Ο αθλητής πρέπει να ξεκινήσει διατάσεις και ειδικές ισομετρικές ασκήσεις ισχίου (κάμψη, έκταση, προσαγωγή-απαγωγή) και απλές ενεργητικές ασκήσεις δακτύλων σε ανεκτό σημείο. (Φουσέκης Κ. Α., (2015), Εφαρμοσμένη Αθλητική Φυσικοθεραπεία) Στην Α υποξεία φάση (3 η -10 η μέρα) στόχος είναι έναρξη προοδευτικής φόρτισης, η απομάκρυνση του οιδήματος και η έναρξη ανάκτησης μυϊκής δύναμης-ευλυγισίας. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μάλαξη, κρυοθεραπεία διατάσεις και ισομετρικές ασκήσεις των μυών της ποδοκνημικής. Επίσης από καθιστή θέση γίνεται επανεκπαίδευση της ιδιοδεκτικότητας. Στον αγωνιστικό χώρο μπορεί να γίνει έναρξη βάδισης μετά την 4 η -5 η μέρα, στατικό ποδήλατο και ασκήσεις κορμού και άνω άκρων. Στην Β υποξεία φάση στόχος είναι η ανάκτηση μυϊκής λειτουργικής ικανότητας. Συνεχίζεται η μάλαξη και η κρυοθεραπεία και εντατικοποιούνται οι ασκήσεις επανεκπαίδευσης ιδιοδεκτικότητας (από διποδική σε μονοποδική στήριξη). Έμφαση δίνεται στη σύγκεντρη ενδυνάμωση των περονιαίων μυών και στην έκκεντρη ενδυνάμωση του οπίσθιου κνημιαίου μυός. Η αποκατάσταση στον αγωνιστικό χώρο περιλαμβάνει αερόβιο τρέξιμο κ δρομικές ασκήσεις-διατάσεις από την 14 η με 15 η μέρα. Κριτήριο προόδου για την επόμενη φάση είναι η απουσία πόνου κατά την συμπίεση, διάταση και ήπια έκκεντρη άσκηση των περονιαίων μυών καθώς και η δυνατότητα στήριξης στον ένα πόδι με κλειστά μάτια για 30. Στην τελευταία φάση (21 η -45 η ημέρα) στόχος είναι η εκτέλεση μιμητικών ασκήσεων του αθλήματος καθώς και η αποκατάσταση της δύναμης και ελαστικότητας της άρθρωσης. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει μάλαξη, 47

48 Ασκήσεις κρυοθεραπεία και ασκήσεις με λάστιχα μεγαλύτερης αντίστασης καθώς και ιδιοδεκτικές ασκήσεις. Στον αγωνιστικό χώρο εφαρμόζονται ασκήσεις δρομικές, αερόβιο τρέξιμο, αλματικές ασκήσεις, ισοκινητική ενδυνάμωση και μιμητικές ασκήσεις του αθλήματος. Κριτήριο για επανένταξη στο κανονικό πρόγραμμα άθλησης η εκτέλεση δραστηριοτήτων του αθλήματος με αλλαγές κατεύθυνσης, το πλήρες εύρος τροχιάς και η συμμετρία ισοκινητικής δύναμης. (Brotzman S., (1996), Handbook of Orthopaedic Rehabilitation) 1) Άσκηση αναδίπλωσης δακτύλων ποδός, χρησιμοποιώντας μία πετσέτα για να υποβοηθηθούν οι καμπτήρες μύες του ποδιού : (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο : aake) 48

49 2) Διατήρηση ισορροπίας σε ασταθή επιφάνεια : (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο : 3) Ενδυνάμωση πελματιαίων καμπτήρων ποδοκνημικής : (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο : aake) 49

50 4) Ενδυνάμωση υπτιαστών του άκρου πόδα : (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο : aake) 5) Ενδυνάμωση των πρηνιστών του άκρου πόδα : (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο : aake) 50

51 6) Άσκηση ακροστασίας με το ένα πόδι και στήριξη του χεριού σε καρέκλα : (Διαθέσιμο στο δικτυακό τόπο : aake) 51