ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ

Transcript

1 ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΠΑΣΡΩΝ ΣΜΗΜΑ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ ΠΟΤΔΩΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΑ ΣΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ Ακαδημαϊκό Έηορ Υειμεπινό Εξάμηνο Διάλεξη 11 η Ενεπγειακή αζθάλεια και ππόζβαζη Γηδάζθσλ: Κνπλεηάο Ζ. Κσλζηαληίλνο Λέθηνξαο ΣΟΔ 1

2 Οικονομικά ηηρ Ενέπγειαρ (Energy Economics) Διάλεξη 11 η Ενεπγειακή αζθάλεια και ππόζβαζη Ζ ελεξγεηαθή πνιηηηθή πνηθίιεη αλάκεζα ζε δηαθνξεηηθέο ρώξεο αληηθαηνπηξίδνληαο ηελ πνιηηηθή αιιά θνηλσληθή αλεζπρία γηα νξζνινγηθή ρξήζε ελέξγεηαο ελώ ε ηερλνινγηθή θαηλνηνκία ζηνλ ηνκέα ηεο ελέξγεηαο αλαθέξεηαη ζπρλά σο ιύζε. Οη πξώηεο αλεζπρίεο γηα ηελ ελεξγεηαθή αζθάιεηα εκθαλίζηεθαλ γηα πξώηε θνξά ζηνλ απόερν από ηελ πξώηε πεηξειατθή θξίζε ζηε δεθαεηία ηνπ 1970 (δεκηνπξγία OPEC), όηαλ αξθεηέο ρώξεο έπξεπε λα αγσλίδνληαη γηα λα αληηκεησπίζνπλ ηηο αξλεηηθέο επηπηώζεηο από ηελ άλνδν ηεο ηηκήο ηνπ πεηξειαίνπ θαη ηελ πςειή δηαθύκαλζε απηώλ (δεκηνπξγία IEA). Από ηόηε νη ρώξεο έρνπλ αθνινπζήζεη δηαθνξεηηθέο πνιηηηθέο γηα ηνλ πεξηνξηζκό ηνπ πξνβιήκαηνο. Ωζηόζν νη ρακειέο ηηκέο ηνπ πεηξειαίνπ από ηα κέζα ηεο δεθαεηίαο ηνπ 1980 θαη ε κεηαηόπηζε ηνπ θέληξνπ βάξνπο ζηε δεθαεηία ηνπ 1990 γηα ηε κεηαξξύζκηζε θαη αλαδηάξζξσζε ηεο αγνξάο πεηξειαίνπ απέηξεςε ηελ πξνζνρή ζην ζέκα ηεο αζθάιεηαο ηνπ εθνδηαζκνύ θαζώο αξθεηνί αλαιπηέο ζεσξνύζαλ όηη νη αγνξέο ζα είλαη ζε ζέζε λα ιύζεη ηα πξνβιήκαηα ηνπ ηνκέα ηεο ελέξγεηαο. Οη ζύγρξνλεο όκσο αλεζπρίεο γηα θνξύθσζε ηνπ εθνδηαζκνύ κε πεηξέιαην θαη ηελ ηθαλόηεηα πξνζθνξάο γηα λα ηαηξηάδεη κε ηε δήηεζε έθεξαλ πίζσ ηελ επνρή ησλ ζηαζεξά πςειώλ ηηκώλ ηνπ πεηξειαίνπ αιιά θαη ηεο δηαθύκαλζεο απηνύ. Γηα άιιε κηα θνξά ην ζέκα ηεο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο έρεη θαηαζηεί κείδνλ πνιηηηθό δήηεκα. 2

3 Μηα δηαγξακκαηηθή απεηθόληζε

4 Πσο δηακνξθώλεηαη ζήκεξα ε θαηάζηαζε; Τπάξρεη απμαλόκελε ζπγθέληξσζε από ηελ πιεπξά ηεο πξνζθνξάο. Από ην 1970, πνιιά από ηα πεδία άληιεζεο πεηξειαίνπ εθηόο ηεο Μέζεο Αλαηνιήο έρνπλ σξηκάζεη. Σν 1970, πεξίπνπ ην ήκηζπ ησλ απνζεκάησλ πεηξειαίνπ βξίζθεηαη ζηε Μέζε Αλαηνιή, ελώ ην 2006 ήηαλ πεξίπνπ ζηα δύν ηξίηα. Ζ σξηκόηεηα πνιιώλ από ηα παιαηόηεξα πεδία ππνλνεί όηη ε παξνρή εύθνια πξνζβάζηκσλ ζπκβαηηθνύ πεηξειαίνπ πεγέο βξίζθνληαη ζε θζίλνπζα πνξεία θαη ζε ζπλδπαζκό κε ηελ θιηκαηηθή αιιαγή, ζα έρεη αληίθηππν ζηνλ ηξόπν κε ηνλ νπνίν ε ελεξγεηαθή θξίζε ζα εληείλεηαη. Ζ εκθάληζε ηνπ θπζηθνύ αεξίνπ κεηά ηε δεθαεηία ηνπ 1970 νδήγεζε ζε πεξαηηέξσ ζπγθέληξσζε. ήκεξα, νη πόξνη θπζηθνύ αεξίνπ ζπγθεληξώλνληαη ζε ηξεηο ρώξεο: Ρσζία, ην Ηξάλ θαη ην Καηάξ. Δπηπιένλ, ε Ρσζία, λένο παίθηεο-θιεηδί από ηελ πιεπξά ηεο πξνζθνξάο, επεξεάδεη όιν θαη πεξηζζόηεξν ηνλ ΟΠΔΚ θαη δηαδξακαηίδεη ηζρπξό ξόιν ζηελ αγνξά θπζηθνύ αεξίνπ.

5 Απνζέκαηα Πεηξειαίνπ Η EIA

6 Απνζέκαηα Πεηξειαίνπ ΗΗ

7 Πσο δηακνξθώλεηαη ζήκεξα ε θαηάζηαζε; πλνιηθά, ε δήηεζε έρεη απμεζεί ζηαζεξά, ελώ ε ππθλόηεηα ηεο ελέξγεηαο έρεη πέζεη: ην 2005, ρξεηάζηεθαλ ηέζζεξηο θνξέο ιηγόηεξν πεηξέιαην γηα ηελ παξαγσγή κηαο κνλάδαο ηνπ παγθόζκηνπ ΑΔΠ από ό, ηη ην Ζ ζπλνιηθή δήηεζε έρεη απμεζεί θαηά 50% θαη ε δήηεζε γηα θπζηθό αέξην απμήζεθε αθόκε θαη πάλσ από 150 %. ήκεξα είλαη δύζθνιν λα πηζηέςεη θαλείο όηη ήηαλ έλα ζνθ γηα ην Καηάξ, όηαλ αλαθάιπςε θπζηθό αέξην αληί γηα ηελ αλακελόκελε πεηξειαίνπ ζηε δεθαεηία ηνπ Οη ελεξγεηαθέο αγνξέο έρνπλ δεη θύκαηα ηεο απειεπζέξσζεο θαη ηεο παγθνζκηνπνίεζεο από ηε δεθαεηία ηνπ 1970 κε ζπλέπεηα λα γίλνπλ πην αιιειέλδεηεο. Κξίζηκεο ππνδνκέο - αγσγνύο, δηπιηζηήξηα, δίθηπα κεηαθνξάο θαη δηαλνκήο, εξγνζηάζηα ππξεληθήο ελέξγεηαο θαίλεηαη λα θηάλνπλ ζε ζεκεία σξίκαλζεο. Οη ηηκέο ηνπ πεηξειαίνπ, εηδηθόηεξα, θαη ησλ ηηκώλ ηεο ελέξγεηαο ζε γεληθέο γξακκέο έρνπλ θηάζεη ζηα πςειόηεξα επίπεδά ηνπο από ηηο πεηξειατθέο θξίζεηο ελώ ε θαηάζηαζε επηδεηλώλεηαη πεξαηηέξσ από πςειά επίπεδα κεηαβιεηόηεηαο (κέρξη πξηλ ιίγνπο κήλεο). Ζ αβεβαηόηεηα θαη νη πςειέο ηηκέο αλαδσπύξσζαλ νηθνλνκηθό εζληθηζκό θαη πξνζηαηεπηηζκό (ε Βελεδνπέια, ε Βνιηβία, ε Ρσζία, θαζώο θαη ζηελ Δπξώπε θαη ηηο ΖΠΑ).

8 Απνζέκαηα Φπζηθνύ αεξίνπ

9 Οξηζκόο Ζ έλλνηα ηεο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο είλαη άξξεθηα δεκέλε κε απηήλ ηεο ελεξγεηαθήο αλεμαξηεζίαο (Bordoff et al., 2010 ch7) σζηόζν νξίδεηαη σο ε αμηόπηζηε θαη επαξθήο πξνκήζεηα νπνηαδήπνηε κνξθήο ελέξγεηαο ζε ινγηθέο ηηκέο (Bielecki, 2002). Ση σζηόζν ζεσξείηαη αμηόπηζην θαη πνηεο είλαη νη ηηκέο πνπ ζεσξνύληαη «ινγηθέο»;

10 Δλεξγεηαθή αζθάιεηα γηα πεηξέιαην Ζ βηβιηνγξαθία έρεη επηθεληξσζεί ζηελ αζθάιεηα ηνπ εθνδηαζκνύ πεηξειαίνπ εηδηθόηεξα θαη εληνπίδεη έλαλ αξηζκό ζπζηαηηθώλ ηνπ πξνβιήκαηνο ηεο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο (Toman, 2002): (α) ε άζθεζε ηεο ηζρύνο ζηελ αγνξά από ηνπο πξνκεζεπηέο λα απμήζνπλ ηηο ηηκέο, (β) καθξννηθνλνκηθώλ δηαηαξαρώλ πνπ νθείινληαη ζηελ αζηάζεηα ησλ ηηκώλ ηεο ελέξγεηαο, (γ) απεηιέο γηα ηηο ππνδνκέο, (δ) ηνπηθά πξνβιήκαηα αμηνπηζηίαο, θαη (ε) ηελ πεξηβαιινληηθή αζθάιεηα.

11 Ζ ππξακίδα ηνπ Manslow (1954) Γηάινγνο γηα ην ήηεκα δύζθνινο Πηζαλόλ δηάινγνο Κνηλσληθή απνδνρή Πεξηβαιινληηθή βησζηκόηεηα Οηθνλνκηθή απνηειεζκαηηθόηεηα Δλεξγεηαθή αζθάιεηα Πξόζβαζε ζε πεγέο ελεξγείαο

12 πλνςίδνληαο ηελ ππξακίδα Ζ ππξακίδα δελ είλαη ζηαηηθή. Ζ ελεξγεηαθή αζθάιεηα θαη έλα πγηέο θιίκα είλαη θαη ηα δύν δεκόζηα αγαζά σο εθ ηνύηνπ, νη πεξηβαιινληνιόγνη θαη νη θνξείο πνιηηηθήο πξέπεη λα δηαζθαιίζνπλ όηη ην πιαίζην γηα ην θιίκα παξέρεη ελεξγεηαθή αζθάιεηα απνηειεζκαηηθά. Γηα παξάδεηγκα, νη κεραληζκνί θαζαξήο αλάπηπμεο πξέπεη λα είλαη νηθνλνκηθά βηώζηκεο. Κάζε πιαίζην ηνπ άλζξαθα πνπ απνηπγράλεη λα ζπκβηβάζνπκε ηελ νηθνλνκία θαη ην πεξηβάιινλ ζα βγεη από ηελ πνιηηηθή αηδέληα κε ηελ εκθάληζε ηεο ελεξγεηαθήο θξίζεο. Οη βηνκεραληθέο ρώξεο πξέπεη λα απνδερζνύλ έλα κεγαιύηεξν κεξίδην ηεο επηβάξπλζεο από ηαρέσο αλαπηπζζόκελεο νηθνλνκίεο όπσο ε Κίλα ή ε Ηλδία, γηα ηηο νπνίεο ε ελεξγεηαθή αζθάιεηα είλαη πην δύζθνιν λα επηηεπρζεί. Πεξαηηέξσ, ε παγθόζκηα θνηλόηεηα πξέπεη λα ζπκθσλήζνπλ ζρεηηθά κε ηα θίλεηξα γηα ηηο ρώξεο απηέο λα ρξεζηκνπνηήζεη ηελ θαιύηεξε δηαζέζηκε ηερλνινγία.

13 ρέζε αλάκεζα ζηελ θιηκαηηθή αιιαγή θαη ηελ ελεξγεηαθή εμάξηεζε Η Ζ επηινγή ιηγλίηε ή άλζξαθα πξνθαλώο σο κέζν απεμάξηεζεο από ην πεηξέιαην δεκηνπξγεί δεηήκαηα αύμεζεο ησλ εθπνκπώλ αεξίσλ ξύπσλ. Από ηελ άιιε πιεπξά ε επηινγή ππξεληθήο ελέξγεηαο ελέρεη ζεκαληηθνύο θηλδύλνπο. Γεδνκέλνπ όηη έλαο κεγάινο αξηζκόο η επηινγέο είλαη δηαζέζηκεο γηα πξνζπάζεηα κείσζεο ησλ εθπνκπώλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ κε δηαθνξεηηθέο δπλαηόηεηεο γηα ηελ ελίζρπζε ηεο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο, ππάξρεη ρώξνο γηα έλα trade-off.

14 ρέζε αλάκεζα ζηελ θιηκαηηθή αιιαγή θαη ηελ ελεξγεηαθή εμάξηεζε ΗΗ Δλίζρπζε ελεξγ. αζθάιεηαο Strategic Petroleum Reserves Γύν ζηόρνη θαίξηνη ζηόρνη πνιηηηθή παξηζηάλνληαη:ε ελίζρπζε ηεο ελεξγεηαθήο αζθάιεηαο θαη ε ππνρώξεζε ησλ εθπνκπώλ αεξίσλ ηνπ ζεξκνθεπίνπ γηα ηελ πξνζηαζία ηνπ θιίκαηνο. Τπάξρεη όκσο κηα ζεηξά από ελαιιαθηηθέο επηινγέο, ηα ζηξαηεγηθά Απνζεκαηηθά Πεηξειαίνπ (SPR) ή κε βάζε ην θαιακπόθη αηζαλόιε, ε ρξήζε ππξεληθήο ελέξγεηαο ε ρξήζε ΑΠΔ θ.ι.π).πνηα ε βέιηηζηε πνιηηηθή; Nuclear / Renewable options GHG κείσζε

15 ρέζε αλάκεζα ζηελ θιηκαηηθή αιιαγή θαη ηελ ελεξγεηαθή εμάξηεζε ΗΗΗ c cost, x,..., x tech i i 1 1 S security n S si x i n Ζ ζπλνιηθή κείσζε εθπνκπώλ δίλεηαη κε θόζηνο TC. Άξα πξόθεηηαη γηα πξόβιεκα ειαρηζηνπνίεζεο: n, Q q x TC c x i i i i i 1 i 1 n n n L TC l s x l q x s i i Q i i i 1 i 1 s q TC i i l s l Q xi xi xi TC s i TC q i l l s q

16 ρέζε αλάκεζα ζηελ θιηκαηηθή αιιαγή θαη ηελ ελεξγεηαθή εμάξηεζε ΗV Eλεξγ. αζθάιεηαο Smax Γηαθνξνπνηήζεηο Qmax TC s i TC q i l l s q GHG κείσζε

17 Μπνξνύκε λα κεηξήζνπκε ηελ ελεξγεηαθή αζθάιεηα?? (1) Γείθηεο Δλεξγεηαθήο Δμάξηεζεο: Μπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα ηελ απόδνζε ηεο ζπλνιηθήο θαηάζηαζεο ηνπ ελεξγεηαθνύ εθνδηαζκνύ κηαο ρώξαο ή κηαο πεξηνρήο. Γηα παξάδεηγκα, εάλ κηα ρώξα θαηαλαιώλεη 100 εθαηνκκύξηα ΣΗΠ πξσηνγελνύο ελέξγεηαο θαη 90 εθαηνκκύξηα ΣΗΠ εηζάγεηαη, ε εμάξηεζε από ηηο εηζαγσγέο ηεο είλαη 90%. Τςειή εμάξηεζε από εηζαγσγέο ζπλήζσο ηείλεη λα απμήζεη ηνλ θίλδπλν ησλ ηηκώλ θαη ηνλ θίλδπλν ηνπ όγθνπ ζρεηηθά κε ηελ παξνρή δηαθνπή. Ωζηόζν κπνξεί λα αθνξά θαη είδνο θαπζίκνπ θαη λα παξνπζηάδεηαη ζεκαληηθή δηαθνξνπνίεζε αλά είδνο.

18 Δείκτες Ενεργειακή εξάρτηση συνολική και ανά καύσιμο(%) Πηγή: Greece 2011, European Commission, DG Energy, A1 June 2011 Πηγές δεδομένων: EC (ESTAT, ECFIN), EEA

19 Δείκτες Ενεργειακή εξάρτηση (σε %) Εξέλιξη μεταξύ1990 και 2009 Πηγή: Greece 2011, European Commission, DG Energy, A1 June 2011 Πηγές δεδομένων: EC (ESTAT, ECFIN), EEA

20 Μπνξνύκε λα κεηξήζνπκε ηελ ελεξγεηαθή αζθάιεηα?? (2) Μίγκα Καπζίκσλ (fuel mix): Ο ζπγθξηκέλνο δείθηεο δείρλεη νπζηαζηηθά ην κεξίδην ελόο ζπγθεθξηκέλνπ θαπζίκνπ ζηελ ελεξγεηαθή δήηεζε ηεο ρώξαο ή ηεο ζεκαζίαο ηνπ ζην ελεξγεηαθό εθνδηαζκό. Αλάινγα κε ην επίθεληξν ηεο αλάιπζεο, ε αλαινγία απηή κπνξεί λα θαζνξηζηεί ζε δηαθνξεηηθά επίπεδα:

21 Μπνξνύκε λα κεηξήζνπκε ηελ ελεξγεηαθή αζθάιεηα?? (3) (α) To πξσηνγελέο κείγκα θαηαλάισζεο ελέξγεηαο καο δείρλεη ην πόζν είλαη δηαθνξνπνηεκέλε ε ζπλνιηθή δήηεζε ελέξγεηαο. Γηα παξάδεηγκα, εάλ κηα ρώξα πνπ ρξεζηκνπνηείηαη ην 90% ηνπ πεηξειαίνπ θαη ησλ πεηξειατθώλ πξντόλησλ θαη ην 10% ηνπ θπζηθνύ αεξίνπ γηα ηελ θάιπςε ηεο δήηεζεο πξσηνγελνύο ελέξγεηαο, δελ κπνξεί λα εηπσζεί όηη έρεη κηα δηαθνξνπνηεκέλε ζύλζεζε θαπζίκσλ. (β) Σν ηειηθό κείγκα θαηαλάισζεο ελέξγεηαο δίλεη κηα έλδεημε ηεο δηαθνξεηηθόηεηαο ησλ θαπζίκσλ ζε επίπεδν ηειηθνύ ρξήζηε. (γ) Σν ηνκεαθό επίπεδν κείγκαηνο θαπζίκσλ παξέρεη κηα παξόκνηα εηθόλα ζε επίπεδν ηνκέα ηεο ηειηθήο ρξήζεο. Ζ επέθηαζε ηεο αλάιπζεο ζε επίπεδν ηνκέα παξέρεη κηα ζαθέζηεξε εηθόλα ηεο δηαθνξεηηθόηεηαο ησλ δηαθόξσλ ηνκέσλ. Γηα παξάδεηγκα, εάλ ν θιάδνο παξαγσγήο ζηεξίδεηαη κόλνλ γηα ηελ ειεθηξηθή ελέξγεηα θαη ην θπζηθό αέξην γηα ηηο ελεξγεηαθέο αλάγθεο ηνπ, θαη αλ ην ειεθηξηθό ξεύκα εμαξηάηαη από ηελ πξνκήζεηα θπζηθνύ αεξίνπ, ηόηε ε βηνκεραλία είλαη ηδηαίηεξα επκεηάβιεηε ζε κεηαβνιέο ηεο πξνζθνξάο θπζηθνύ αεξίνπ. (δ) Σν κείγκα παξαγσγή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο ιέεη πνηα θαύζηκα (θαη ηερλνινγίεο) ρξεζηκνπνηεί κηα ρώξα γηα ηελ παξνρή ειεθηξηθήο ελέξγεηαο.

22 Μπνξνύκε λα κεηξήζνπκε ηελ ελεξγεηαθή αζθάιεηα?? (4)-Γείθηεο ζπγθέληξσζεο θαη δηαθνξνπνίεζεο 1) Γείθηεο Ζerfindahl-Hirschman HHI N x i 2 i 2) Γείθηεο Shannon-Wiener N SW xiln x i i 3) Γηνξζσκέλνο δείθηεο Shannon-Wiener- Neumann N N i i i SWN* bi xi ln xi 1 gi i i SWN b x ln x

23 Τπάξρεη βέιηηζην επίπεδν ελεξγεηαθήο εμάξηεζεο; P,costs P* MDC MSC Σν γξάθεκα δείρλεη όηη γηα έλα βέιηηζην επίπεδν ηεο ελεξγεηαθήο αλεμαξηεζίαο, είλαη ζεκαληηθό λα ιακβάλνληαη ππόςε νη δαπάλεο δηαζθάιηζεο ηεο αζθάιεηαο ηνπ εθνδηαζκνύ θαη ην θόζηνο ησλ δεκηώλ. Γελ είλαη νηθνλνκηθά απνδνηηθό λα βειηηώζνπλ ηελ ελεξγεηαθή αλεμαξηεζία πέξα από ην βέιηηζην επίπεδν επεηδή ην θόζηνο παξνρήο ηεο αζθάιεηαο ηνπ εθνδηαζκνύ ζα είλαη πνιύ πςειόηεξν ζε ζύγθξηζε κε ην νξηαθό θόζηνο ηεο εμάξηεζεο. (Percebois,1989) 0 A* % ελεξγεηαθήο εμάξηεζεο 23

24 Πνιηηηθέο ζρεηηδόκελεο κε ηελ εμάξηεζε από ηηο εηζαγσγέο ελέξγεηαο Πεξηνξηζκνί ησλ εηζαγσγώλ. Γηα παξάδεηγκα επίδξαζε θόξσλ ζηελ ηηκή εηζαγσγήο. Γηαθνξνπνίεζε εηζαγσγώλ Γηαθνξνπνίεζε κίγκαηνο θαπζίκσλ Βειηίσζε ελεξγεηαθήο απνδνηηθόηεηαο.

25 Βειηίσζε ελεξγεηαθήο απνδνηηθόηεηαο Ζ ελεξγεηαθή απνδνηηθόηεηα κεηώλεη ηε δήηεζε ελέξγεηαο, ε νπνία κε ηε ζεηξά ηεο κεηώλεη ηελ απαίηεζε εηζαγσγήο. Απηό κεηώλεη επίζεο ηηο πεξηβαιινληηθέο δεκίεο θαη ηελ εμάληιεζε ησλ πόξσλ. Παξά ην γεγνλόο όηη ζεκαληηθέο πξνζπάζεηεο έρνπλ ζηξαθεί πξνο ηε βειηίσζε ηεο ελεξγεηαθήο απόδνζεο θαη ηα πξνγξάκκαηα δηαρείξηζεο ηεο δήηεζεο, ε ηάζε γηα δηαζέζηκε θζελή ελέξγεηα έρεη κεησζεί.

26 Γηαθνξνπνίεζε κίγκαηνο θαπζίκσλ Ζ δηαθνξνπνίεζε ηνπ κείγκαηνο θαπζίκσλ ζε κηα νηθνλνκία πξνζπαζεί λα κεηώζεη ηελ εμάξηεζε από έλα ζπγθεθξηκέλν θαύζηκν θαη λα επηηύρεη έλα δηαθνξνπνηεκέλν ραξηνθπιάθην ησλ επηινγώλ παξνρήο ελέξγεηαο. Γηα παξάδεηγκα, γηα ηηο ΖΠΑ ππήξμε πξνζπάζεηα γηα δηαθνξνπνίεζε ηνπ κείγκαηνο θαπζίκσλ γηα πνιύ θαηξό έηζη ώζηε λα αληηθαηαζηαζεί ην πεηξέιαην θαη ν άλζξαθαο από ην θπζηθό αέξην θαη ηελ ππξεληθή ελέξγεηα. Ζ ζπγθεθξηκέλε πνιηηηθή πνιιέο θνξέο πεξηνξίδεηαη από: ηε δηαζεζηκόηεηα ησλ πόξσλ, ησλ δηαζέζηκσλ ηερλνινγηθώλ επηινγέο γηα ηελ αμηνπνίεζε απηώλ ησλ πόξσλ, ην θόζηνο θαη ηηο απαηηήζεηο ησλ επελδύζεσλ, θαζώο θαη άιια ζέκαηα, όπσο ηα πεξηβαιινληηθά θαη θνηλσληθά πξνβιήκαηα.

27 Γηαθνξνπνίεζε εηζαγσγώλ Η Αθνξά ηελ πξνζπάζεηα δηαθνξνπνίεζεο ησλ πεγώλ εθνδηαζκνύ. Από Οηθνλνκηθή άπνςε, απηό ζπλεπάγεηαη ηελ εύξεζε ηεο ιύζεο ηεο πξνζθνξάο ειαρίζηνπ θόζηνπο πηνζεηώληαο ην ξίζθν αλάιεςεο απν ηελ πιεπξά ηεο πξνκήζεηαο. Ωζηόζν, γηα ην πεηξέιαην θαη ζε κηθξόηεξν βαζκό γηα ην θπζηθό αεξίνπ, ε παγθόζκηα εμάξηεζε από ηε Μέζε Αλαηνιή αλακέλεηαη λα απμεζεί, θαζώο ηα πεξηζζόηεξα από ηα απνζέκαηα βξίζθνληαη εθεί. Απηό ζε ζπλδπαζκό κε ηελ πνιηηηθή αζηάζεηα ηεο πεξηνρήο θαη ηεο απμαλόκελεο δήηεζεο από ηηο αλαπηπζζόκελεο νηθνλνκίεο εγείξνπλ αλεζπρίεο γηα ην κέιινλ ηνπ πεηξειαίνπ ηελ αζθάιεηα ηνπ εθνδηαζκνύ.

28 Γηαθνξνπνίεζε εηζαγσγώλ ΗΗ Γύν λέεο εμειίμεηο ζηνλ ηνκέα ηεο δηαθνξνπνίεζεο ησλ εηζαγσγώλ ίζσο αμίδεη λα αλαθεξζνύλ. Ζ πξώηε ζρεηίδεηαη κε απμεκέλν επίπεδν ησλ δξαζηεξηνηήησλ θαη ησλ επελδύζεσλ ζε εγθαηαζηάζεηο παξαγσγήο από ηηο ρώξεο εηζαγσγήο ζε πεξηνρέο ηνπ εμσηεξηθνύ πνπ παξάγνπλ πεηξέιαην. Μηα δεύηεξε ηάζε θαίλεηαη λα αλαδύεηαη κε ηε κνξθή ηεο αλαδήηεζεο ζπλεηαηξηζηηθώλ ιύζεσλ αληί λα ζηεξίδεηαη ζε αληαγσληζηηθά απνηειέζκαηα.

29 Πεξηνξηζκνί ησλ εηζαγσγώλ P P ID IDt P1 P2+t P2 Q3 Q5 Q4 Q2 Qt Q1 Q Q

30 Βηβιηνγξαθία Ελληνική: Μέρξη ζηηγκήο δελ ππάξρεη ειιεληθό εγρεηξίδην πνπ θαιύπηεη ην ζπγθεθξηκέλν κάζεκα. Ξένη: Bhattacharyya, Subhes C. (2011) Energy Economics: Concepts, Issues, Markets and Governance. Springer (θεθ 20 ν ). Pascual,C and Elkind J., Energy Security: Economics, Politics, strategies and Implications, (2010) (θεθ.9ν) Evans, Joanne and Lester Hunt,(2009), International Handbook on the Economics of Energy. Edward Elgar (θεθ.32ν) 30