Διαδικτυακές πωλήσεις και συμβατικοί περιορισμοί στο δίκαιο ανταγωνισμού. Πορίσματα από την Έρευνα της ΕΕ στον Τομέα του Ηλεκτρονικού Εμπορίου

Transcript

1 Διαδικτυακές πωλήσεις και συμβατικοί περιορισμοί στο δίκαιο ανταγωνισμού Πορίσματα από την Έρευνα της ΕΕ στον Τομέα του Ηλεκτρονικού Εμπορίου

2 Some examples Nespresso.gr (499) Delonghi Nespresso Lattissimo Pro

3

4

5 Το ηλεκτρονικό εμπόριο στην ΕΕ και την Ελλάδα Η αγορά ηλεκτρονικού εμπορίου της ΕΕ είναι η μεγαλύτερη παγκοσμίως Πάνω από το 53% των καταναλωτών στην ΕΕ παρήγγειλαν αγαθά ή υπηρεσίες διαδικτυακά το 2015 Μόνο το 15% έκανε ηλεκτρονικές αγορές από πωλητή σε άλλο ΚΜ Πάνω από το 50% έχει εμπειρία στην πρόσβαση σε ψηφιακά δεδομένα διαδικτυακά Στην Ελλάδα, μόλις 23,4% των καταναλωτών παρήγγειλαν προϊόντα ή υπηρεσίες μέσω διαδικτύου το ,7% παρήγγειλαν από άλλα ΚΜ 59,9% έκανε χρήση YouTube ή άλλων αντίστοιχων υπηρεσιών video Τζίρος 3.8 δις (2015) αύξηση 18.8% από το 2014 Πηγή: Δεδομένα Eurostat 2015, Ελληνική Στατιστική Αρχή 2016

6 Έρευνα της ΕΕ στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου Άρθρο 17 του Κανονισμού 1/2003 Έναρξη στις 6 Μαΐου, 2015 Έμφαση σε Καταναλωτικά αγαθά: ερωτηματολόγια σε παραγωγούς, λιανέμπορους, πλατφόρμες αγορών (Amazon, ebay) και παρόχους εργαλείων σύγκρισης τιμών (Google shopping, Skroutz) Ψηφιακό περιεχόμενο: εξέταση συμβάσεων διανομής & παραχώρησης δικαιωμάτων ψηφιακού περιεχομένου με τη συμμετοχή παρόχων περιεχομένου, δικαιούχων, παρόχων VPN και δρομολόγησης (TunnelBear, ProXPN) κ.α. Στόχοι: η Ευρώπη στην πρώτη γραμμή της ψηφιακής αγοράς ( Στρατηγική Ενιαίας Ψηφιακής Αγοράς ) - Μείωση εμποδίων που εγείρονται από τις εταιρείες στο διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο στην ΕΕ μέσω του δικαίου ανταγωνισμού

7 Η Προκαταρκτική Έκθεση 15 Σεπτεμβρίου 2016 Σχετική με όλες τις εταιρίες που πωλούν διαδικτυακά ή διανέμουν ψηφιακό περιεχόμενο στην ΕΕ, δηλαδή όχι μόνο εταιρείες με έδρα εντός της ΕΕ o Καθετοποιημένοι παραγωγοί δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής του δικαίου ανταγωνισμού Χαμηλή συγκέντρωση σε όλους τους υπό εξέταση τομείς Υπαγωγή των περισσότερων συμφωνιών στον Κανονισμό Απαλλαγής Δεσπόζουσα θέση μη πιθανή

8 Αρχικά συμπεράσματα Προκαταρκτικής Έκθεσης Καταναλωτικά αγαθά Διαφάνεια τιμών / παρακολούθηση τιμών: ένα δίκοπο μαχαίρι Παρασιτισμός (free-riding) Αύξηση απευθείας πωλήσεων από τους παραγωγούς Αύξηση αποκλειστικής και επιλεκτικής διανομής 40% των λιανέμπορων περιορίζουν γεωγραφικά τις πωλήσεις (geo-blocking) Ισχυροί λιανέμποροι

9 Αρχικά συμπεράσματα Προκαταρκτικής Έκθεσης Ψηφιακό περιεχόμενο 70% των παρόχων ψηφιακού περιεχομένου κάνουν geoblocking Η ικανότητα εξασφάλισης αδειών από δικαιούχους πνευματικών δικαιωμάτων πιθανό εμπόδιο για την είσοδο Καλυπτόμενο ψηφιακό περιεχόμενο: ταινίες, αθλήματα, παιδική τηλεόραση, τηλεοπτικά προγράμματα μυθοπλασίας, ντοκιμαντέρ, ειδήσεις και μουσική o Συνδρομητική τηλεόραση δεν καλύπτεται από την Έκθεση

10 Γεωγραφικοί περιορισμοί (geoblocking/geo-discrimination) Mystery shopping ΕΕ: έρευνα σε ιστοσελίδες ηλεκτρονικού εμπορίου 2/3 κάνουν γεωγραφικό αποκλεισμό (geo-blocking) ή διακριτική μεταχείριση (geo-discrimination) Η πλειονότητα δεν επιτρέπει αγορές από άλλο κράτος της ΕΕ (μόνο 1 στις 3 ιστοσελίδες ) Οι καταναλωτές αποκλείονται γεωγραφικά σε διαφορετικά στάδια της ηλεκτρονικής αγοράς Συνηθέστεροι για προϊόντα έναντι υπηρεσιών Εκτός πεδίου εφαρμογής του δικαίου ανταγωνισμού εάν πρόκειται για μονομερή απόφαση του πωλητή Πρόταση Κανονισμού για την αντιμετώπιση του γεωγραφικού αποκλεισμού και άλλων μορφών διακριτικής μεταχείρισης (COM (2016) )

11 Άρθρο 101 ΣΛΕΕ 1 Ν. 3959/11 Απαγορευμένες συμπράξεις: «απαγορεύονται όλες οι συμφωνίες και εναρμονισμένες πρακτικές μεταξύ επιχειρήσεων [ ] οι οποίες έχουν ως αντικείμενο ή ως αποτέλεσμα την παρεμπόδιση, τον περιορισμό ή τη νόθευση του ανταγωνισμού»

12 Διαδικτυακά συστήματα διανομής Διαδικτυακές πλατφόρμες πώληση προϊόντων παραγωγού Διαδικτυακές πλατφόρμες πώληση προϊόντων τρίτων παραγωγών Αμιγείς διαδικτυακές πλατφόρμες αγορών λιανικής πώλησης ή δημοπράτησης (auction) προϊόντων

13 Κάθετες κατευθυντήριες γραμμές Περιορισμοί Διαδικτυακών Πωλήσεων Οι περιορισμοί στις παθητικές πωλήσεις - ιδιαίτερης σοβαρότητας (hardcore) Περιορισμοί παθητικών πωλήσεων μέσω διαδικτύου μπορεί να έχουν την εξής μορφή: Αποκλεισμός ή επαναδρομολόγηση (re-routing) πελατών Αδυναμία ολοκλήρωσης συναλλαγών βάσει πιστωτικής κάρτας Συμφωνία περιορισμού διαδικτυακών πωλήσεων Καθορισμός υψηλότερων τιμών για προϊόντα προς μεταπώληση στο διαδίκτυο

14 Κάθετες κατευθυντήριες γραμμές Περιορισμοί Διαδικτυακών Πωλήσεων Καταρχήν αποδεκτοί περιορισμοί στις πωλήσεις μέσω διαδικτύου: Συμφωνία ελάχιστου ορίου πωλήσεων (σε όγκο ή αξία) εκτός διαδικτύου Ορισμός ποιοτικών κριτηρίων για την ιστοσελίδα και τη διαδικασία πώλησης Περιορισμός προωθητικών ενεργειών για ενεργητικές πωλήσεις ή διαφημίσεων μέσω διαδικτύου που απευθύνονται σε συγκεκριμένους πελάτες: Αναρτήσεις σε ιστοσελίδες τρίτων, που εμφανίζονται λόγω τοποθεσίας του επισκέπτη Συμφωνίες με μηχανές αναζήτησης ή εταιρείες διαδικτυακής διαφήμισης για προβολή σε χρήστες συγκεκριμένης περιοχής

15 Η Προκαταρκτική Έκθεση Συμβατικοί περιορισμοί στις συμβάσεις διανομής καταναλωτικών προϊόντων Περιορισμοί τιμών: hardcore περιορισμοί, εξέταση κατά περίπτωση Τοπικοί περιορισμοί hardcore περιορισμοί περιορισμός στη διασυνοριακή πώληση περιορισμοί ενεργητικών πωλήσεων εκτός συγκεκριμένης περιοχής, ανεξαρτήτως ανάθεσης τους σε άλλους διανομείς περιορισμός παθητικών πωλήσεων σε περιοχές που έχουν αποδοθεί αποκλειστικά σε άλλους διανομείς στα συστήματα επιλεκτικής διανομής ανά τα ΚΜ, ο περιορισμός της ικανότητας των εξουσιοδοτημένων διανομέων να πωλούν ενεργά ή παθητικά προς τελικούς καταναλωτές σε αυτά τα ΚΜ

16 Η Προκαταρκτική Έκθεση Συμβατικοί περιορισμοί στις συμβάσεις διανομής καταναλωτικών προϊόντων (2) Περιορισμοί διαδικτυακών πωλήσεων Περιορισμός πωλήσεων σε ιδία ιστοσελίδα Περιορισμοί προβολής σε εργαλεία σύγκρισης τιμών επιτρεπτό πρότυπο ποιότητας Περιορισμοί διαδικτυακής διαφήμισης προβληματικό Περιορισμός πώλησης σε ηλεκτρονικές αγορές π.χ. Amazon, ebay παραμένει άλυτο Η απαγόρευση μεταπώλησης στις αγορές δεν αποτελεί ιδιαίτερα σοβαρό περιορισμό εφόσον δεν είναι απόλυτη (ΕΕ) εξέταση κατά περίπτωση Όμως, αναγκαιότητα αιτιολόγησης περιορισμών σύμφωνα με το Άρθρο 101 (3) (Adidas) State of play: Το επιτρεπτό μίας απαγόρευσης ως ποιοτικό κριτήριο εξετάζεται από το ΔΕΕ (Coty, C-230/16)

17 Η Προκαταρκτική Έκθεση Συμβατικοί περιορισμοί στις συμβάσεις άδειας χρήσης ψηφιακού περιεχομένου Περιορισμοί στην τεχνολογία που χρησιμοποιείται, το χρόνο και την περιοχή μετάδοσης προβληματικά για νεοεισερχόμενους Γεωγραφικός αποκλεισμός προτεραιότητα Μακροχρόνιες συμβάσεις αποκλειστικής χρήσης soft exclusivity Ομαδοποίηση (bundling) ηλεκτρονικών δικαιωμάτων με άλλες τεχνολογίες Διαφορές καταλόγου μεταξύ ΚΜ (μη διαθεσιμότητα περιεχομένου) Δομές πληρωμής (πχ. προπληρωμή, εφάπαξ καταβολή) επιπλέον εμπόδιο για την είσοδο ή την επέκταση Πειραματισμός, καινοτομία και παροχή του ίδιου περιεχομένου σε μη-αποκλειστική βάση αποδοχή Επιτροπής ΕΕ Αποστασιοποίηση από το μοντέλο Κράτους Μέλους ή/και δικαιώματος αποδοχή Ευρωπαϊκής Επιτροπής

18 Ευρωπαϊκή Νομολογία Film Studios investigation (Η.Β., 2016) Διαδικτυακές πλατφόρμες λιανικής πώλησης (Η.Β. και Γερμανία, 2013) Όροι ισότιμης τιμολόγησης (price parity) θέματα οριζόντιας σύμπραξης Hotel booking online (Η.Β., 2014) ρήτρες «Πλέον Ευνοουμένου Κράτους» (MFN) & price parity The Football Association Premier League (Η.Β., 2011) φορητότητα συνδρομών Adidas Bundeskartellamt (2014) Asics Bundeskartellamt (2014) Casio OLG Schleswig (2014)

19 Εκκρεμείς έρευνες ΕΕ Valve και πέντε δημιουργοί ηλεκτρονικών παιχνιδιών (Bandai Namco, Capcom, Focus Home, Kock Media, Zenimaz) Έναρξη έρευνας της ΕΕ στις για πιθανές αντιανταγωνιστικές συμφωνίες γεωγραφικού περιορισμού, δηλ. συμφωνίες που αποτρέπουν τους καταναλωτές από τη χρήση ψηφιακού περιεχομένου (ηλεκτρονικά παιχνίδια) λόγω της τοποθεσίας ή του κράτους κατοικίας τους Η χρήση κλειδιών ενεργοποίησης θα μπορούσε να παραβιάζει το δίκαιο ανταγωνισμού - περιορισμός παράλληλου εμπορίου

20 Οι αποφάσεις της ΕΑ Dia (2008) Καθορισμός τιμών μεταπώλησης (RPM) Carrefour (2010) RPM και περιορισμός αμοιβαίων προμηθειών Γερμανός (2014) RPM, περιορισμός αμοιβαίων προμηθειών, και παράνομες ρήτρες μη-ανταγωνισμού Roma Pizza RPM, προώθηση συγκεκριμένου σήματος, και παράνομες ρήτρες μη-ανταγωνισμού Booking.com & EXPEDIA (2015) Περιορισμός τιμολογιακής ελευθερίας εταιρειών διαδικτυακής ταξιδιωτικής πρακτορείας

21 Έρευνα της ΕΕ στον τομέα του ηλεκτρονικού εμπορίου: επόμενα βήματα Τελική έκθεση Q1 του 2017 Πιθανή τροποποίηση του Κανονισμού Απαλλαγής (Καν.330/2010) ή των Κάθετων Κατευθυντήριων Γραμμών Συμπληρωματικές Κατευθυντήριες Γραμμές / διευκρινιστικά έγγραφα περί συμφωνιών που περιορίζουν το διασυνοριακό ηλεκτρονικό εμπόριο αλληλεπίδραση με δίκαιο πνευματικής ιδιοκτησίας Πιθανή ενεργοποίηση ερευνών για περιοριστικές συμφωνίες Εφαρμογή κανόνων ανταγωνισμού με κατά περίπτωση εξέταση αιτιολόγηση αναγκαιότητας περιορισμών Έλεγχος από τις αρχές των συμφωνιών επιλεκτικής διανομής Οικειοθελής συμμόρφωση ( compliance ) Έλεγχος των υπαρχουσών συμβάσεων διανομής και πρακτικών διαδικτυακών πωλήσεων και ευθυγράμμιση με τους κανόνες ανταγωνισμού

22 Ευχαριστώ για την προσοχή σας