ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ. Κεφάλαιο 4ο

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ. Κεφάλαιο 4ο"

Βαυκις Δασκαλοπούλου
8 χρόνια πριν
Προβολές:

1 ΜΕΤΡΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ Κεφάλαιο 4ο

2 Πότε χρειάζεται παρέµβαση; Η αποτυχία της αγοράς καθιστά αναγκαία την πολιτική ανταγωνισµού Πότε όµως χρειάζεται παρέµβαση; Θα πρέπει να επισηµανθεί ότι σε περιπτώσεις όπως οι παρακάτω δεν χρειάζεται παρέµβαση: Περιπτώσεις δυνητικού ανταγωνισµού και εποµένως πολύ µικρού Α Μ µ Περιπτώσεις Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α) Πίεση από τον διεθνή ανταγωνισµό αν το εµπόριο είναι ελεύθερο (όµως κάποιες υπηρεσίες είναι χωρικά εξειδικευµένες, το µεταφορικό κόστος υψηλό και υπάρχουν ειδικοί κανόνες τυποποίησης) Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 2

µικρού Α Μ µ Περιπτώσεις Έρευνας και Ανάπτυξης (Ε&Α) Πίεση από τον διεθνή ανταγωνισµό αν το εµπόριο είναι ελεύθερο (όµως κάποιες

3 Στόχοι παρέµβασης Στόχοι πολιτικής: 1. ιάχυση της οικονοµικής δύναµης 2. Προστασία της οικονοµικής ελευθερίας των ανταγωνιστών 3. Αύξηση της κοινωνικής ευηµερίας (αποδοτικότητα και κατανοµή). Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 3

4 Μέσα και κριτήρια πολιτικής Οι κυβερνητικές παρεµβάσεις πρέπει να γίνονται µε βάση συγκεκριµένα κριτήρια και ανάλογα να παίρνουν συγκεκριµένες µορφές 1. χαρακτηριστικά δοµής αγοράς (µερίδιο αγοράς, βαθµός συγκέντρωσης, εµπόδια εισόδου, κ.λ.π.) διάσπαση υπερσυγκεντρωτικών αγορών ξέπλεγµα της δοµής της επιχείρησης έλεγχος συγκεντρώσεων επιχειρήσεων αναγκαστικές άδειες Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 4

χαρακτηριστικά δοµής αγοράς (µερίδιο αγοράς, βαθµός συγκέντρωσης, εµπό

5 Μέσα και κριτήρια πολιτικής 2. θέµατα συµπεριφοράς (δέσµευση πωλήσεων, διακρίσεις ως προς τους καταναλωτές και άλλους παραγωγούς) απαγόρευση τέτοιων συµπεριφορών 3. αποδοτικότητα Η παρέµβαση εξαρτάται από τα αποτελέσµατα των αγορών (ανταγωνιστικότητα ή συνεργασία) Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 5

και άλλους παραγωγούς) απαγόρευση τέτοιων συµπεριφορών 3.

6 Α. Μέτρα πολιτικής για συγκέντρωση επιχειρήσεων 1. Συγκέντρωση (merger) Αύξηση µονοπωλιακής δύναµης 2. Συµπαιγνία (conspiracy) Αύξηση των τιµών 3. Εναρµονισµένες πρακτικές (price fixing) Αύξηση τιµών 4. ιευκολυντικές πρακτικές (facilitating practices) Χωρίς ρητές συµφωνίες, υπάρχει συνεργασία Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 6

Συµπαιγνία (conspiracy) Αύξηση των τιµών 3.

7 Α. Μέτρα πολιτικής για συγκέντρωση επιχειρήσεων Σε αγορές µε µικρό αριθµό επιχειρήσεων οι επιχειρήσεις αναγκαστικά λαµβάνουν υπόψη τις κινήσεις των ανταγωνιστών τους, και η στρατηγική αυτή συµπεριφορά µπορεί να εκληφθεί ως συνεργατική συµπεριφορά Συνεργασία σε επίπεδο έρευνας και τεχνολογίας επιτρέπεται και σε ποιο βαθµό; Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 7

στρατηγική αυτή συµπεριφορά µπορεί να εκληφθεί ως συνεργατική συµπεριφορά Συνεργασία σε

8 1. Συγκεντρώσεις Όσον αφορά τις συγκεντρώσεις θα πρέπει να συγκρίνονται τα οφέλη από την µείωση κόστους µε τα κόστη από την αύξηση των τιµών. Πριν την συγκέντρωση: P MON P c Α Β Ε C Q c MC o MC 1 q Κοινωνική ωφέλεια: Α+Β+C Μετά την συγκέντρωση: Κέρδη: Β+Ε Πλεόνασµα καταναλωτών: Α Κοινωνική ωφέλεια: Α+Β+Ε Εποµένως συγκρίναµε τις περιοχές Ε και C Αν Ε>C, η συγκέντρωση αυξάνει την κοινωνική ωφέλεια Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 8

Πριν την συγκέντρωση: P MON P c Α Β Ε C Q c MC o MC 1 q Κοινωνική ωφέλεια: Α+Β+C Μετά την συγκέντρωση: Κέρδη:

9 1.Συγκεντρώσεις Πως εκτιµάται η µείωση κόστους και πως αποµονώνονται µειώσεις που ούτως ή άλλως θα συνέβαιναν (π.χ. τεχνολογίας); Πως προσδιορίζεται το εύρος της υπό εξέταση αγοράς; ιότι ο βαθµός συγκέντρωσης εξαρτάται από το εύρος της αγοράς Είδη συγκεντρώσεων: Οριζόντιες συγκεντρώσεις (στην ίδια αγορά) Κάθετες συγκεντρώσεις (πωλητής/αγοραστής) Conglomerates (καµιά σύνδεση) Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 9

τεχνολογίας); Πως προσδιορίζεται το εύρος της υπό εξέταση αγοράς; ιότι ο βαθµός συγκέντρωσης εξαρτάται

10 2. Συµπαιγνία 3. εναρµονισµένες πρακτικές Παραδείγµατα: Price fixing, bid rigging, market sharing Γιατί ενδιαφερόµαστε για τις περιπτώσεις αυτές; - κόστη µονοπωλίου - τα cartels είναι µη αποτελεσµατικά µονοπώλια καθώς η παραγωγή δεν διανέµεται στις πλέον αποτελεσµατικές επιχειρήσεις. Μια οριζόντια συµφωνία (µε τη µορφή συµπαιγνίας ή εναρµονισµένων πρακτικών) οδηγεί σε συµπεριφορές οι οποίες δεν θα υπήρχαν χωρίς την συµφωνία [καθορισµός τιµών ή και παραγωγής] Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 10

αυτές; - κόστη µονοπωλίου - τα cartels είναι µη αποτελεσµατικά µονοπώλια καθώς η παραγωγή δεν διανέµεται στις πλέον

11 2. Συµπαιγνία 3. εναρµονισµένες πρακτικές ΕΙ Η ΣΥΜΦΩΝΙΩΝ 1. Ανοικτές συµφωνίες: ρητές συµφωνίες Υπάρχει δυσκολία διαχωρισµού 2. Tacit collusion: µη ρητές συµφωνίες, αλλά καθαρές συµφωνίες για συνεργατική δράση 3. Conscious parallelism (ολιγοπωλιακή αλληλεξάρτηση) ολιγοπωλιστές οι οποίοι δρουν αναγνωρίζοντας τις αλληλεξαρτήσεις τους. Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 11

Tacit collusion: µη ρητές συµφωνίες, αλλά καθαρές συµφωνίες για συνεργατική δράση 3.

12 4. ιευκολυντικές πρακτικές και αλληλεξάρτηση Συνεργασία χωρίς ρητές συµφωνίες Μορφές διευκολυντικών πρακτικών - Ανταλλαγή πληροφοριών - Incentive management Παραδείγµατα: - ηµόσιες τοποθεσίες για να ξέρουν οι άλλες επιχειρήσεις τις θέσεις σου - Πρόωρη ανακοίνωση τιµών - Ανακοίνωση τιµολογιακών δοµών Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 12

- ηµόσιες τοποθεσίες για να ξέρουν οι άλλες επιχειρήσεις τις θέσεις σου - Πρόωρη

13 Β. Μέτρα πολιτικής για κυριαρχία αγοράς (Market( dominance) 1. Επιθετική συµπεριφορά (predatory pricing) 2. Μέτρα για κατάχρηση µονοπωλιακής δύναµης (abuse of dominance) 3. Μέτρα για κάθετους περιορισµούς και συµφωνίες Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 13

Μέτρα για κατάχρηση µονοπωλιακής δύναµης (abuse of dominance) 3.

14 1. Επιθετική συµπεριφορά (predatory pricing) Λόγοι για τους οποίους οι επιχειρήσεις αναλαµβάνουν τέτοιες δράσεις: -Τιµολόγηση σε πολύ χαµηλές τιµές για να εκδιωχθεί ή να εµποδιστεί η είσοδος σε ανταγωνιστές - Για να «δοθεί ένα µάθηµα» στους ανταγωνιστές Πώς διαχωρίζουµε µεταξύ απλά σκληρού ανταγωνισµού και επιθετικής συµπεριφοράς; Ορισµός: επιθετική συµπεριφορά έχουµε όταν µια δράση είναι κερδοφόρα µόνο µε την εκδίωξη ανταγωνιστών Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 14

µάθηµα» στους ανταγωνιστές Πώς διαχωρίζουµε µεταξύ απλά σκληρού ανταγωνισµού και επιθετικής συµπεριφοράς; Ορισµός:

15 1.Επιθετική συµπεριφορά (predatory pricing) Πολιτική δύο βηµάτων: 1ο βήµα: Έχει η επιχείρηση δύναµη αγοράς; i. Μερίδιο >35% ii. Ποιο το µερίδιο άλλων επιχειρήσεων iii. Υπάρχουν εµπόδια εισόδου 2ο βήµα: i. Αν P>ATC τότε επιθετική συµπεριφορά ii. Αν P<AVC εξετάζουµε iii. Αν AVC<P<ATC γκρίζα ζώνη Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 15

Υπάρχουν εµπόδια εισόδου 2ο βήµα: i. Αν P>ATC τότε επιθετική συµπεριφορά ii.

16 2.Μέτρα για κατάχρηση µονοπω- λιακής δύναµης Χρήση δύναµης αγοράς για την προστασία ή επέκταση της δύναµης αυτής. Μορφές τις οποίες µπορεί να πάρει: 1. Αύξηση του κόστους του ανταγωνιστή (raising rival s costs) Πρακτικές που επιδιώκουν την αύξηση του κόστους ανταγωνιστή (όπως αυξήσεις µισθών) που επηρεάζουν περισσότερο τις µικρές επιχειρήσεις. Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 16

Αύξηση του κόστους του ανταγωνιστή (raising rival s costs) Πρακτικές που επιδιώκουν την αύξηση

17 2.Μέτρα για κατάχρηση µονοπω- λιακής δύναµης 2. ιαφοροποίηση τιµών Κάποιες όµως φορές έχει οφέλη καθώς επιτρέπει σε οµάδες ατόµων να αγοράζουν το αγαθό 3. Επιθετική συµπεριφορά (predatory conduct) Χαµήλωµα των τιµών για να εκδιωχθούν ανταγωνιστές από την αγορά. Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 17

18 3.Μέτρα για κάθετους περιορισµούς και συµφωνίες a. Αποκλειστική προµήθεια (Tied selling) b. Άρνηση προµήθειας (refusal to supply) c. Αποκλειστική αντιπροσώπευση (exclusive dealing) d. Franchising e. ιατήρηση της Τιµής Μεταπώλησης (resale price maintenance) Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 18

19 3.Μέτρα για κάθετους περιορισµούς και συµφωνίες a. Αποκλειστική προµήθεια (Tied Sales) Είδη: i. Exclusive tying: ο αγοραστής του αγαθού Χ από την επιχείρηση 1 πρέπει να αγοράσει και όλες τις προµήθειες από την ίδια επιχείρηση. ii. Bundling: ο αγοραστής µιας µονάδας του αγαθού Χ από την επιχείρηση 1 πρέπει να αγοράσει και µ µονάδες του αγαθού Ψ από την ίδια επιχείρηση. Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 19

20 3.Μέτρα για κάθετους περιορισµούς και συµφωνίες Κίνητρα: i. ιατήρηση και µεταφορά µονοπωλιακής δύναµης ii. ιασφάλιση αποδοτικότητας - έλεγχος ποιότητας - Αποφυγή επιλογής (σακούλες µε πορτοκάλια) iii. ιαφορισµός τιµών Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 20

ιασφάλιση αποδοτικότητας - έλεγχος ποιότητας - Αποφυγή επιλογής

21 3.Μέτρα για κάθετους περιορισµούς και συµφωνίες b. Άρνηση προµήθειας (refusal to deal) Μπορεί να γίνεται για εκµετάλλευση µονοπωλιακής θέσης, είτε γιατί έτσι θεωρεί η επιχείρηση ότι είναι συµφέρον χωρίς µονοπωλιακές επιπτώσεις. Κυρίως µε άρνηση προµήθειας προϊόντων σε καταστήµατα λιανικής πώλησης (διαχωρισµός καταστηµάτων Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 21

22 3.Μέτρα για κάθετους περιορισµούς και συµφωνίες c. ιατήρηση της Τιµής µεταπώλησης και εκπτώσεις στους Ο πωλητής ελέγχει την τελική τιµή στην οποία πουλά ο έµπορος λιανικής (ρούχα, φάρµακα, είδη αθλητισµού κ.λπ.) Κίνητρα: i. ιατήρηση συγκεντρώσεων σε επίπεδο παραγωγών ii. Συγκέντρωση σε επίπεδο εµπόρων λιανικής iii. Αποδοτικότητα - διασφάλιση υπηρεσιών - ιασφάλιση ποιότητας Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 22

23 3.Μέτρα για κάθετους περιορισµούς και συµφωνίες d. Αποκλειστική αντιπροσώπευση Μικρότερος ανταγωνισµός (εµπόδια εισόδου) - Καλύτερες υπηρεσίες e. Franchising O franchisor απαιτεί από τους franchisee να αγοράζει προϊόντα αποκλειστικά από αυτόν. Κυβέρνηση & Επιχειρήσεις Ε.Σ. Σαρτζετάκης 23

Σχετικά έγγραφα

ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ & ΦΥΣΙΚΑ ΜΟΝΟΠΩΛΙΑ

ΚΥΒΕΡΝΗΤΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΥ & ΦΥΣΙΚΑ ΜΟΝΟΠΩΛΙΑ Κεφάλαιο 8 Ε. Σαρτζετάκης 1 Λόγοι αποτυχίας της αγοράς Ατελής ανταγωνισμός Κόστος μονοπωλίου Μη αντισταθμιζόμενη απώλεια (περιοχή