ΔΙΑΓΝΩΣΗ-ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ (ΣΔ)

Transcript

1 ΔΙΑΓΝΩΣΗ-ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ (ΣΔ) Τ Σ Ο Τ Ο ΥΛ Ι Δ Η Σ Σ Τ Ε ΦΑ Ν Ο Σ Π ΑΘ ΟΛΟ Γ Ο Σ - Δ Ι Α Β Η Τ ΟΛΟ Γ Ο Σ Ε Π Ι Μ Ε Λ Η Τ Η Σ Α Ε Σ Υ Κ. Υ. Κ Α Σ Σ Α Ν Δ Ρ Ε Ι Α Σ Δ Ι Α Β Η Τ ΟΛΟ Γ Ι ΚΟ Ι ΑΤ Ρ Ε Ι Ο Γ. Ν. Χ Α Λ Κ Ι Δ Ι Κ Η Σ Δ Ι Α Β Η Τ ΟΛΟ Γ Ι ΚΟ Κ Ε Ν Τ Ρ Ο Α Π. Ρ. Π. Κ Λ Ι Ν Ι Κ Η Σ Ν Ο Σ. Α Χ Ε Π Α

2 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ O σακχαρώδης διαβήτης είναι μία από τις παλαιότερα γνωστές ασθένειες του ανθρώπου. Ο μεγάλος Έλληνας γιατρός της αρχαιότητας Αρεταίος ( μ.χ.) δίνει το όνομα "διαβήτης" από το ρήμα "διαβαίνω", αναφερόμενος σ' ένα από τα κυριότερα συμπτώματα της νόσου, την πολυουρία.

3 ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ Υπάρχουν περιγραφές των συμπτωμάτων από τους αρχαίους Έλληνες, Πέρσες, Ινδούς και Αιγυπτίους. Το 1889, δύο Γερμανοί γιατροί, οι Joseph von Mering και Oskar Minkowski, διαπίστωσαν ότι σε σκύλους που αφαιρέθηκε το πάγκρεας αναπτύχθηκαν όλες οι ενδείξεις και τα συμπτώματα του διαβήτη και πέθαναν λίγο αργότερα. Έτσι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το πάγκρεας - ένας μεγάλος αδένας πίσω από το στομάχι - πρέπει να παράγει κάποια ουσία που σταματά την αύξηση των επιπέδων σακχάρου στο αίμα. Το 1921, τρεις Καναδοί επιστήμονες οι Banting, Best, and Collip απομόνωσαν τη μέχρι τότε "μυστηριώδη ουσία", την οποία ονόμασαν ινσουλίνη, από μικρές ομάδες κυττάρων, τα νησίδια του Λάνγκερχανς, μέσα στο πάγκρεας

4 1921 Banting και Best :πρώτα πειράματα με ινσουλίνη σε σκύλους

5 ΟΡΙΣΜΟΣ Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μια χρόνια νόσος που χαρακτηρίζεται από υπεργλυκαιμία, διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων, των λιπών και των πρωτεϊνών και οφείλεται σε μειονεκτική έκκριση ή σε μειονεκτική δράση της ινσουλίνης ή σε συνδυασμό των δύο.

6 ΔΡΑΣΕΙΣ ΙΝΣΟΥΛΙΝΗΣ 1. Μεταβολισμός υδατανθράκων α) Αύξηση της μεταφοράς γλυκόζης δια μέσου της κυτταρικής μεμβράνης στο μυϊκό και λιπώδη ιστό και αύξηση της γλυκόλυσης β) Αύξηση της σύνθεσης γλυκογόνου στο μυϊκό και λιπώδη ιστό και στο ήπαρ γ) μείωση της διάσπασης γλυκογόνου (γλυκογονόλυσης) και της γλυκονεογένεσης στο ήπαρ 2. Μεταβολισμός λιπιδίων α) Μείωση της λιπόλυσης στο λιπώδη ιστό, με αποτέλεσμα τη μείωση των επιπέδων των ελεύθερων λιπαρών οξέων στο αίμα β) Αύξηση της δραστικότητας της λιποπρωτεϊνικής λιπάσης 3. Μεταβολισμός πρωτείνών Αύξηση της μεταφοράς αμινοξέων και της σύνθεσης πρωτεϊνών στο μυϊκό, λιπώδη ιστό και ήπαρ (και άλλους ιστούς) και μείωση της αποδόμησης των πρωτείνών (κυρίως στο μυϊκό ιστό) 4. Ροή αίματος Η ινσουλίνη δρα στο ενδοθήλιο των αγγείων, όπου προκαλεί αγγειοδιαστολή, αυξάνοντας έτσι τη ροή του αίματος τόσο στο μυϊκό όσο και στο λιπώδη ιστό.

7 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΔ-ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ Μ έ χ ρ ι τ ο : Π ρ ω τ ο γ ε ν ή ς ή ι δ ι ο π α θ ή ς Σ Δ Δ ε υ τ ε ρ ο π α θ ή ς Σ Δ Τα ξ ι ν ο μ ή σ ε ι ς μ ε δ ι ά φ ο ρ α κ ρ ι τ ή ρ ι α ( η λ ι κ ί α ε κ δ ή λ ω σ η ς, σ τ ά δ ι ο ή β α ρ ύ τ η τ α ν ό σ ο υ ) : Ν έ α τ α ξ ι ν ό μ η σ η μ ε κ ρ ι τ ή ρ ι ο τ η θ ε ρ α π ε υ τ ι κ ή α ν τ ι μ ε τ ώ π ι σ η τ ο υ δ ι α β η τ ι κ ο ύ κ α ι ό χ ι τ η ν η λ ι κ ί α έ ν α ρ ξ η ς ν ό σ ο υ ( I D D M - N I D D M )

8

9 ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΔ Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 1 ( ΣΔτ1) Σακχαρώδης Διαβήτης τύπου 2 ( ΣΔτ2) Σακχαρώδης Διαβήτης κύησης (ΣΔΚ) Άλλοι ειδικοί τύποι Σακχαρώδη Διαβήτη

10 ΣΔτ1 Οφείλεται σε καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέατος, που οδηγεί σε πλήρη έλλειψη ινσουλίνης. - αυτοάνοσης αιτιολογίας (συμπεριλαμβάνεται και ο λανθάνων αυτοάνοσος διαβήτης ενηλίκων-lada) - ιδιοπαθής Η επίπτωσή του στην Ελλάδα είναι 9,7/100000/κατ έτος

11 ΣΔτ1 Για τη διάγνωση του τύποι 1 Διαβήτη με συμπτώματα υπεργλυκαιμίας προτιμάται η μέτρηση γλυκόζης και όχι η HbA1c. Έλεγχος για κίνδυνο εμφάνισης τύπου 1 Διαβήτη με προσδιορισμό αυτοαντισωμάτων γίνεται μόνο σε επίπεδο κλινικών ερευνών ή σε πρώτου βαθμού συγγενείς ατόμου με τύπου 1 ΣΔ. ADA 2017

12 ADA 2017

13

14 Το θαύμα της ινσουλίνης: παιδί που πάσχει από νεανικό διαβήτη στα πρόθυρα του θανάτου (φωτογραφία 15/12/1922). Δεξιά: το ίδιο παιδί μετά από θεραπευτική αγωγή με ινσουλίνη (φωτογραφία 15/2/1923)

15 A child with diabetes before and after treatment with insulin, 1922

16 ΣΔτ2 Οφείλεται σε προοδευτική μείωση της επαρκούς ανταπόκρισης του β-κυττάρου για την έκκριση της ινσουλίνης που απαιτείται για την αντιμετώπιση των μεταβολικών αναγκών. Κυμαίνεται από την κατ εξοχή αντίσταση στην ινσουλίνη με σχετικά μικρή έλλειψη ινσουλίνης μέχρι τη σημαντική μείωση της έκκρισης ινσουλίνης με μικρότερη αντίσταση.

17 ΣΔτ2 O καθιστικός τρόπος ζωής, η παχυσαρκία και βέβαια το οικογενειακό ιστορικό είναι προδιαθεσικοί παράγοντες για διαβήτη τύπου 2. Συμβαίνει συχνότερα σε γυναίκες με ιστορικό Διαβήτη κύησης, σε άτομα με υπέρταση και δυσλιπιδαιμία και σε συγκεκριμένες φυλές/εθνότητες 90-95% των ατόμων με διαβήτη έχουν τύπου 2 διαβήτη Ο επιπολασμός στην Ελλάδα είναι περίπου 8% (τριπλασιάστηκε τα τελευταία 35 χρόνια) (Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Πρόληψη και Αντιμετώπιση του Σακχαρώδους Διαβήτη και των επιπλοκών του ΕΔΕ-Ε.ΚΕ.ΔΙ 2012)

18 ΣΔΚ Η διαταραχή του μεταβολισμού των υδατανθράκων που δεν υπάρχει στην έναρξη της κύησης και εμφανίζεται κατά τη διάρκειά της. Υπολογίζεται στο 18% του συνόλου των κυήσεων. Είναι παράγοντας κινδύνου για την εμφάνιση διαβήτη τύπου 2, αργότερα στη ζωή

19 Άλλοι ειδικοί τύποι Σακχαρώδη Διαβήτη Οφείλονται σε γενετικές διαταραχές (γνωστότερος ο διαβήτης τύπου MODY), σε νόσους της εξωκρινούς μοίρας του παγκρέατος, σε ενδοκρινοπάθειες, σε λοιμώξεις, σε έκθεση σε φάρμακα, ουσίες, τοξίνες.

20 Canadian Journal of Diabetes , DOI: ( /j.jcjd ) Copyright 2013 Terms and Conditions

21 ΔΙΑΒΗΤΗΣ MODY 1-4 % τ ω ν π ε ρ ι π τ ώ σ ε ω ν Σ Δ. Σ υ χ ν ό τ ε ρ ο ι τ ύ π ο ι ο ι 2 κ α ι 3. Ύ π ο π τ α γ ι α δ ι α β ή τ η τ ύ π ο υ M O D Y ε ί ν α ι τ α ά τ ο μ α μ ε Σ Δ π ο υ χ α ρ α κ τ η ρ ί ζο ν τ α ι α π ό : - Δ ι ά γ ν ω σ η π ρ ι ν τ η ν η λ ι κ ί α τ ω ν 2 5 ε τ ώ ν - Ή π ι α υ π ε ρ γ λ υ κ α ι μ ι α, χω ρ ί ς τ ά σ η γ ι α κ ε τ ο ξ έ ω σ η - Ό χ ι σ η μ α ν τ ι κ ή π α χ υ σ α ρ κ ί α ή / κ α ι α π ο υ σ ί α σ η μ ε ί ω ν α ν τ ί σ τ α σ η ς σ τ η ν ι ν σ ο υ λ ί ν η - Ο ι κ ο γ ε ν ε ι α κ ό ι σ τ ο ρ ι κ ό Σ Δ τ 2, τ ο υ λ ά χ ι σ τ ο ν σ ε δ ύ ο κ ά θ ε τ ε ς γ ε ν ε έ ς - Α π ο υ σ ί α α ν τ ι σ ω μ ά τ ω ν γ ι α Σ Δ τ 1 - Γ λ υ κ ο ζο υ ρ ί α π ο υ δ ε σ υ μ β α δ ί ζ ε ι μ ε τ η ν ή π ι α υ π ε ρ γ λ υ κ α ι μ ί α - Γ υ ν α ί κ ε ς μ ε Σ Δ κ ύ η σ η ς, π ο υ ε μ φ α ν ί ζο υ ν ή π ι α υ π ε ρ γ λ υ κ α ι μ ί α Ο ρ ι σ τ ι κ ή δ ι ά γ ν ω σ η γ ί ν ε τ α ι μ ε μ ο ρ ι α κ ό γ ε ν ε τ ι κ ό έ λ ε γ χο ΕΔΕ

22 Disorders of glycemia: etiologic types and stages. *Even after presenting in ketoacidosis, these patients can briefly return to normoglycemia without requiring continuous therapy (i.e., honeymoon remission); **in rare instances, patients in these categories (e.g., Vacor toxicity, type 1 diabetes presenting in pregnancy) may require insulin for survival. American Diabetes Association Dia Care 2014;37:S81-S by American Diabetes Association

23

24 ΝΕΑ ΤΑΞΙΝΟΜΗΣΗ ΣΔ - Στ ό χο ς ε ί ν α ι η π α ρ ο χ ή ε ξα τ ο μ ι κ ε υ μ έ ν ω ν θ ε ρ α π ε ι ώ ν σ τ ο μ έ λ λ ο ν μ έ σ ω τ η ς α ν α γ ν ώ ρ ι σ η ς τ ω ν π ο λ λ ώ ν μ ο ν ο π α τ ι ώ ν π ο υ ο δ η γ ο ύ ν σ ε δ υ σ λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ή κ α τ α σ τ ρ ο φ ή τ ο υ β - κ υ τ τ ά ρ ο υ - Τα μ ε λ λ ο ν τ ι κ ά σ υ σ τ ή μ α τ α τ α ξ ι ν ό μ η σ η ς γ ι α τ ο Δ ι α β ή τ η κ α τ ά π ά σ α π ι θ α ν ό τ η τ α θ α ε π ι κ ε ν τ ρ ω θ ο ύ ν σ τ η ν π α θ ο φ υ σ ι ο λ ο γ ί α τ η ς υ π ο κ ε ί μ ε ν η ς δ υ σ λ ε ι τ ο υ ρ γ ί α ς τ ω ν β - κ υ τ τ ά ρ ω ν κ α ι τ ο σ τ ά δ ι ο τ η ς ν ό σ ο υ ό π ω ς α υ τ ό θ α υ π ο δ ε ι κ ν ύ ε τ α ι α π ό τ η ν κ α τ ά σ τ α σ η τ η ς γ λ υ κ ό ζ η ς

25 Diabetes: A global emergency

26

27

28 Δοκιμασίες και κριτήρια για τη διάγνωση του Σακχαρώδους Διαβήτη 1. Γλυκόζη πλάσματος νηστείας 126 mg/dl ή 2. Γλυκόζη πλάσματος 2 ωρών (κατά τη δοκιμασία φόρτισης με γλυκόζη 75 γρ.) 200 mg/dl ή 3. τυχαία μέτρηση γλυκόζης πλάσματος 200 mg/dl σε ασθενή με τυπικά συμπτώματα υπεργλυκαιμίας ή υπεργλυκαιμική κρίση ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείρηση του διαβητικού ασθενούς. 2017

29 Δοκιμασίες και κριτήρια για τη διάγνωση του Σακχαρώδους Διαβήτη Γλυκόζη πλάσματος νηστείας 126 mg/dl: Ως νηστεία ορίζεται η αποχή από γεύμα τουλάχιστον για 8 ώρες. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείρηση του διαβητικού ασθενούς. 2017

30 Δοκιμασίες και κριτήρια για τη διάγνωση του Σακχαρώδους Διαβήτη Δοκιμασία Ανοχής στη Γλυκόζη (OGTT): Χορηγούνται 75 γραμμάρια γλυκόζης σε σκόνη η οποία διαλύεται σε νερό. Έχει προηγηθεί αιμοληψία για τη μέτρηση γλυκόζης νηστείας. Μετά από δύο ώρες (ο εξεταζόμενος σε αυτό το διάστημα δεν τρώει, δεν καπνίζει και δεν κινείται) γίνεται πάλι αιμοληψία και υπολογισμός της γλυκόζης. Σε τιμή 200 mg/dl η δοκιμασία αξιολογείται ως θετική Επί αμφιβολίας περί τη διάγνωση τελικό κριτήριο είναι η Δοκιμασία Ανοχής στη Γλυκόζη ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείρηση του διαβητικού ασθενούς. 2017

31 Δοκιμασίες και κριτήρια για τη διάγνωση του Σακχαρώδους Διαβήτη Συμπτωματολογία υπεργλυκαιμίας και τυχαία τιμή γλυκόζης πλάσματος 200 mg/dl: Στη συμπτωματολογία αξιολογούνται η πολυδιψία, η πολυουρία, η πολυφαγία και η ανεξήγητη απώλεια βάρους. Ως τυχαία χαρακτηρίζεται η τιμή γλυκόζης που μετρήθηκε σε αίμα που ελήφθη οποιαδήποτε ώρα της ημέρας και ανεξάρτητα από το χρόνο τυχόν προηγηθέντος γεύματος. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείρηση του διαβητικού ασθενούς. 2017

32 Κριτήρια για τη διάγνωση του ΣΔ και των άλλων διαταραχών του μεταβολισμού των υδατανθράκων 1. Σακχαρώδης Διαβήτης: Γλυκόζη νηστείας 126 mg/dl 126 mg/dl ή/και Γλυκόζη 2 ωρών κατά την OGTT 200 mg/dl 200 mg/dl 2. Διαταραγμένη γλυκόζη Γλυκόζη νηστείας mg/dl mg/dl νηστείας (IFG): και Γλυκόζη 2 ωρών κατά την OGTT < 140 mg/dl 3. Διαταραγμένη ανοχή Γλυκόζη νηστείας < 126 mg/dl στη γλυκόζη (IGT): και Γλυκόζη 2 ωρών κατά την OGTT 140 και <200 mg/dl mg/dl ΕΔΕ 2013 ΕΔΕ 2017

33 ΠΡΟΔΙΑΒΗΤΗΣ Ή ΔΙΑΤΑΡΑΓΜΕΝΗ ΟΜΟΙΟΣΤΑΣΙΑ ΤΗΣ ΓΛΥΚΟΖΗΣ ΣΕ ΥΠΑΡΞΗ IFG Ή/ΚΑΙ IGT

34

35

36 ΓΛΥΚΟΖΥΛΙΩΜΕΝΗ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΗ (HbA1c) Είναι μια μορφή της αιμοσφαιρίνης που χρησιμοποιείται για να καθορίσει πως ήταν η μέση τιμή γλυκόζης στο αίμα μας, τους τελευταίους 3 μήνες περίπου Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη προέρχεται από τη χημική ένωση της αιμοσφαιρίνης με τη γλυκόζη. Η αντίδραση λέγεται μη ενζυματική γλυκοζυλίωση (γιατί λαμβάνει χώρα χωρίς την παρουσία ενζύμου). Η γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη είναι το ποσοστό της αιμοσφαιρίνης που έχει υποστεί γλυκοζυλίωση και φυσιολογικά είναι 4,8-6,0%.

37 -Ως διαγνωστική τιμή για το ΣΔ καθορίζεται HbA1c 6.5% -Τιμές HbA1c % θεωρείται ότι συνδυάζονται με αυξημένο κίνδυνο εξέλιξης σε ΣΔ

38 ΓΛΥΚΟΖΥΛΙΩΜΕΝΗ ΑΙΜΟΣΦΑΙΡΙΝΗ (HbA1c) Η αξία της HbA1c για τη διάγνωση του ΣΔ αμφισβητείται με βάση επιδημιολογικές παρατηρήσεις και δεν έχει καθιερωθεί διεθνώς Η Ελληνική Διαβητολογική Εταιρεία δεν συνιστά τη χρησιμοποίηση της HbA1c, ως μέθοδο διάγνωσης του ΣΔ και του προδιαβήτη, προς το παρόν στην Ελλάδα, διότι δεν υπάρχει διαδικασία πιστοποίησης των εργαστηρίων της χώρας, ώστε τα αποτελέσματά τους να είναι συγκρίσιμα με τη θεσπισμένη μέθοδο αναφοράς. ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείρηση του διαβητικού ασθενούς. 2017

39 A1C Level and Future Risk of Diabetes: Systematic Review A1C Category (%) 5-year incidence of diabetes <5 to 9% to 25% to 50% Zhang X et al. Diabetes Care. 2010;33:

40 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΤΟΥ Σ.Δ. ΓΛΥΚΟΖΗ ΝΗΣΤΕΙΑΣ Πλεονεκτήματα: Μειονεκτήματα: Kαθιερωμένη εξέταση Γρήγορη και εύκολη Απλό δείγμα Προβλέπει μικροαγγειακές επιπλοκές Διαφορές στον τρόπο που δουλεύεται το δείγμα Υψηλή μεταβλητότητα από μέρα σε μέρα Άτομο νηστικό αντανακλά την ομοιόσταση της γλυκόζης σε συγκεκριμένο χρονικό σημείο Canadian Diabetes Association Clinical Practice Guidelines Expert Committee (2013)

41 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΤΟΥ Σ.Δ. ΓΛΥΚΟΖΗ 2ΩΡΟΥ (OGTT) Πλεονεκτήματα: Μειονεκτήματα: Kαθιερωμένη εξέταση Προβλέπει μικροαγγειακές επιπλοκές Διαφορές στον τρόπο που δουλεύεται το δείγμα Υψηλή μεταβλητότητα από μέρα σε μέρα Άτομο νηστικό Μη ευχάριστο στη γεύση Canadian Diabetes Association Clinical Practice Guidelines Expert Committee (2013)

42 ΠΛΕΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΙΟΝΕΚΤΗΜΑΤΑ ΤΩΝ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΩΝ ΜΕΘΟΔΩΝ ΤΟΥ Σ.Δ. HbA1c Πλεονεκτήματα: Μειονεκτήματα: Βολικό (μέτρηση οποιαδήποτε ώρα) Απλό δείγμα Προβλέπει μικροαγγειακές επιπλοκές Καλύτερη πρόβλεψη μακροαγγειακής νόσου Μικρή μεταβλητότητα από μέρα σε μέρα Αντικατοπτρίζει τη μακροχρόνια συγκέντρωση γλυκόζης Κόστος Μη αξιόπιστα αποτελέσματα σε διάφορες παθήσεις (αιμοσφαιρινοπάθειες, έλλειψη σιδήρου,αιμολυτική αναιμία, σοβαρή ηπατική ή νεφρική νόσος) Μεταβάλλεται με την εθνικότητα και την ηλικία Απαιτείται πιστοποιημένο εργαστήριο Δε χρησιμοποιείται για τη διάγνωση σε παιδιά, εφήβους, εγκύους και σε Διαβήτη τύπου 1 Canadian Diabetes Association Clinical Practice Guidelines Expert Committee (2013)

43

44 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ-ΠΡΟΔΙΑΒΗΤΗ ΣΕ ΑΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ (ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ADA) Ενήλικες κάθε ηλικίας που είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι και έχουν 1 παράγοντα κινδύνου για Διαβήτη Έλεγχος σε όλους μετά την ηλικία των 45 Εάν τα αποτελέσματα είναι φυσιολογικά ο έλεγχος επαναλαμβάνεται σε 3 χρόνια. Εάν διαπιστωθεί προδιαβήτης ο έλεγχος επαναλαμβάνεται σε ένα χρόνο ADA 2017

45 Παράγοντες κινδύνου για Διαβήτη Καθιστική ζωή Πρώτου βαθμού συγγενής με Διαβήτη Υψηλού κινδύνου φυλές/εθνότητες Ιστορικό διαβήτη κύησης ή γέννηση παιδιών με βάρος 4 Kg Ιστορικό υπέρτασης Ιστορικό καρδιαγγειακής νόσου Επίπεδα HDL χοληστερόλης 35 mg/dl ή/και επίπεδα τριγλυκεριδίων 250 mg/dl Άλλες κλινικές καταστάσεις που συνοδεύονται με ινσουλινοαντίσταση (παχυσαρκία, μελανίζουσα ακάνθωση, σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών) ADA 2017

46 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ-ΠΡΟΔΙΑΒΗΤΗ ΣΕ ΑΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ (ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΕΔΕ) Προτείνεται ο προσυμπτωματικός έλεγχος (screening), με μέτρηση της γλυκόζης νηστείας, σε άτομα που πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις, οι οποίες θεωρείται ότι αυξάνουν τον κίνδυνο για την εμφάνιση ΣΔτ2 ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείρηση του διαβητικού ασθενούς. 2017

47 Ενδείξεις για προσυμπτωματικό έλεγχο Ηλικία 45 έτη Περιφέρεια μέσης 102 cm (άνδρες) και 88 cm (γυναίκες) Δείκτης μάζας σώματος (BMI) 30 Οικογενειακό ιστορικό διαβήτη σε γονείς, αδέλφια, παιδιά Ιστορικό υπέρτασης ή καρδιοαγγειακής νόσου Ιστορικό δυσλιπιδαιμίας (υψηλά τριγλυκερίδια, χαμηλή HDL) Ιστορικό διαβήτη κύησης Γέννηση παιδιών με σωματικό βάρος >4 kg Γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών Λήψη φαρμάκων από εκείνα που προδιαθέτουν σε αύξηση της γλυκόζης αίματος ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείρηση του διαβητικού ασθενούς (Σύμφωνα με τις οδηγίες της Διεθνούς Ομοσπονδίας Διαβήτη-IDF)

48 ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΕΛΕΓΧΟΥ ΓΙΑ ΔΙΑΒΗΤΗ-ΠΡΟΔΙΑΒΗΤΗ ΣΕ ΑΣΥΜΠΤΩΜΑΤΙΚΟΥΣ ΕΝΗΛΙΚΕΣ (ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΕΔΕ) Εάν κατά τον έλεγχο η γλυκόζη νηστείας είναι φυσιολογική, συνιστάται επανέλεγχος ανά τριετία Ενδείξεις για τη διενέργεια δοκιμασίας ανοχής στη γλυκόζη: -Γλυκόζη νηστείας φυσιολογική, αλλά με ισχυρή υποψία για ύπαρξη ΣΔ -Γλυκόζη νηστείας φυσιολογική, αλλά μεταγευματικά αυξημένη (>140 mg/dl) -Διαταραγμένη γλυκόζη νηστείας (IFG) ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείρηση του διαβητικού ασθενούς. 2017

49

50 ΣΥΣΤΑΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΡΟΛΗΨΗ Ή ΚΑΘΥΣΤΕΡΗΣΗ ΕΜΦΑΝΙΣΗΣ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ 2 Άτομα με προδιαβήτη Σκεφτείτε τη θεραπεία με μετφορμίνη σε άτομα με προδιαβήτη, όταν: Δίαιτα και άσκηση: -Απώλεια βάρους (7% του βάρους σώματος) - αύξηση φυσικής δραστηριότητας (150 λεπτά μέτριας δραστηριότητας την εβδομάδα) - BMI 35 - Ηλικία 60 - Γυναίκες με ιστορικό Διαβήτη κύησης Η παρακολούθηση θα πρέπει να είναι ετήσια τουλάχιστον Οι τροποποιήσιμοι παράγοντες κινδύνου (παχυσαρκία, υπέρταση, υπερλιπιδαιμία) να θεραπεύονται ADA 2017

51 ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΥΗΣΗΣ Κατά την αρχική επίσκεψη κάθε εγκύου μέτρηση γλυκόζης νηστείας και HbA1c Γλυκόζη 126 mg/dl 92 mg/dl και 126 mg/dl 92 mg/dl Αντιμετώπιση Ως επί προϋπάρχοντος ΣΔ Ως επί ΣΔ κύησης OGTT μεταξύ 24ης και 28ης εβδομάδας της κύησης σε όλες τις εγκύους ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείρηση του διαβητικού ασθενούς. 2017

52 OGTT ΣΤΙΣ ΕΓΚΥΟΥΣ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ ΚΡΙΤΗΡΙΑ Λήψη 75 gr γλυκόζης από του στόματος Μέτρηση γλυκόζης πλάσματος προ και 60 και 120 λεπτά μετά τη λήψη της γλυκόζης Διάγνωση όταν έστω και μία τιμή είναι ίση ή μεγαλύτερη από τα παρακάτω όρια: Γλυκόζη νηστείας Γλυκόζη 60 Γλυκόζη mg/dl 180 mg/dl 153 mg/dl ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείρηση του διαβητικού ασθενούς. 2017

53 ΕΛΕΓΧΟΣ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΤΟΚΕΤΟ Χρόνος μετά τον τοκετό Δοκιμασία 1-3 ημέρες Γλυκόζη νηστείας 2-3 μήνες OGTT 1 έτος OGTT Κάθε έτος Γλυκόζη νηστείας Κάθε 3 έτη OGTT Πριν από επόμενη κύηση OGTT ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΟΛΟΓΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ-Κατευθυντήριες οδηγίες για τη διαχείρηση του διαβητικού ασθενούς. 2017

54 ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΑΙ ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΔΙΑΒΗΤΗ ΚΥΗΣΗΣ Έγκυος γυναίκα με παράγοντες κινδύνου Έγκυος χωρίς προηγούμενο διαβήτη Γυναίκες με διαβήτη κύησης Γυναίκες με ιστορικό διαβήτη κύησης Γυναίκες με ιστορικό διαβήτη κύησης και προδιαβήτη Έλεγχος για αδιάγνωστο τύπου 2 διαβήτη Έλεγχος για διαβήτη κύησης στις εβδομάδες Έλεγχος για διαβήτη που επιμένει 4-12 εβδομάδες μετά τον τοκετό με τα διαγνωστικά κριτήρια Έλεγχος για διαβήτη ή προδιαβήτη κάθε 3 χρόνια Παρεμβάσεις στον τρόπο ζωής ή μετφορμίνη για την πρόληψη του διαβήτη ADA 2017

55

56 ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ