ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ ΔΙΑΔΟΧΗ ΑΠΟ ΔΙΑΘΗΚΗ 10. Έννοια και χαρακτηριστικά γνωρίσματα της διαθήκης... 1 Ι. Έννοια της διαθήκης... 1 ΙΙ.

Transcript

1 ΜΕΡΟΣ ΤΕΤΑΡΤΟ ΔΙΑΔΟΧΗ ΑΠΟ ΔΙΑΘΗΚΗ 10. Έννοια και χαρακτηριστικά γνωρίσματα της διαθήκης... 1 Ι. Έννοια της διαθήκης... 1 ΙΙ. Χαρακτηριστικά γνωρίσματα της διαθήκης... 3 Δικαιοπραξία μονομερής Μη απευθυντέα Αιτία θανάτου Ελεύθερα ανακλητή Ανεπίδεκτη αντιπροσώπευσης Αυστηρά τυπική... 6 ΙΙΙ. Συνδιαθήκη Το δικαίωμα για σύνταξη διαθήκης και οι περιορισμοί του I. Γενικά ΙΙ. Σύνταξη διαθήκης από πρόσωπο που βρίσκεται υπό νοσηλεία, ιδίως σε νοσοκομείο ή οίκο ευγηρίας ή σε κατάστημα ψυχικής υγείας. Ο ρόλος του θεράποντος γιατρού και η ευθύνη του συμβολαιογράφου κατά τη σύνταξη δημόσιας ή την κατάρτιση μυστικής διαθήκης ΙΙΙ. Πρόσωπα ανίκανα για σύνταξη οποιουδήποτε τύπου διαθήκης Οι ανήλικοι Όσοι βρίσκονται σε δικαστική συμπαράσταση με πλήρη στέρηση της δικαιοπρακτικής τους ικανότητας ή με ρητή στέρηση της ικανότητας να συντάσσουν διαθήκη Όσοι κατά το χρόνο σύνταξης της διαθήκης δεν έχουν συνείδηση των πράξεών τους ή βρίσκονται σε ψυχική ή διανοητική διαταραχή που περιορίζει αποφασιστικά τη λειτουργία της βούλησής τους 21 IV. Ο χρόνος έναρξης της ανικανότητας για σύνταξη διαθήκης V. Η επίδραση του θανάτου του διαθέτη που του αφαιρέθηκε ρητά η ικανότητα να συντάσσει διαθήκη σε διαθήκη του που συντάχθηκε πριν από την τελεσιδικία της δικαστικής απόφασης που τον υπέβαλε σε δικαστική συμπαράσταση (ΑΚ 1720 εδ. 1) VI. Χρόνος έναρξης ισχύος της άρσης ή τροποποίησης της δικαστικής απόφασης, αναφορικά με την ανικανότητα για σύνταξη διαθήκης - Το κύρος της διαθήκης, που συντάχθηκε μετά την υποβολή αίτησης κ.λπ. για άρση της ανικανότητας προς σύνταξη διαθήκης, στην περίπτωση που, ενώ ακολούθησε οριστική απόφαση που έκανε δεκτή τη σχετική αίτηση, αυτή δεν τελεσιδίκησε πριν το θάνατο του διαθέτη, αλλά μεταγενέστερα (ΑΚ 1720 εδ. 2) VΙΙ. Ειδικές περιπτώσεις ανικανότητας για σύνταξη ορισμένου τύπου διαθήκης 32 Ιδιόγραφη διαθήκη (ΑΚ 1723) Μυστική διαθήκη (ΑΚ 1748) Αδυναμία σύνταξης διαθήκης ορισμένου τύπου από άλλους πραγματικούς λόγους Ειδικές ρυθμίσεις του άρθρου 77 1 του ν. 4182/2013, το οποίο καταργήθηκε με το ν. 4335/2015 και του άρθρου 7 1 του ν.δ. 1118/ VIII. Ο περιορισμός των μοναχών για αιτία θανάτου διάθεση της περιουσίας τους σύμφωνα με το ν.

2 ΓΥΙΔ/ Τύποι (είδη) διαθηκών Ι. Ιδιόγραφη διαθήκη Γενικά Συστατικά στοιχεία ιδιόγραφης διαθήκης Α. Ιδιόχειρη καθ ολοκληρία γραφή του διαθέτη Β. Χρονολογία Γ. Υπογραφή Δ. Προσθήκες και εξωτερικά ελαττώματα Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της ιδιόγραφης διαθήκης Κατάθεση ιδιόγραφης διαθήκης σε συμβολαιογράφο Κήρυξη ιδιόγραφης διαθήκης ως κυρίας - Απώλεια ιδιόγραφης διαθήκης ή τυχαία καταστροφή της ΙΙ. Δημόσια διαθήκη Έννοια Συμπράττοντα πρόσωπα Α. Συμβολαιογράφος Β. Μάρτυρες Γ. Λόγοι ανικανότητας προσώπων να συμπράξουν στη σύνταξη δημόσιας διαθήκης (ΑΚ ) α. Ως συμβολαιογράφος β. Ως μάρτυρες Διαδικασία σύνταξης της δημόσιας διαθήκης Α. Παρουσία προσώπων που συμπράττουν - Απαγόρευση παρουσίας τρίτων 66 Β. Βεβαίωση της ταυτότητας του διαθέτη και των μαρτύρων Γ. Όρκιση μαρτύρων Δ. Η δήλωση της τελευταίας θέλησης του διαθέτη Ε. Σύνταξη πράξης για τη δημόσια διαθήκη α. Στοιχεία που περιέχει η πράξη β. Ανάγνωση της πράξης γ. Υπογραφή της πράξης Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της δημόσιας διαθήκης Διαθήκη κουφού Διαθήκη προσώπου που αγνοεί την ελληνική γλώσσα ΙΙΙ. Μυστική διαθήκη Έννοια Στάδια κατάρτισης της μυστικής διαθήκης Α. Σύνταξη εγγράφου που εγχειρίζεται στο συμβολαιογράφο Β. Εγχείριση του εγγράφου στο συμβολαιογράφο Γ. Σφράγιση του εγγράφου Δ. Σημείωση στο έγγραφο... 85

3 Ε. Πράξη για τη μυστική διαθήκη Πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα της μυστικής διαθήκης Μετατροπή μυστικής διαθήκης σε ιδιόγραφη IV. Έκτακτες διαθήκες Έννοια, νομική φύση και είδη Βασικά χαρακτηριστικά των επί μέρους ειδών των έκτακτων διαθηκών κατά τον ΑΚ 92 Α. Διαθήκη σε πλοίο Β. Διαθήκη σε εκστρατεία (Στρατιωτική διαθήκη) Γ. Διαθήκη σε αποκλεισμό Περιεχόμενο διαθήκης Ι. Γενικά Υποχρεωτικό και δυνητικό περιεχόμενο της διαθήκης ΙΙ. Εγκατάσταση κληρονόμου Τρόπος εγκατάστασης κληρονόμου Μορφές εγκατάστασης κληρονόμου Α. Εγκατάσταση επί του συνόλου, δηλαδή σε ολόκληρη την περιουσία (ΑΚ ) 108 Β. Εγκατάσταση σε ποσοστό της περιουσίας (ΑΚ , ) 111 Γ. Εγκατάσταση σε δήλο α. Έννοια του δήλου β. Διάκριση εγκατάστασης σε δήλο από κατάλειψη κληροδοσίας... Ο ερμηνευτικός κανόνας της ΑΚ γ. Ο εγκατάστατος σε δήλο ως κληρονόμος Συνέπειες δ. Τύχη διάταξης περί εγκατάστασης σε δήλο που δεν ανήκει στην... κληρονομία ε. Η κατάλειψη της επικαρπίας ως εγκατάσταση σε δήλο Δ. Εγκαταστάσεις που υπερβαίνουν τον κλήρο (ΑΚ 1803), εγκαταστάσεις αορίστως (ΑΚ 1804), εγκαταστάσεις με και χωρίς προσδιορισμό των μερίδων (ΑΚ 1805) Ε. Εγκατάσταση σε κοινή μερίδα (ΑΚ 1806) ΙΙΙ. Κληροδοσία Έννοια, δικαιολογία, σύσταση - Ακυρότητες, ματαίωση Υποκείμενα κληροδοσίας Α. Ο κληροδόχος - Προκληροδότημα Β. Ο βεβαρημένος με κληροδοσία Αντικείμενο - Περιεχόμενο της κληροδοσίας Ειδικές περιπτώσεις κληροδοσίας Α. Κληροδοσία με αντικείμενο που ανήκει στην κληρονομία Β. Κληροδοσία αντικειμένου που δεν ανήκει στην κληρονομία (κληροδοσία ξένου πράγματος, κατά τον παράτιτλο της ΑΚ 1984) Γ. Κληροδοσία «προμηθευτέου» αντικειμένου (ΑΚ 1985) Δ. Κατάλειψη κοινού κληροδοτήματος (κοινή κληροδοσία, ΑΚ 1975) Ε. Διαζευκτική κληροδοσία (ΑΚ 1973) ΣΤ. Κληροδοσία απαίτησης (ΑΚ 1988) α. Κληροδοσία μη χρηματικής απαίτησης β. Κληροδοσία χρηματικής απαίτησης γ. Κληροδοσία όλων των απαιτήσεων δ. Κληροδοσία απαλλαγής από χρέος Ζ. Κληροδοσία πράγματος ορισμένου κατά γένος (ΑΚ 1989)

4 Η. Κληροδοσία οφειλής (legatum debiti) Θ. Κληροδοσία ομάδας πραγμάτων ή περιουσίας Ι. «Καθολική» κληροδοσία ΙΑ. Κληροδοσία υπέρ κοινωφελούς σκοπού Η φύση του δικαιώματος του κληροδόχου Α. Ο κληροδόχος της ΑΚ 1995 (legatum per damnationem) - έμμεση, ενοχική κληροδοσία 154 α. Φύση δικαιώματος κληροδόχου β. Λειτουργία ενοχής γ. Εξασφάλιση και λειτουργία του δικαιώματος του κληροδόχου δ. Παραγραφή ε. Σχέση του per damnationem κληροδόχου με τους κληρονομικούς δανειστές 156 στ. Καρποί - περιελθόν ζ. Δαπάνες Β. Ο κληροδόχος της ΑΚ 1996 (legatum per vindicationem) - άμεση, εμπράγματη κληροδοσία 158 α. Στοιχεία πραγματικού της ΑΚ β. Έννομη συνέπεια γ. Σχέση του per vindicationem κληροδόχου με τους κληρονομικούς δανειστές Επαγωγή, αποδοχή, αποποίηση κληροδοσίας (ΑΚ 1997 επ., 2001) Α. Επαγωγή και κτήση της κληροδοσίας Β. Αποδοχή της κληροδοσίας Γ. Αποποίηση της κληροδοσίας Προσαύξηση σε περίπτωση κοινής κληροδοσίας (ΑΚ ) IV. Υποκληροδοσία Έννοια Απαιτητό της υποκληροδοσίας Περιορισμός της ευθύνης του βεβαρημένου κληροδόχου (ΑΚ 2006) Ελάττωση κληροδοσίας (ΑΚ 2007) V. Υποκατάσταση (κοινή) κληροδόχου (ΑΚ 2008) VI. Καταπιστευτική υποκατάσταση (καταπιστευτική κληροδοσία, διαδοχική κληροδοσία, ειδικό καταπίστευμα, ΑΚ 2009) Έννοια Σύσταση Διάκριση από συγγενείς θεσμούς (υποκληροδοσία, υποκατάσταση κληροδόχου, καθολικό καταπίστευμα) Η νομική φύση του δικαιώματος του μετακληροδόχου Απαγόρευση διαδοχικής κληροδοσίας Ωφελούμενοι από καταπιστευτική κληροδοσία 177 VII. Οικογενειακό κληροδότημα (fideicommissum familiae relictum, ΑΚ 2010) 179 VΙΙI. Κληρονομικό (καθολικό) καταπίστευμα (fideicommissum hereditatis) 180 Ιστορική εξέλιξη Έννοια, σκοπός Διάκριση από συγγενείς θέσεις Α. Καταπίστευμα και εγκατάσταση κληρονόμου

5 Β. Καταπίστευμα και κληροδοσία Γ. Καταπίστευμα και κοινή υποκατάσταση (ΑΚ 1809) Δ. Καταπίστευμα και καταπιστευτική υποκατάσταση (ΑΚ 2009) Προϋποθέσεις σύσταση λειτουργία (περιορισμοί) Επαγωγή, χρόνος επαγωγής, αποδοχή, αποποίηση ή ματαίωση του καταπιστεύματος Ερμηνευτικές διατάξεις Α. Εγκατάσταση ως κληρονόμου «προσώπου» που δεν έχει ακόμη συλληφθεί (ΑΚ 1924) 189 Β. Εγκατάσταση με αναβλητική αίρεση ή προθεσμία (ΑΚ 1925) Γ. Εγκατάσταση με διαλυτική αίρεση ή προθεσμία (ΑΚ 1926) Δ. Απαγόρευση εκποίησης ή διάθεσης (ΑΚ 1927, 1928) Ε. Εγκατάσταση κληρονόμου στην επικαρπία ΣΤ. Οικογενειακό καταπίστευμα (ΑΚ 1929, 1930) Ζ. Άτεκνος κατιών (ΑΚ 1933) Νομική θέση και δικαιώματα κληρονόμου βεβαρημένου με καταπίστευμα (ΑΚ 1937) 197 Α. Εξουσία διαχειρίσεως της κληρονομίας - Ευθύνη βεβαρημένου από διαχείριση 198 Β. Εξουσία εκπροσωπήσεως του κληρονόμου - Διεξαγωγή δικών - Δεδικασμένο 199 Γ. Εξουσία διαθέσεως κληρονομιαίων α. Περιεχόμενο και όρια εξουσίας διαθέσεως β. Διάθεση κατά παράβαση της ΑΚ Συνέπειες γ. Νομική θέση του καταπιστευματοδόχου από το θάνατο του κληρονομουμένου μέχρι την επαγωγή του καταπιστεύματος και προστασία του έναντι του βεβαρημένου δ. Διορισμός επιμελητή Νομική θέση του καταπιστευματοδόχου μετά την επαγωγή του καταπιστεύματος - αποκατάσταση και υποχρεώσεις του βεβαρημένου κληρονόμου Αποκατάσταση του υπολοίπου ή καταπίστευμα του «περιλιμπανομένου» Σχέσεις του βεβαρημένου με το καταπίστευμα κληρονόμου με τους δανειστές της κληρονομίας, τους ατομικούς του δανειστές και τους δανειστές του καταπιστευματοδόχου ΙΧ. Τρόπος (modus) Έννοια, νομική φύση, διάκριση από κληροδοσία Α. Έννοια Β. Νομική φύση Γ. Διαφορά τρόπου από κληροδοσία Υποκείμενα Α. Βεβαρημένος Β. Ωφελούμενος Αντικείμενο Ακυρότητα - Αδυναμία εκπλήρωσης του τρόπου (ΑΚ 2016) Το δικαίωμα εξαναγκασμού εκπλήρωσης του τρόπου - Δικαιούμενα πρόσωπα Τρόπος υπέρ κοινωφελούς σκοπού Χ. Εκτελεστής διαθήκης Έννοια, νομική κατάσταση Είδη εκτελεστών διαθήκης Έκταση εξουσιών Α. Εκτελεστής επόπτης Β. Εκτελεστής διαχειριστής

6 Γ. Έκταση εξουσιών Ικανότητα Έναρξη, αποδοχή, αποποίηση (ΑΚ 2019) και παύση του λειτουργήματος του εκτελεστή (ΑΚ ) Ευθύνη εκτελεστή (ΑΚ 2023) - Υποχρέωση παροχής πληροφοριών, λογοδοσίας Αμοιβή εκτελεστή (ΑΚ 2027, ΚΠολΔ 16 αρ. 8, 677 αρ. 2, ΕισΝΑΚ 121) 232 ΧΙ. Υποκατάσταση κληρονόμου και προσαύξηση μερίδας Υποκατάσταση κοινή (ΑΚ 1809) Α. Έννοια - Άλλα είδη υποκατάστασης και η νόμιμη υποκατάσταση ειδικότερα (ΑΚ 1791) 234 α. Έννοια β. Διαφορά υποκατάστασης από καταπίστευμα γ. Η σιωπηρή νόμιμη υποκατάσταση της ΑΚ δ. Η νόμιμη υποκατάσταση της ΑΚ ε. Άλλα είδη υποκατάστασης Β. Προϋποθέσεις α. Πρόβλεψη υποκαταστάτου στη διαθήκη β. Έκπτωση του αρχικά καλούμενου Γ. Νομική φύση και έννομες συνέπειες Προσαύξηση (ΑΚ 1807) Α. Έννοια και προϋποθέσεις Β. Νομική φύση και έννομες συνέπειες Σχέση υποκατάστασης προς προσαύξηση ΧΙΙ. Καθορισμός τρόπου διανομής - Απαγόρευση διανομής ΧΙΙΙ. Άλλες θελήσεις του διαθέτη Εκούσια αναγνώριση τέκνου Σύσταση ιδρύματος Σύσταση οριζόντιας ή κάθετης ιδιοκτησίας με εγκατάσταση κληρονόμου ή κληροδόχου Σύσταση δουλείας πραγματικής ή προσωπικής Αποκλεισμός των γονέων ή του επιτρόπου του τιμώμενου με διαθήκη ανηλίκου από τη διαχείριση της κληρονομίας που του καταλείπεται ή ορισμός άλλου προσώπου που θα έχει τη διοίκησή της (ΑΚ , ) - Απαλλαγή του επιτρόπου από περιορισμούς (ΑΚ 1633 εδ. 1) ΧΙV. Αιρέσεις και προθεσμίες Γενικά Α. Εγκατάσταση κληρονόμου υπό αναβλητική αίρεση ή προθεσμία Β. Εγκατάσταση κληρονόμου υπό διαλυτική αίρεση ή προθεσμία Γ. Πρόβλεψη κληροδόχου υπό αναβλητική αίρεση ή προθεσμία Δ. Πρόβλεψη κληροδόχου υπό διαλυτική αίρεση ή προθεσμία Αιρέσεις παράνομες και ανήθικες ή αθέμιτες Α. Αιρέσεις παράνομες Β. Αιρέσεις ανήθικες ή αθέμιτες Αίρεση ακατάληπτη (ΑΚ 1794) - Αίρεση αντιφατική ή αδύνατη Αίρεση αγαμίας (ΑΚ 1795 εδ. 1) Αίρεση χηρείας (ΑΚ 1795 εδ. 2) Διάταξη δελεαστική (ΑΚ 1796)

7 7. Η ρύθμιση της ΑΚ Αίρεση που επιβάλλει παράλειψη (ΑΚ 1798) Αίρεση για την οποία απαιτείται η σύμπραξη τρίτου - Πλασματική πλήρωση της αίρεσης (ΑΚ 1799) Ρήτρες εκπτώσεως ή στερητικές ρήτρες (clausula cassatoriae) Προϋποθέσεις κύρους του περιεχομένου της διαθήκης Ι. Εισαγωγικά ΙΙ. Η διάταξη να μην είναι αόριστη (ΑΚ 1781) Α. Αοριστία ως προς ουσιώδες στοιχείο της διαθήκης Β. Αδυναμία άρσης της αοριστίας ΙΙΙ. Να μην εξαρτάται η ισχύς της διάταξης από τη θέληση άλλου προσώπου (ΑΚ 1789) 283 IV. Η διάταξη να μην είναι αντίθετη στο νόμο και στα χρηστά ήθη (ΑΚ 174, 178) 285 V. Η δήλωση τελευταίας βουλήσεως να μην τελεί σε εκούσια διάσταση με τη βούληση του διαθέτη 289 Εικονικότητα (ΑΚ 138) Αστεϊσμός VI. Η δήλωση τελευταίας βουλήσεως να μην τελεί σε ακούσια διάσταση με τη βούληση του διαθέτη (ΑΚ 1783) VII. Η τελευταία βούληση να είναι απαλλαγμένη από ελαττώματα Διάταξη από πλάνη στα παραγωγικά αίτια (ΑΚ 1784) Διάταξη υπέρ του συζύγου (ΑΚ 1785) Παράλειψη μεριδούχου (ΑΚ 1786) Διάταξη ως προϊόν απειλής (ΑΚ ) Διάταξη ως προϊόν απάτης (ΑΚ ) Ανίσχυρες διαθήκες Ι. Ανίσχυρη διαθήκη Έννοια Περιπτώσεις ΙΙ. Άκυρη διαθήκη Εννοια Περιπτώσεις και διακρίσεις ακυρότητας Αναγνώριση ακυρότητας Μετατροπή ΙΙΙ. Ακυρώσιμη διαθήκη Έννοια Φύση δικαιώματος για ακύρωση - Ενεργητική και παθητική νομιμοποίηση Αποτελέσματα ακύρωσης Απόσβεση δικαιώματος ακύρωσης

8 16. Ερμηνεία διαθηκών Ι. Η ερμηνεία της διαθήκης γενικά Συσχετισμός με τη μέθοδο ερμηνείας των εν ζωή δικαιοπραξιών ΙΙ. Η αναγκαιότητα της ερμηνείας ΙΙΙ. Η ερμηνευτική προσέγγιση της διαθήκης IV. Η ερμηνευτική αντιμετώπιση των κενών της διαθήκης (αρχικών και μεταγενέστερων λόγω μεταβολής των συνθηκών) V. Ειδικοί ερμηνευτικοί κανόνες Διάταξη υπέρ των εξ αδιαθέτου ή νόμιμων κληρονόμων ή των συγγενών του διαθέτη (ΑΚ 1790) Η νόμιμη υποκατάσταση της διάταξης υπέρ κατιόντος (ΑΚ 1791) Διάταξη υπέρ των πτωχών (ΑΚ 1792) Αμφιβολία ως προς τον τιμώμενο (ΑΚ 1793) Διάταξη υπέρ κοινωφελών σκοπών Ανάκληση διαθήκης Ι. Έννοια ΙΙ. Προϋποθέσεις Ικανότητα για ανάκληση Αυτοπρόσωπη ενέργεια του ανακαλούντος διαθήκη του Η ανάκληση να περιέχει τη βούληση μόνο του διαθέτη - Απαγόρευση συνανάκλησης Ο διαθέτης να έχει πρόθεση ανάκλησης (animus revocandi) Τύπος ανάκλησης Α. Γενικοί τρόποι ανάκλησης α. Ρητή ανάκληση με νεώτερη διαθήκη β. Ρητή ανάκληση με δήλωση ενώπιον συμβολαιογράφου γ. Σιωπηρή ανάκληση με μεταγενέστερη διαθήκη Β. Ειδικοί τρόποι ανάκλησης α. Ιδιόγραφη διαθήκη αα. Καταστροφή της διαθήκης ββ. Επιχείρηση μεταβολών στη διαθήκη γγ. Τεκμήριο προθέσεως ανάκλησης (ΑΚ ) β. Μυστική διαθήκη Γ. «Οιονεί ανάκληση» ΙΙΙ. Συνέπειες της ανάκλησης Μερική ανάκληση ΙV. Ανάκληση ανακλήσεως V. Απώλεια ή τυχαία καταστροφή της διαθήκης Δημοσίευση διαθήκης Ι. Έννοια, σκοπός και φύση

9 ΙΙ. Αντικείμενο της δημοσίευσης - Υποχρέωση παράδοσης της διαθήκης προς δημοσίευση - Αρμόδιο δικαστήριο, δημοσίευση από προξενική αρχή ΙΙΙ. Διαδικασία δημοσίευσης ΙV. Κήρυξη ιδιόγραφης διαθήκης ως κυρίας μετά την τροποποίηση της ΚΠολΔ από το ν. 4335/ ΜΕΡΟΣ ΠΕΜΠΤΟ ΣΧΟΛΑΖΟΥΣΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ - ΝΟΜΙΜΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΥ 19. Σχολάζουσα κληρονομία Ι. Έννοια ΙΙ. Κηδεμόνας σχολάζουσας κληρονομίας Διορισμός - Παύση Εξουσία Α. Νομική θέση του κηδεμόνα Β. Έργο του κηδεμόνα Γ. Φάκελοι και μητρώο σχολαζουσών κληρονομιών ΙΙΙ. Αξίωση διατροφής μητέρας κληρονόμου κυοφορουμένου IV. Μη ανεύρεση του κληρονόμου Διαδικασία και παροχή βεβαίωσης ότι κληρονόμος είναι το Δημόσιο V. Τεκμήριο για την κληρονομική ιδιότητα του Δημοσίου Το κληρονομητήριο Ι. Έννοια, νομική φύση, σκοπός Έννοια Νομική φύση Σκοπός ΙΙ. Διαδικασία εκδόσεως κληρονομητηρίου - Υλική και τοπική αρμοδιότητα - Διεθνής δικαιοδοσία 410 Διαδικασία εκδόσεως Υλική και τυπική αρμοδιότητα Διεθνής δικαιοδοσία ΙΙΙ. Πρόσωπα που νομιμοποιούνται ενεργητικά στην υποβολή αίτησης για παροχή κληρονομητηρίου Ο κληρονόμος Το Δημόσιο Ο καταπιστευματοδόχος

10 4. Ο κληροδόχος Ο εκτελεστής της διαθήκης Δανειστές της κληρονομίας και του κληρονόμου Όποιος έχει δικαίωμα να ενεργήσει αναγκαστική εκτέλεση ΙV. Περιεχόμενο της αίτησης για παροχή κληρονομητηρίου V. Είδη κληρονομητηρίου VI. Περιεχόμενο του κληρονoμητηρίου VII. Το τεκμήριο που δημιουργείται από το κληρονομητήριο Μαχητό τεκμήριο Η λειτουργία του τεκμηρίου Α. Νομιμοποιητική λειτουργία Β. Αποδεκτική λειτουργία Έναρξη και λήξη του τεκμηρίου Σύγκρουση τεκμηρίων VIII. Η δημόσια πίστη του κληρονομητηρίου - Προϋποθέσεις - Συνέπειες. 437 Η έννοια της δημόσιας πίστης του κληρονομητηρίου Προϋποθέσεις δημόσιας πίστης του κληρονομητηρίου Α. Δικαιοπραξίες Β. Διαδικαστικές πράξεις Γ. Ενεργό κληρονομητήριο Δ. Καλή πίστη Έκταση δημόσιας πίστης κληρονομητηρίου ΙΧ. Παύση ισχύος κληρονομητηρίου Γενικά Περιπτώσεις ανακριβούς κληρονομητηρίου Παράδοση του ανακριβούς κληρονομητηρίου στο δικαστήριο της κληρονομίας Αφαίρεση του κληρονομητηρίου Κήρυξη του κληρονομητηρίου ως ανίσχυρου (ακύρωση, κατά τον παράτιτλο της ΑΚ 1965), ανάκληση και τροποποίησή του Χ. Το Ευρωπαϊκό Κληρονομητήριο Η αγωγή περί κλήρου Ι. Έννοια - Συσχετισμός με την περί κλήρου αξίωση - Νομική φύση ΙΙ. Διάδικοι στην περί κλήρου αγωγή (ενεργητική και παθητική νομιμοποίηση) 460 Ενάγων Εναγόμενος ΙΙΙ. Αίτημα IV. Δικονομικά ζητήματα Στοιχεία του δικογράφου (Βάση αγωγής - Άλλα δικονομικά ζητήματα) Αρμοδιότητα κατά τόπο και καθ ύλην - Διεθνής δικαιοδοσία - Δεδικασμένο 477 V. Σχέση της αγωγής περί κλήρου με τις ειδικές αγωγές (αξιώσεις)

11 VI. Ευθύνη του νομέα της κληρονομίας Για απόδοση των αντικειμένων της κληρονομίας ή του αντικαταλλάγματος Για απόδοση ωφελημάτων και καρπών VΙI. Αξιώσεις του νομέα της κληρονομίας για δαπάνες VΙΙI. Άμυνα του εναγομένου Άρνηση της αγωγής Προβολή ενστάσεων ΙΧ. Η παραγραφή της περί κλήρου αγωγής (αξιώσεως) Χ. Η χρησικτησία του νομέα της κληρονομίας Προϋποθέσεις κτήσης κυριότητας του νομέα της κληρονομίας ειδικά με τακτική χρησικτησία Σχέση της ΑΚ 1052 προς την ΑΚ ΧΙ. Αξίωση για παροχή πληροφοριών ΧΙΙ. Η άσκηση της περί κλήρου αγωγής από τον άφαντο ΜΕΡΟΣ ΕΚΤΟ ΔΙΚΑΣΤΙΚΗ ΕΚΚΑΘΑΡΙΣΗ - ΣΧΕΣΕΙΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΟΥ ΜΕ ΣΥΓΚΛΗΡΟΝΟΜΟΥΣ KAI ΤΡΙΤΟΥΣ 22. Δικαστική εκκαθάριση κληρονομίας Ι. Έννοια, σκοπός, διάκριση από ευεργέτημα της απογραφής ΙΙ. Δικονομικές προϋποθέσεις της εκκαθαρίσεως Ενεργητική νομιμοποίηση για την υποβολή αίτησης Περιεχόμενο αιτήσεως Αρμόδιο δικαστήριο - Διαδικασία - Δικαστική απόφαση IΙΙ. Συνέπειες της δικαστικής απόφασης Χωρισμός περιουσιών Α. Λειτουργία - Σύνθεση κληρονομικής ομάδας Β. Συνέπειες του χωρισμού των περιουσιών α. «Αναβίωση» έννομων σχέσεων κληρονομουμένου-κληρονόμου β. Δικαίωμα προτίμησης των κληρονομικών δανειστών έναντι των ατομικών δανειστών του κληρονόμου γ. Ανατροπή δικαιοπραξιών διαθέσεως κληρονόμου ή κληρονομουμένου που είχαν ισχυροποιηθεί Απώλεια της εξουσίας του κληρονόμου προς διοίκηση της κληρονομίας 521 Α. Περιορισμός της εξουσίας διαθέσεως Β. Παύση της πληρεξουσιότητας με μεταθανάτια ενέργεια Γ. Μετάθεση νομιμοποιητικής εξουσίας προς διεξαγωγή δικών Δ. Αναστολή ατομικών καταδιωκτικών μέσων Σχετική ακυρότητα εγγραφής υποθήκης ή προσημειώσεως μετά το θάνατο του κληρονομουμένου Αναστολή δικών που αφορούν διανομή της κληρονομίας ΙV. Διορισμός Αντικατάσταση Παύση του εκκαθαριστή. Νομική θέση, έργο και αμοιβή του εκκαθαριστή Διορισμός του εκκαθαριστή - Αντικατάσταση - Παύση Νομική θέση του εκκαθαριστή Έργο του εκκαθαριστή Σύμμετρη πληρωμή των δανειστών βάσει κανονισμού του δικαστηρίου Αμοιβή του εκκαθαριστή

12 V. Λήξη της εκκαθάρισης - Αποτελέσματα Σχέσεις μεταξύ περισσότερων κληρονόμων Ι. Οι βασικές αρχές που διέπουν τις σχέσεις των περισσότερων κληρονόμων 541 ΙΙ. Σύσταση κοινωνίας στη συγκληρονομία Κοινωνία συγκληρονόμων - Νομική φύση - Σχέση συγκληρονομίας, κληρονομίας Αντικείμενο συγκληρονομίας (κοινωνίας) Στοιχεία που δεν ανήκουν στη συγκληρονομία ΙΙΙ. Εφαρμογή των διατάξεων για την κοινωνία IV. Αυτοδίκαιη διαίρεση των απαιτήσεων και χρεών της κληρονομίας, ειδικότερα, και αδιαίρετες παροχές V. Αρχές που διέπουν την κοινωνία των συγκληρονόμων Δικαίωμα του συγκληρονόμου για διάθεση της μερίδας του Δικαίωμα συμμετοχής στη διοίκηση του κοινού Δικαίωμα στη χρήση Δικαίωμα συμμετοχής στους καρπούς και στα ωφελήματα Δικαίωμα λύσεως της κοινωνίας VI. Λύση της κοινωνίας (συγκληρονομίας) με διανομή Εκούσια (συμβατική) διανομή Δικαστική διανομή Α. Έννοια και είδη Β. Η αγωγή διανομής κοινού κλήρου α. Αντικείμενο - Στοιχεία β. Φύση γ. Αρμόδιο δικαστήριο δ. Ενάγοντες - εναγόμενοι ε. Αίτημα Γ. Τρόποι δικαστικής διανομής α. Αυτούσια διανομή β. Πώληση με πλειστηριασμό VII. Επιδίκαση επιχείρησης VIII. Η επιδίκαση της οικογενειακής στέγης - Σκοπός - Προϋποθέσεις ΙΧ. Νέμηση ανιόντος Έννοια - Αντικείμενο Νομική φύση - Τύπος Έννομες συνέπειες Νέμηση και νόμιμη μοίρα Σχέσεις κληρονόμου με αγοραστές κληρονομίας Ι. Εκποίηση κληρονομίας ΙΙ. Πώληση κληρονομίας Έννοια - Υποκείμενα Αντικείμενο - Τύπος Υποχρεώσεις και ευθύνη του πωλητή Υποχρεώσεις του αγοραστή Ευθύνη του αγοραστή απέναντι στους δανειστές της κληρονομίας ΙΙΙ. Άλλες συμβάσεις «εκποίησης» κληρονομίας

13 Πεδίο εφαρμογής Δωρεά κληρονομίας ΜΕΡΟΣ ΕΒΔΟΜΟ ΔΩΡΕΑ ΑΙΤΙΑ ΘΑΝΑΤΟΥ 25. Δωρεά αιτία θανάτου Ι. Έννοια, δικαιολογία, νομική φύση και συνέπειες ΙΙ. Δωρητής - δωρεοδόχος - Δικαιοπρακτική ικανότητα ΙΙΙ. Τύπος IV. Ανάκληση - Είδη - Συνέπειες V. Η δωρεά αιτία θανάτου έναντι των νόμιμων μεριδούχων και των δανειστών της κληρονομίας 617 VI. Δωρεά αιτία θανάτου και ιδιωτικό διεθνές δίκαιο Πίνακας άρθρων Λημματικό ευρετήριο