Διαταραχζσ τησ Ροήσ - Σραυλιςμόσ

Transcript

1 1 Ελλθνικι Δθμοκρατία Σεχνολογικό Εκπαιδευτικό Κδρυμα Ηπείρου Διαταραχζσ τησ Ροήσ - Σραυλιςμόσ Ενότθτα 5: Γλωςςικά Ελλείμματα και Διαταραχζσ Ροήσ Μελπομζνθ (Μελίνα) Νθςιϊτθ

2 2 Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΣΕΙ Ηπείρου Σμιμα Λογοκεραπείασ Διαταραχζσ τησ Ροήσ Σραυλιςμόσ Ενότητα 5: Γλωςςικά Ελλείμματα και Διαταραχζσ Ροισ. Μελπομζνθ (Μελίνα) Νθςιϊτθ M.Sc., Κακθγιτρια Εφαρμογϊν Ιωάννινα, 2015

3 Άδειεσ Χρήςησ Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό υπόκειται ςε άδειεσ χριςθσ Creative Commons. Για εκπαιδευτικό υλικό, όπωσ εικόνεσ, που υπόκειται ςε άλλου τφπου άδειασ χριςθσ, θ άδεια χριςθσ αναφζρεται ρθτϊσ. 3 3

4 4 Χρηματοδότηςη Σο ζργο υλοποιείται ςτο πλαίςιο του Επιχειρθςιακοφ Προγράμματοσ «Εκπαίδευςη και Δια Βίου Μάθηςη» και ςυγχρθματοδοτείται από τθν Ευρωπαϊκι Ζνωςθ (Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Σαμείο) και από εκνικοφσ πόρουσ. Σο ζργο «Ανοικτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο TEI Ηπείρου» ζχει χρθματοδοτιςει μόνο τθ αναδιαμόρφωςθ του εκπαιδευτικοφ υλικοφ. Σο παρόν εκπαιδευτικό υλικό ζχει αναπτυχκεί ςτα πλαίςια του εκπαιδευτικοφ ζργου του διδάςκοντα.

5 κοποί ενότητασ Αναφορά ςτθν ζννοια των γλωςςικϊν ελλειμμάτων ςτα παιδιά και πωσ επθρεάηουν αυτά τισ διαταραχζσ τθσ ροισ, και τον τραυλιςμό ςυγκεκριμζνα. 5 5

6 Περιεχόμενα ενότητασ Ειςαγωγι Σραυλιςμόσ & Γλωςςικι Ανάπτυξθ Γλωςςικζσ Δεξιότθτεσ & Σραυλιςμόσ Διάκριςθ Σραυλιςμοφ & Άλλων Διαταραχϊν Ροισ Γλωςςικό Περιβάλλον & Σραυλιςμόσ 6 6

7 Ειςαγωγή 7

8 Ειςαγωγή (1 από 2) Αρχικά, από μια αναπτυξιακι προοπτικι, τυπικά θ ζναρξθ του τραυλιςμοφ επζρχεται ςτισ θλικίεσ 2 και 5 χρονϊν (Bloodstein, 1995), μια περίοδο τρομαχτικισ γλωςςικισ ανάπτυξθσ. Αυτό υποδθλϊνει τθν ανάγκθ να αναγνωρίςουμε πικανζσ αλλθλεπιδράςεισ ανάμεςα ςτθν ανάπτυξθ γλωςςικϊν ικανοτιτων και τθν ανάπτυξθ του τραυλιςμοφ. 8 8

9 Ειςαγωγή (2 από 2) Ο 2 οσ λόγοσ που πρζπει να λάβουμε υπ όψιν τθ λειτουργία τα γλϊςςασ όταν αξιολογοφμε και κεραπεφουμε τον αναπτυξιακό τραυλιςμό είναι θ παρατιρθςθ πωσ κάποια παιδιά που τραυλίηουν (ΠΠΣ) επιδεικνφουν ςυνυπάρχουςεσ γλωςςικζσ διαταραχζσ (Arndt και Healy, 2001; Blood, Ridenour, Qualls & Hammer, 2003; Yaruss, LeSalle, & Conture, 1998; Bernstein Ratner, 2005) που απαιτοφν τθν αναγνϊριςθ και διαχείριςθ και των δυο αδφναμων περιοχϊν. 9 9

10 1 Σραυλιςμόσ & Γλωςςική Ανάπτυξη

11 Σραυλιςμόσ & Γλωςςική Ανάπτυξη (1 από 12) Αν και οι εικαςίεσ για τον ρόλο τθσ απόκτθςθσ γλϊςςασ ςτο ξεκίνθμα του τραυλιςμοφ και τθν επιμονι του είναι εμφανϊσ τόςο παλιζσ όςο θ εμπειρικι μελζτθ του ίδιου του τραυλιςμοφ (π.χ Davis, 1939, 1940). Επίςθσ ζχει υπάρξει ζνα αυξθμζνο ενδιαφζρον για τθ ςχζςθ μεταξφ γλϊςςασ και ροισ ςε παιδιά που τραυλίηουν (ΠΠΣ) (Anderson & Conture 2002; Logan 2003; Melnick & Conture 2000; Bernstein Ratner & Silverman, 2000; Silverman & Bernstein Ratner, 2002; Yaruss, 1999; Zackheim & Conture, 2003). 11 1

12 Σραυλιςμόσ & Γλωςςική Ανάπτυξη (2 από 12) Σο ενδιαφζρον για αυτόν τον τομζα ζχει αρχίςει, εν μζρει, λόγω του ςυγχρονιςμοφ τθσ ζναρξθσ του τραυλίςματοσ και τθσ ανάπτυξθσ μεγάλων γλωςςικϊν ορόςθμων. Όπωσ προαναφζρκθκε, ο τραυλιςμόσ τυπικά αναπτφςςεται κατά τθ διάρκεια μιασ περιόδου ςθμαντικισ γλωςςικισ ανάπτυξθσ που χαρακτθρίηεται από βακφτατθ κατανόθςθ μορφολογικϊν και ςυντακτικϊν τφπων και δυναμικισ απόκτθςθσ λεξιλογίου. 12 1

13 Σραυλιςμόσ & Γλωςςική Ανάπτυξη (3 από 12) Φαίνεται ότι το προτιμότερο αναφερκζν ξεκίνθμα του τραυλίςματοσ είναι οι 18 μινεσ (Bloodstein, 1995) κατά προςζγγιςθ θ θλικία κατά τθν οποία τα παιδιά αρχίηουν να ςυνδυάηουν δφο λζξεισ (αρχι γραμματικισ ανάπτυξθσ). Ζνασ αυξανόμενοσ όγκοσ ερευνϊν ζχει εξετάςει αλλαγζσ μεταξφ γλωςςικισ απαίτθςθσ και ροισ κατά τθ διάρκεια τθσ ανάπτυξθσ ςε παιδιά με φυςιολογικι ροι. (Hall & Burgess 2000; Rispoli 2003; Rispoli & Hadley 2001; Wijnen 1990). 13 1

14 Σραυλιςμόσ & Γλωςςική Ανάπτυξη (4 από 12) Σο ζργο των Hall & Burgess (2000), του/τθσ Rispoli (2003) και άλλων, παρζχει μια δυνατι βάςθ μζςα ςτθν βιβλιογραφία για τθν κανονικι ανάπτυξθ τθσ ροισ τθσ ομιλίασ. Επίςθσ μάκαμε πολλά για τισ παρενζργειεσ τθσ γλωςςικισ απαίτθςθσ ςτθν ευχζρεια λόγου για τα παιδιά που τραυλίηουν. 14 1

15 Σραυλιςμόσ & Γλωςςική Ανάπτυξη (5 από 12) Σόςο οι πειραματικζσ μελζτεσ όςο και οι μελζτεσ παρατιρθςθσ καταγράφουν ότι οι μακρφτερεσ και αναπτυξιακά πιο πολφπλοκεσ παραγωγζσ ομιλίασ είναι πιο πικανό να ειπωκοφν με τραυλιςμό από τισ βραχφτερεσ εκφορζσ λόγου με απλοφςτερθ ςφνταξθ. (Gaines, Runyan, Meyeres 1991; Logan & Conture 1995, 1997; Bernstein Ratner & Sih 1987; Weiss & Zebrowski 1992; Yaruss 1999). 15 1

16 Σραυλιςμόσ & Γλωςςική Ανάπτυξη (6 από 12) Σα απότελζςματα καταδείξανε ότι οι προτάςεισ πάνω από το μζςο μικοσ πρόταςθσ ιταν πιο πικανό να παραχκοφν με δυςχζρεια (τραυλιςμό ι άλλθ δυςχζρεια). Επεξθγϊντασ τα ευριματα, οι Zackheim & Conture ιςχυρίςτθκαν ότι οι διαφορζσ ςτθν παραγωγι λόγου, όπωσ θ χριςθ αυξθμζνθσ γλωςςικισ πολυπλοκότθτασ ςχετικά με τθν ςυνολικι γλωςςικι επάρκεια (όπωσ μετρικθκε ςτθ MLU), μπορεί να κζςει τισ βάςεισ για ανάλυςθ τθσ γλωςςικισ επάρκειασ. 16 1

17 Σραυλιςμόσ & Γλωςςική Ανάπτυξη (7 από 12) Λόγω αυτοφ, οι ςτόχοι για τθ κεραπεία τθσ ροισ τθσ ομιλίασ πρζπει να επιλζγονται με προςοχι, αρχικά για να μεγιςτοποιιςουν τθ δυνατότθτα ευχεροφσ γλωςςικισ παραγωγισ και, εν παρόδω, να προκαλζςουν βακμιαία τθν κτιςθ από τθν πλευρά του παιδιοφ ικανοτιτων ροισ μζςα από μια ιεραρχία διαδοχικά πιο απαιτθτικϊν προτάςεων. (Bernstein, Ratner, 1995) 17 1

18 Σραυλιςμόσ & Γλωςςική Ανάπτυξη (8 από 12) ε μια ςειρά βακζων αναλφςεων, Yairi et al. (Throneburg & Yairi 2001; Watkins & Yairi 1997; Watkins, Yairi & Ambrose 1999; Yairi, Ambrose, Paden & Throneburg, 1996) προςεγγίςανε αυτι τθν ερϊτθςθ επιχειρϊντασ να ταυτοποιιςουν παράγοντεσ που προβλζπουν ποιά παιδιά κα ςυνεχίςουν να τραυλίηουν και ποιά κα ανακάμψουν. 18 1

19 Σραυλιςμόσ & Γλωςςική Ανάπτυξη (9 από 12) Παρόλα αυτά, αν και οι ομάδεσ παιδιϊν που ξεπζραςαν τον τραυλιςμό και που ςυνζχιηαν να τραυλίηουν δεν δείξανε γλωςςικζσ διαφορζσ, θ ομάδα παιδιϊν που ςυνζχιηαν να τραυλίηουν επζδειξε αυξθμζνθ διαφοροποίθςθ ςτθν απόδοςθ ςτα μζτρα εκφραςτικισ γλϊςςασ ςε ςχζςθ με αυτά τα παιδιά που ξεπζραςαν τον τραυλιςμό. 19 1

20 Σραυλιςμόσ & Γλωςςική Ανάπτυξη (10 από 12) Μια δεφτερθ μελζτθ αυτισ τθσ ομάδασ (Watkins et al., 1999) παρακολοφκθςε 84 παιδιά ςε μία διαμικθ ζρευνα για 48 μινεσ τουλάχιςτον. Είκοςι δφο από τα παιδιά ςυνζχιςαν να τραυλίηουν και εξιντα δυο ξεπζραςαν τον τραυλιςμό. Χρθςιμοποιϊντασ μια μεκοδολογία παρόμοια με τθ μελζτθ των Watkins και Yairi (1997), ο Watkins και θ ομάδα του/τθσ δε βρικαν διαφορζσ μεταξφ των παιδιϊν που ξεπζραςαν τον τραυλιςμό. 20 2

21 Σραυλιςμόσ & Γλωςςική Ανάπτυξη (11 από 12) Σο εφρθμα είναι ςφμφωνο, όμωσ, με τα αποτελζςματα του Anderson και τθσ ομάδασ του (2005), και με αλλαγζσ που παρατθρικθκαν ςτθν ευχζρεια και τθ γλϊςςα ςτθν τυπικι μελζτθ περίπτωςθσ παιδιοφ των Hall και Burgess (2000). 21 2

22 Σραυλιςμόσ & Γλωςςική Ανάπτυξη (12 από 12) Σα ευριματα είναι επίςθσ ςφμφωνα με αυτά μιασ μελζτθσ των Bonelli, Dixon, Bernstein Ratner και Onslow (2000) οι οποίοι βρικαν κάποια παιδιά που αντιμετωπίςτθκαν με τθ μζκοδο Lidcombe επίςθσ αρχίςανε κεραπεία με προςπάκειεσ εκφραςτικισ γλϊςςασ επιπζδου πάνω από τθν θλικία τουσ, αλλά βακμιαία γίνανε περιςςότερο ςυμβατζσ θλικιακά, ςφγχρονα με βελτιϊςεισ ςτθν ευχζρεια τουσ. 22 2

23 2 Γλωςςικζσ Δεξιότητεσ & Σραυλιςμόσ

24 Γλωςςικζσ Δεξιότητεσ & Σραυλιςμόσ (1 από 8) Επιπρόςκετα ςτθν εξερεφνθςθ αυκόρμθτθσ γλϊςςασ, μερικοί ερευνθτζσ αξιολόγθςαν τισ γλωςςικζσ ικανότθτεσ μζςω τθσ χριςθσ επίςθμων εργαλείων αξιολόγθςθσ (Ryan 2001; Watkins et al., 1999; Yairi et al., 1996). 24 2

25 Γλωςςικζσ Δεξιότητεσ & Σραυλιςμόσ (2 από 8) Ενϊ οι Yairi et al. (1996), χρθςιμοποίθςαν ςτακμιςμζνεσ κλίμακεσ (Zimmerman, Steiner &Pond, 1989) ςαν ενδείξεισ χρονιότθτασ του τραυλιςμοφ ςε αντίκεςθ με τον Ryan (2001), που δεν βρικε διαφορζσ ςτισ επιδόςεισ του τεςτ μεταξφ των παιδιϊν που ςυνζχιςαν να τραυλίηουν και αυτϊν που ςυνζχιςαν. 25 2

26 Γλωςςικζσ Δεξιότητεσ & Σραυλιςμόσ (3 από 8) Για παράδειγμα, ςε μια μελζτθ οι Hakim και Bernstein Ratner (2004) ανάφεραν ότι τα παιδιά που τραυλίηουν, ςυγκριτικά με τα παιδιά που δεν τραυλίηουν, παρουςιάηουν φτωχότερθ λεκτικι επανάλθψθ που χαρακτθρίηεται από αυξθμζνο αρικμό λακϊν ςτα φωνιεντα και πιο πολλά λάκθ ςε λζξεισ με μθ αγγλικι προφορά. 26 2

27 Γλωςςικζσ Δεξιότητεσ & Σραυλιςμόσ (4 από 8) Επίςθσ, οι Bajaj, Hodson, και Schommer Aiken (2004) μελετιςανε τισ μεταγλωςςικζσ ικανότθτεσ 23 παιδιϊν που τραυλίηουν, νεαρισ ςχολικισ θλικίασ δθμοτικοφ. ε μια άςκθςθ γραμματικισ κρίςεωσ, τα παιδιά που τραυλίηανε επιτφχανε αρκετά μικρότερθ βακμολογία ςε ςχζςθ με τα παιδιά που δεν τραυλίηανε. 27 2

28 Γλωςςικζσ Δεξιότητεσ & Σραυλιςμόσ (5 από 8) Οι Anderson et al. (2005) βρικανε ότι διαφορζσ μεταξφ ςυγκεκριμζνων γλωςςικϊν τομζων (όπωσ λεξιλόγιο ζκφραςθσ και αντίλθψθσ) να εμφανίηονται πιο ςυχνά ςτα προφίλ τεςτ παιδιϊν που τραυλίηουν παρά προφίλ τεςτ παιδιϊν που δεν τραυλίηουν. Σα ευριματα αυτϊν των μελετϊν δίνουν ςτοιχεία ςυςχζτιςθσ μεταξφ του τραυλιςμοφ και κάποιου επιπζδου ελλείμματοσ γλωςςικισ επεξεργαςίασ. (Hakim & Bernstein Ratner, 2004, ςελ 192) 28 2

29 Γλωςςικζσ Δεξιότητεσ & Σραυλιςμόσ (6 από 8) Η μζχρι τϊρα ζρευνα ζχει παράςχει μερικά δεδομζνα που δείχνουν ότι ο τραυλιςμόσ και οι γλωςςικζσ διαταραχζσ ςυνυπάρχουν με αρκετι ςυχνότθτα ϊςτε τζτοια παιδιά μπορεί να αντιπροςωπεφουν ζνα ςυγκεκριμζνο υποςφνολο παιδιϊν που τραυλίηουν Arndt & Healy 2001; Blood et al., 2003; Yaruss et al., 1998; Nippold, 1990, 2004). 29 2

30 Γλωςςικζσ Δεξιότητεσ & Σραυλιςμόσ (7 από 8) Για παράδειγμα, οι Yaruss et al., (1998), ζκαναν μια ζρευνα - αναςκόπθςθ αρχείου 100 διαγνωςτικϊν αρχείων παιδιϊν που τραφλιηαν. Μεταξφ των ευρθμάτων τουσ ιταν ότι το 15% των παιδιϊν που τραυλίηανε απόδωςαν κάτω από τον μζςο όρο ςτο αντιλθπτικό λεξιλόγιο και και 29% απόδωςαν κάτω από τον μζςο όρο γλωςςικισ ζκφραςθσ. 30 3

31 Γλωςςικζσ Δεξιότητεσ & Σραυλιςμόσ (8 από 8) Η ανάγκθ ταυτοποίθςθσ ενόσ υποςυνόλου παιδιϊν που τραυλίηουν με ταυτόχρονεσ γλωςςικζσ διαταραχζσ ζχει αμφιςβθτθκεί, ωςτόςο (Nippold 1990, 2004) Ο Nippold (2004) κεωρεί πωσ υπάρχει ςυνφπαρξθ γλωςςικϊν/φωνολογικϊν δυςκολιϊν με τον τραυλιςμό και χριηουν κεραπείασ, κάτι που δεν κάνουν για τα παιδιά που τραυλίηουν χωρίσ ταυτόχρονεσ διαταραχζσ, άλλοι κλινικοί. 31 3

32 3 Διάκριςη Σραυλιςμοφ & Άλλων Διαταραχών Ροήσ

33 Διάκριςη Σραυλιςμοφ & Άλλων Διαταραχών Ροήσ (1 από 5) Αν και μερικά άτομα με γλωςςικι διαταραχι επιδεικνφουν ουςιαςτικι γλωςςικι δυςχζρεια (Boscolo, et al., 2002; Hall, Yamashita & Aram, 1993; Thordardottir & Ellis Weismer 2002; Lees, Anderson & Martin 1999; Scott & Windsor 2000) θ δυςχζρεια ςυνικωσ είναι ποιοτικά διαφορετικι από τον τραυλιςμό. 33 3

34 Διάκριςη Σραυλιςμοφ & Άλλων Διαταραχών Ροήσ (2 από 5) Για παράδειγμα, οι Thordardottir & Ellis Weismer (2002) εξζταςαν δυςχζρειεσ που παριχκθςαν ςε αφθγιςεισ παιδιϊν, από 5 ζωσ 9 ετϊν, με ι χωρίσ ςυγκεκριμζνθ γλωςςικι αναπθρία. Βρικαν ότι οι ομάδεσ διζφεραν ςε ςχζςθ με τον αρικμό των λαβυρίνκων (ζνασ δείκτθσ γλωςςικισ δυςχζρειασ ςτον αυκόρμθτο λόγο) με τθν ομάδα SLI να παράγει ςθμαντικά περιςςότερουσ. 34 3

35 Διάκριςη Σραυλιςμοφ & Άλλων Διαταραχών Ροήσ (3 από 5) Ωςτόςο, ξζρουμε ότι παιδιά με κάποια μορφι επικοινωνιακισ δυςλειτουργίασ είναι πιο πικανό ςε ςχζςθ με τον γενικό πλθκυςμό να ζχουν μια ταυτόχρονθ δυςλειτουργία. (Bernstein Ratner 2005) Λογικά, είναι πικανόν ότι ζνασ τρίτοσ, πρωταρχικόσ παράγοντασ (όπωσ μια κλθρονομικι γενετικι προδιάκεςθ) είναι υπεφκυνοσ για τθν ανάπτυξθ και των δφο πακιςεων. 35 3

36 Διάκριςη Σραυλιςμοφ & Άλλων Διαταραχών Ροήσ (4 από 5) Αν το παιδί φανεί να ζχει ταυτόχρονθ γλωςςικι δυςλειτουργία, το ςχζδιο κεραπείασ κα πρζπει να περιζχει αυτόν τον τομζα (Logan & LaSalle 2003; Bernstein Ratner 1995). υνολικά εκτιμϊντασ τουσ τομείσ αδυναμίασ και χρθςιμοποιϊντασ αυτζσ τισ παρατθριςεισ ςαν τθ βάςθ για τον ςχεδιαςμό κεραπείασ κα πρζπει είναι ςε ςυμφωνία με το περιγραφικό-αναπτυξιακό μοντζλο του Paul (Paul 2001, 2002ϋMiller 1978). 36 3

37 Διάκριςη Σραυλιςμοφ & Άλλων Διαταραχών Ροήσ (5 από 5) Ζνα δεφτερο ςυμπζραςμα κεραπείασ είναι απλά μια επανάλθψθ ενόσ κεντρικοφ δόγματοσ ςτθν κεωρία τθσ κεραπείασ. Δθλαδι, να ενςωματϊςουμε τθ μάκθςθ μιασ νζασ δυνατότθτασ μζςα ςε ζνα πλαίςιο του οποίου ο κεραπευόμενοσ είναι γνϊςτθσ και εξοικειωμζνοσ με αυτό που αιςκάνεται πιο άνετα (Paul 2001; Slobin 1973). 37 3

38 3 Γλωςςικό Περιβάλλον & Σραυλιςμόσ

39 Γλωςςικό Περιβάλλον & Σραυλιςμόσ (1 από 8) Η γλϊςςα των γονζων μπορεί επίςθσ να επθρεάςει το γλωςςικό ςτιλ επικοινωνίασ (Nelson, 1973). Ζτςι, δεν είναι ζκπλθξθ θ ςθμαντικι βιβλιογραφία που ζχει ερευνιςει αν ι όχι θ γονικι γλϊςςα ι πατζντεσ ανατροφοδότθςθσ μπορεί να ςχετίηονται με το ξεκίνθμα ι τθν ςυνζχιςθ των ςυμπτωμάτων τραυλιςμοφ ςε νζα παιδιά (Bernstein Ratner 2004; Yairi, 1997) 39 3

40 Γλωςςικό Περιβάλλον & Σραυλιςμόσ (2 από 8) Ο Yairi (1997) δίνει ίςωσ τθν πιο κατανοθτι περίλθψθ ιςτορικϊν μελετϊν που ζχουν εξετάςει μεταβλθτζσ γονζα παιδιοφ που μπορεί να επθρεάςουν τον τραυλιςμό παιδικισ θλικίασ. Γενικά, θ βιβλιογραφία δεν δείχνει ουςιαςτικζσ διαφορζσ μεταξφ του ςπιτικοφ περιβάλλοντοσ και των τρόπων αλλθλεπίδραςθσ με τουσ γονείσ που παρατθρικθκαν ςτα παιδιά και τουσ ευχερείσ ςυνομθλίκουσ τουσ. 40 4

41 Γλωςςικό Περιβάλλον & Σραυλιςμόσ (3 από 8) Μία παλιά εργαςία των Kelly και Conture (1992) βρικε λίγεσ διαφορζσ μεταξφ μθτζρων παιδιϊν που τραυλίηουν και μθτζρων παιδιϊν που δεν τραυλίηουν ςε μζτρα ςυχνότθτασ ομιλίασ, λανκάνων χρόνο απάντθςθσ και ςυμπεριφορά διακοπισ, αν και ζνασ ςυςχετιςμόσ παρατθρικθκε μεταξφ ςυχνότθτα τραυλιςμοφ και τθ διάρκεια αλλθλεπικαλυπτόμενθσ ομιλίασ μθτζρασ και παιδιοφ. 41 4

42 Γλωςςικό Περιβάλλον & Σραυλιςμόσ (4 από 8) Πιο πρόςφατα, οι Miles και Bernstein Ratner (2001) εξζταςαν τθ γλϊςςα 12 γονζων παιδιϊν που τραυλίηουν, κοντά ςτο ξεκίνθμα του τραυλιςμοφ, και 12 γονζων κανονικά ευχερϊν παιδιϊν. Παρομοίωσ, οι αντιλιψεισ των γονζων για τισ γλωςςικζσ δυνατότθτεσ και αδυναμίεσ, ιταν ςθμαντικζσ για τθν τροποποίθςθ τθσ γλϊςςασ ϊςτε να είναι κατάλλθλθ για τα παιδιά, και ιταν πικανόν να είναι πιο ακριβείσ ςτισ οικογζνειεσ με παιδιά προβλιμα ι χωρίσ πρόβλθμα ροισ. 42 4

43 Γλωςςικό Περιβάλλον & Σραυλιςμόσ (5 από 8) Ή ςτισ ςτρατθγικζσ εκφραςτικισ γλϊςςασ, ειδικά ςε όρουσ απόκριςθσ ςε προτάςεισ ειπωκείςεσ με τραυλιςμό. (Bernstein Ratner & Guitar, 2005, για μια ανάλυςθ εποικοδομθτικισ κριτικισ από τθν πλευρά γονζων ςτο κζμα τθσ δυςχζρειασ και τον πικανό τθσ ρόλο ςτθν κατανόθςθ του αναπτυξιακοφ τραυλιςμοφ). 43 4

44 Γλωςςικό Περιβάλλον & Σραυλιςμόσ (6 από 8) Η ζρευνα που εξετάηει αυτζσ τισ ικανότθτεσ ςε παιδιά που τραυλίηουν ζχει παράξει λίγα ςτοιχεία για ελλείψεισ ςτθν επικοινωνιακι επάρκεια, αν και μερικζσ μικρζσ διαφορζσ μεταξφ παιδιϊν που τραυλίηουν και παιδιϊν που δεν τραυλίηουν ζχουν παρατθρθκεί (Nippold, Schwarz & Jescheniak 1991; Scott, Healey & Norris 1995; Weiss & Zebrowski 1991, 1992, 1994, 1997; Wilkenfeld & Curlee 1997). 44 4

45 Γλωςςικό Περιβάλλον & Σραυλιςμόσ (7 από 8) Για παράδειγμα, ςε μια ςειρά μελετϊν που εξετάηουν μια ποικιλία πραγματολογικϊν ικανοτιτων, οι Weiss & Zebrowski (1991, 1992, 1997) αναφζρανε ότι τα παιδιά που τραυλίηουν (θλικίασ 4 ζωσ 11) παρουςιάςανε λιγότερεσ δυςχζρειεσ ςε απαντιςεισ και ςε ερωτιςεισ από όταν διεκδικοφςαν και ιταν πιο δυςχερι κατά τθ διάρκεια μθ δομθμζνθσ ςυηιτθςθσ παρά όταν θ ςυηιτθςθ ιταν δομθμζνθ. 45 4

46 Γλωςςικό Περιβάλλον & Σραυλιςμόσ (8 από 8) Μάλιςτα, ο/θ Bernstein Ratner (2004) ζχει υποςτθρίξει ότι μεγάλο τμιμα των πρότυπων ςυνιςτϊμενων διαδικαςιϊν για τθν επικοινωνία γονιοφ με παιδί ζχει λίγθ ζωσ κακόλου βάςθ ςτθν κλινικι ζρευνα. Ζτςι, υπάρχει μια πιεςτικι ανάγκθ να αξιολογθκεί εμπειρικά θ αποτελεςματικότθτα αυτϊν των ςυςτάςεων (όπωσ και θ περίπτωςθ να οξφνουν αίςκθμα ενοχισ ςτουσ γονείσ). 46 4

47 4 Βιβλιογραφία (1 από 8) Anderson, J. D., & Conture, E. G.(2002). Language abilities of children who stutter: A preliminary study. Journal of Fluency Disorders 25, Anderson, J. D., Pellowski, M. W., & Conture, E. G. (2005). Childhood stuttering and dissociations across linguistic domains. Journal of Fluency Disorders 30, Arndt, J., & Healy, E. C. (2001). Concomitant disorders in school-age children who stutter. Language, Speech, and Hearing Services in Schools 32, Bajaj, A., Hodson, B., & Schommer-Aiken, M. (2004). Performance on phonological and grammatical awareness metalinguistic tasks by children who stutter and their fluent peers. Journal of Fluency Disorders 29, Bernstein Ratner, N. (2005) Treating children with concomitant problems. In R. Lees (Ed.) The treatment of stuttering in the young school aged child (pp ). London: Whurr. Bernstein Ratner, N. & Guitar, B. Treatment of very early stuttering and parent-administered therapy: the state of the art. In N. Ratner, & J. Tetnowski (Eds.), Stuttering research and practice (pp ); Volume 2: Contemporary issues and approaches. Mahwah, NJ: Erlbaum. Bernstein Ratner, N. B., & Sih, C. C. (1987). The effects of gradual increases in sentence length and complexity on children s dysfluency. Journal of Speech Hearing Disorders 52,

48 4 Βιβλιογραφία (2 από 8) Bernstein Ratner, N., & Silverman, S. W. (2000). Parental perceptions of children s communicative development at stuttering onset. Journal of Speech, Language, and Hearing Research 43, Blood, G. W., Ridenour, V. J. Jr., Qualls, C. D., & Hammer, C. S. (2003). Co-occurring disorders in children who stutter. Journal of Communication Disorders 36, Bloodstein, O. (1995). A handbook on stuttering (5th ed.). San Diego: Singular Publishing Group. Bonelli, P., Dixon, M., Bernstein Ratner, N., & Onslow, M. (2000). Child and parent speech and language following the Lidcombe Programme of early stuttering intervention. Clinical Linguistics and Phonetics 14, Boscolo, B., Bernstein Ratner, N., & Rescorla, L. (2002). Fluency of school-aged children with a history of specific expressive language impairment: An exploratory study. American Journal of Speech-Language Pathology 11, Davis, D. (1939). The relation of repetitions in the speech of young children to certain measures of language maturity and situational factors. Part I. Journal of Speech Disorders 4, Davis, D. (1940). The relation of repetitions in the speech of young children to certain measures of language maturity and situational factors. Part II and III. Journal of Speech Disorders 5, Gaines, N. D., Runyan, C. M., & Meyers, S. C. (1991). A comparison of young stutterers fluent utterances on measures of length and complexity. Journal of Speech and Hearing Research 34,

49 4 Βιβλιογραφία (3 από 8) Hakim, Η. B., & Bernstein Ratner, N. (2004). Nonword repetition abilities of children who stutter: An exploratory study. Journal of Fluency Disorders 29, Hall, N. E., & Burgess, S. D. (2000). Exploring developmental changes in fluency related to language acquisition: A case study. Journal of Fluency Disorders 25, Hall, N. E., Yamashita, T. S., & Aram, D. M. (1993). The relationship between language and fluency in children with developmental language disorders. Journal of Speech and Hearing Research 36, Kelly, E. M., & Conture, E. G. (1992). Speaking rates, response time latencies, and interrupting behaviors of young stutterers, nonstutterers, and their mothers. Journal of Speech and Hearing Research 35, Lees, R., Anderson, H., & Martin, P. (1999). The influence of language disorder on fluency: A pilot study. Journal of Fluency Disorders 24, Logan, K. J., & Conture, E. G. (1995). Length, grammatical complexity, and rate differences in stuttered and fluent conversational utterances of children who stutter. Journal of Fluency Disorders 20, Logan, K. J., & Conture, E. G. (1997). Selected temporal, grammatical, and phonological characteristics of conversational utterances produced by children who stutter. Journal of Speech, Language, and Hearing Research 40,

50 5 Βιβλιογραφία (4 από 8) Logan, K. J., & LaSalle, L. R. (2003) Developing intervention programs for children with stuttering and concomitant impairments. Seminars in Speech and Language 24, Melnick, K. S., & Conture, E. G. (2000). Relationship of length and grammatical complexity to the systematic and nonsystematic speech errors and stuttering of children who stutter. Journal of Fluency Disorders 25, Miles, S., & Bernstein Ratner, N. (2001). Parental language input to children at stuttering onset. Journal of Speech, Language, and Hearing Research 44, Nelson, K. (1973). Structure and strategy in learning to talk. Monographs of the Society for Research in Child Development, 38 (1-2, Serial No. 149). Nippold, M. A. (1990). Concomitant speech and language disorders in stuttering children: A critique of the literature. Journal of Speech Hearing Disorders 55, Nippold, M. A. (2004). Phonological and language disorders in children who stutter: Impact on treatment recommendations. Clinical Linguistics and Phonetics 18, Nippold, M. A., Schwarz, I. E., &Jescheniak, J. D. (1991). Narrative ability in school-age stuttering boys: A preliminary investigation. Journal of Fluency Disorders 16, Paul, R. (2001). Language disorders from infancy through adolescence (2nd ed.). St. Louis, MO: Mosby.

51 5 Βιβλιογραφία (5 από 8) Ryan, B. (2001). A longitudinal study of articulation, language, rate, and fluency of 22 preschool children who stutter. Journal of Fluency Disorders 26, Rispoli, M. (2003). Changes in the nature of speech production during the period of grammatical development. Journal of Speech, Language, and Hearing Research 46, Rispoli, M., & Hadley, P. (2001). The leading edge: The significance of sentence disruptions in the development of grammar. Journal of Speech, Language, and Hearing Research 44, Scott, L., Healey, E., & Norris J. (1995). A comparison between children who stutter and their normally fluent peers on a story retelling task. Journal of Fluency Disorders 20, Scott, C. M., & Windsor, J. (2000). General language performance measures in spoken and written narrative and expository discourse of school-age children with language learning disabilities. Journal of Speech, Language, and Hearing Research 43, Silverman, S., & Bernstein Ratner, N. (2002). Measuring lexical diversity in children who stutter: Application of vocd. Journal of Fluency Disorders 27, Slobin, D. (1973). Cognitive prerequisites for the development of grammar. In C. Ferguson & D. Slobin (Eds.), Studies of child language development. New York: Holt, Rinehart & Winston.

52 5 Βιβλιογραφία (6 από 8) Thordardottir, E. T., & Ellis Weismer, S. (2002). Content mazes and filled pauses in narrative samples of children with specific language impairment. Brain Cognitive 48, Throneburg, R. N., & Yairi, E. (2001). Durational, proportionate, and absolute frequency characteristics of disfluencies: A longitudinal study regarding persistence and recovery. Journal of Speech, Language, and Hearing Research 44, Watkins, R., & Johnson, B. (2004). Language abilities in children who stutter: Toward improved research and clinical applications. Language, Speech, & Hearing Services School 35, Watkins, R. V., & Yairi, E. (1997). Language production abilities of children whose stuttering persisted or recovered. Journal of Speech, Language, and Hearing Research 40, Watkins, R. V., Yairi, E., & Ambrose, N. G. (1999). Early childhood stuttering III: Initial status of expressive language abilities. Journal of Speech, Language, and Hearing Research 42, Weiss, A. L. (2004). Why we should consider pragmatics when planning treatment for children who stutter. Language Speech Hearing Service School 35, Weiss, A. L., & Zebrowski, P. (1991). Patterns of assertiveness and responsiveness in parental interactions with stuttering and fluent children. Journal of Fluency Disorders 16,

53 5 Βιβλιογραφία (7 από 8) Weiss, A. L., & Zebrowski, P. (1992). Disfluencies in the conversations of young children who stutter: Some answers about questions. Journal of Speech and Hearing Research 35, Weiss, A. L., & Zebrowski, P. (1994). The narrative productions of children who stutter: A preliminary view. Journal of Fluency Disorders 19, Weiss, A. L., & Zebrowski, P. (1997). Effects of conversation participation on young children who stutter. In E. Healey & H. Peters (Eds.), Proceedings of the 2nd world congress on fluency disorders (pp ). Nijmegen, The Netherlands: Nijmegen University Press.Wijnen, F. (1990). The development of sentence planning. Journal of Child Language 17, Wilkenfeld, J. R., & Curlee, R. F. (1997). The relative effects of questions and comments on children s stuttering. American Journal of Speech-Language Pathology 6(3), Yairi, E. (1997). Home environments and parent-child interaction in childhood stuttering. In R. F. Curlee & G. M. Siegel, (Eds.), Nature and treatment of stuttering: New directions (2nd ed.) (pp ). Needham Heights, MA: Allyn and Bacon. Yairi, E., Ambrose, N. G., Paden, E. P., & Throneburg, R. N. (1996). Predictive factors of persistence and recovery: Pathways of childhood stuttering. Journal of Communication Disorders 29,

54 5 Βιβλιογραφία (8 από 8) Yairi, E., Ambrose, N. G., Paden, E. P., & Throneburg, R. N. (1996). Predictive factors of persistence and recovery: Pathways of childhood stuttering. Journal of Communication Disorders 29, Yaruss, J. S. (1999). Utterance length, syntactic complexity, and childhood stuttering. Journal of Speech, Language, and Hearing Research 42, Yaruss, J. S., LaSalle, L. R., & Conture, E. G. (1998). Evaluating stuttering in young children: Diagnostic data. American Journal of Speech-Language Pathology 7(4), Zackheim, C. T., & Conture, E. G. (2003). Childhood stuttering and speech disfluencies in relation to children s mean length of utterance: A preliminary study. Journal of Fluency Disorders 28, Zimmerman, I. L., Steiner, V. G., & Pond, R. E. (1979). Preschool Language Scale-revised. San Antonio, TX: Psychological.

55 55 ημείωμα Αναφοράσ Νθςιϊτθ M. (2015). Διαταραχζσ τθσ Ροισ - Σραυλιςμόσ. TEI Ηπείρου. Διακζςιμο από: τθ δικτυακι διεφκυνςθ:

56 ημείωμα Αδειοδότηςησ Σο παρόν υλικό διατίκεται με τουσ όρουσ τθσ άδειασ χριςθσ Creative Commons Αναφορά Δθμιουργοφ-Μθ Εμπορικι Χριςθ-Όχι Παράγωγα Ζργα 4.0 Διεκνζσ [1] ι μεταγενζςτερθ. Εξαιροφνται τα αυτοτελι ζργα τρίτων π.χ. φωτογραφίεσ, Διαγράμματα κλπ., τα οποία εμπεριζχονται ςε αυτό και τα οποία αναφζρονται μαηί με τουσ όρουσ χριςθσ τουσ ςτο «θμείωμα Χριςθσ Ζργων Σρίτων». Ο δικαιοφχοσ μπορεί να παρζχει ςτον αδειοδόχο ξεχωριςτι άδεια να χρθςιμοποιεί το ζργο για εμπορικι χριςθ, εφόςον αυτό του ηθτθκεί. [1] 5

57 5 Σζλοσ Ενότητασ Επεξεργαςία: Σαφιάδησ Διονφςιοσ Ιωάννινα, 2015

58 58 ημειώματα

59 5 Διαταραχζσ τησ Ροήσ -Σραυλιςμόσ Γλωςςικά Ελλείμματα και Διαταραχζσ Ροισ, ΣΜΗΜΑ ΛΟΓΟΘΕΡΑΠΕΙΑ, ΣΕΙ ΗΠΕΙΡΟΤ - Ανοιχτά Ακαδημαϊκά Μαθήματα ςτο ΣΕΙ Ηπείρου Διατήρηςη ημειωμάτων Οποιαδιποτε αναπαραγωγι ι διαςκευι του υλικοφ κα πρζπει να ςυμπεριλαμβάνει: το θμείωμα Αναφοράσ το θμείωμα Αδειοδότθςθσ τθ Διλωςθ Διατιρθςθσ θμειωμάτων το θμείωμα Χριςθσ Ζργων Σρίτων (εφόςον υπάρχει) μαηί με τουσ ςυνοδευόμενουσ υπερςυνδζςμουσ.

60 Σζλοσ Ενότητασ 6