Aννα Αγγελούση Ακαδημαϊκή Υπότροφος Ενδοκρινολογικό τμήμα, ΕΚΠΑ

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Aννα Αγγελούση Ακαδημαϊκή Υπότροφος Ενδοκρινολογικό τμήμα, ΕΚΠΑ"

Μέγαιρα Δασκαλοπούλου
7 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Aννα Αγγελούση Ακαδημαϊκή Υπότροφος Ενδοκρινολογικό τμήμα, ΕΚΠΑ

2 1897: Aναγνώριση των εντεροχρωμαφφιανών κυττάρων, τα οποία δημιουργούν τους καρκινοειδείς όγκους απο τον Kulchitsky 1924: Seale Harri Υπερινσουλινισμός 1927: Martin C & Ernest Henry Starling, Παγκρεατική έκκριση ορμονών υπό την επίδραση του νευρικού και ύπαρξη γαστροεντεροπαγκρεατικού νευροενδοκρινούς συστήματος. 1936: Liu S, Loucks H, Chou S, Chen K. Περιγραφή του πρώτου ινσουλινώματος 1944: Langhans & Siegfried Oberndorfer. Περίεργοι όγκοι στο λεπτό έντερο ονομάστηκαν karzinoide or carcinoma-like. 1955: Robert Zollinger &Edwin Ellison. Περιγραφή 1 ου γαστρινώματος 1.Neuroendocrine Tumours, Suayib Yalcin Kjell O berg 2. Liu E, Oberg K 2010, Endocrinol Metab Clin North Am

3 Το 2004 και 2005 κυκλοφορούν τα πρώτα "Guidelines for the Diagnosis and Treatment of Neuroendocrine Gastrointestinal Tumours

Oι νευροενδοκρινείς όγκοι (NEN ή ΝΕΤ) είναι μια ετερογενής ομάδα νεοπλασμάτων τα οποία προέρχονται απο τα νευροενδοκρινή κύτταρα τα οποία παρουσιάζουν διαφορές σε εμβρυολογικό, βιολογικό και

4 Oι νευροενδοκρινείς όγκοι (NEN ή ΝΕΤ) είναι μια ετερογενής ομάδα νεοπλασμάτων τα οποία προέρχονται απο τα νευροενδοκρινή κύτταρα τα οποία παρουσιάζουν διαφορές σε εμβρυολογικό, βιολογικό και ιστοπαθολογικό επίπεδο. Παραδοσιακά θεωρούνται σπάνιοι όγκοι ωστόσο έχουν προσελκύσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας εξαιτίας της αυξημένης συχνότητας που οφείλεται στα νεά διαγνωστικά μέσα και στην ευαισθητοποίηση των κλινικών γιατρών

5 «pulmonary neuroendocrine tumors, bronchial neuroendocrine tumors, bronchial carcinoid tumors, pulmonary carcinoid» O ιστορικός όρος «καρκινοειδή» τυπικά ή άτυπα αφορά υποομάδα καλώς διαφοροποιημένων ΝΕΤ και προτιμάται έναντι άλλων όρων που χαρατηρίζουν το grading, tumor extension or behavior Αποτελουν ξεχωριστές κλινικο-ιστολογικές οντότητες και διαφοροποιούνται απο τα κακώς διαφοροποιημένα NET που περιλαμβάνουν τα μη μικροκυτταρικό νευροενδοκρινές καρκίνωμα (LCNEC) και το μικροκυτταρικό καρκίνωμα (SCLC) Caplin ME, et al Ann Oncol. 2015

7 1. NET ανώτερου, μέσου και κατώτερου εντέρου NET γαστροεντερικού σωλήνα (GI) NET παγκρεατικά (pnet) NET 12/δακτύλου, ειλεού, νήστιδας, παχέος εντέρου, σιγμοειδούς, πρωκτού 2. NEC νευροενδοκρινές καρκίνωμα Σύμφωνα με την WHO 2010 τα NEC ορίζονται ως χαμηλής διαφοροποίησης με Ki-67 >20% Ramage et al. Neuroendocrinology 2008

GEP-NETs Incidence / % patients 10 5 with metastases % with ΜΕΝ 1 Carcinoid tumours 1.5 2.0 60-70% Rare Non functioning pancreatic endocrine tumours (pnet) 0.

10 GEP-NETs Incidence / % patients 10 5 with metastases % with ΜΕΝ 1 Carcinoid tumours % Rare Non functioning pancreatic endocrine tumours (pnet) % 20% Ιnsulinoma % 5-7% Gastrinoma % 18-25% Glucagonoma 0.1 >70% 10% VIPoma % 10-15% Somatostatinoma? >70% 10% Rare tumours??????

11 H επίπτωση των ΝΕΤ αυξάνεται σημαντικά και συνεχώς ΕΤΗΣΙΑ ΕΠΙΠΤΩΣΗ 1973: 1.09/ 100,000 άτομα 2012: 6.98/100,000 άτομα Eιδικά ( ) 1.49/ 100, 000 στον πνεύμονα 3.56/100,000 στο γαστροεντερικό σωλήνα 0.84/100, 000 αγνώστου 1παθούς Dong M,et al. Clin Cancer Res Dasari A, et al JAMA Oncol. 2017

12 Dasari A, et al JAMA Oncol. 2017

13 Dasari A, et al JAMA Oncol. 2017

14 Τα ΝΕΤ της σκωληκοειδούς απόφυσης είναι σχετικά συχνά με επίπτωση /100,000/έτος και κυρίως είναι πιο συχνά στις γυναίκες στις δυτικές κοινωνίες Pape UF. Consensus guidelines for neuroendocrine neoplasms of the Appendix (excluding goblet cell carcinomas), Neuroendocrinology, 2016

15 Tα NET πρωκτού αποτελούν διαφορετική νόσο σε σχέση με τα ΝΕΤ παχέος εντέρου. Τα ΝΕΤ του πρωκτού είναι συχνά μικρά και μέτριας-χαμήλης διαφοροποίησης (G1, G2) ενώ του παχέος εντέρου είναι πιο επιθετικά με χαμηλότερη διαφοροποίηση (G3). Τα ΝΕΤ πρωκτού έχουν αυξηθεί σε συχνότητα συγκριτικά με τα ΝΕΤ εντέρου ιδιαίτερα μετά απο το Ramage J,Consensus guidelines update for colorectal neuroendocrine neoplasms (NEN), Neuroendocrinology 2016

16 Το 35 55% των NEC προέρχονται απο τον πνεύμονα Απο τα υπόλοιπα όργανα: - 7% στο πάγκρεας - 40% στο παχύ έντερο Μέχρι το 85% των ασθενών μπορεί να παρουσιάσει σύγχονες μεταστάσεις την στιγμή της διάγνωσης (65% απομακρυσμένες ). Οι πιο συχνές μεταστάσεις είναι στο ήπαρ (70%), πνεύμονα (15%), οστά (15%) και εγκέφαλο (4%). ENETS Consensus Guidelines for High-Grade Gastroenteropancreatic Neuroendocrine Tumors and Neuroendocrine Carcinomas Neuroendocrinology 2016

18 Τα νευροενδοκρινή κύτταρα εκφράζουν ειδικά μόρια όπως : Χρωμογρανίνη(CgA) Συναπτοφυσίνη(Syn) η παρoυσία των οποίων ορίζει την νευροενδοκρινική φύση των όγκων Αλλοι: CD56, TTF1, CDX2, ISL1, Και PDX1

20 1. B. Niederle, ENETS Consensus Guidelines Update for Neuroendocrine Neoplasms of the Jejunum and Ileum, Neuroendocrinology Robert T. Jensen, Well-Differentiated Duodenal Tumor/ Carcinoma, Neuroendocrinology 2006

21 Ο πιο ευαίσθητος δείκτης για τη διάγνωση όλων των ΝΕΤ κάθε προέλευσης Προγνωστικό ρόλο: υψηλότερα επίπεδα οδηγουν σε χειρότερη πρόγνωση

22 Ούρα -5ΗΙΑΑ (μεταβολίτης σεροτονίνης) Τα 5-HIAA έχουν 100% ευαισθησία και 85-90% ειδικότητα για την ανίχνευση του καρκινοειδούς συνδρόμου και 70-75% ευαισθησία και 100% ειδικότητα για την πρόβλεψη του 1παθούς όγκου. Ulrich-Frank Pape et al.enets Consensus Guidelines for the Management of Patients with Neuroendocrine Neoplasms from the Jejuno-Ileum and the Appendix Including Goblet Cell Carcinomas Neuroendocrinology 2012

Η παρουσία ειδικών θέσεων CpG παίζει ρόλο στην πρόβλεψη του όγκου με ακρίβεια 91.30%. Tang W, Wan S, et al. Bioinformatics. 2017. Υψηλά επίπεδα mir-22-3p και mir 21-5p (p<0.

23 Η παρουσία ειδικών θέσεων CpG παίζει ρόλο στην πρόβλεψη του όγκου με ακρίβεια 91.30%. Tang W, Wan S, et al. Bioinformatics Υψηλά επίπεδα mir-22-3p και mir 21-5p (p<0.0001), και χαμηλά επίπεδα mir-150-5p (p=0.027) σχετίζονται με μεταστάσεις NET στο λεπτό έντερο. Bowden M, et al. Oncotarget Μεταλλάξεις στα γονίδια DAXX/ATRX σχετίζονται με την ογκογένεση των παγκρεατικών αλλά όχι των ΝΕΤ λεπτου εντέρου. Finnerty BM, et al. World J Gastrointest Oncol. 2017

27 Stage 0* Τis N0 M0 Stage I T1** N0 M0 Stage IIa T2 N0 M0 IIb T3 N0 M0 Stage IIIa T4 N0 M0 IIIb Any Τ Ν1 Μ0 Stage IV Any Τ Any Ν Μ1 Classification according to the anatomic origin ENETS 2009

29 Total eradication by surgery Control of tumor growth Alleviation of clinical symptoms Improving and preserving quality of life

Η αντιμετώπιση απαιτεί συλλογική απόφαση με συνεργασία πολλών ειδικοτήτων multidisciplinary team Η θεραπευτική επιλογή εξαρτάται από: Τύπο GEP-NET

30 Η αντιμετώπιση απαιτεί συλλογική απόφαση με συνεργασία πολλών ειδικοτήτων multidisciplinary team Η θεραπευτική επιλογή εξαρτάται από: Τύπο GEP-NET TNM stage (I-IV) Grade (G1-3) Mεταστάσεις? (ήπαρ?) Λειτουργικός όγκος Συνδρομο? (MEN1) ECOG: Eastern Cooperative Oncology Group; PS: performance status

31 Radical surgery Aφαίρεση όλου του όγκου και των μεταστάσεων Debulking surgery Αφορά κυρίως λειτουργικούς όγκους όταν η φαρμακευτική θεραπείς έχει αποτύχει στον έλεγχο των συμπτωμάτων Είναι κατάλληλο όταν μπορεί να αφαιρεθεί> 90% του φορτίου της νόσου. Palliative surgery Όγκος μη αφαιρέσιομος Biliary, gastric, or digestive bypasses σε περίπτωση απόφρκτικών φαινομένων

32 Εκκριτικό σύνδρομο (λειτουργικοί όγκοι) Ανάπτυξη όγκου Βελτίωση disease free survival (PFS) Treatment against secretory syndrome Treatment against further tumour progression SOMATOSTATIN ANALOGUES Quality of life improvement

33 Summary of NCCN treatment guidelines for advanced metastatic or/and inoperable NETs Carcinoid NETs (well differentiated) GI Lung Functional/ non functional octreotide 1 PD addition of everolimus 2 Advanced Pancreatic NETs Everolimus (WD and MD) 3 or sunitinib (WD, upon progression) 4 plus octreotide if functional Poorly differentiated NETs Chemotherapy (cisplatin/etoposide ) plus octreotide if functional 1: Based on the PROMID study data 2: Based on the RADIANT-2 study data 3: Based on the RADIANT-3 study data 4: Based on the SUN111 study data, according to EMA indication WD: Well Differentiated MD: Moderately Differentiated

34 Clinical Evidence based on Ph II studies

35 Eπεμβατικά - Cytoreductive Surgery (organ and tumor localisation?) - Radiofrequency Ablation (RFA) - Hepatic Artery Embolization or Chemoembolization -Peptide Receptor Radionuclide Therapy (PPRTs)

Σχετικά έγγραφα

Aννα Αγγελούση Ακαδημαϊκή Υπότροφος Ενδοκρινολογικό τμήμα, ΕΚΠΑ

11.11.2017 Aννα Αγγελούση Ακαδημαϊκή Υπότροφος Ενδοκρινολογικό τμήμα, ΕΚΠΑ 1897: Aναγνώριση των εντεροχρωμαφφιανών κυττάρων, τα οποία δημιουργούν τους καρκινοειδείς όγκους απο τον Kulchitsky 1924: Seale