Transcript

1

2 Μερικές από τις φωτογραφίες που χρησιμοποιήθηκαν σε αυτή την παρουσίαση προέρχονται από τa παρακάτω βιβλία: - Rosai and Ackerman s Surgical Pathology. 10th Edition, Vol. 1, Elsevier, Baloch ZW, LiVolsi VA. Pathology of thyroid gland. In: Endocrine Pathology, Churchill Livingston, NY, Thyroid gland. In: Lioyd RV, et al. (eds.) Endocrine Diseases, Armed Forces Institute of Pathology, Washington, D.C., Tumors of the Thyroid Gland. Atlas of tumor Pathology. Rosai J, et al. Armed Forces Institute of Pathology, Washington, D.C., 1992

3 Οι νευροενδοκρινείς όγκοι είναι ομάδα νεοπλασμάτων που προέρχονται από νευροενδοκρινή κύτταρα, αναπτύσσονται σε πολλά όργανα και έχουν συγκεκριμένα ιστοπαθολογικά και ανοσοϊστοχημικά χαρακτηριστικά Στο θυρεοειδή αδένα ο νευροενδοκρινής όγκος-πρότυπο είναι το μυελοειδές καρκίνωμα

4 θυρεογλωσσικός πόρος τελοβραγχιακό σωμάτιο (IV) Πρωτογενείς καταβολές θυρεογλωσσικός πόροςθυλακιώδη κύτταρα IV βραγχιακός θύλακοςτελοβραγχιακό σωμάτιο κύτταρα διαφοροποιούμενα σε C κύτταρα νευρική ακρολοφία - μετανάστευση C κυττάρων σε τελοβραγχιακά σωμάτια

5 C-κύτταρα καλσιτονίνη, χρωμογρανίνη, γονίδιο που σχετίζεται με καλσιτονίνη, CEA κ.α. Κακοήθης εξαλλαγή Μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς

6 Μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς Διαφοροποίηση προς C-κύτταρα Συνήθως περιέχει καλσιτονίνη 10% των κακοήθων όγκων του θυρεοειδούς Σποραδικά Οικογενή (10-20%)

7 Μη σποραδικό μυελοειδές καρκίνωμα Πολλαπλή ενδοκρινική νεοπλασία ΙΙΑ (MEN IIA) Πολλαπλή ενδοκρινική νεοπλασία ΙΙΒ (MEN IIΒ) Οικογενές μη-μεν μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς

8 Μη-σποραδικό μυελοειδές.. συνέχεια 1 MEN IIA υπερπλασία C-κυττάρων/μυελοειδές καρκίνωμα υπερπλασία μυελού επινεφριδίων / φαιοχρωμοκύττωμα υπερπλασία παραθυρεοειδών / αδένωμα Το μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς είναι η 1 η εκδήλωση στους περισσότερους συγγενείς με ΜΕΝ ΙΙΑ

9 Μη-σποραδικό μυελοειδές.. συνέχεια 2 MEN IIΒ υπερπλασία C-κυττάρων/μυελοειδές καρκίνωμα υπερπλασία μυελού επινεφριδίων / φαιοχρωμοκύττωμα γαγγλιονευρώματα ΓΕΣ σκελετικές ανωμαλίες

10 Μη-σποραδικό μυελοειδές.. συνέχεια 3 Οικογενές μη-μεν μυελοειδές καρκίνωμα θυρεοειδούς συχνά μέρος του ΜΕΝ > 10 φορείς σε συγγενείς πολλαπλοί φορείς ή προσβληθέντα μέλη > 50 ετών επαρκές ιστορικό (Brandi ML, et al. J Clin Endocr Metab 86:5658, 2001)

11 Σποραδικό Ηλικία: ~ 50 ετών Φύλο: Α > Γ Μονήρες Οικογενές ετών F M Πολυεστιακό Αμφοτερόπλευρο Συνύπαρξη με υπερπλασία C-κυττάρων Σχεδόν όλες οι περιπτώσεις μυελοειδούς καρκινώματος σε παιδιά αφορούν σε οικογενές μυελοειδές καρκίνωμα

12 Γονίδιο RET (REarranged in Trasfection) Το γονίδιο RET είναι υπεύθυνο για τις οικογενείς περιπτώσεις μυελοειδούς καρκινώματος Γαμετικές μεταλλάξεις στο RET σε 6-10% ασθενών με μυελοειδές καρκίνωμα και χωρίς οικογενειακό ιστορικό Σωματικές μεταλλάξεις στο RET έως και στο 70% ασθενών με σποραδικό μυελοειδές καρκίνωμα

13 μυελοειδές μικροκαρκίνωμα > 1cm Συμπαγές, καλά περιγεγραμμένο, μη περιβαλλόμενο από κάψα

14 συμπαγές αμυλοειδές ομοιόμορφα κύτταρα ψαμμοειδή σωμάτια

15 Σποραδικό μυελοειδές μικροκαρκίνωμα (<1 cm) Ετερόπλευρο συνήθως τυχαίο ή νεκροτομικό εύρημα Ενίοτε, λεμφαδενικές μεταστάσεις ως πρώτη εκδήλωση Ίδια ιστολογική εικόνα με τα μεγαλύτερα σε μέγεθος μυελοειδή καρκινώματα Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά δε συσχετίζονται με την ανάπτυξη μεταστάσεων

16 Μυελοειδές μικροκαρκίνωμα συνέχεια 1 οικογενές calct σποραδικό calct (Kaserer K, et al. Am J Surg Pathol 25:124, 2001)

17 Μυελοειδές μικροκαρκίνωμα συνέχεια 2 Γενετικώς καθοριζόμενο μυελοειδές μικροκαρκίνωμα σε σχέση με το σποραδικό >1cm Χαμηλή συχνότητα δεσμοπλασίας στρώματος και εναποθέσεων αμυλοειδούς Υψηλή συχνότητα υπερπλασίας C-κυττάρων Χαμηλή συχνότητα λεμφαδενικών μεταστάσεων (Krueger JE, et all. Am J Surg Pathol 24:853,2000)

18 Διασπορά - Πρόγνωση Λεμφαδενικές μεταστάσεις έως και στο 50% των περιπτώσεων κατά τη διάγνωση Απομακρυσμένες μεταστάσεις σε οστά, πνεύμονες, ήπαρ, εγκέφαλο, μαλακά μόρια στο ~15-20% των περιπτώσεων κατά τη διάγνωση * 5ετής επιβίωση 60-70% * 10ετής επιβίωση 40-50%

19 Πρόγνωση. συνέχεια Παράγοντες δυσμενούς πρόγνωσης Ηλικία: (> 40 ετών) Φύλο: (άνδρες) Στάδιο: (έκταση τοπικής διήθησης) Ιστολογικά χαρακτηριστικά: (τρόπος ανάπτυξης, παρουσία αμυλοειδούς, πλειομορφία, νέκρωση, μιτώσεις)

20 Υπερπλασία C-κυττάρων Η υπερπλασία των C-κυττάρων είναι μια υπερπλαστική κατάσταση που χαρακτηρίζεται από αύξηση της μάζας των C-κυττάρων μέσα στο θυρεοειδή αδένα Η υπερπλασία των C-κυττάρων θεωρείται πρόδρομος μορφή του μυελοειδούς καρκινώματος του θυρεοειδούς που σχετίζεται με σύνδρομο ΜΕΝ

21 Υπερπλασία C-κυττάρων συνέχεια 1 Υπερπλασία C-κυττάρων ανευρίσκεται σε: νεογνά και ηλικιωμένους ασθενείς με υπερπαραθυρεοειδισμό ασθενείς με προηγηθείσα ημιθυρεοειδεκτομή θυρεοειδίτιδα Hashimoto νεοπλάσματα από θυλακιώδη κύτταρα μη-hodgkin λεμφώματα

22 Υπερπλασία C-κυττάρων συνέχεια 2 C-κύτταρα: Υπερπλασία C-κυττάρων Περιβάλουν πλήρως τα θυλάκια Ανευρίσκονται και σε θέσεις πέραν (Asa SL: Mod Pathol 14:246, 2001) της φυσιολογικής τους κατανομής

23 Υπερπλασία C-κυττάρων συνέχεια 3 Για τη διαφορική διάγνωση της υπερπλασίας των C-κυττάρων θα πρέπει να έχετε υπόψιν ότι, C-κύτταρα σε νεογνά και παιδιά (75κύτταρα/χαμηλό οπτικό πεδίο) σε ενήλικες άνδρες σε ηλικιωμένα άτομα σε ασθενείς που λαμβάνουν cimetidin, οιστρογονική θεραπεία φλεγμονώδεις, μεταβολικές, νεοπλασματικές καταστάσεις μπορεί να μεταβάλλουν τον αριθμό των C-κυττάρων (Albores-Saavedra J, et al: Endocr Pathol 12:365, 2001)

24 Υπερπλασία C-κυττάρων συνέχεια 4 Δύο τύποι υπερπλασίας C-κυττάρων Νεοπλασματική: Φαίνεται να είναι πρόδρομη μορφή του μυελοειδούς καρκινώματος πιο συχνά σε ασθενείς με τον οικογενή τύπο της νόσου λιγότερο συχνή στις σποραδικές περιπτώσεις Φυσιολογική: Αντιδραστική κατάσταση που δε σχετίζεται με μυελοειδές καρκίνωμα ( αντιδραστική, δευτεροπαθής )

25 Υπερπλασία C-κυττάρων συνέχεια 5 Παθογένεια Φυσιολογική ή αντιδραστική: συνδυασμός μηχανισμών που περιλαμβάνει το αποτέλεσμα της δράσης τροφικών πεπτιδικών ορμονών και την επίδραση του μικροπεριβάλλοντος των ιστών χρόνια υπερδιέγερση της TSH υπερασβεσταιμία λόγω υπερπαραθυρεοειδισμού δίπλα σε θυλακιώδη νεοπλάσματα Επίσης, μπορεί να παίζουν ρόλο παρακρινείς, αυτοκρινείς μηχανισμοί και μηχανισμοί ανάστροφης ρύθμισης

26 Παθογένεια. συνέχεια Ασθενείς με φυσιολογική ή αντιδραστική υπερπλασία C- κυττάρων δεν φέρουν γαμετικές μεταλλάξεις στο ογκογονίδιο RET Η φυσιολογική υπερπλασία των C-κυττάρων φαίνεται να έχει ένα πολύ χαμηλό κακόηθες δυναμικό (Albores-Saavedra J, et al: Endocr Pathol 12:365, 2001)

27 Νεοπλασματική υπερπλασία C- κυττάρων Πρόδρομες αλλοιώσεις του μυελοειδούς καρκινώματος Πιο συχνή σε οικογενείς μορφές μυελοειδούς καρκινώματος (Thyroid gland. In: Lioyd RV, et al. (eds.) Endocrine Diseases, AFIP, Washington, 2002)

28 Νεοπλασματική υπερπλασία.. συνέχεια 1 Η νεοπλασματική υπερπλασία των C-κυττάρων μπορεί να διαγνωστεί προεγχειρητικά σε ασυμπτωματικούς ασθενείς (παιδιά ή εφήβους) μέσω της ανίχνευσης γαμετικών μεταλλάξεων στο ογκογονίδιο RET Η νεοπλασματική υπερπλασία των C-κυττάρων μπορεί να είναι το μόνο παθολογικό εύρημα σε παιδιά με οικογενές μυελοειδές καρκίνωμα ή σύνδρομο ΜEN

29 Νεοπλασματική υπερπλασία.. συνέχεια 2 Μπορεί, επίσης, να παρατηρηθεί δίπλα σε ένα σποραδικό και γενετικώς καθορισμένο μυελοειδές καρκίνωμα στους ενήλικες Σχεδόν πάντα είναι αμφοτερόπλευρη, εμφανίζοντας έναν εστιακό, διάχυτο και οζώδη τρόπο ανάπτυξης

30 Φυσιολογικά C-κύτταρα

31 Νεοπλασματική υπερπλασία.. συνέχεια 3 εστιακή Υπερπλασία C-κυττάρων διάχυτη οζώδης (Kaserer K, et al. Am J Surg Pathol 25:1245, 2001 DeLellis RA. Pathol Case Rev 11:243, 2006)

32 Νεοπλασματική υπερπλασία.. συνέχεια 4 Νεοπλασματική υπερπλασία C-κυττάρων νεοπλασματική υπερπλασία-μικροκαρκίνωμα μικροκαρκίνωμα-νεοπλασματική υπερπλασία-μικροκαρκίνωμα

33 Νεοπλασματική υπερπλασία.. συνέχεια 5 φυσιολογική υπερπλασία C-κυττάρων νεοπλασματική υπερπλασία C-κυττάρων (Perry A, et al. Cancer 77:750, 1996)

34 Νεοπλασματική υπερπλασία.. συνέχεια 6 Διαφορική Διάγνωση Φυσιολογική vs Νεοπλασματική Υπερπλασία C- κυττάρων Φυσιολογική: Παρούσα σε, θυλακιώδη νεοπλάσματα, υπερθυρεοειδισμό, υπεργαστριναιμία Νεοπλασματική: Ιστορικό συνδρόμου MEN, υπερπλασία C-κυττάρων δίπλα σε μυελοειδές καρκίνωμα, αμφοτερόπλευρη ανάπτυξη

35 Συμπεράσματα Το μυελοειδές καρκίνωμα του θυρεοειδούς προέρχεται από τα C-κύτταρα Συνιστά το νευροενδοκρινή όγκο-πρότυπο του θυρεοειδούς Δύο τύποι μυελοειδούς καρκινώματος: Σποραδικός / Οικογενής Τα νεοπλασματικά κύτταρα είναι θετικά σε διάφορους νευροενδοκρινείς δείκτες

36 Συμπεράσματα.. συνέχεια Η υπερπλασία χαρακτηρίζεται από αύξηση της μάζας των C-κυττάρων Δύο τύποι υπερπλασίας C-κυττάρων: Φυσιολογική και Νεοπλασματική Προνεοπλασματική κατάσταση στην ανάπτυξη μυελοειδούς καρκινώματος στα πλαίσια συνδρόμων ΜΕΝ