Ο ρόλος της διατροφής σε άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη και Καρδιαγγειακή Νόσο

Μέγεθος: px

Εμφάνιση ξεκινά από τη σελίδα:

Download "Ο ρόλος της διατροφής σε άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη και Καρδιαγγειακή Νόσο"

Νικολίτα Λειβαδάς
6 χρόνια πριν
Προβολές:

1 Ο ρόλος της διατροφής σε άτομα με Σακχαρώδη Διαβήτη και Καρδιαγγειακή Νόσο Χαρίλα Ευαγγελία Τριανταφυλλιά Διαιτολόγος Διατροφολόγος M.Sc., Απόφοιτη Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού Πανεπιστήμιο Αθηνών

425 εκατομμύρια άνθρωποι με ΣΔ στον κόσμο. 2045 629 εκατομμύρια.

2 425 εκατομμύρια άνθρωποι με ΣΔ στον κόσμο εκατομμύρια. Αφορά άτομα ηλικίας ετών (με διαγνωσμένο ή μη ΣΔ) που εκτιμάται από το Τμήμα Πληθυσμού των Ηνωμένων Εθνών.

The prevalence and treatment patterns of diabetes in the Greek population based on real-world data from the nation-wide prescription database (ΜΕΛΕΤΗ ΕΜΕΝΟ) O αριθμός των ατόμων που πάσχουν από ΣΔ

3 The prevalence and treatment patterns of diabetes in the Greek population based on real-world data from the nation-wide prescription database (ΜΕΛΕΤΗ ΕΜΕΝΟ) O αριθμός των ατόμων που πάσχουν από ΣΔ τετραπλασιάστηκε την τελευταία 30ετία στην Ελλάδα 8%-9% του πληθυσμού, δηλαδή πάσχει από ΣΔ, ενώ ένα 3% - 4% δεν γνωρίζει ότι πάσχει από τη νόσο. Stavros L.,George E. Dafoulas, Chara Kani, Anastasia Politi, Panagiota Litsa, Petros P. Sfikakis, Konstantinos Makrilakis August 2016, Volume 118, Pages

4 Σακχαρώδης Διαβήτης : ισοδύναμο ΣΝ Εθνικό Πρόγραμμα Εκπαίδευσης Χοληστερόλης (National Cholesterol Education Program) Συχνότητα των θανατηφόρων και μη θανατηφόρων εμφραγμάτων του μυοκαρδίου διαβητικών σε σχέση με μη διαβητικούς ασθενείς

5 European Heart Journal (2013) 34,

6 Σακχαρώδης Διαβήτης Δυσλιπιδαιμία Υπέρταση Παχυσαρκία

8 Preventing Heart Disease Πρωταρχική (Primordial) Όσο πιο γρήγορα αρχίσει (ιδανικά από την παιδική ηλικία), τόσο πιο πιθανή είναι η προστασία από CVD Πρωτογενής έλεγχος παραγόντων κινδύνου (αλλαγές στον τρόπο ζωής ή και λαμβάνοντας Φ.Α) Δευτερογενής εκγατεστημένη ΣΝ

9 Ρόλος διατροφής : επίδραση στους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου (λιπίδια πλάσματος, υπέρταση, επίπεδα γλυκόζης, παχυσαρκία)

10 Ρόλος διατροφής : επίδραση στους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου (λιπίδια πλάσματος, υπέρταση, παχυσαρκία) Δυσλιπιδαιμία Υπέρταση Παχυσαρκία

15 Δυσλιπιδαιμία Κορεσμένων λιπαρών μείωση Trans λιπαρών/χολη στερόλης μείωση Ω-3 λιπαρών/ Φυτικών στερολώνστανολών αύξηση Βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ στους ΣΔ ασθενείς Diabetes Care 2018;41 (Suppl. 1): S86-S104

16 Επίδραση της διατροφής: LDL-C CHOL HDL-C TG Η LDL αυξάνεται (0,8-1,6 mg / dl) για κάθε 1% επιπρόσθετη ενέργεια που προέρχεται από SFAs (ίδια επίδραση και τα trans) 1% αντικατάσταση SFAs από CHO,MUFA,PUFA : - 1,2 CHO - 1,6 MUFA -2 PUFA LDL-C -2,5-2 -1,5-1 -0,5 0 European Heart Journal (2016) 37,

18 Effects on CHD risk of consuming PUFA, carbohydrate, or MUFA in place of SFA. Mozaffarian et al (2010)Mar23;7(3) PloSMeD:e

19 Effects on coronary heart disease of increasing polyunsaturated fat in place of saturated fat: a systematic review and metaanalysis of randomized controlled trials. 13,614 συμμετέχοντες (οι 1,042 επεισόδια στεφανιαίας νόσου) Μ.Ο κατανάλωσης PUFA : Υψηλή : 14,9g Χαμηλή : 5,0g Mozaffarian et al (2010)Mar23;7(3) PloSMeD:e

Ασθενείς με εγκατεστημένη ΣΝ : ω-3 : 1 g/ d Υψηλή Πρόσληψη: 2 3 g/d (κυρίως από

20 Συστάσεις για κατανάλωση Πολυακόρεστα Ω-3 λιπαρά- Συμπληρώματα EPA + DHA βελτίωση του λιπιδαιμικού προφίλ Κατανάλωση λιπαρών ψαριών τουλάχιστον 2 φορές/εβδομάδα. Ασθενείς με εγκατεστημένη ΣΝ : ω-3 : 1 g/ d Υψηλή Πρόσληψη: 2 3 g/d (κυρίως από συμπληρώματα) TG LDL-C CHOL >30% ή πιθανή σε μεγαλύτερες δόσεις European Heart Journal (2016) 37,

Effects of eicosapentaenoic acid on major coronary events in hypercholesterolaemic patients (JELIS): a randomised open-label, blinded endpoint

21 Effects of eicosapentaenoic acid on major coronary events in hypercholesterolaemic patients (JELIS): a randomised open-label, blinded endpoint analysis. Τυχαιοποιημένη παρέμβαση: 18,645 υπερχοληστερολαιμικοί ασθενείς: στατίνες στατίνες + EPA (1,8g/d) Yokoyama M et al. Lancet. 2007;369:1090-8

22 Επίδραση της διατροφής: LDL-C CHOL HDL-C TG Φυτικές ίνες (διαλυτές) : άμεσο υποχοληστερολαιμικό αποτέλεσμα Μ.Ο Κατανάλωσης Φ.Ι σε ΣΔ ασθενείς : 29γρ > πρόσληψη (33,7γρ) : 4% CHOL 6% LDL Βελτιώση του λιπιδαιμικού προφίλ σε κατανάλωση g ειδικά αν 7 13 g προέρχονται από διαλυτές Φ.Ι Indian J Endocrinol Metab.2014 Sep-Oct; 18(5): European Heart Journal (2016) 37,

23 Lyon Diet Heart Study 605 ασθενείς με ιστορικό εμφράγματος μυοκαρδίου % επιβίωσης χωρίς καρδιακό θάνατο / μη θανατηφόρο έμφραγμα μυοκαρδίου

24 Predimed Study ΣΔ ή 3 παράγοντες κινδύνου (ΑΠ, LDL HDL, παχυσαρκία,θετικό οικ.ιστορικό) Med Diet EVOO : 1lt/wk Med Diet nuts :30g/24h Control : low fat diet N Engl J Med 2013; 368:

25 HbA1c TC Body weight

Επίδραση της διατροφής: LDL-C CHOL HDL-C TG ω-3 (EPA + DHA) έχουν περιορισμένη επίδραση (5%) Η διακοπή καπνίσματος Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ σε σχέση με την αποχή Η τουσβ (για κάθε χιλιόγραμμο που το

26 Επίδραση της διατροφής: LDL-C CHOL HDL-C TG ω-3 (EPA + DHA) έχουν περιορισμένη επίδραση (5%) Η διακοπή καπνίσματος Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ σε σχέση με την αποχή Η τουσβ (για κάθε χιλιόγραμμο που το ΣΒ παρατηρείται (0,4 mg / dl) Η αερόβια άσκηση ( kcal/ wk 3,1-6mg/dL) Η κατανάλωση MUFA ως αντικατάσταση των SFAs δεν έχει σχεδόν καμία επίδραση στην HDL-C ω-6 προκαλούν ελαφρά European Heart Journal (2016) 37,

27 Επίδραση της διατροφής: LDL-C CHOL HDL-C TG TG για κάθε 1% επιπρόσθετη ενέργεια που προέρχεται από SFAs 1% αντικατάσταση SFAs από CHO,PUFA,MUFA CHO 1,9-0,4 PUFA MUFA 0,2 TG -1-0,5 0 0,5 1 1,5 2 2, AHA/ACC Guideline on Lifestyle Management to Reduce Cardiovascular Risk

28 European Heart Journal (2016) 37,

29 Αλλοι παράγοντες που επιδρούν στο λιπιδαιμικό προφίλ Φυτικές στερόλες και στανόλες : 2 g = TC LDL-C: 7 10% Πρωτεινη σόγιας LDL 3-5 % κυρίως σε ασθενείς με υπερχοληστερολαιμία Σωματικό βάρος (obese : 10kg = 8mg/dL LDL) 20-30% TG ανάλογα με την απώλεια European Heart Journal (2011) 32,

Δείγμα Υλικά/μέθοδοι Μελέτησε Στόχος 5.145 υπερβαροι/παχύσ αρκοι με ΣΔ2. άτομα < 114 kg 1200 1500 kcal/d 114 kg στις 1500 1800 kcal/d. Φ.

30 Δείγμα Υλικά/μέθοδοι Μελέτησε Στόχος υπερβαροι/παχύσ αρκοι με ΣΔ2. άτομα < 114 kg kcal/d 114 kg στις kcal/d. Φ.Δ : >175min/εβδομάδα μέτριας έντασης αερόβια άσκηση Εάν η θνητότητα και η θνησιμότητα που οφείλεται στα CVD, μπορεί να μέσω της μακροπρόθεσμης του ΣΒ (δίατα, Φ.Δ και αλλαγή συμπεριφοράς) ΣΒ τουλάχιστον 7% και διατήρηση αυτού τουλάχιστον 30% των ΗΘΑ από λίπος (< 10% από κορεσμένο λίπος) και 15% από πρωτεινες (DPP >150 min/εβδομάδα) Diabetes Care 30: , 2007

32 Δεν υπήρχε διαφορά όσον αφορά στα καρδιαγγειακά Το δείγμα που τυχαιοποιήθηκε είχε ΣΔ με μέση διάρκεια 6,8 έτη (η αθηρογόνος διαδικασία ξεκινά πολύ πριν διαγνωσθεί ο ΣΔ2) Εάν είχε συμπεριληφθεί μια ομάδα με πολύ πρόσφατο διαγνωσμένο ΣΔ, πολύ πιθανόν να είχε αποδειχθεί θετική επίδραση στα CVD.

34 Κατανομή των μακροθρεπτικών συστατικών Πρωτεϊνες Κορεσμένα trans λιπαρά οξέα ασθενείς χωρίς νεφροπάθεια: 10 20% της συνολικής ενέργειας ( ποσοστό σε νεφροπαθείς: 0,8g/kg ΦΣΒ) <10% της συνολικής ενέργειας. Σε LDL, μικρότερο ποσοστό Trans:όσο το δυνατόν μικρότερη πρόσληψη (όχι βιομηχανικής προέλευσης και φυσικής προέλευσης σε διαβητικούς Έλαια πλούσια σε μονοακόρεστα λιπαρά οξέα 10 20% της συνολικής ενέργειας(υπό την προϋπόθεση το συνολικό λίπος να μην ξεπερνά το 35%της συνολικής ενέργειας) Πολυακόρεστα > 10% της συνολικής ενέργειας Συνολικό λίπος < 35% της συνολικής ενέργειας Χοληστερόλη: <300mg/24h ή και μικρότερη σε LDL

Κατανομή των μακροθρεπτικών συστατικών σε διαβητικούς European Heart Journal,(2013)32, Issue 39,3035 3087 Υδατάνθρακες Φυτικές ίνες Αλκοόλ Καφείνη 45-60% της συνολικής ενέργειας (σε πρόσληψη CHO:

35 Κατανομή των μακροθρεπτικών συστατικών σε διαβητικούς European Heart Journal,(2013)32, Issue 39, Υδατάνθρακες Φυτικές ίνες Αλκοόλ Καφείνη 45-60% της συνολικής ενέργειας (σε πρόσληψη CHO: 60%: έμφαση στις φυτικές ίνες και τροφές χαμηλού ΓΔ >40γ/24h (ή 20γ/1000Kcal/ 24h) Η μισή ποσότητα από διαλυτές Άνδρες :2 μερίδες (20g) Γυναίκες : 1 μερίδα (10g) Μεγαλύτερη πρόσληψη : TG και BP καφές φίλτου : > 4 φλ/24h : CVD σε διαβητικούς. Άλλες μορφές καφέ σε αυτή την ποσότητα: LDL-C (Λαχανικά-όσπρια-φρούτα = αναπόσπαστο κομμάτι της διατροφής)

36 Ρόλος διατροφής : επίδραση στους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου (λιπίδια πλάσματος, υπέρταση, επίπεδα γλυκόζης, παχυσαρκία) Δυσλιπιδαιμία Υπέρταση Παχυσαρκία

38 Recommendations for blood pressure control in DM World J Diabetes 2014 August 15; 5(4):

υπερκαλιαιμία αρρυθμίες αιφνίδιο θάνατο Αποφυγή κονσερβοποιημένων,επεξεργασμένων

39 Παραπάνω από το 60% των διαβητικών ασθενών έχουν υπέρταση Ημερήσια πρόσληψη νατρίου < 2,300mg/d Προσοχή στα υποκατάστατα αλατιού (χλωριούχο κάλιο) υπερκαλιαιμία αρρυθμίες αιφνίδιο θάνατο Αποφυγή κονσερβοποιημένων,επεξεργασμένων και συσκευασμένων τροφίμων Diabetes Care 2014;37: Hypertension May ; 61(5):

40 Systolic blood pressure Diastolic blood pressure Effects of Different Dietary Interventions on Blood Pressure Systematic Review and Meta-Analysis of Randomized Controlled Trials ετών (και διαβητικοί) BMI: >30 SBP : 123, mmhg, DBP:69,9-101,0 mmhg Hypertension. 2016;67:

Διάρκεια : 16 εβδομάδες 144 συμμετέχοντες ΒΜΙ:25-39,9 Ηλικία>35 ετών SBP:130-159 mmhg, DBP:85-99

41 Διάρκεια : 16 εβδομάδες 144 συμμετέχοντες ΒΜΙ:25-39,9 Ηλικία>35 ετών SBP: mmhg, DBP:85-99 mmhg Χωρίς αντιυπερτασική αγωγή, Καθιστικός τρόπος ζωής Arch Intern Med January 25; 170(2):

42 Kg SBP /DBP UC: -0,9 Dash alone: -0,3 Dash + WM: -8,7 ευνοϊκότερη επίδραση στη λειτουργία των αγγείων και αυτόνομου νευρικού συστήματος μάζας της αριστερής κοιλίας οι διαβητικοί τείνουν να έχουν μεγαλύτερη καρδιακή μάζα, ιδιαίτερα στην αριστερή κοιλία, σε σχέση με ασθενείς χωρίς ΣΔ World J Diabetes Oct 10; 6(13): Arch Intern Med January 25; 170(2):

Η μείωση της ΑΠ των 12/6 mm Hg που παρατηρήθηκε μεταξύ των τυχαιοποιημένων συμμετεχόντων στην DASH-WM, είναι ισοδύναμη με τη μείωση της ΒΡ, που οι γιατροί θα μπορούσαν να αναμένουν από μια υψηλή δόση

43 Η μείωση της ΑΠ των 12/6 mm Hg που παρατηρήθηκε μεταξύ των τυχαιοποιημένων συμμετεχόντων στην DASH-WM, είναι ισοδύναμη με τη μείωση της ΒΡ, που οι γιατροί θα μπορούσαν να αναμένουν από μια υψηλή δόση ενός αντιυπερτασικού φαρμάκου. Παρόμοιες μειώσεις της ΒΡ έχουν επιτευχθεί με ελεγχόμενο εικονικό φάρμακο και έχουν οδηγήσει σε μείωση του κινδύνου εγκεφαλικού επεισοδίου κατά περίπου 40% και μείωση των συμβάντων ισχαιμικής καρδιοπάθειας κατά περίπου 25% Arch Intern Med January 25; 170(2):

44 Ρόλος διατροφής : επίδραση στους τροποποιήσιμους παράγοντες κινδύνου (λιπίδια πλάσματος, υπέρταση, επίπεδα γλυκόζης, παχυσαρκία) Δυσλιπιδαιμία Υπέρταση Παχυσαρκία

45 Journal of the American Heart Association. 2016;5:e003921

46 Αλλαγή του τρόπου ζωής Απώλεια ΣΒ: θερμιδικό έλλειμμα kcal / ημέρα ή kcal / ημέρα για τις γυναίκες kcal / ημέρα για τους άνδρες. Αν και τα οφέλη μπορούν να παρατηρηθούν με απώλεια βάρους μόλις 5%, η απώλεια βάρους κατά 7% και η διατήρηση αυτού είναι βέλτιστη Diabetes Care 2018;41(Suppl. 1):S51 S54

47 European Heart Journal (2016) 37,

48 BMI /WC /WHR : προγνωστικοί δείκτες για τον κίνδυνο καρδιαγγειακής νόσου σε άτομα με ΣΔ2: 11,140 άτομα BMI: 28kg/m 2 WC: 98cm WHR: 0.93 Eur J Cardiovasc Prev Rehabil Apr; 18(2):

49 Φαρμακευτική αγωγή με δυσμενή επίδραση στο μεταβολικό προφίλ του διαβητικού ασθενούς b-blocker διουρητικά στατίνες αντιπηκτικά

50 Eur Heart J. 2013;34(28):

52 ΝΝT= 1 λιγότερο ασθενής εμφάνισε ΣΝ, για κάθε 155 ασθενείς που θεραπεύθηκαν ΝΝΗ= 1 στους 498 ασθενείς που υποβλήθησαν σε θεραπεία εμφάνισε ΣΔ

53 Κλειδί για τον περιορισμό της στεφανιαίας θνητότητας στους διαβητικούς ασθενείς Σωστή αντιμετώπιση όλων των παραγόντων κινδύνου μέσω της διατροφής Πρώιμη διάγνωση του ΣΔ και της ΣΝ

54 Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας!

Σχετικά έγγραφα

Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση. Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ

Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση. Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμίες αντιμετώπιση Κωνσταντίνος Τζιόμαλος Λέκτορας Παθολογίας ΑΠΘ Α Προπαιδευτική Παθολογική Κλινική ΑΠΘ, Νοσοκομείο ΑΧΕΠΑ Δυσλιπιδαιμίες LDL-C HDL-C < 40 mg/dl Τριγλυκερίδια 150-199 mg/dl : οριακά