Θερµιδικός περιορισµός ή διαφοροποίηση της πρόσληψης µακροθρεπτικών συστατικών στην πρόληψη και αντιµετώπιση του Σ.Δ;

Transcript

1 Θερµιδικός περιορισµός ή διαφοροποίηση της πρόσληψης µακροθρεπτικών συστατικών στην πρόληψη και αντιµετώπιση του Σ.Δ; Γκουτζελίκα Ιωάννα, Κλινική διαιτολόγοςδιατροφολόγος, (MSc), Προϊσταµένη Τµήµατος Διατροφής Γ.Ν.Θ. «Άγιος Παύλος»

2 Σύνδροµο µε πολυπαραγοντικό και ετερογενές υπόστρωµα Επηρεάζει το µεταβολισµό όλων των θρεπτικών συστατικών, κύρια όµως έκφραση είναι η αύξηση των επιπέδων γλυκόζης στο αίµα Οφείλεται σε µερική ή ολική έλλειψη ινσουλίνης ή σε αυξηµένη ινσουλινοαντίσταση

3 Η διατροφή παίζει ιδιαίτερα σηµαντικό ρόλο στην πρόληψη και αντιµετώπισή του Κλινικές δοκιµές και συστηµατικές έρευνες έχουν δείξει µείωση της γλυκοζυλιωµένης κατά 1-2% και άλλες ευεργετικές συνέπειες που εξαρτώνται από τη διάρκεια της νόσου και τα επίπεδα γλυκαιµικού ελέγχου.

4 Εξίσου σηµαντική είναι η µέτρια απώλεια βάρους (5% του αρχικού Σ.Β) για την πρόληψη του Σ.Δ τύπου 2 και την αντιµετώπισή του σε πολύ αρχικό στάδιο Δεν είναι σαφής η επίδραση όταν η νόσος έχει εξελιχθεί.

5 Δεν είναι σαφής ο τρόπος µε τον οποίο επιδρά η διατροφή στη νόσο µε αποτέλεσµα πολλές διατροφικές προσεγγίσεις Ακραία θερµιδική στέρηση και µείωση της πρόσληψης υδατανθράκων στα γρ ηµερησίως µέχρι αυστηρή µείωση του λίπους και πρόσληψη υδατανθράκων στο 65% της ηµερήσιας προσλαµβανόµενης ενέργειας.

6 Μέχρι την ανακάλυψη της πρώτης εξωγενούς ινσουλίνης (1921) προτείνονταν πρόσληψη 1000 θερµίδων ηµερησίως και 10 γρ υδατανθράκων (F.M. Allen). Δριµύς υποσιτισµός και θάνατος Και µετά το 1921 µείωση του ποσοστού των υδατανθράκων

7

8 Ερώτηµα 1 ο Πως επηρεάζουν το γλυκαιµικό έλεγχο και τον κίνδυνο εµφάνισης καρδιαγγειακών νοσηµάτων η ποσότητα και το είδος των θρεπτικών συστατικών των τροφίµων που καταναλώνουν οι ασθενείς µε Σ.Δ;

9 Στόχοι της διατροφικής παρέµβασης Α. Γλυκαιμικός έλεγχος Γλυκοζυλιωμένη αιμοσφαιρίνη <7% Γλυκόζη νηστείας mg/dl Υψηλότερη τιμή μεταγευματικής γλυκόζης <180 mg/dl Β. Λιπιδαιμικός έλεγχος LDL <100 mg/dl HDL Άνδρες > 40 mg/dl Γυναίκες >50 mg/dl TG <150 mg/dl Γ. Αρτηριακή πίεση <130/80 mmhg

10 Υδατάνθρακες-Ποσότητα Δίαιτα πολύ φτωχή (21-70 γρ/ ηµέρα) ή µετρίως φτωχή σε υδατάνθρακες (30-40% της ηµερήσιας προσλαµβανόµενης ενέργειας) 1. Απώλεια βάρους στο εξάµηνο µεγαλύτερη από αυτή άλλων διατροφικών προσεγγίσεων 2. Μείωση του ποσοστού σωµατικού λίπους 3. Μείωση των επιπέδων ελεύθερης γλυκόζης 4. Μείωση των επιπέδων γλυκόζης 24 ωρου 5. Αύξηση της ινσουλινοευαισθησίας 6. Μείωση της δόσης φαρµακευτικής αγωγής 7. Μεγαλύτερο αίσθηµα κορεσµού λόγω της υψηλής πρόσληψης πρωτεϊνών

11 Υδατάνθρακες-Ποσότητα Μη στατιστικά σηµαντική µείωση της HbA1C, των επιπέδων λιπιδίων (ολική Chol, LDL, HDL, TG) Δεν επιτρέπουν τη συµµόρφωση για µεγάλο χρονικό διάστηµα, λόγω µονοτονίας και έλλειψης γευστικής ικανοποίησης για τον ασθενή. Μακροπρόθεσµα η απώλεια βάρους πλησιάζει αυτή άλλων διατροφικών προσεγγίσεων Μεγαλύτερο ποσοστό επανάκτησης του βάρους στο δεκαοκτάµηνο

12 Σε καµία περίπτωση η ποσότητα των υδατανθράκων δεν πρέπει να µειώνεται κάτω από τα 130 γρ ηµερησίως, καθώς αυτοί αποτελούν βασικό συστατικό για τη λειτουργία του εγκεφάλου και του Κ.Ν.Σ

13 Υδατάνθρακες-Ποσότητα Δίαιτες πλούσιες σε υδατάνθρακες (40-65% της συνολικά προσλαµβανόµενης ενέργειας ή >65%) Μη στατιστικά σηµαντικές διαφορές µε συµβατικές δίαιτες (55-65% CHO, 30% λίπος, 10-20% πρωτεΐνη) Σε ορισµένες παρατηρήθηκε και αύξηση Σ.Β ή της περιφέρειας µέσης

14 Υδατάνθρακες- Είδος Το είδος των υδατανθράκων παίζει ρόλο στην επίτευξη γλυκαιµικού ελέγχου Κατανάλωση φυτικών ινών από φρούτα, λαχανικά, δηµητριακά ολικής αλέσεως Μικρή αλλά σηµαντική µείωση HbA1C, FBG και µεταγευµατικής γλυκόζης Αυξηµένη ινσουλινοευαισθησία

15 Υδατάνθρακες-Είδος Τα αποτελέσµατα δεν επαναλαµβάνονται όταν οι φυτικές ίνες λαµβάνονται µε τη µορφή συµπληρωµάτων (4-19 γρ/ηµέρα). Θετική συσχέτιση της κατανάλωσης φυτικών ινών και µε τη µείωση του κινδύνου εµφάνισης καρδιαγγειακών νοσηµάτων (Nurse s Health Study)

16 Γλυκαιµικός δείκτης Brand-Miller et al, 2003: Μεταανάλυση διαφόρων ερευνών που αφορούσαν την επίδραση των τροφών χαµηλού γλυκαιµικού δείκτη στην αντιµετώπιση του Σ.Δ έδειξαν µείωση της HbA1C κατά 0,43% EU-RODIAB, 2001: Ίδιο αποτέλεσµα σε 3000 ασθενείς µε Σ.Δ τύπου 1 Nurse s Health Study, 1997: Θετική συσχέτιση του κινδύνου εµφάνισης Σ.Δ τύπου 2 µε τις τροφές υψηλού γλυκαιµικού δείκτη

17 Γλυκαιµικός δείκτης Δε θεωρείται τόσο ακριβής στον υπολογισµό της γλυκαιµικής απόκρισης των τροφών στους διαβητικούς ασθενείς όσο στον υγιή πληθυσµό Επηρεάζεται από πολλούς παράγοντες Στις έρευνες οι τιµές αναφοράς για υψηλό και χαµηλό γλυκαιµικό δείκτη ποικίλλουν Το τρόφιµο αναφοράς σε άλλες είναι το λευκό ψωµί και σε άλλες η γλυκόζη.

18 Συσχέτιση υδατανθράκων µε υπεργλυκαιµία και Σ.Δ Έτος διεξαγωγής Έρευνα Μέγεθος δείγµατος Φύλο Επανέλεγχος Ηλικία Διατροφική εκτίµηση Αποτέλεσµα Συσχέτιση µε υδατάνθρακες 1974 Israeli Heart Disease Study 373 M Σύντοµο διατροφικό ιστορικό Σ.Δ Καµία 1989 Gothenburg, Sweden 43 F Ανάκληση 24ωρου Σ.Δ Καµία 1989 Zutphen study, Netherlands 58 Μ Διατροφικό ιστορικό Σ.Δ Καµία 1995 Seven countries study, Netherlands, Finland 338 M Διατροφικό ιστορικό Σ.Δ Καµία 2000 Zutphen elderly study 394 M Διατροφικό ιστορικό Μεταγευµατική γλυκόζη και νηστείας Καµία µε γλυκαιµικό δείκτη

19 Συσχέτιση υδατανθράκων µε υπεργλυκαιµία και Σ.Δ Έτος διεξαγωγής Έρευνα Μέγεθος δείγµατος Φύλο Επανέλεγχος Ηλικία Διατροφική εκτίµηση Αποτέλεσµα Συσχέτιση µε υδατάνθρακες 1997 Nurse s Health Study, Usa 1997 Health Profession al s followup study, USA 915 F FFQ Σ.Δ Αρνητική µε φυτικές ίνες, θετική µε γλυκαιµικό φορτίο, καµία µε συνολικούς υδατάνθρακες 523 M FFQ Σ.Δ τύπου 2 Αρνητική µε φυτικές ίνες, θετική µε γλυκαιµικό φορτίο, καµία µε συνολικούς υδατάνθρακες 1991 Netherland s 59 M/F Διατροφικό ιστορικό Μεταγευµατική γλυκόζη Θετική µε ολικούς υδατάνθρακες, καµία µε απλούς ή σύνθετους υδατάνθρακες

20 Συσχέτιση υδατανθράκων µε υπεργλυκαιµία και Σ.Δ Έτος διεξαγωγής Έρευνα Μέγεθος δείγµατος Φύλο Επανέλεγχος Ηλικία Διατροφική εκτίµηση Αποτέλεσµα Συσχέτιση µε υδατάνθρακες 1984 Pima Indians USA 87 F N/A Διατροφικό ιστορικό Σ.Δ Θετική 2000 Iowa s women s health study, USA 1141 F FFQ Δυσανοχή στη γλυκόζη Αρνητική µε δηµητριακά ολικής αλέσεως, συνολικές φυτικές ίνες και φυτικές ίνες από δηµητριακά, καµία µε γλυκαιµικό δείκτη και γλυκαιµικό φορτίο 2000 Nurse s Health Study, Usa 1879 F FFQ Σ.Δ τύπου 2 Αρνητική µε δηµητριακά ολικής αλέσεως 1991 San Luis Valley diabetes study, USA 70 DM, 171 IGT M/F 74 Ανάκληση 24ωρου Σ.Δ / Δυσανοχή στη γλυκόζη Αρνητική µε συνολικούς υδατάνθρακες

21 Από τις περισσότερες έρευνες φαίνεται ότι δεν υπάρχει συσχέτιση µε την συνολική ποσότητα των υδατανθράκων που καταναλώνονται ηµερησίως όσο µε το είδος τους. ( Hu et al, Diabetologia,2001;44: )

22 Λίπος Μείωση του συνολικού ποσοστού λίπους σπάνια οδηγεί σε βελτίωση του γλυκαιµικού ελέγχου ή µείωση του κινδύνου εµφάνισης καρδιαγγειακών νοσηµάτων Η µείωση των επιπέδων ολικής χοληστερόλης αφορά και τα δύο κλάσµατά της

23 Λίπος Το είδος όµως των λιπαρών οξέων παίζει σηµαντικό ρόλο στη µείωση του κινδύνου εµφάνισης καρδιαγγειακών νοσηµάτων Η κατανάλωση ω-3 λιπαρών οξέων µε τη µορφή συµπληρωµάτων αυξάνει τα επίπεδα HDL και µειώνει τα τριγλυκερίδια Κατανάλωση µονοακόρεστων λ.ο σε ποσοστά 14-49% βελτιώνουν περισσότερο την Α.Π, το γλυκαιµικό και λιπιδαιµικό προφίλ από δίαιτες πλούσιες σε υδατάνθρακες και φτωχές σε λίπος, ίσης θερµιδικής αξίας. Επιπρόσθετα, δεν επηρεάζουν αρνητικά την HDL και τα τριγλυκερίδια και επιτρέπουν µεγαλύτερη συµµόρφωση λόγω καλύτερης γεύσης. Μειονέκτηµα: είναι πλουσιότερες θερµιδικά και αυξάνουν την πιθανότητα αύξησης Σ.Β

24 Πρωτεΐνες Η ποσότητα και το είδος των πρωτεϊνών δεν επηρεάζουν τον κίνδυνο εµφάνισης καρδιαγγειακών και το γλυκαιµικό προφίλ

25 Ερώτηµα 2ο Πως αλληλεπιδρούν τα θρεπτικά συστατικά των τροφίµων και των διατροφικών σχηµάτων και επηρεάζουν την υγεία των διαβητικών ασθενών;

26 Ξηροί καρποί Οι καρποί, µε υψηλή περιεκτικότητα σε µονοακόρεστα και πολυακόρεστα λ.ο, δεν επηρεάζουν το γλυκαιµικό έλεγχο και τα επίπεδα λιπιδίων ορού. Σα συστατικό της µεσογειακής δίαιτας µειώνουν την ολική χοληστερόλη, την LDL και την apob-100.

27 Δηµητριακά ολικής αλέσεως Μειώνουν τα επίπεδα φλεγµονής του ενδοθηλίου Esposito et al: 2 οµάδες µε ασθενείς µε µεταβολικό σύνδροµο ασθενείς σε µεσογειακή δίαιτα ασθενείς σε δίαιτα 50-60% υδατάνθρακες, 15-20% πρωτεΐνες, <30% λίπος από οποιαδήποτε πηγή

28 Δηµητριακά ολικής αλέσεως Στην οµάδα της µεσογειακής διατροφής µετά από 2 έτη οι ασθενείς είχαν χαµηλότερο σωµατικό βάρος, µικρότερο BMI, µικρότερη περιφέρεια µέσης, µεγαλύτερη ευαισθησία στην ινσουλίνη ( HOMA), µικρότερη Α.Π, χαµηλότερα επίπεδα Glu, χοληστερόλης, τριγλυκεριδίων και αυξηµένη HDL.

29 Άλλες τροφές Όσπρια: καµία επίδραση στο γλυκαιµικό έλεγχο Γαλακτοκοµικά: Καµία επίδραση στο γλυκαιµικό έλεγχο Κρέας, πουλερικά, ψάρι: δεν υπάρχουν επαρκή στοιχεία Συµπληρώµατα βιταµινών και µετάλλων, φυτικά προϊόντα και κανέλα: δεν υπάρχουν επαρκείς αποδείξεις ότι ωφελούν

30 Προβλήµατα των ερευνών Συνοδεύονται από απώλεια βάρους Οι αλλαγές στο βάρος και στο γλυκαιµικό προφίλ οδηγούν σε αλλαγές στη φαρµακευτική αγωγή Δεν είναι εύκολο να γίνουν τυφλές κλινικές δοκιµές Τα ποσοστά των θρεπτικών συστατικών στις δίαιτες δεν είναι σταθερά (π.χ δίαιτα πλούσια σε υδατάνθρακες από 40-65% της συνολικά προσλαµβανόµενης ενέργειας) Μεταβάλλοντας το ποσοστό ενός θρεπτικού συστατικού επηρεάζονται αναπόφευκτα και τα άλλα.

31 Σαφής η ανάγκη εξέτασης συγκεκριµένων διατροφικών σχηµάτων για την πρόληψη και αντιµετώπιση του Σ.Δ Τρέχουσα τάση της επιδηµιολογίας της διατροφής: Η εξέταση της σχέσης της συνολικής δίαιτας και του προβλήµατος υγείας αντί των µεµονωµένων συστατικών της δίαιτας

32 Διατροφικά σχήµατα Δίαιτα Atkins: Φτωχή σε υδατάνθρακες, πλούσια σε πρωτεΐνες και λίπος Δίαιτα Ornish: Φτωχή σε λίπος, πλούσια σε υδατάνθρακες Δίαιτα DASH Μεσογειακή διατροφή

33 Δίαιτα DASH (Dietary Approaches to Stop Hypertension) Χρησιµοποιήθηκε αρχικά για την αντιµετώπιση της υπέρτασης Χαρακτηριστικά: 1. Υψηλή κατανάλωση δηµητριακών ολικής αλέσεως, φρούτων και λαχανικών, γαλακτοκοµικών µε χαµηλή περιεκτικότητα σε λιπαρά και άπαχου κρέατος 2. Χαµηλή περιεκτικότητα σε κορεσµένα και trans λ.ο. 3. Ποσότητα αλατιού mg/ηµέρα 4. Συγκεκριµένες µερίδες από κάθε οµάδα τροφίµων ανάλογα µε τις ηµερήσιες ενεργειακές ανάγκες.

34 DASH Έρευνα σε 116 υπέρβαρους ή παχύσαρκους ασθενείς µε µεταβολικό σύνδροµο χωρίστηκαν σε 3 οµάδες: 1. Οµάδα ελέγχου: 50-60% υδατάνθρακες, 15-20% πρωτεΐνες, <30% λίπος κυρίως κορεσµένα, 2-3 µερίδες φρούτων, 3 µερίδες λαχανικών, 1 µερίδα πλήρων γαλακτοκοµικών

35 DASH 2. Δίαιτα απώλειας βάρους: 500 kcal λιγότερες από τις ηµερήσιες ενεργειακές ανάγκες, το ποσοστό των θ.σ. ανάλογο µε της οµάδας ελέγχου, προφορικές και γραπτές οδηγίες για επιλογή υγιεινών τροφών. Σύσταση σε Ca, γαλακτοκοµικά, καρπούς και όσπρια µικρότερη από DASH Σύσταση σε κόκκινο κρέας, ολικό λίπος, κορεσµένο λίπος και γλυκά υψηλότερη από τη DASH

36 DASH 3. DASH: 500 kcal λιγότερες από τις ηµερήσιες ενεργειακές ανάγκες Αυξηµένη πρόσληψη φρούτων, λαχανικών, γαλακτοκοµικών µε χαµηλά λιπαρά, δηµητριακών ολικής αλέσεως Χαµηλή πρόσληψη επεξεργασµένων δηµητριακών, κόκκινου κρέατος, λίπους (ολικού και κορεσµένου), χοληστερίνης Αυξηµένη πρόσληψη Ca, P, Mg Μειωµένη πρόσληψη Na Οι ασθενείς παρακολουθούνταν από διαιτολόγο, ψυχολόγο και λάµβαναν συνεχή εκπαίδευση στις λίστες ανταλλαγών και στην κατάρτιση ανάκλησης 24 ώρου

37 Αποτελέσµατα Στους ασθενείς της τρίτης οµάδας µειώθηκε η συχνότητα εµφάνισης µεταβολικού συνδρόµου στο 65%, έναντι 81% στην οµάδα απώλειας βάρους (Azadbakht et al., 2005, Diabetes Care; 28: )

38 Τα αποτελέσµατα δεν επαναλαµβάνονται στον πραγµατικό πληθυσµό, που δεν παρακολουθείται από τους ειδικούς επιστήµονες Απαιτείται πλήρης συµµόρφωση µε το διατροφικό πρόγραµµα (Liese et al., Diabetes Care, 2009;32:8)

39 Πιθανοί προστατευτικοί µηχανισµοί της DASH Αυξηµένη πρόσληψη φυτικών ινών, φυλλικού οξέος, Vit K, Vit C, φλαβονοειδών, καροτενοειδών και φυτοστερολών που οδηγούν σε αύξηση της αντιοξειδωτικής ικανότητας, άρα µείωση του οξειδωτικού στρες στο οποίο πιθανό να οφείλεται η παχυσαρκία και η σχετιζόµενη µε αυτή ινσουλινοαντοχή

40 Πιθανοί προστατευτικοί µηχανισµοί της DASH Επειδή η δίαιτα είναι φτωχή σε Na, είναι πλούσια σε Ca και K που παίζουν σηµαντικό ρόλο στη ρύθµιση της Α.Π Σύµφωνα µε την UKPDS, πιο αποτελεσµατικός στη µείωση της θνητότητας και της θνησιµότητας από µικρο- και µακρο-αγγειακές επιπλοκές του Σ.Δ τύπου 2 ήταν ο έλεγχος της Α.Π απ ότι ο γλυκαιµικός και λιπιδαιµικός έλεγχος.

41 Πιθανοί προστατευτικοί µηχανισµοί της DASH Ο χαµηλός γλυκαιµικός δείκτης των τροφίµων που περιλαµβάνει.

42 Μεσογειακή διατροφή Ο όρος πρωτοχρησιµοποιήθηκε στην έρευνα των 7 χωρών (A.Keys) για να περιγράψει τις διατροφικές συνήθειες των Μεσογειακών χωρών τέλη της δεκαετίας του 50 µε αρχές του 60 Δεν είναι ίδιες αλλά έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά

43 Χαρακτηριστικά της µεσογειακής διατροφής Υψηλή κατανάλωση λίπους µε τη µορφή κυρίως µονοακόρεστων λ.ο. από πηγές όπως το ελαιόλαδο και οι ξηροί καρποί Υψηλή κατανάλωση οσπρίων, λαχανικών, φρούτων, δηµητριακών ολικής αλέσεως και καρπών Μέτρια κατανάλωση πουλερικών και ψαριού Χαµηλή κατανάλωση πλήρων γαλακτοκοµικών και κόκκινου κρέατος Μέτρια κατανάλωση αλκοόλ ως συνοδευτικό του γεύµατος

44 Έχει εξεταστεί πιο διεξοδικά Θεωρείται ότι επηρεάζει και τους τρεις στόχους της διατροφικής προσέγγισης Είναι πιο εύκολο να την ακολουθήσει κάποιος γιατί περιέχει καθηµερινά φαγητά και οι οδηγίες συµµόρφωσης είναι πιο κατανοητές

45 Έρευνες για τη µεσογειακή διατροφή Μετα-ανάλυση 17 ερευνών: 1. Βελτίωση της γλυκόζης νηστείας και της γλυκοζυλιωµένης στους ασθενείς µε Σ.Δ. τύπου 2 2. Η βελτίωση των επιπέδων γλυκόζης είναι µεγαλύτερη σε σχέση µε δίαιτες φτωχές σε λίπος 3. Μείωση της θνησιµότητας από καρδιαγγειακά και του κινδύνου εµφάνισής τους κατά 83% 4. Πρόληψη του Σ.Δ 5. Καλύτερος γλυκαιµικός έλεγχος (Benson et al., Diabetes Care, 2011;24:1)

46 Έρευνες για τη µεσογειακή διατροφή 3 συγχρονικές µελέτες: 1. Attica: Αρνητική συσχέτιση µεσογειακής διατροφής µε την εµφάνιση Σ.Δ τύπου 2 2. Di@bet.es: Καµία συσχέτιση της µεσογειακής διατροφής µε αυξηµένη ινσουλινοαντοχή έγκυες: Αρνητική συσχέτιση της µεσογειακής διατροφής µε εµφάνιση διαβήτη κύησης

47 Έρευνες για τη µεσογειακή διατροφή 8 µελέτες προοπτικής: 1. Μείωση του κινδύνου εµφάνισης Σ.Δ τύπου 2 2. Καλύτερη πρόγνωση της ασθένειας (12-83% ανάλογα µε το βαθµό συµµόρφωσης µε τη δίαιτα) 3. Προστατευτικός ρόλος όχι µόνο σε υγιή πληθυσµό αλλά και σε γυναίκες µε ιστορικό διαβήτη κύησης και σε ασθενείς µε καρδιαγγειακά.

48 (Georgoulis et al., Nutrients, 2014;6: )

49 (Georgoulis et al., Nutrients, 2014;6: )

50 Έρευνες για τη µεσογειακή διατροφή Predimed Study: 418 άτοµα υψηλού κινδύνου εµφάνισης καρδιαγγειακών νοσηµάτων, χωρίς Σ.Δ, χωρίστηκαν σε 4 οµάδες: 1. Οµάδα ελέγχου- καµία παρέµβαση 2. Δίαιτα φτωχή σε λίπος 3. Μεσογειακή µε κατανάλωση 1 λίτρου ελαιολάδου εβδοµαδιαία 4. Μεσογειακή µε κατανάλωση 30 γρ καρπών ηµερήσια

51 Μετά από 4 χρόνια τα άτοµα των οµάδων που ακολουθούσαν τη µεσογειακή διατροφή, παρουσίασαν 50% χαµηλότερο κίνδυνο εµφάνισης Σ.Δ τύπου 2 σε σχέση µε τις άλλες δύο οµάδες

52 Έρευνες για τη µεσογειακή διατροφή Μετα-ανάλυση 20 RCT s: Εξετάστηκαν 4 δίαιτες 1. Φτωχή σε υδατάνθρακες: Μείωση HbA1C κατά 0,12% (p=0,04) 2. Χαµηλού γλυκαιµικού δείκτη: Μείωση HbA1C κατά 0,14% (p=0,008) 3. Πλούσια σε πρωτεΐνες: Μείωση HbA1C κατά 0,28% (p<0,001) 4. Μεσογειακή διατροφή: Μείωση HbA1C κατά 0,41% (p<0,001)

53 Έρευνες για τη µεσογειακή διατροφή Ciccarone et al, 2003: 288 ασθενείς µε Σ.Δ τύπου 2 χωρίς µακρο-αγγειακές βλάβες Με αυξηµένη πιστή εφαρµογή του διατροφικού προγράµµατος υπήρξε 56% µικρότερη πιθανότητα εµφάνισης περιφερικών βλαβών ανεξάρτητα από τη διάρκεια της νόσου και τη συνύπαρξη υπέρτασης

54 Πιθανοί προστατευτικοί µηχανισµοί της µεσογειακής διατροφής Χαµηλή πρόσληψη κορεσµένων λ.ο. και υψηλή πρόσληψη µονοακόρεστων Βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη Αυξηµένη πρόσληψη φυτικών ινών και αντιοξειδωτικών Βελτίωση της ευαισθησίας στην ινσουλίνη και της δράσης των β-κυττάρων του παγκρέατος

55 Πιθανοί προστατευτικοί µηχανισµοί της µεσογειακής διατροφής Απώλεια βάρους, µεγαλύτερη από άλλα διατροφικά σχήµατα, ιδιαίτερα αν συνοδεύεται από άσκηση Μείωση ινσουλινοαντοχής Περισσότερο ανεκτή από άλλες δίαιτες λόγω ποικιλίας τροφίµων µε καλύτερη γεύση

56 Συµπεράσµατα Μεγάλη σηµασία στην επίτευξη των στόχων της διατροφικής παρέµβασης παίζει η µείωση του Σ.Β Επειδή ο Σ.Δ είναι χρόνιο νόσηµα ο θερµιδικός περιορισµός χωρίς να λαµβάνεται υπόψη η σύσταση σε θρεπτικά συστατικά είναι αποτελεσµατικός µόνο βραχυπρόσθεσµα. Μία ποικιλία διατροφικών σχηµάτων είναι ευεργετικά για τους διαβητικούς ασθενείς

57 Προτεινόµενες δίαιτες

58 Συµπεράσµατα Ο κλινικός διαιτολόγος πρέπει να λάβει υπόψη τους στόχους της θεραπείας, τις προσωπικές προτιµήσεις του ασθενούς µε βάση τις θρησκευτικές του πεποιθήσεις, τις κοινωνικές συνθήκες, την οικονοµική του κατάσταση κ.α. Σηµαντική η ικανότητα και η θέληση του ασθενούς για αλλαγές στον τρόπο ζωής

59 Σηµεία κλειδιά της διατροφικής παρέµβασης (ADA 2013) Έλεγχος των µερίδων, επιλογή πυκνών θρεπτικά τροφών, πλούσιων σε φυτικές ίνες Αποφυγή επεξεργασµένων τροφών, πλούσιων σε Νa. Αποφυγή κορεσµένων και trans λιπαρών. Αντικατάσταση µε άπαχο κρέας και µονοακόρεστα. Αποφυγή ροφηµάτων πλούσιων σε ζάχαρη

60 Σηµεία κλειδιά της διατροφικής παρέµβασης (ADA 2013) Αποφυγή χρήσης συµπληρωµάτων βιταµινών και µετάλλων, φυτικών προϊόντων και κανέλας Κατανάλωση Na: 2300 mg/day Μέτρια πρόσληψη αλκοόλ µαζί µε το φαγητό για όσους κάνουν χρήση ινσουλίνης ή εκκριταγωγών

61 Σηµεία κλειδιά της διατροφικής παρέµβασης (ADA 2013) Μην παραλείπετε γεύµατα Μέτρια κατανάλωση υδατανθράκων σε κάθε γεύµα Όταν ο ασθενής λαµβάνει ινσουλίνη: 1. Εκπαίδευση στη µέτρηση υδατανθράκων 2. Λήψη προγευµατικής δόσης 3. Σταθερό µενού σε σταθερό σχήµα

62 Σηµεία κλειδιά της διατροφικής παρέµβασης (ADA 2013) Έλεγχος και παρακολούθηση του ασθενούς ΕΞΑΤΟΜΙΚΕΥΣΗ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ