ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ

Transcript

1 ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, C(213) 435 final ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Έκθεση για την περίοδο σχετικά με την εφαρμογή στα κράτη μέλη της οδηγίας 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) EL EL

2 ΕΚΘΕΣΗ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ Έκθεση για την περίοδο σχετικά με την εφαρμογή στα κράτη μέλη της οδηγίας 96/82/ΕΚ του Συμβουλίου για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες (Κείμενο που παρουσιάζει ενδιαφέρον για τον ΕΟΧ) 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η οδηγία 96/82/EΚ του Συμβουλίου 1 για την αντιμετώπιση των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες, γνωστή ως οδηγία Seveso II, αποβλέπει στην πρόληψη των κινδύνων μεγάλων ατυχημάτων σχετιζόμενων με επικίνδυνες ουσίες και στον περιορισμό των συνεπειών τέτοιων ατυχημάτων για τον άνθρωπο και το περιβάλλον. Η οδηγία Seveso II εφαρμόζεται σε περίπου δέκα χιλιάδες βιομηχανικές μονάδες, στις οποίες υπάρχουν επικίνδυνες ουσίες. Η παρούσα έκθεση καλύπτει την εφαρμογή της οδηγίας για την περίοδο Το άρθρο 19 παράγραφος 4 της οδηγίας υποχρεώνει τα κράτη μέλη να διαβιβάζουν στην Επιτροπή ανά τριετία έκθεση εφαρμογής με βάση τη διαδικασία που προβλέπεται στην οδηγία για την τυποποίηση των εκθέσεων 2. Σύμφωνα με την προηγούμενη πρακτική, οι εν λόγω εκθέσεις περιείχαν μόνον τις πληροφορίες που αφορούν τις μονάδες ανώτερης βαθμίδας που καλύπτονται από τα άρθρα 6 και 9. Στο κεφάλαιο 2 της παρούσας έκθεσης συνοψίζονται οι πληροφορίες που διαβίβασαν τα κράτη μέλη βάσει ερωτηματολογίου 3. Σκοπός της σύνοψης αυτής είναι να αξιολογηθεί το επίπεδο εφαρμογής και να εντοπισθούν τυχόν ελλείψεις που χρειάζεται να αντιμετωπιστούν. Το κεφάλαιο 3 συμπληρώνει τη σύνοψη με ορισμένα αριθμητικά στοιχεία σχετικά με τα ατυχήματα, που προέκυψαν από ανάλυση των βάσεων δεδομένων emars 4 και SPIRS 5, τις οποίες διαχειρίζεται το Γραφείο Κινδύνων Μειζόνων Ατυχημάτων του Κοινού Κέντρου Ερευνών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, με βάση τις πληροφορίες που παρέχονται από τα κράτη μέλη. Τα συμπεράσματα και οι μελλοντικές ενέργειες περιγράφονται στο κεφάλαιο 4. Το παράρτημα 1 περιέχει αποσπάσματα των στοιχείων που υποβλήθηκαν. Οι πλήρεις απαντήσεις των 27 κρατών μελών και οι εθελοντικές απαντήσεις της Νορβηγίας, της Ισλανδίας και της Μακεδονίας, καθώς και το ερωτηματολόγιο, οι προηγούμενες εκθέσεις για τις περιόδους , και και συμπληρωματικές πληροφορίες διατίθενται στον ιστότοπο Seveso της Επιτροπής Οδηγία 96/82/ΕΚ, ΕΕ L 1 της , σ. 13 τροποποιήθηκε με την οδηγία 23/15/ΕΚ, ΕΕ L 345 της , σ. 97. Οδηγία 91/692/ΕΟΚ της 23ης Δεκεμβρίου 1991, ΕΕ L 377 της , σ. 48. Έγγραφο Ε(28) 588 τελικό, απόφαση της Επιτροπής της 19/9/28. Διαδικτυακό σύστημα αναφοράς μεγάλων ατυχημάτων «Seveso Plants Information Retrieval System» (Σύστημα Ανάκτησης Πληροφοριών για τις Εγκαταστάσεις Seveso) Έγγραφο C(24)3335 Έγγραφο C(27)3842 Έγγραφο Ε(21) 5422 τελικό EL 2 EL

3 2. ΠΕΡΙΛΗΨΗ ΤΩΝ ΕΚΘΕΣΕΩΝ ΤΩΝ ΚΡΑΤΩΝ ΜΕΛΩΝ Τα 27 κράτη μέλη υπέβαλαν τις εκθέσεις τριετίας στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα δύο τρίτα αυτών τήρησαν την προθεσμία της 1ης Οκτωβρίου 212 για τη διαβίβαση των πληροφοριών Αριθμός μονάδων Τον Δεκέμβριο του 211 αναφέρθηκαν συνολικά μονάδες, ήτοι αύξηση της τάξης του 3 % κατά την περίοδο αναφοράς, με μονάδες κατώτερης βαθμίδας (54 %) και ανώτερης βαθμίδας (46 %). Όσον αφορά τις μονάδες ανώτερης βαθμίδας, το ποσοστό αυτό αντιπροσωπεύει αύξηση της τάξης του 6 % κατά τα τρία προηγούμενα έτη (από το 28). Η αύξηση αυτή μπορεί να οφείλεται στην οικονομική ανάπτυξη αλλά και στην πληρέστερη συμμόρφωση με την απαίτηση κοινοποίησης. Σε επίπεδο κρατών μελών προκύπτει μια ετερόκλιτη εικόνα, εφόσον ορισμένα κράτη μέλη εμφανίζουν αυξήσεις και άλλα μειώσεις των αριθμών. Σχήμα 1: Συνολικός αριθμός μονάδων Seveso σε ολόκληρη την ΕΕ μεταξύ 29 και 211 Συνολικός αριθμός μονάδων Seveso μεταξύ 29 και Ανώτερης βαθμίδας Κατώτερης βαθμίδας Σχήμα 2: Συνολικός αριθμός των μονάδων Seveso ανά κράτος μέλος που αναφέρθηκαν για το 211 EL 3 EL

4 Συνολικός αριθμός μονάδων Seveso το DE FR IT UK ES NL BE SE PL RO FI EL CZ PT HU BG AT DK IE SK LV SI EE LT LU CY MT Ανώτερης βαθμίδας Κατώτερης βαθμίδας Η Γερμανία είναι η χώρα με τον μεγαλύτερο αριθμό μονάδων Seveso, ακολουθούμενη από τη Γαλλία, την Ιταλία και το Ηνωμένο Βασίλειο, με περίπου 1.1 εγκαταστάσεις σε καθεμία από τις χώρες αυτές. Σύμφωνα με στατιστικά συμπεράσματα που εξήχθησαν από τη βάση δεδομένων SPIRS, η Φινλανδία διαθέτει τις περισσότερες μονάδες ανά εκατομμύριο κατοίκων, με 49 μονάδες Seveso ανά εκατομμύριο κατοίκων, ενώ ακολουθούν το Λουξεμβούργο και η Σουηδία. Η Μάλτα παρουσιάζει τη μεγαλύτερη συγκέντρωση μονάδων Seveso, με 34 μονάδες ανά 1 km 2, ενώ ακολουθούν το Βέλγιο, οι Κάτω Χώρες, το Λουξεμβούργο και η Γερμανία. Σε 19 κράτη μέλη υπάρχουν λιγότερες από 3 μονάδες Seveso ανά 1 km 2. Όσον αφορά τον αριθμό των μονάδων Seveso ανά μονάδα ΑΕΠ, η Εσθονία και η Λετονία προηγούνται, με περίπου 3 μονάδες Seveso ανά δισ. ευρώ ΑΕΠ. Η Γερμανία κατατάσσεται στην 17η θέση. Μεταξύ των 49 δραστηριοτήτων που χρησιμοποιούνται για την κατηγοριοποίηση των μονάδων Seveso, επτά δραστηριότητες αναλογούν στο 5 % των μονάδων: Αποθήκευση καυσίμων (συμπεριλαμβανομένης της θέρμανσης, της λιανικής πώλησης κ.λπ.) Χονδρική και λιανική αποθήκευση και διανομή (πλην του υγραερίου) Αποθήκευση υγραερίου Μεταποίηση χημικών προϊόντων εν γένει Παραγωγή βασικών οργανικών χημικών προϊόντων Παραγωγή, προμήθεια και διανομή ηλεκτρικής ενέργειας Παραγωγή, εμφιάλωση και διανομή χύδην υγραερίου Φορείς εκμετάλλευσης Οι κύριες απαιτήσεις για τους φορείς εκμετάλλευσης μονάδων ανώτερης βαθμίδας αφορούν τη σύνταξη εκθέσεων για την ασφάλεια και την κατάρτιση εσωτερικών σχεδίων έκτακτης ανάγκης. EL 4 EL

5 Από τις απαντήσεις των κρατών μελών συνάγεται ότι, έως το 211, δεν υπέβαλε στις αρμόδιες αρχές έκθεση για την ασφάλεια το 2 % των φορέων εκμετάλλευσης. Το ποσοστό αυτό παρέμεινε σχετικά σταθερό κατά τα τελευταία έτη: 2 % το 28 και το 29, 1 % το 21. Τα αριθμητικά στοιχεία για τα εσωτερικά σχέδια έκτακτης ανάγκης είναι παρόμοια, καθώς οι αρμόδιες αρχές έχουν αποδεικτικά στοιχεία για την ύπαρξη των εν λόγω σχεδίων κυρίως μέσω της εξέτασης της έκθεσης ασφάλειας. Έως το τέλος του 211, περίπου το 1 % (67) των μονάδων ανώτερης βαθμίδας δεν διέθεταν εσωτερικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης (σε σύγκριση με 1 % το 29). Επιπλέον, διάφορα κράτη μέλη (η Βουλγαρία, η Ουγγαρία και η Λετονία) ανέφεραν ότι η απαίτηση αυτή είχε επίσης επιβληθεί στους φορείς εκμετάλλευσης μονάδων κατώτερης βαθμίδας, σύμφωνα με τις εθνικές κανονιστικές διατάξεις τους. Μπορεί, κατά συνέπεια, να συναχθεί το συμπέρασμα ότι είναι γενικά υψηλός ο βαθμός συμμόρφωσης με την υποχρέωση σύνταξης εκθέσεων ασφάλειας και κατάρτισης εσωτερικών σχεδίων έκτακτης ανάγκης. Ωστόσο, ένας περιορισμένος αριθμός κρατών μελών θα πρέπει να λάβει μέτρα για την πληρέστερη συμμόρφωση με την υποχρέωση αυτή, μεταξύ των οποίων η Μάλτα και η Πορτογαλία, όπου κατά τη διάρκεια των τριών τελευταίων ετών έχουν υποβληθεί εκθέσεις ασφάλειας από λιγότερο από το 9 % των μονάδων ανώτερης βαθμίδας. Σχήμα 3: Εκθέσεις ασφάλειας που υποβλήθηκαν το 25, το 28 και το % Εκθέσεις ασφάλειας που υποβλήθηκαν (% μονάδων ανώτερης βαθμίδας) AT BE BG CY CZ DE DK EE EL ES FI FR HU IE IT LT LU LV MT NL PL PT RO SE SI SK UK Αρμόδιες αρχές Η οδηγία Seveso II επιβάλλει αρκετές υποχρεώσεις στις αρμόδιες αρχές, οι σημαντικότερες από τις οποίες είναι η εξέταση της έκθεσης ασφάλειας και η κοινοποίηση των αποτελεσμάτων της στον φορέα εκμετάλλευσης, η κατάρτιση εξωτερικών σχεδίων έκτακτης ανάγκης, η διασφάλιση της πληροφόρησης του κοινού που ενδέχεται να πληγεί σχετικά με τα μέτρα ασφάλειας, η διενέργεια επιθεωρήσεων, ο προσδιορισμός ομάδων μονάδων που μπορούν να δημιουργήσουν πολλαπλασιαστικά αποτελέσματα και η συνεκτίμηση των συνεπειών των κινδύνων μεγάλου ατυχήματος στον σχεδιασμό των χρήσεων γης. Τα κράτη μέλη διαβίβασαν πολλές συγκεκριμένες πληροφορίες με τις απαντήσεις τους. Η παρούσα σύνοψη εστιάζεται σε ορισμένες πτυχές σχετικά με τις οποίες είναι δυνατή η στατιστικά σημαντική αξιολόγηση ή η σύγκριση των πληροφοριών: πρόκειται για τον εξωτερικό EL 5 EL

6 σχεδιασμό έκτακτης ανάγκης, τις επιθεωρήσεις, την πληροφόρηση του κοινού και τη χρήση μέσων αναγκαστικής εκτέλεσης Κατάρτιση εξωτερικών σχεδίων έκτακτης ανάγκης Οι αρχές που έχουν ορισθεί προς τον σκοπό αυτό καταρτίζουν εξωτερικά σχέδια έκτακτης ανάγκης για τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται έξω από τη μονάδα. Τα σχέδια αυτά είναι σημαντικά για τη συγκράτηση και τον έλεγχο των περιστατικών, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι επιπτώσεις τους και να περιορίζονται οι ζημίες τους στον άνθρωπο, στο περιβάλλον και στα αγαθά. Τα στοιχεία που έχουν παρασχεθεί φανερώνουν ότι, το 211, το 9 % των μονάδων ανώτερης βαθμίδας διέθετε εξωτερικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης το οποίο καταρτίστηκε από τις εντεταλμένες αρχές, το 6 % δεν διέθετε τέτοιο σχέδιο και το 4 % είχε απαλλαγεί από την υποχρέωση αυτή βάσει του άρθρου 11 παράγραφος 6. Συνεπώς, κατά μέσο όρο, το 93 % των μονάδων ανώτερης βαθμίδας είχε συμμορφωθεί μέχρι το τέλος του 211. Το ποσοστό αυτό αποτελεί περαιτέρω αύξηση σε σύγκριση με προηγούμενες περιόδους αναφοράς, κατά τις οποίες τα αντίστοιχα αριθμητικά στοιχεία ήταν 91 % το 28 και 68 % το 25. Ωστόσο, αναμένεται ότι η κατάσταση θα βελτιωθεί, ιδίως όσον αφορά την Τσεχική Δημοκρατία, τις Κάτω Χώρες και την Πορτογαλία, όπου καταρτίστηκαν εξωτερικά σχέδια έκτακτης ανάγκης για λιγότερο από το 8 % των μονάδων ανώτερης βαθμίδας. Σχήμα 4: Εξωτερικά σχέδια έκτακτης ανάγκης που καταρτίστηκαν το 25, το 28 και το % Εξωτερικά σχέδια έκτακτης ανάγκης που καταρτίστηκαν (%) AT BE BG CY CZ DE DK EE EL ES FI FR HU IE IT LT LU LV MT NL PL PT RO SE SI SK UK Δοκιμή και επανεξέταση των εξωτερικών σχεδίων έκτακτης ανάγκης Τα σχέδια έκτακτης ανάγκης πρέπει να επανεξετάζονται και να υποβάλλονται σε δοκιμή ανά μέγιστα διαστήματα τριών ετών. Μολονότι δεν είναι δυνατόν να πραγματοποιηθεί ακριβής στατιστική αξιολόγηση, διότι ορισμένα σχέδια υποβλήθηκαν σε δοκιμή περισσότερες της μιας φοράς ενώ άλλα καθόλου κατά την περίοδο αυτή, από τις απαντήσεις των κρατών μελών προκύπτει ότι περίπου το 73 % των υφιστάμενων εξωτερικών σχεδίων έκτακτης ανάγκης στην ΕΕ των 27 υποβλήθηκε σε δοκιμή μεταξύ του 29 και του 211. Το ποσοστό αυτό δείχνει αύξηση κατά 13 % σε σύγκριση με το αναφερθέν ποσοστό 6 % των σχεδίων που είχαν υποβληθεί σε δοκιμή για την περίοδο και είναι σημαντικά υψηλότερο EL 6 EL

7 από το αναφερθέν ποσοστό 4 % των σχεδίων που είχαν υποβληθεί σε δοκιμή κατά την περίοδο Παρά την αύξηση αυτή, υπάρχει σημαντική διακύμανση μεταξύ των κρατών μελών (από 1 % έως μόλις 14 % των σχεδίων έκτακτης ανάγκης υποβάλλονται σε δοκιμή). Απαιτούνται βελτιώσεις ιδίως στο Βέλγιο, την Τσεχική Δημοκρατία, την Ελλάδα, την Ιταλία, την Πορτογαλία και τη Σουηδία, όπου λιγότερο από το 5 % των εξωτερικών σχεδίων έκτακτης ανάγκης υποβλήθηκαν σε δοκιμή κατά την τελευταία τριετία. Σχήμα 5: Εξωτερικά σχέδια έκτακτης ανάγκης που υποβλήθηκαν σε δοκιμή κατά τις τρεις τελευταίες περιόδους αναφοράς 1 Εξωτερικά σχέδια έκτακτης ανάγκης που υποβλήθηκαν σε 1 % δοκιμή (%) AT BE BG CY CZ DE DK EE EL ES FI FR HU IE IT LT LU LV MT NL PL PT RO SE SI SK UK Πληροφόρηση του κοινού Στα πρόσωπα που ενδέχεται να πληγούν σε περίπτωση μεγάλου ατυχήματος πρέπει να παρέχονται τακτικά πληροφορίες για τα μέτρα ασφάλειας και την απαιτούμενη συμπεριφορά σε περίπτωση ατυχήματος, δίχως να προηγείται σχετικό αίτημα. Η οδηγία δεν προσδιορίζει τους αρμοδίους. Η μέγιστη περίοδος ανανέωσης της πληροφόρησης του κοινού είναι πέντε έτη (μεγαλύτερη κατά δύο έτη από την περίοδο αναφοράς). Έτσι, στο ερωτηματολόγιο υπήρχε η ερώτηση για πόσες μονάδες υπήρξε πληροφόρηση κατά τη διάρκεια της περιόδου Δεν απάντησαν όλα τα κράτη μέλη για την περίοδο αυτή. Συνολικά, μεταξύ του 27 και του 212 το κοινό ενημερώθηκε για μονάδες, που αντιπροσωπεύουν περίπου το 87 % των μονάδων ανώτερης βαθμίδας Seveso, καθώς και αύξηση από 8 % το 28 και 72 % το 25. Ωστόσο, για αρκετά κράτη μέλη, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, η Ισπανία, το Λουξεμβούργο και οι Κάτω Χώρες, υπήρξε ελάχιστη ή και μηδενική παροχή πληροφοριών. Επιπλέον, τα αριθμητικά στοιχεία δεν παρέχουν πληροφορίες σχετικά με την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα των παρεχόμενων πληροφοριών. Σχήμα 6: Μονάδες για τις οποίες παρέχονται πληροφορίες στο κοινό 1 Οι αριθμοί άνω του 1 % οφείλονται στο ότι ορισμένα κράτη μέλη μπορεί να έχουν ερμηνεύσει την ερώτηση ως τον αριθμό των μονάδων για τις οποίες τα σχέδια έκτακτης ανάγκης υποβάλλονται σε δοκιμή κάθε έτος. EL 7 EL

8 % Μονάδες ανώτερης βαθμίδας για τις οποίες παρέχονται πληροφορίες στο κοινό (%) AT BE BG CY CZ DE DK EE EL ES FI FR HU IE IT LT LU LV MT NL PL PT RO SE SI SK UK Επιπλέον, το ερωτηματολόγιο ζητούσε πληροφορίες σχετικά με το ποιος είναι αρμόδιος για την πληροφόρηση του κοινού. Από τα στοιχεία που διαβιβάστηκαν προκύπτει ότι σε 1 κράτη μέλη αρμόδιες είναι οι αρχές και σε 14 κράτη μέλη οι φορείς εκμετάλλευσης, ενώ δύο κράτη μέλη ανέφεραν συναρμοδιότητα των φορέων εκμετάλλευσης και των αρμοδίων αρχών. Γενικά, οι αρμόδιοι για την πληροφόρηση του κοινού φορείς αναλαμβάνουν επίσης τις συναφείς δαπάνες. Σχήμα 7: Αρμόδιοι φορείς για την πληροφόρηση του κοινού (αριθμός κρατών μελών) Αρμόδιοι φορείς για την πληροφόρηση του κοινού (Αριθμός κρατών μελών) 2 1 Φορέας εκμετάλλευσης (AT, BG, CY, EE, DE, FI, HU, IE, LV, MT, SI, SK, UK και RO) ημόσια αρχή (BE, EL, FR, CZ, ES, DK, IT, NL, PT και SE) 1 14 Φορέας εκμετάλλευσης και αρχή (LT και PL) εν παρέχονται πληροφορίες (LU) Επιθεωρήσεις Κατά μέσο όρο, πραγματοποιήθηκαν επιθεωρήσεις στο 65 % των μονάδων ανώτερης βαθμίδας το 29 και το 21 και στο 66 % το 211. Το ποσοστό αυτό στην ουσία έχει EL 8 EL

9 παραμείνει αμετάβλητο σε σύγκριση με το 28, όταν ήταν 66 %, ή το 25 όταν ήταν 69 %. Επιθεωρήσεις σε μονάδες κατώτερης βαθμίδας πραγματοποιήθηκαν λιγότερο συχνά δεδομένου ότι, κατά μέσο όρο, διενεργήθηκαν σε ποσοστό 42 % των εν λόγω μονάδων το 29, 41 % το 21 και 43 % το 211. Αυτό αντανακλά το γεγονός ότι η υποχρέωση ετήσιων επιθεωρήσεων εφαρμόζεται μόνο στις μονάδες ανώτερης βαθμίδας, εκτός εάν έχει καθοριστεί πρόγραμμα επιθεωρήσεων για συγκεκριμένη μονάδα βασισμένο σε συστηματική εκτίμηση των κινδύνων μεγάλου ατυχήματος. Δεν υπάρχουν δεδομένα σχετικά με επιθεωρήσεις εγκαταστάσεων κατώτερης βαθμίδας για προηγούμενες περιόδους αναφοράς. Τα ετήσια στοιχεία δεν επιτρέπουν να συναχθούν σαφή συμπεράσματα, διότι η συχνότητα των επιθεωρήσεων συνδέεται με το πρόγραμμα επιθεωρήσεων και, ως εκ τούτου, ενδέχεται να μην είναι απαραίτητο να επιθεωρούνται όλες οι εγκαταστάσεις κάθε έτος. Ωστόσο, έπειτα από λεπτομερή ανάλυση των πληροφοριών που διαβίβασαν τα κράτη μέλη διαπιστώθηκε ότι η κάλυψη όσον αφορά τις επιθεωρήσεις στις μονάδες ανώτερης βαθμίδας μπορεί να χρειαστεί να αυξηθεί σε πολλά κράτη μέλη, μεταξύ των οποίων η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία και η Σουηδία, όπου λιγότερο από το 5 % των μονάδων ανώτερης βαθμίδας επιθεωρήθηκαν κατά την τελευταία περίοδο αναφοράς. Σχήμα 8: Ποσοστό (%) των μονάδων στις οποίες διενεργήθηκε επιθεώρηση το 25, το 28 και το % Μονάδες ανώτερης βαθμίδας στις οποίες διενεργήθηκε επιθεώρηση (%) AT BE BG CY CZ DE DK EE EL ES FI FR HU IE IT LT LU LV MT NL PL PT RO SE SI SK UK Χρήση μέσων αναγκαστικής εκτέλεσης Όλα τα κράτη μέλη περιέλαβαν στην έκθεσή τους στοιχεία σχετικά με τη χρήση μέσων αναγκαστικής εκτέλεσης σε περίπτωση παράβασης της νομοθεσίας. Εφαρμόστηκαν μέσα αναγκαστικής εκτέλεσης σε περιπτώσεις. Το συνηθέστερο μέσο είναι η προειδοποιητική επιστολή (για βελτίωση, συμμόρφωση, απλή προειδοποίηση κ.λπ.), ακολουθούμενη από τις γραπτές εντολές, τις εντολές συμμόρφωσης και τα διοικητικά πρόστιμα. Σημειώθηκε πολύ περιορισμένη εφαρμογή της απαγόρευσης λειτουργίας (38 περιπτώσεις) και δεν αναφέρθηκαν ποινικές διαδικασίες. Πίνακας 1: Χρήση μέσων αναγκαστικής εκτέλεσης που αναφέρθηκαν από τα κράτη μέλη για τα έτη EL 9 EL

10 Κατηγορία μέσων Αριθμός χρήσεων που αναφέρθηκαν Κράτη μέλη που ανέφεραν μέσα αυτής της κατηγορίας Σύνολο περιόδο υ Προειδοποίηση βελτίωσης / Προειδοποίηση συμμόρφωσης Γραπτές εντολές / Εντολές συμμόρφωσης Διοικητικό πρόστιμο Διαδικασίες επί παραβάσει (γενικά) BE, BG, CY, DE, DK, EE, ES, FR, IE, IT, LT, LU, LV, NL, PL, PT, RO, SI, UK BE, BG, CY, DE, DK, EE, ES, FR, IT, LT, LV, NL, PL, PT, RO, SE, SI, UK AT, BE, BG, CZ, DE, EE,ES, FI, FR, HU, IE, IT, LT, LV, NL, PL, PT, RO, SI, SK BE, BG, CY, CZ, DE, EE, ES, FR, LV, MT, NL, PL, PT, RO, SI, UK Προφορική προειδοποίηση BE, CY, DK, RO, SI, UK Απαγόρευση λειτουργίας Ποινικές διαδικασίες (φυλάκιση) AT, BE, BG, CY, CZ, DE, DK,ES, FI, HU, IT, LT, LU, LV, MT, NL, PL, PT, RO, SE, SI, SK, UK BE, DE, EE, FR, IT, NL, PL, PT, UK ΣΤΑΤΙΣΤΙΚΕΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΠΡΟΕΡΧΟΜΕΝΕΣ ΑΠΟ ΤΟ EMARS Ο αριθμός μεγάλων ατυχημάτων είναι ο κύριος δείκτης μέτρησης των επιδόσεων της οδηγίας, σκοπός της οποίας είναι η πρόληψη τέτοιων ατυχημάτων. Τα κράτη μέλη είναι υποχρεωμένα να δηλώνουν στο emars σύστημα αναφοράς μεγάλων ατυχημάτων όλα τα μεγάλα ατυχήματα που πληρούν τα κριτήρια που αναφέρονται στο παράρτημα VI της οδηγίας Seveso. Μπορούν επίσης να αναφέρουν άλλα περιστατικά 11 (άλλα μεγάλα ατυχήματα που δεν πληρούν τα εν λόγω κριτήρια ή δεν καλύπτονται από την οδηγία Seveso, για παράδειγμα στον τομέα των μεταφορών) και παρ ολίγο ατυχήματα. Για την περίοδο 2-211, ο αριθμός των δηλώσεων σοβαρών ατυχημάτων παρέμεινε σχετικά σταθερός, με μέσο όρο 27 κατ έτος, παρά την αύξηση του αριθμού των εγκαταστάσεων που καλύπτονται από την οδηγία Seveso (3 % από το 29 έως το 211) 12. Λόγω της καθυστέρησης δήλωσης των ατυχημάτων, εξαιτίας ιδίως του χρόνου που απαιτείται για την ολοκλήρωση των νομικών διαδικασιών, καθώς και για την εκπόνηση και την έγκριση των εκθέσεων που Άλλα περιστατικά μπορεί να είναι μεγάλα ατυχήματα που δεν πληρούν τα κριτήρια του παραρτήματος VI ή ατυχήματα που δεν καλύπτονται από την οδηγία Seveso, για παράδειγμα τα ατυχήματα που σχετίζονται με τη μεταφορά. Δεν είναι δυνατόν να προσδιοριστεί η συνολική αύξηση από το 2, δεδομένου ότι κατά τις προηγούμενες περιόδους αναφοράς δεν αναφέρθηκαν στοιχεία σχετικά με τον αριθμό των μονάδων κατώτερης βαθμίδας. Ωστόσο, πρέπει να σημειωθεί ότι από το 25 ο αριθμός των μονάδων ανώτερης βαθμίδας έχει αυξηθεί κατά 25 %. EL 1 EL

11 καταχωρίζονται στη βάση δεδομένων emars, ενδέχεται οι στατιστικές για τα 3 τελευταία έτη να αυξηθούν και άλλο. Σχήμα 9: Αριθμός των μεγάλων ατυχημάτων που δηλώθηκαν στο emars 1 Αριθμός μεγάλων ατυχημάτων στην ΕΕ Τα ατυχήματα που δηλώθηκαν στη βάση δεδομένων είναι κυρίως μεγάλα ατυχήματα κατά την έννοια της οδηγίας Seveso. Αναφέρονται λιγότερα στοιχεία για παρ ολίγο ατυχήματα και άλλα περιστατικά. Τα κύρια κριτήρια που ενεργοποιούν τη δήλωση είναι: ποσοστό άνω του 5 % της οριακής ποσότητας των ενεχόμενων ουσιών, σωματικές βλάβες και υλικές ζημίες. Για κάθε έτος μεταξύ 2 και 211 καταχωρίστηκαν στη βάση δεδομένων περισσότερα ατυχήματα για τις μονάδες ανώτερης βαθμίδας απ ό,τι για τις μονάδες κατώτερης βαθμίδας (224 ατυχήματα στην ανώτερη βαθμίδα έναντι 43 στην κατώτερη και αναφορά 54 ατυχημάτων χωρίς προσδιορισμό ανώτερης ή κατώτερης βαθμίδας), γεγονός που αντικατοπτρίζει τους υψηλότερους κινδύνους των μονάδων ανώτερης βαθμίδας. Υπάρχει γενική τάση μείωσης των θανάτων και των τραυματισμών που αναφέρθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία. Ο συνολικός αριθμός των θανάτων μειώθηκε από 27 το 2 σε 9 το 21. Συγκεκριμένα, δεν σημειώθηκε κανένας θάνατος εκτός των εγκαταστάσεων από το 26. Ο συνολικός αριθμός των τραυματισμών μειώθηκε από 126 το 2 σε 23 το 21. Μεταξύ των επικίνδυνων φαινομένων που σχετίζονται με τα ατυχήματα που δηλώθηκαν στο emars, η έκλυση τοξικών ουσιών φαίνεται να είναι το συχνότερο, για κάθε έτος εκτός από το 22, το 23 και το 21, έτη κατά τα οποία σημειώθηκαν συχνότερα εκρήξεις και πυρκαγιές. Οι κύριες κατηγορίες σχετικών ουσιών είναι οι εξής: Τοξικές: 91 μεγάλα ατυχήματα Εξαιρετικά εύφλεκτες: 8 μεγάλα ατυχήματα Πολύ τοξικές: 53 μεγάλα ατυχήματα. Επτά τύποι δραστηριοτήτων ευθύνονται για περισσότερα από 1 περιστατικά κατά την περίοδο Οι δραστηριότητες «Μεταλλουργία», «Πετροχημική βιομηχανία / Διυλιστήρια πετρελαίου» και «Μεταποίηση χημικών προϊόντων εν γένει» παρουσιάζουν την υψηλότερη συχνότητα ατυχημάτων όσον αφορά τον αριθμό των ατυχημάτων ανά μονάδα. EL 11 EL

12 Πίνακας 2: Τύποι δραστηριοτήτων που ευθύνονται για περισσότερα από 1 περιστατικά κατά την περίοδο Αριθμός μονάδων Seveso Κοινοποιηθέντα περιστατικά Τύπος δραστηριότητας Συνολι κός αριθμό ς % 14 Μεγάλα ατυχήματα Παρ ο λίγον ατυχήμ ατα Άλλα περιστα τικά Σύνολο περιστα τικών % 15 Συχνότ ητα 16 Μεταποιητική βιομηχανία πλαστικών και ελαστικών ειδών Παραγωγή και αποθήκευση φυτοφαρμάκων, βιοκτόνων, μυκητοκτόνων Χονδρική και λιανική αποθήκευση και διανομή (πλην LPG) 368 3, ,8, , ,6 1, , ,5 Μεταλλουργία 78, ,9 7 Πετροχημική βιομηχανία / Διυλιστήρια πετρελαίου Μεταποίηση χημικών προϊόντων εν γένει (πλην των ανωτέρω) 238 2, , ,4 4,5 Άλλη δραστηριότητα 276 2, ,5 3,2 Αναφέρθηκε ότι επτά ατυχήματα είχαν διασυνοριακές επιπτώσεις. Διαπιστώθηκε ότι αποκομίστηκαν διδάγματα σε σχέση με περισσότερο από το 9 % των ατυχημάτων που δηλώθηκαν από το 2 έως το 211. Ωστόσο, σε πολλές περιπτώσεις η ποιότητα των πληροφοριών αυτών ήταν πολύ κακή. Πρόκειται για έναν τομέα του οποίου η Επιτροπή θα ενθαρρύνει τη βελτίωση κατά τα επόμενα έτη Πληροφορίες προερχόμενες από τις βάσεις δεδομένων emars και SPIRS. Αριθμός μονάδων (για τον τύπο δραστηριότητας) σε σύγκριση με τον συνολικό αριθμό των μονάδων Seveso που αναφέρονται στο SPIRS (9.449 αναφερόμενες μονάδες). Ποσοστό που εκφράζει τον αριθμό των περιστατικών (για τον τύπο δραστηριότητας) σε σύγκριση με τον συνολικό αριθμό των περιστατικών που αναφέρθηκαν για την περίοδο 2 έως 211 (356 περιστατικά). Συχνότητα που εκφράζεται ως ποσοστό των περιστατικών (για τον τύπο δραστηριότητας) σε σύγκριση με το ποσοστό των μονάδων (για τον ίδιο τύπο δραστηριότητας). EL 12 EL

13 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ ΚΑΙ ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΗ ΠΟΡΕΙΑ Από την ανωτέρω ανάλυση επιβεβαιώνεται ότι η οδηγία λειτουργεί ομαλά και ότι η εφαρμογή της στα κράτη μέλη έχει βελτιωθεί ουσιαστικά κατά τις δύο τελευταίες περιόδους αναφοράς. Κατά τα τελευταία δέκα έτη, παρά τη σημαντική αύξηση του αριθμού των εγκαταστάσεων που οφείλεται κυρίως στην προσχώρηση νέων κρατών μελών στην ΕΕ, ο αριθμός των μεγάλων ατυχημάτων παρέμεινε σχετικά σταθερός, με μέσο όρο 27 δηλώσεις μεγάλων ατυχημάτων ανά έτος. Η σημαντική μείωση του αριθμού των θανάτων και των τραυματισμών που αναφέρθηκαν κατά την τελευταία δεκαετία είναι πολύ ενθαρρυντική. Η πρακτική εφαρμογή και επιβολή της οδηγίας Seveso II βελτιώθηκε περαιτέρω στους περισσότερους τομείς, ειδικότερα δε οι φορείς εκμετάλλευσης συμμορφώνονται σε μεγάλο βαθμό με τις απαιτήσεις σχετικά με τις εκθέσεις ασφάλειας και τα εσωτερικά σχέδια έκτακτης ανάγκης. Εντούτοις, χρειάζεται ακόμη να καταβληθούν προσπάθειες σε ορισμένους τομείς σε διάφορα κράτη μέλη, ιδίως όσον αφορά την κατάρτιση και τη δοκιμή εξωτερικών σχεδίων έκτακτης ανάγκης και την πληροφόρηση του κοινού. Επιπλέον, είναι σχετικά υψηλός ο αριθμός των μονάδων που δεν επιθεωρούνται σε ένα δεδομένο έτος (περίπου το 34 % των μονάδων ανώτερης βαθμίδας), πράγμα που απαιτεί διορθωτικά μέτρα. Οι διαπιστώσεις που καλύπτουν την προηγούμενη περίοδο αναφοράς 17 ελήφθησαν υπόψη από την Επιτροπή κατά την επανεξέταση της οδηγίας Seveso II, που οδήγησε στην έκδοση της οδηγίας Seveso III 212/18/ΕΕ 18. Η νέα οδηγία ενισχύει το δικαίωμα επαρκούς πληροφόρησης του κοινού, καθιστώντας ορισμένες διατάξεις εφαρμοστέες και στις μονάδες κατώτερης βαθμίδας. Περιλαμβάνει λεπτομερείς κανόνες για την εξασφάλιση της διεξαγωγής επαρκών διαβουλεύσεων με το κοινό σχετικά με επιμέρους έργα και θεσπίζει αυστηρότερες διατάξεις σχετικά με τις επιθεωρήσεις. Συνεπώς αναμένεται ότι η συμμόρφωση με την οδηγία Seveso ΙΙΙ θα συμβάλει στις αναγκαίες βελτιώσεις που επισημαίνονται στην παρούσα έκθεση. Η Επιτροπή θα παρακολουθεί στενά την πρόοδο στα ζητήματα αυτά και θα συνεχίσει να παρέχει συνδρομή στα κράτη μέλη ώστε να βελτιώσουν περαιτέρω το επίπεδο των επιδόσεών τους, μέσω διαφόρων δραστηριοτήτων υποστήριξης και μέτρων επιβολής, ανάλογα με την περίπτωση Έγγραφο Ε(21) 5422 τελικό ΕΕ L 197 της , σ. 1. EL 13 EL

14 Κράτο ς μέλος Ανώτε ρη βαθμί δα 211 Ανώτερ η βαθμίδα 28 Ανώτερ η βαθμίδα 25 εν έχει ακόμη υποβληθεί έκθεση ασφάλειας 211 εν έχει ακόμη εκπονηθεί εσωτερικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης 211 εν έχει ακόμη εκπονηθεί εξωτερικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης 211 εν έχει ακόμη εκπονηθεί εξωτερικό σχέδιο έκτακτης ανάγκης 28 Υποβληθέ ντα σε δοκιμή εξωτερικά σχέδια έκτακτης ανάγκης Υποβληθέν τα σε δοκιμή εξωτερικά σχέδια έκτακτης ανάγκης Πληροφόρη ση του κοινού Πληροφόρησ η του κοινού Επιθεωρηθείσε ς μονάδες ανώτερης βαθμίδας 211 Επιθεωρηθείσες μονάδες ανώτερης βαθμίδας 28 AT BE BG CY CZ DE DK EE EL ES FI FR HU IE IT LT LU LV MT NL PL EL 14 EL

15 PT RO SE SI SK UK ΕΕ EL 15 EL