Διατυπώνοντας μαθησιακούς στόχους:

Transcript

1 Ακαδημαϊκό έτος : Γ έτος, εαρινό εξάμηνο Μάθημα: Σχεδιασμός και Εφαρμογή Εκπαιδευτικών Δραστηριοτήτων για το Νηπιαγωγείο Ι Διατυπώνοντας μαθησιακούς στόχους: πώς ορίζονται, πώς διατυπώνονται και γιατί; Αγγελική Βελλοπούλου, ΕΔΙΠ, ΤΕΕΑΠΗ, Παν/μίου Πατρών, avello@upatras.gr

2 Προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα Μετά το τέλος της σημερινής εισήγησης θα είστε σε θέση: να αναγνωρίζετε τη χρησιμότητα κατάλληλης διατύπωσης στόχων να εντοπίζετε τα επιμέρους στοιχεία που περιλαμβάνει ένας στόχος ς( (περιεχόμενο, ρ χ μ συμπεριφορά ρ παιδιού,, πλαίσιο ήμ μέσον) ) να διακρίνετε ως προς το επίπεδο γενίκευσης τους όρους: σκοπός/επιδίωξη/στόχος να συγκρίνετε τα ρήματα διατύπωσης των στόχων ως προς την καταλληλότητά τους (αξιολογήσιμα, συναφή με το γνωστικό περιεχόμενο, που αφορούν συμπεριφορές) να ελέγχετε διατυπώσεις στόχων ως προς τη σαφήνεια, τη συνάφεια,, τη δυσκολία,, να εντοπίζετε σχετικά προβλήματα και να επιχειρείτε να τα διορθώνετε.

3 Πριν ξεκινήσουμε Σκεφτείτε και σημειώστε: Πιστεύετε ότι έχετε κάποιες δυσκολίες σχετικά με τους στόχους; Αν ναι ποιες είναι αυτές; 10 ατομικά ή με τον/την διπλανό/νή σας

4 Δομή παρουσίασης Χρησιμότητα στόχων Διακρίσεις Προσδιορισμοί Οι στόχοι έχουν τη δική τους ιστορία Διατύπωση μαθησιακών/διδακτικών στόχων Συχνά λάθη & στρατηγικές ελέγχου & διόρθωσης

5 Χρησιμότητα στόχων για τη διδασκαλία: Σε επίπεδο σχεδιασμού Σε επίπεδο αξιολόγησης Επίσημο ΠΣ ΠΣ που θα διδαχθεί ΠΣ που διδάσκεται δ ό δ ί λ ό ό Ο εκπαιδευτικός δημιουργεί το «αναλυτικό πρόγραμμα της τάξης» σε επίπεδο σχεδιασμού και σε επίπεδο υλοποίησης.

6 Σε επίπεδο σχεδιασμού: προσδιορίζει το μετασχηματισμό του αντικειμένου/ περιεχομένου προς διδασκαλία σε διδακτικό (2 ο επίπεδο διδακτικού μετασχηματισμού) προσδιορίζει μεθοδολογικές επιλογές Πώς θα το (περιστάσεις επεξεργασίας κάποιας έννοιας, διδάξω; προϋποθέσεις συνθήκες) συνθήκες) φανερώνει απόψεις των εκπαιδευτικών Γιατί; για τη μάθηση και διδασκαλία, το ρόλο του εκπαιδευτικού και του μαθητή Τι θα διδάξω; προσδιορίζει κατά συνέπεια τα προαπαιτούμενα σε επίπεδο γνώσεων ή/και δεξιοτήτων Τι πρέπει να ξέρει ο μαθητής;

7 Σε επίπεδο αξιολόγησης προσδιορίζει: το είδος των δεδομένων που θα συλλεχθούν για να αξιολογηθεί η διδακτική παρέμβαση συχνά και τις συνθήκες ή/και τα κριτήρια επίτευξης του στόχου Τι & πώς θα αξιολογήσω;

8 Διακρίσεις Προσδιορισμοί: Σκοποί μάθησης ή/και διδασκαλίας: προτάσεις που δηλώνουν σε γενικό επίπεδο τις προθέσεις και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα ενός ιδρύματος, προγράμματος ή κάποιας μαθησιακής περιοχής

9 Η παιδεία αποτελεί βασικήν αποστολήν του Κράτους, έχει δε ως σκοπόν την ηθικήν, επαγγελματικήν και φυσικήν αγωγήν των Ελλήνων, την ανάπτυξιν της εθνικής και θρησκευτικής συνειδήσεως και την διάπλασιν αυτών ως ελευθέρων και υπευθύνων πολιτών (Σκοπός της παιδείας σύμφωνα με το Σύνταγμα) Σκοπός του Νηπιαγωγείου είναι να βοηθήσει τα νήπια να αναπτυχθούν σωματικά, συναισθηματικά, νοητικά, και κοινωνικά στα πλαίσια που ορίζει ο ευρύτερος σκοπός της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας εροβάθ εκπαίδευσης (ΔΕΠΠΣ)

10 Επιδιώξεις: προτάσεις που δηλώνουν σε πιο ειδικό επίπεδο τις προθέσεις και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα ενός ιδρύματος, προγράμματος ή κάποιας μαθησιακής περιοχής, εξειδικεύουν το σκοπό «Ικανότητες όπως η επίλυση προβλήματος, η επεξεργασία δεδομένων, η ανάλυση και σύνθεση, ο συστηματικός συλλογισμός, οι εκτιμήσεις, οι προβλέψεις και οι γενικεύσεις [ ] θεωρούνται κρίσιμες για τους μελλοντικούς πολίτες κι επιδιώκεται να αναπτυχθούν στα περισσότερα σύγχρονα προγράμματα σπουδών των Μαθηματικών.»» (ΠΣ 2014)

11 Στόχοι: προτάσεις που δηλώνουν σε πολύ ειδικό και συγκεκριμένο επίπεδο τις προθέσεις και τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, εξειδικεύουν και μεταφράζουν τους σκοπούς και επιδιώξεις σε δδ διδακτικό σχεδιασμό Να αναγνωρίζουν απλά συμμετρικά δισδιάστατα σχήματα με άξονες συμμετρίας, και να τα περιγράφουν στους συμμαθητές τους προκειμένου να παίξουν ένα ομαδικό παιχνίδι σχηματισμού εικόνων

12 Αν σκεφτούμε τους όρους σε επίπεδο γενίκευσης: ΣΤΟΧΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΣΤΟΧΟΙ ΣΚΟΠΟΣ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΣΤΟΧΟΙ ΕΠΙΔΙΩΞΕΙΣ ΣΤΟΧΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

13 Οι στόχοι έχουν τη δική τους ιστορία: Πριν την ταξινομία του Bloom «διδακτικοί στόχοι» (teaching objectives): εστίαση στον δάσκαλο (δασκαλοκεντρική) και στο γνωστικό αντικείμενο (γνωσιοκεντρική) Από τη δεκαετία του 60 η ταξινομία των εκπαιδευτικών στόχων (Bloom s Taxonomy), οι «αντικειμενικοί στόχοι» και τα «προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα» (expected learning outcomes): εστίαση στο μαθητή και σε πιο ολιστική μορφή εκπαίδευση Μαθησιακοί στόχοι (learning objectives), δδ διδακτικοί στόχοι (συνολικά για τη διδασκαλία)

14 Ακατάλληλα ρήματα να γνωρίσει, να μάθει, να κατανοήσει, να καταλάβει, να εμβαθύνει, να προσεγγίσει, να μυηθεί, να προσέξει, να εσωτερικεύσει, να οικειοποιηθεί, να προβληματιστεί, να ευαισθητοποιηθεί θ Δεν είναι κατάλληλα για διατύπωση μαθησιακών στόχων, επειδή δεν είναι αξιολογήσιμα μετρήσιμα. Μπορεί να αξιοποιηθούν για δηλώσεις διδακτικών επιδιώξεων/σκοπών (προθέσεων).

15 Τα προσδοκώμενα μαθησιακά αποτελέσματα Είναι δηλώσεις που προσδιορίζουν τι θα γνωρίζουν ή τι θα είναι σε θέση να κάνουν οι μαθητές/εκπαιδευόμενοι, ως αποτέλεσμα (end behavior) της συμμετοχής τους στις εκπαιδευτικές δραστηριότητες ή προγράμματα (γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις). Σε πολλά αναλυτικά προγράμματα εκτός από το επίπεδο δραστηριοτήτων, διατυπώνονται και σε επίπεδο ενοτήτων των μαθησιακών περιοχών, συγκεκριμενοποιώντας τους σκοπούς/επιδιώξεις κάθε περιοχής ή διδακτικού αντικειμένου. (Mager, 1975)

16 Τι να θυμάμαι; Στόχος απαραίτητος για το σχεδιασμό και την αξιολόγηση Συμπεριφορά μετρήσιμος/αξιολογήσιμος Ρήματα ενεργητικής φωνής κατάλληλα ακατάλληλα Γνώσεις δεξιότητεςστάσεις Στο στόχο προσδιορίζεται το τι, αλλά και οι συνθήκες, το πώς Να μην ξεχάσω την ουσία, το σημαντικό, το σκοπό του ΠΣ, τις επιδιώξει της μαθησιακής περιοχής, την προτεραιότητα στο μαθητή

17 Μαθησιακοί στόχοι (learning objectives) ή διδακτικοί στόχοι (συνολικά για τη διδασκαλία) Συνήθως χρησιμοποιούνται αυτοί οι δύο όροι στα κείμενα των Προγραμμάτων Σπουδών για το νηπιαγωγείο γ ή στα κείμενα που αφορούν εκπαιδευτικές δραστηριότητες/προγράμματα για παιδιά αυτής της ηλικίας.

18 Κατάλληλη διατύπωση μαθησιακών/διδακτικών στόχων Το περιεχόμενο! Αυτό που θέλω να διδάξω! Να + ρήμα (ενεργητικής φωνής) που φανερώνει συμπεριφορά (γνώσεις, δεξιότητες, στάσεις) + συνθήκες/περιστάσεις υπό τις οποίες θα πραγματοποιείται η αναμενόμενη συμπεριφορά του μαθητή (έτσι δηλώνουμε και στοιχεία της διδακτικής μεθοδολογίας κατά την υλοποίηση της δραστηριότητας) [+ κριτήρια για την αξιολόγησης της επίτευξης ή όχι του στόχου (μπορεί να έχει ήδη αναφερθεί, όχι μηχανιστικά)]

19 συμπεριφορά περιεχόμενο περιστάσεις Παραδείγματα κριτήρια για την αξιολόγηση Να ταξινομήσει τις εικόνες τριών σπιτιών κατά ύψος/πλήθος ορόφων κολλώντας τις με κατάλληλη σειρά σε λευκό χαρτί, σχεδιάζοντας το περιβάλλον και δημιουργώντας ένα έργο μικτής τεχνικής (κολάζ και σχέδιο). Να επιλέξει από διάφορα αντικείμενα τους μαγνήτες και τα μαγνητιζόμενα αντικείμενα για να κατασκευάσει ένα γλυπτό, το οποίο θα διατηρεί τη φόρμα του όταν το μετακινούν τραβώντας το (π.χ. πάνω στο τραπέζι, στο δάπεδο).

20 Συχνά λάθη & στρατηγικές ελέγχου/ διόρθωσης Ο στόχος διατυπώνεται σε πολύ γενικό επίπεδο, επομένως δεν είναι αξιολογήσιμος Ελέγχω το ρήμα 1 ον είναι κατάλληλο συγκεκριμένο; 2 ον αποδίδει τη συμπεριφορά των νηπίων σε σχέση με το περιεχόμενο της διδασκαλίας; 1/4

21 Συχνά λάθη & στρατηγικές ελέγχου/ διόρθωσης Αντί για τον στόχο διατυπώνεται συνοπτικά η δραστηριότητα Ελέγχω το ρήμα 1 ον αποδίδει τη συμπεριφορά των νηπίων σε σχέση με το περιεχόμενο της διδασκαλίας; 2 ον είναι το πρώτο ρήμα της πρότασης; (π.χ. μετά το ΝΑ, γιατί έτσι θα φανεί ότι το κέντρο βάρους δίνεται σε αυτό) 2/4

22 Συχνά λάθη & στρατηγικές ελέγχου/ διόρθωσης Ο στόχος είναι πολύ δύσκολος μη εφικτός Ελέγχω τα προαπαιτούμενα (τι πρέπει να γνωρίζει ήδη το παιδί) είναι στο επίπεδό τους; το έχουν διδαχθεί; 3/4

23 Συχνά λάθη & στρατηγικές ελέγχου/ διόρθωσης Ο στόχοςδεν είναι συναφής με το περιεχόμενο ή δεν υλοποιείται στη συγκεκριμένη δραστηριότητα Ελέγχω το περιεχόμενο που επέλεξα, το περιεχόμενο στη διατύπωση του στόχου και συγκεκριμένα στο ρήμα, εντοπίζω το σημείο ακριβώς στην περιγραφή της δραστηριότητας κατά το οποίο θα υλοποιηθεί ο στόχος. 4/4

24 Σύνοψη: συχνά λάθη & έλεγχος Ο στόχος διατυπώνεται σε πολύ γενικό επίπεδο, επομένως δεν είναι αξιολογήσιμος (ΡΗΜΑ) Αντί για τον στόχο διατυπώνεται συνοπτικά η δραστηριότητα (ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ) Είναι πολύ δύσκολος μη εφικτός (ΠΡΟΑΠΑΙΤΟΥΜΕΝΑ) Δεν είναι συναφής με το περιεχόμενο ή δεν υλοποιείται στη συγκεκριμένη δραστηριότητα (ΡΗΜΑ+ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ+ΣΕ ΠΟΙΟ ΣΗΜΕΙΟ ΤΗΣ ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑΣ ΥΛΟΠΟΙΕΙΤΑΙ)

25 Τώρα που ολοκληρώσαμε και μετά από τις ασκήσεις που κάναμε Σκεφτείτε και σημειώστε: Οι δυσκολίες που πιστεύατε ότι είχατε πριν το μάθημα,, σχετικά με τους στόχους, ήταν πράγματι αυτές; Αν άλλες, ποιες; Πιστεύετε ότι θα σας διευκολύνει το συγκεκριμένο μάθημα να ξεπεράστε σε κάποιο βαθμό ορισμένες σχετικές δυσκολίες; Ποιες, τι πρέπει να κάνετε; 10 ατομικά ή με τον/την διπλανό/νή σας

26 Βιβλιογραφία Βρεττός, Γ. & Καψάλης, Α. (1997). Αναλυτικό Πρόγραμμα: σχεδιασμός αξιολόγηση αναμόρφωση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Duffy, B. (2010). The early years curriculum. Στο G. Pugh & B. Duffy (eds.) Contemporary issues in the early years. Los Angeles: Sage, Krathwohl, D.R. (2002). A Revision of Bloom's Taxonomy: An Overview, Theory Into Practice, 41 (4), ( Καμπεζά, Μ. (2016). Οι διδακτικοί δ στόχοι στην εκπαιδευτική ήδιαδικασία. δ Στο Σ. Αυγητίδου, Μ. Τζεκάκη & Β. Τσάφος (επιμ.) Οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί παρατηρούν, παρεμβαίνουν και αναστοχάζονται: προτάσεις υποστήριξης της πρακτικής τους άσκησης. Αθήνα: Gutenberg, Καμπεζά, Μ. (2016). Σχεδιασμός και οργάνωση δραστηριοτήτων. Στο Σ. Αυγητίδου, Μ. Τζεκάκη & Β. Τσάφος (επιμ.) Οι υποψήφιοι εκπαιδευτικοί παρατηρούν, παρεμβαίνουν και αναστοχάζονται: προτάσεις υποστήριξης της πρακτικής τους άσκησης. Αθήνα: Gutenberg, Mager, R.F. (2000). Διδακτικοί στόχοι και διδασκαλία. Θεσσαλονίκη: Αφοί Κυριακίδη. Murtonen, M., Gruber, H., & Lehtinen, E. (2017). The return of behaviourist epistemology: A review of learning outcomes studies, Educational Research Review, 22, ( Sideeg, A. (2016). Bloom s Taxonomy, Backward Design, and Vygotsky s Zone of Proximal Development in Crafting Learning Outcomes, International Journal of Linguistics, 8 (2), (

27 Τώρα διαθέτετε εργαλεία, που αν τα εφαρμόσετε θα διευκολυνθείτε στη διαδικασία κατάλληλης διατύπωσης των στόχων ή/και διόρθωσής τους. Προσπαθήστε να εφαρμόσετε τους ελέγχους αυτούς στα πλαίσια των εργασιών στα εργαστήρια Πρακτικής Άσκησης, κατά τη συμπλήρωση των εντύπων. Ευχαριστώ για την προσοχή και τη συμμετοχή σας. Καλή συνέχεια!