The city of Tehran as one of the largest and most important cities, due to the geographic location of this

Transcript

1 ی ارزیاب در اره دمعی چن ری تصمیمگی ای روشه رد کارب کید تأ با زلزله برابر در شهری کن مسا آسیبپذیری E - VIKOR روش بر تهران شهرداری 9 هی منطق موردی: هی مطالع گروهژئومورفولوژی دانشگاهخوارزمی تهران ایران. علیاحمدآبادی:استادیار کیمیاقاسمی*:عضوباشگاهپژوهشگرانجوانونخبگان دانشگاهآزاداسالمیواحدتهرانشمال تهران ایران a.ghasemi@modares.ac.ir دریافت: 94/8/9 تاریخ پذیرش: 95/5/7 تاریخ چکیده ساختمانی و جمعیتی شدید تمرکز و آن اطراف در فعال لهای گس وجود علت به کشور شهرهای گترین بزر از یکی هی بهمنزل تهران ار تهران شهرداری 9 منطقهی مسکونی پهنههای اعظم بخش اینکه به توجه با است. احتمالی زلزلهی از باالیی آسیبپذیری معرض در منطقهی هی بهمنزل منطقه این ری گسل به نزدیکی نیز و یدهد م تشکیل ناپایدار و یدوام ب مصالح کاربرد با و نفوذناپذیر ریزدانه پالکهای و اطالعاتی پایگاه بر مبتنی شهای رو به توجه با شده عآوری جم اطالعات تحلیل و تجزیه و تحقیق روش است. شده انتخاب مطالعه مورد ساختمانی مصالح معیارهای میپذیرد. صورت جغرافیایی اطالعات سیستم رویکرد بر مبتنی مافزارهای نر و E-VIKOR مدل از هگیری بهر انجام برای بلوک در ساختمان قرارگیری وضعیت و یها کاربر سازگاری جمعیت ترا ابنیه کیفیت طبقات تعداد ساختمان قدمت گونهای به است. آسیبپذیر زلزله برابر در تهران شهرداری 9 منطقهی مساکن داد نشان تحقیق نتایج گرفتند. قرار استفاده مورد پژوهش 57 0/64 ترتیب به را خیلی و آسیبپذیری سطوح مساحت میزان های لرز بپذیری آسی هبندی پهن هی نقش که 6 با بپذیری آسی طبقهی و بیشترین هی منطق مساحت از درصد 4 گرفتن بر در با هی طبق داد. نشان 7/88 و 6/68 رویکرد با خیلی و بپذیری آسی با مناطق به شهری مدیریت توجه لزوم بنابراین دارند. را وسعت ترین 9 منطقهی مساحت از درصد میگردد. احساس بحران مدیریت E-VIKOR مدل تهران شهرداری 9 منطقهی زلزله بپذیری آسی کلیدی: ههای واژ 0 شماره بهاروتابستان 95 Application of multi-criteria decision making in evaluation the seismic vulnerability of urban housing with emphasis on E- VIKOR Case Study: Region 9 of Tehran E - VIKOR ارزیابی در چندمعیاره تصمیمگیری روشهای کاربرد Ali Ahmadabadi, Kimia Ghasemi* Abstract The city of Tehran as one of the largest and most important cities, due to the geographic location of this city on several active faults and historical records of these faults activities can be said to face a massive earthquake in the near future. Thus, the 9th district of Tehran municipality, is selected as the study area. In this research, Extended VIKOR model is used to assess and analyze vulnerabilities in the study area, considering different earthquake intensities. Standards for building materials, old buildings, number of floors, building quality, population density, consistent user and position the building blocks were used in the study. The results showed that housing Tehran Municipality's District 9 is vulnerable to earthquakes. So that seismic vulnerability zoning map shows, the vulnerability of the area low, medium, high and very high in the order of 0.64, 57, 6.68 and 7.88, respectively. The middle vulnerable class, with 4 percent for the area, and the most vulnerable class with 6 percent across the region 9 to have the highest and lowest extent. So it is necessary be considered urban management in areas with high and very high vulnerability to crisis-management approach. Keywords: vulnerable, earthquake, 9th district of Tehran municipality, E-VIKOR model Assistant Professor, Department of Geomorphology, Kharazmi University, Tehran, Iran. Young Researchers and Elites Club, Islamic Azad University-North Tehran Branch, Tehran, Iran; a.ghasemi@modares.ac.ir

2 04 شماره تابستان و بهار 95 پژوهشی و علمی E - VIKOR ارزیابی در چندمعیاره تصمیمگیری روشهای کاربرد مقدمه سایر و شهری مجموعههای و شهر مکانگزینی بستر طبیعت تحمیل شهرها بر را شرایطی همواره که است انسانی فعالیتهای است طبیعی بالیای طبیعت در موجود مهای مفهو از یکی میکند. بشر میشود.... و آتشفشان توفان گردباد زلزله سیل شامل که بوده مواجه تهدید این با خود ساختوسازهای و زندگی در همواره کاهش در سعی و کرده تجربه را حوادث گونه این تاریخ طول در و ][. است داشته آن مالی و جانی خسارتهای از جلوگیری و آثار هیمالیا آلپ کوهزایی مسیر در ایران کشور قرارگیری به توجه با مسئلهی به اصولی توجه ضرورت زلزله( وقوع مستعد )ربند 900 سالهای طی در که چرا است بدیهی امری بحران مدیریت دچار که است داشته قرار کشوری شش جزء سرزمین این 000 تا سوی از ][. است بوده زمینلرزه ع وقو از ناشی انسانی تلفات میالدی 00 سال در نیز ملل سازمان گزارش اساس بر دیگر تعداد در را نخست هی رتب جهان کشورهای بین در ایران کشور در را هها رتب باالترین از یکی و ریشتر 5/5 باالی شدت با زلزلههای این اثر در شده کشته افراد تعداد و زلزله از آسیبپذیری زمینهی زلزله ایران کشور در گزارش همین اساس بر است. داشته سانحه ][. داراست طبیعی سوانح بین در را غالب وجه سطحی معموال یدهد م روی ایران در که ههایی زلزل طرفی از زلزلهای ندرت به و هستند کیلومتر حدود و نرمال عمق با یا و زلزلهها این عمق چون یشود. م حادث کیلومتر 50 از بیش عمق به همچنین ]4[. میگردد فراوان خسارات موجب غالبا است توجه با که است امر این بیانگر ایران شهرهای جغرافیایی موقعیت همچنین و فرعی و اصلی لهای گس مسیر در شهرها قرارگیری به الزم پیشبینیهای ضرورت مختلف بریز آ حوضههای مسیر در اب ]5[. میشود احساس احتمالی زمینلرزههای و بها سیال برای و توسعه حال در کشورهای از یکی هی همثاب ب ما کشور این وجود نبود علت به طبیعی بالیای معرض در و زلزلهخیز متر مه همه از بروز زمینهی در پیش دهههای طی در الزم اقدام و برنامهریزی را سخت و هیاهو پر بسیار دورهای زلزله جمله از و طبیعی بالیای ]6[. است گذاشته سر پشت زا خاصی ههای گرو های لرز بپذیری آسی با ایران کشور مسلح غیر مصالح با عمومی نهای ساختما مانند توسازها ساخ شهری مراکز در قدیمی پرجمعیت ساختمانهای بنایی دههی در که بتنی ههای ساز و مسکونی منازل فرسوده تهای باف روبروست. برآوردهاند سر ضعیف طراحی و مصالح با 980 تا 960 ایران ملی کالبد طرح در گرفته انجام شهای پژوه به توجه با خطر با ههایی پهن به ایران کشور شهرسازی و مسکن وزارت توسط است شده تقسیم پایین و پایین نسبتا نسبتا باال بسیار پهنههایی در کشور شهرنشین جمعیت جمعیتی %50 لحاظ به که ]7[. است باال بسیار و باال باال نسبتا خطر دارای که میکنند زندگی گویای ایران در زلزله نسبی خطر پهنهبندی هی نقش عبارتی به محدودهی در کشور مسکونی مناطق اعظم بخش که است آن نسبتا خطر هی محدود در سرزمین تمام به قریب و باال نسبتا خطر کشور از کوچکی محدودهی در تنها و دارد قرار باال به رو نسبی خطر هویزه( و ماهشهر خمینی بندرامام خرمشهر )آبادان ]8[. است پایین زلزله و پرجمعیتترین از یکی همنزلهی ب تهران شهر مورد در در نفر 89 حدود در جمعیتی با کشور شهرهای مترین مه گسل چندین روی که شهر این جغرافیایی موقعیت و 90 سال گفت میتوان گسلها این فعالیت تاریخی سوابق و شده واقع فعال شد. خواهد مواجه عظیم زلزلهای با تهران دور چندان نه روزی که 9 منطقهی مسکونی پهنههای اعظم بخش اینکه به توجه با مصالح کاربرد با و نفوذناپذیر ریزدانه کهای پال را تهران شهرداری این ری گسل به نزدیکی نیز و یدهد م تشکیل ناپایدار و یدوام ب ]9[. است شده انتخاب مطالعه مورد منطقهی بهمنزلهی منطقه رد بپذیری آسی با ارتباط در متعددی یهای ارزیاب و تحلیلها فرزینپور است. گرفته انجام گوناگون تحقیقات قالب در زلزله برابر مختلف شهای بخ بپذیری آسی تعیین به پژوهشی در همکاران و دادهها پوششی تحلیل از استفاده با تهران شهرستان 0 منطقهی بررسی به خود پژوهش در اوهنو و ما ]0[. است پرداخته )DEA( با مسکونی محیط ایمنی وضعیت و مسکونی مناطق آسیبپذیری در سن ][. پرداختهاند چین شهرهای در زلزله خطر کاهش هدف فازی( )منطق مافزاری نر محاسبات روش یک اساس بر تحقیقی استانبول شهر موجود ساختمان 49 زلزلهی خطر ارزیابی به حال در آنچه بحث به خود پژوهش در کنسی ا ][. میپردازد زلزله خطر کاهش برای مسکن با ارتباط در باید آنچه و انجام خود پژوهش در همکاران و امینیان ][. میپردازد شود انجام همچون صهایی شاخ تحلیل و ترکیب محاسبه از استفاده با آتشنشانی ههای ایستگا از فاصله درمانی مراکز به دسترسی و بنزین پمپ از فاصله و موقت اسکان فضاهای به دسترسی را گرگان شهر بپذیری آسی میزان گاز فشار تقلیل ههای ایستگا مواجهه در Arc GIS مافزار نر از استفاده با و فازی مدل طریق از همکاران و علیآبادی فالح ]4[. دادهاند قرار بررسی مورد زلزله با برابر در را یزد فهادان هی محل تاریخی بافت بپذیری آسی میزان سیستم و )AHP( همراتبی سلسل تحلیل روش از استفاده با زلزله موسوی ]5[. دادهاند قرار ارزیابی مورد )GIS( جغرافیایی اطالعات حوزهی هی محدود در زمینلرزه وقوع خطر میزان همکاران و از استفاده با را خوزستان استان شرق شمال در واقع ایذه شهری قرار تحلیل و بررسی مورد AHP و WLC چندمعیاری مدلهای از استفاده با خود پژوهش در همکاران و بمانیان ]6[. دادهاند از خطرپذیری در شده شناخته مؤثر عوامل سلسلهمراتبی تحلیل رهش منطقهی از 5 ناحیهی خطرپذیری ههای نقش انواع زلزله آنها بر موجود یهای کاربر انطباق اساس بر و نموده تولید را تهران کاربری هریزی برنام هدایت و تغییر ههای گزین و الزامات هی ارائ به مطالعات ]7[. میپردازند زلزله از خطرپذیری کاهش برای زمین گرفته صورت زلزله برابر در بپذیری آسی با ارتباط در نیز دیگری ]8[ ایتالیا در لیگوریا منطقهی در شده انجام مطالعات است. از ههایی نمون ]0[ چین کشور در دیانگ شهر ]9[ بارسلون شهر استفاده با گرفته صورت مطالعات از یک هر که است مطالعات این

3 05 آسیبپذیری کاهش و ارزیابی در سعی روشهایی و لها مد از بر سعی نیز پژوهش این در دارد. شهر یک مختلف بخشهای و غیرمکانی و مکانی دادههای انواع هکارگیری ب با که است آن و جغرافیایی اطالعات مهای سیست در مربوط لهای تحلی انجام تحلیل و ارزیابی به بتوان چندمعیاره تصمیمگیری مهای سیست نموده ک زلزله برابر در 9( )منطقهی تهران شهر بپذیری آسی یک در طبیعی خطر این برابر در الزم یهای آمادگ کسب کنار در و طبیعی سوانح از ناشی بحرانهای مدیریت به سیستماتیک فرایند پرداخت. پژوهش روش محدودهی بهمنزلهی تهران 9 منطقهی پژوهش این برای اطالعات تحلیل و تجزیه است. شده انتخاب مطالعه مورد با و اطالعاتی پایگاه بر مبتنی شهای رو به توجه با شده عآوری جم زیر مراحل که است آمده دست به استفاده مورد مدل از بهرهگیری است: گرفته صورت تحقیق انجام منظور به بررسی و کشور از ج خار و داخل در شده انجام مطالعات ۱.۱ استفاده مورد روشهای و مدلها و آنها کار انجام چگونگی قبیل از ممیزی نیاز مورد اطالعات گردآوری و تهیه ۲.۲ طبقات تعداد جمعیت ترا ساختمان قدمت بنا کیفیت سازگاری و مصالح نوع بلوک در قرارگیری وضعیت ساختمانی کاربری با استفاده مورد مدل به ورود برای هها داد آمادهسازی ۳.۳ معیارها اهمیت و وزن تعیین برای ANP روش از استفاده )ANP( های فرایندتحلیلشبک تصمیمگیری شهای رو از یکی شبکه تحلیل فرایند سلسلهمراتبیAHP تحلیل فرایند هی هیافت توسع فرم و چندمعیاره از هها گزین و معیارها نها آ در که مسائلی حل برای روش این است. تحلیل و تجزیه فرایند در ][. میرود کار به نیستند مستقل هم تحلیل فرایند مانند نسبی اهمیت و مقادیر هگیری انداز های شبک انجام 9 تا طیف ک به و زوجی مقایسههای با سلسلهمراتبی است: زیر ح شر به ANP روش مراحل میشود. در که معیارهایی مرحله این در تحلیل: مدل ساخت همراه DEMATEL روش به و مؤثرند نهایی مگیری تصمی متصل یکدیگر به شدند مشخص متخصصان از نظرخواهی یدهند. م تشکیل را های شبک ساختار و یشوند م و معیارها تأثیر زوجی مقایسهی ماتریسهای تشکیل داخلی ارتباطات و شبکه باالتر سطوح گرفتن نظر در با زیرمعیارها دست به را عناصر وزن نها آ ک به بتوان تا یشوند م تشکیل بردار شد انجام کامل صورت به زوجی مقایسهی آنکه از پس آورد. کرده پیشنهاد را زیر روش ساعتی که یشود م محاسبه W وزن است: Aw = λmaxw : رابطهی است. A ماتریس ویژهی مقدار بزرگترین λ max آن در که n تعیین برای یشود. م نرمال α = wi از استفاده با w بردار i = استفاده معیارها وزن سازگاری شاخص از مقایسهها سازگاری میزان محاسبه زیر رابطهی از استفاده با شاخص این که میشود λ max n میشود: CI = n : رابطهی میشود. تأیید باشد 0/ از تر CI گر ا کل در در که زوجی هی مقایس اساس بر اولیه: ماتریس سوپر تشکیل هر نسبی وزن و ساخته ماتریس چند شد انجام قبل هی مرحل سوپر در حاصل نهای وز سپس یشود. م محاسبه ماتریس سیستم عناصر بین متقابل هی رابط که یشوند م وارد ماتریس یدهند. م نشان را سوپر ستون عناصر از آنکه برای وزنی: ماتریس سوپر تشکیل جمع و گرفته کتور فا نها آ نسبی وزن با متناسب اولیه ماتریس در یشود. م استاندارد ماتریس ستون هر شود برابر ستون از یک هر جمع که یآید م دست به جدیدی ماتریس نتیجه بود. خواهد برابر آن نهای ستو هی مرحل در حد: سوپرماتریس عمومی وزنی بردار هی محاسب عناصر تا یرسد م حدی توان به وزنی سوپرماتریس بعد این در شوند. برابر هم با آن سطری مقادیر و همگرا ماتریس یشود م همگرا زیر صورت به وزنی سوپرماتریس سطر جمع مورد :][ k limw : رابطهی شماره بهاروتابستان 95 E - VIKOR ارزیابی در چندمعیاره تصمیمگیری روشهای کاربرد k تحلیل برای E-VIKOR تحلیلی مدل کارگیری به ۴.۴ مطالعه. مورد محدودهی در شهری آسیبپذیری کامل طور به مدل این با تحقیق انجام چگونگی ادامه در میشود: تشریح E-VIKOR روش MADM چندشاخصهی مگیری تصمی لهای مد بین در شده تشکیل صهایی شاخ از اینکه به توجه با E-VIKOR روش شاخص یک نامطلوب مقادیر و هستند تعامل در یکدیگر با که این در شود پوشانده دیگر شاخص مطلوب مقادیر توسط میتواند است. گرفته قرار استفاده مورد پژوهش گیووی و زنگ نیان توسط بار اولین E-VIKOR روش چندمعیارهی بهینهسازی برای و است شده ارائه 00 سال در )واحدهای نامتناسب و متضاد معیارهای با پیچیده سیستمهای است. مناسب متفاوت( سنجش هیافته توسع مراحلاجرایروشویکور mگزینه و معیار n معیاره چند مگیری تصمی مسئله یک در اگر از استفاده با گزینه بهترین انتخاب منظور به باشد داشته وجود ][: است ذیل ح شر به روش مراحل روش این تصمیم ماتریس تشکیل. معیارها وزن بردار تعیین. منفی ایدئال و مثبت ایدئال نقطهی تعیین. هر برای )R( نارضایتی مقدار و )S( مطلوبیت مقدار محاسبهی 4. گزینه گزینه هر برای )Q( ویکور شاخص محاسبهی 5. S. و R و Q مقادیر اساس بر گزینهها کردن مرتب 6.

4 06 شماره تابستان و بهار 95 پژوهشی و علمی E - VIKOR ارزیابی در چندمعیاره تصمیمگیری روشهای کاربرد تشکیلماتریستصمیم همهی ارزیابی و گزینهها تعداد معیارها تعداد به توجه با صورت به تصمیم ماتریس مختلف معیارهای برای گزینهها میشود: تشکیل زیر رابطهی 4: هی رابط با رابطه در ( i =,,, (m گزینهیi عملکرد x Ij آن در که است. ( j =,,, n) j معیار کردنماتریستصمیم یمقیاس ب به مختلف ابعاد با معیارها میشود سعی مرحله این در تعریف زیر صورت به ماتریسF و شوند تبدیل بعد بی معیارهایی میشود: FF FF iiii 5: هی رابط FF = [ ] FF mm FF mmmm ماتریس: این در که X= XX XX mm XX mm XX mmmm FF = xxxxxx mmmmmm xxxxxx وزنمعیارها تعیینبردار در مختلف معیارهای اهمیت ضریب به توجه با مرحله این در میشود: تعریف وزن بردار روشANP از استفاده با تصمیمگیری 6: رابطهی WW = [ww,ww,,ww nn ] معیار هر برای موجود مقادیر میان از مقدار بدترین و بهترین تعیین از ترتیب به منفی و مثبت معیارهای برای مقدار F( j )* بهترین میشوند: محاسبه زیر روابط 7: رابطهی F j *=Max F ij F j *=Min F ij از ترتیب به منفی و مثبت معیارهای برای مقدار F( -j ( بدترین میشوند: محاسبه زیر روابط 8: رابطهی است. j معیار برای نظر مورد Wوزن j مقدار که باشد یک مساوی P پارامتر اگر توافقی هریزی برنام روش در میآید: دست به S i مقدار همان : رابطهی باشد مساوی P پارامتر گر ا توافقی برنامهریزی روش در میآید: دست به R i مقدار همان : رابطهی میشود: محاسبه زیر رابطهی به توجه با Q مقدار نهایت در و : رابطهی QQ ii = VV [ SS ii SS ii RR SS SS ]+(-V)[RR RR ] RR ii RR RR RR روابط: این در ) -^S_(i-) S^-)/( S^*-S( و ایدهآل حل از فاصله خ نر بیانکنندهی با پارامترV مقدار و است ایدئال ضد حل از فاصله خ نر هی بیانکنند توافق صورت در و 0/5 مساوی آرا کثریت ا با توافق میزان به توجه R i و S i از تابعی Q مقدار بود. خواهد 0/5 از تر آن مقدار پایین به ایدئال حل از فاصله مقادیر ترتیب به مقادیر این خود که بوده است. توافقی برنامهریزی در P و = =P ازای پژوهش قلمروی و محدوده LL (AAii ) =Max [ww jj ( FF jj FF iiii FF jj FFjj )] LL (AAii ) =Max [ww jj ( FF jj FF iiii FF jj FFjj )] RR =MinRR ii RR =MaxRR ii SS =Max SS ii SS =Min SS ii SS ii SS SS SS با منطقه این است شده واقع تهران غرب در 9 منطقهی بر بالغ جمعیتی مربع کیلومتر 9/6 به نزدیک وسعتی به شمال از منطقه این محدودهی است. داده جای خود در را نفر و فتح بزرگراه به جنوب از ج کر مخصوص بزرگراه و آزادی خیابان یادگار بزرگراه )امتداد شهیدان خیابان به شرق از زرند متری 45 با و میشود منتهی کن مسیل به غرب از و سادات خیابان امام( غرب در و جنوب از 8 شرق از 7 و 9 شمال از 5 و مناطق در که است محله 8 و ناحیه دارای منطقه این دارد. همسایگی این در خانوار تعداد و هاند گرفت قرار شهری هی محدود داخل ]4[. دارند سکونت ناحیه دو صها متغیرهاوشاخ طبقهبندی دسته دو در تحقیق این تأثیرگذار معیارهای معیارهای. گسل( از فاصله )شامل ساخت زمین. است: شده ساختمان قدمت بنا کیفیت جمعیت ترا )شامل انسانساخت نوع و بلوک در قرارگیری وضعیت طبقات تعداد کاربری سازگاری مورد هی منطق هی فاصل که میدهد نشان بررسیها مصالح(. F j- =Min F ij F j- =Max F ij و گزینهها تمام بین از j معیار مقدار بهترین F( *j ( روابط این در است. گزینهها تمام بین از j معیار مقدار بدترین F( -j ( )R( نارضایتی مقدار و مطلوبیت) s ( مقدار محاسبهی میشوند: محاسبه زیر روابط به توجه با R و مقادیرS 9: هی رابط nn FF jj FF iiii SS ii = WW jj FF jj FF jj jj= F j Fij RR ii =Max{w j F j Fj } 0: رابطهی

5 07 کد شاخص مطالعه مورد منطقهی موقعیت : تصویر کدام هر لرزهای بپذیری آسی میزان نتایج 8 تا تصاویر در علت به بنابراین است یکسان تهران هخیز زلزل لهای گس از مطالعه شده داده نشان نقشه یک صورت به نساخت انسا معیارهای از مدل در معیار این دادن دخالت از بخش این در نها آ یکسان تأثیر آسیبپذیری رده سه به دادهها نقشهها از کدام هر در است. در رفته کار به معیارهای همهی و شده صرفنظر استفاده مورد تصویر در که همانگونه هاند. شد تقسیم های لرز (. )جدول است بوده انسانساخت ع نو از مدل میزان یک به بنا کیفیت ع نو نظر از تقریبی طور به میشود دیده ]94 ]نگارندگان مطالعه مورد محدودهی در شهری مسکن آسیبپذیری تأثیرگذار معیارهای : جدول شاخص محدودهی وزن آسیبپذیری شدت شماره بهاروتابستان 95 E - VIKOR ارزیابی در چندمعیاره تصمیمگیری روشهای کاربرد بنا کیفیت نوساز مرمتی تخریبی ساختمان قدمت سال -0 سال 0-0 سال 0 از بیش کاربری سازگاری سازگار بیتفاوت ناسازگار 4 طبقات تعداد و 5 و 4 بیشتر و 6 5 بلوک در قرارگیری وضعیت منفرد گوشه وسط 6 جمعیت ترا 7 مصالح نوع چوب و خشت چوب و آجر خشت چوب و آجر آهن و آجر فلزی اسکلت بتنی اسکلت

6 رهش 9 منطقهی لرزهای آسیبپذیری پهنهبندی : تصویر بنا کیفیت حسب بر تهران رهش 9 منطقهی های لرز بپذیری آسی هبندی پهن : تصویر ساختمان قدمت حسب بر تهران رهش 9 منطقهی های لرز بپذیری آسی هبندی پهن 4: تصویر کاربری گاری ساز حسب بر تهران رهش 9 منطقهی لرزهای آسیبپذیری پهنهبندی 5: تصویر طبقات تعداد حسب بر تهران 08 شماره تابستان و بهار 95 پژوهشی و علمی E - VIKOR ارزیابی در چندمعیاره تصمیمگیری روشهای کاربرد رهش 9 منطقهی های لرز بپذیری آسی هبندی پهن 6: تصویر بلوک در قرارگیری وضعیت حسب بر تهران به تصویر در (. )تصویر شدهاند کنده پرا منطقه سطح در مساحت را باالتری آسیبپذیری ساختمانها سال 0 از بیش قدمت علت در کاربری سازگاری نظر از (. )تصویر یدهد م نشان منطقه کل در آسیبپذیری یها کاربر بودن سازگار باالی میزان علت به منطقه محدودی بخش در فقط یدهد م نشان را مساحت بیشترین درجهی یها کاربر بودن ناسازگار علت به منطقه غرب جنوب از رهش 9 منطقهی لرزهای آسیبپذیری پهنهبندی 7: تصویر جمعیت ترا حسب بر تهران اینکه به توجه با 5 تصویر در 4(. )تصویر است باال آسیبپذیری بیشترین هستند طبقه 6 از تر ساختمان طبقات تعداد بیشترین وضعیت نظر از 5(. )تصویر شدهاند کنده پرا و ردههای در میزان که است باالیی آسیبپذیری دارای منطقه کل بلوک در قرارگیری )تصویر است )وسط( منطقه در نها ساختما قرارگیری ع نو دلیل به بودن باال به توجه با شرق جنوب بخش جمعیت ترا نظر از 6(.

7 09 رهش 9 منطقهی های لرز بپذیری آسی هبندی پهن 8: تصویر ساختمانی مصالح نوع حسب بر تهران بخشها دیگر به نسبت را باالتری آسیبپذیری جمعیت ترا بودن پایین به توجه با منطقه غرب جنوب بخش و میدهد نشان ع نو نظر از 7(. )تصویر است تری بپذیری آسی دارای ترا و آهن و آجر مصالح بودن غالب به توجه با نیز ساختمانی مصالح باال و هی درج در بپذیری آسی نظر از منطقه در چوب و آجر 8(. )تصویر دارند قرار هها یافت و بحث شهرتهران هی 9 کنمنطق بپذیریمسا تحلیلآسی رهش 9 منطقهی کن مسا بپذیری آسی پهنهبندی برای گرفته کار به معیارهای نسبی بیان برای ابتدا زلزله برابر در تهران وزندهی منظور به شد تعیین آنها نسبی وزن تحقیق در شده تخصصی هی دور با مرتبط کارشناس 0 نظر از تأثیرگذار معیارهای مافزار نر ANP روش چارچوب در سپس گردید هگیری بهر محاسبهی و کارشناس نظرات تحلیل Decisionبرای Super کد مسکن آسیبپذیری تأثیرگذار معیارهای امتیازدهی : جدول ANP مدل از استفاده با زلزله برابر در شهری معیارها جمعیت ترا مصالح نوع طبقات تعداد سازگاری قرارگیری بنا کیفیت بنا عمر گسل از فاصله وزن در گرفت. قرار استفاده مورد ( شمارهی )جدول معیار هر وزن S j معیارها از یک هر برای آمده دست به اوزان از استفاده با ادامه محاسبه ششناسی رو بخش در شده عنوان دوم گام طبق R j و شد. زلزله برابر در شهری مسکن بپذیری آسی نهایی ارزیابی برای که شد پرداخته رابطهی از استفاده با Q j محاسبهی به نیز آسیبپذیری طبقه چهار در محاسبه از حاصل خروجی نقشهی خیلی آسیبپذیری و بپذیری آسی آسیبپذیری شماره بهاروتابستان 95 0/5 0/ 0/5 0/ 0/ 0/5 0/ 0/ شهری کن مسا آسیبپذیری سطوح مساحت میزان : جدول زلزله برابر در تهران شهر 9 منطقهی آسیبپذیری درجهی )هکتار( مساحت 0/64 4 خیلی 57 6/68 7/88 Extended VIKOR مدل از استفاده با تهران شهر 9 هی منطق در شهری مسکن آسیبپذیری فضایی پهنهبندی نهایی نقشهی 9: تصویر E - VIKOR ارزیابی در چندمعیاره تصمیمگیری روشهای کاربرد

8 0 شماره تابستان و بهار 95 پژوهشی و علمی E - VIKOR ارزیابی در چندمعیاره تصمیمگیری روشهای کاربرد از یک هر مساحت میزان سپس 9( )تصویر شد مبندی تقسی شد. آورده جدول قالب در و محاسبه آسیبپذیری سطوح نشان شمارهی جدول و خروجی نقشهی از حاصل نتایج از بیش هکتار 57 با بپذیری آسی میزان که میدهد اب بپذیری آسی هی طبق و 9 منطقهی مساحت از درصد 4 اختصاص خود به را درصد( )6 مساحت میزان ترین 6/68 دادهاند. هگیری نتیج خطر معرض در کشور نشهرهای کال از یکی بهمنزلهی تهران که ییابد م بیشتری اهمیت موضوع این زمانی است. زلزله شدید منحصر یهای ویژگ دلیل به تهران خطر بروز صورت در بدانیم باز فضاهای بود ساختمانی شدید تمرکز مانند خود فرد به مختلف مناطق سازههای کثر ا در الزم استانداردهای رعایت عدم و عدیده مشکالت با... و سرانهها رعایت عدم جمعیت شناخت بنابراین است. مواجه شهرها سایر به نسبت متفاوتی برنامهریزی و شهر سطح در مقاوم و بپذیر آسی ههای محدود احتمالی خطر آثار کاهش یا پیشگیری برای مناسب و صحیح میتواند های مطالع چنین دیگر سوی از است. مهم و حیاتی بسیار شهری مسازی مقاو اعتبارات بهینهی تخصیص شیوهی مؤثرترین آید. شمار به شده بیان مطالب به توجه با و مطالعات برخی مرور با یک ایجاد با که میشود احساس جدی طور به ضرورت این و غیرمکانی و مکانی ههای داد انواع هکارگیری ب و مناسب مدل و جغرافیایی اطالعات مهای سیست در مربوط لهای تحلی انجام تحلیل و ارزیابی به بتوان معیاره چند تصمیمگیری مهای سیست کنار در و نموده ک زلزله برابر در تهران شهر آسیبپذیری فرایند یک در طبیعی خطر این برابر در الزم آمادگیهای کسب طبیعی سوانح از ناشی بحرانهای مدیریت به سیستماتیک پرداخت. شناسایی به گردید بیان آنچه مبنای بر پژوهش این در آسیبپذیری هی نقش هی ارائ و شهری بپذیر آسی مسکونی مناطق شد. پرداخته E-VIKOR مدل ک با تهران شهر 9 منطقهی تعداد ساختمان قدمت ساختمانی مصالح معیارهای و یها کاربر سازگاری جمعیت ترا ابنیه کیفیت طبقات مورد پژوهش انجام برای بلوک در ساختمان قرارگیری وضعیت گرفتند. قرار استفاده زلزله برابر در منطقه مساکن بپذیری آسی هبندی پهن برای وزن تحقیق در شده گرفته کار به معیارهای نسبی بیان برای ابتدا پیشنهادی معیارهای به وزندهی منظور به شد تعیین نها آ نسبی گردید بهرهگیری تخصصی دورهی با مرتبط کارشناس 0 نظر از برای Decision نرمافزارSuper ANP روش چارچوب در سپس استفاده مورد معیار هر وزن هی محاسب و کارشناس نظرهای تحلیل گرفت. قرار از یک هر برای آمده دست به اوزان از استفاده با ادامه در پهنهبندی نهایی هی نقش شد. محاسبه Q j و S j R j معیارها پ بپذیری آسی سطوح مساحت میزان بپذیری آسی 7/88 و 6/ /64 ترتیب به را خیلی و هکتار 57 با آسیبپذیری هی درج میزان که داد نشان ترین 6/68 با آسیبپذیری درجهی و مساحت بیشترین نشانگر حاصل نتایج هاند. داد اختصاص خود به را مساحت میزان در تهران شهرداری 9 منطقهی شهری مسکن بودن آسیبپذیر آسیبپذیری ارزیابی در E-VIKOR مدل کارایی و زلزله برابر آمده دست به نقشههای است امید است. مطالعه مورد منطقهی و هریزان برنام برای فهم قابل و مناسب راهنمایی پژوهش این در فراهم بپذیری آسی کاهش هریزی برنام راستای در شهری مدیران سازد. ینوشت منابع. Nian Zhang. Guiwu Wei. Ghafory-Ashtiany, M. (999). Rescue Operation and Reconstructions in Iran, Disaster prevention and management, Volumes, Number, MCB University ISSN بازسازی. هریزی برنام و معماری )8(. دیویس یان یاسمین آیسان. شهید دانشگاه انتشارات و چاپ مرکز تهران فالحی علیرضا ترجمهی بهشتی.. UNDP. (004). Reducing Disaster Risk, A Challenge for Development, انسانی سکونتگاههای استقرار و درونه گسل )87(. یاکبر عل عنابستانی 4..6 شمارهی چهارم سال جغرافیایی پژوهشهای کاشمر. منطقه در اولین مقاالت مجموعه )7(. تهران شهر برنامهریزی و مطالعات دفتر 5. تهران. دوم بخش شهری مناطق در طبیعی بالیای بینالمللی کنفرانس اجتماعی علوم فصلنامه بحران. مدیریت )7-7(. ژاله شادیطلب 6. طباطبایی. عالمه دانشگاه انتشارات 4 و شمارهی اول دورهی منطقهای. و ملی کالبدی حریزی طر )69(. کاواب مشاور مهندسین 7. شهرسازی. و مسکن وزارت تهران منطقهای. برنامهریزی روشهای و اصول )85(. اهلل کرامت زیاری 8. یزد. دانشگاه انتشارات یزد ارزیابی )90(. جمال امینی محسن احدنژاد منوچهر جزاده فر 9. 9 منطقهی موردی )مطالعهی زلزله برابر در شهری مساکن آسیبپذیری شمارهی منطقهای و شهری پژوهشهای و مطالعات تهران(. شهرداری Farzipour Saein, A., Farzipoor Saen, R. (0). Assessment of the site effect vulnerability within urban regions by data envelopment analysis: A case study in Iran. Computers & Geosciences. 48, Ma, X. & Ohno, R. (0). Examination of Vulnerability of Various Residential Areas in China for Earthquake Disaster Mitigation. Procedia - Social and Behavioral Sciences, 5, Sen, Z. (00). Rapid visual earthquake hazard evaluation of existing buildings by fuzzy logic modeling.

9 Expert Systems with Applications, 7, Akinci, F.(0). Environmental Risks: Earthquakes, International Encyclopedia of Housing and Home, امینیان امیراحمد صیامی قدیر تقینژاد کاظم زاهدی کالکی ابراهیم )94(. تخمین آسی بپذیری شهر گرگان در برابر زلزله با تأ کید بر فاصله از تأسیسات شهری با روش منطق فازی. علمی پژوهشی مدیریت بحران. شمارهی فالح علیآبادی سعید گیوهچی سعید اسکندری محمد سرسنگی علیرضا )9(. ارزیابی آسیبپذیری بافت تاریخی شهرها در برابر زلزله با استفاده از روش تحلیل سلسلهمراتبی )AHP( و سیستم اطالعات جغرافیایی )GIS( مطالعهی موردی: محل هی فهادان یزد. علمی پژوهشی مدیریت بحران شمارهی موسوی سیده معصومه عابدینی موسی اسمعیلی عوری اباذر )9(. ارزیابی خطر زمین لرزه در حوزهی شهری ایذه با استفاده از مدلهای چندمعیاری WLC و AHP در محیط.GIS علمی پژوهشی مدیریت بحران شمارهی بمانیان محمدرضا رفیعیان مجتبی خالصی محمدمهدی بمانیان رضا )9(. کاهش خطرپذیری شهر از بالیای طبیعی )زلزله( از طریق برنام هریزی کاربری زمین مطالعهی موردی: ناحیهی 5 منطقهی تهران. علمی پژوهشی مدیریت بحران شمارهی Giovinazzi, S., Lagomarsino, S., & Pampanin, S. (006). Vulnerability Methods and Damage Scenario for Seismic Risk Analysis as Support to Retrofit Strategies: a European Perspective, NZSEE Conference. شماره بهاروتابستان Lantada, N., Pujades, L., & Barbat, A. (009). Vulnerability index and capacity spectrum based methods for urban seismic risk evaluation. A comparison, Nat Hazards 5, Tang, A., & Wen, A. (009). an intelligent simulation system for earthquake disaster assessment, Computers & Geosciences 5, عطایی محمد )89(. تصمیمگیری چندمعیاره. شاهرود انتشارات دانشگاه صنعتی شاهرود.. پورخباز حمیدرضا جوانمردی سعیده یاوری احمدرضا فرجی سبکبار حسنعلی )9(. کاربرد روش تصمی مگیری چندمعیاره و مدل تلفیقی ANP-DEMATEL در آنالیز تناسب اراضی کشاورزی )مطالعهی موردی: دشت قزوین(. فصلنامه محیطشناسی سال 9 شمارهی مسا کن شهری در برابر زلزله با تأ کید بر روش E - VIKOR کاربرد روشهای تصمیمگیری چندمعیاره در ارزیابی آسیبپذیری. Nian Zhang, Guiwu Wei. (0). Extension of VIKOR method for decision making problem based on hesitant fuzzy set. Applied Mathematical Modelling, 7,