Οξύ κοιλιακό άλγος Μαρίνα Σιακαντάρη Επικ.Καθηγήτρια Παθολογίας
Εισαγωγή
Αίτια Κοιλιακού άλγους αναλόγως εντόπισης Ι ΔΑΤ Biliary: cholecystitis, cholelithiasis, cholangitis Colonic: colitis, diverticulitis Hepatic: abscess, hepatitis, mass Pulmonary: pneumonia, embolus Renal: nephrolithiasis, pyelonephritis ΑΑΤ Cardiac: angina, myocardial infarction, pericarditis Gastric: esophagitis, gastritis, peptic ulcer Pancreatic: mass, pancreatitis Renal: nephrolithiasis, pyelonephritis Vascular: aortic dissection, mesenteric ischemia ΕΠΙΓΑΣΤΡΙΟ Biliary: cholecystitis, cholelithiasis, cholangitis Cardiac: myocardial infarction, pericarditis Gastric: esophagitis, gastritis, peptic ulcer Pancreatic: mass, pancreatitis Vascular: aortic dissection, mesenteric ischemia ΠΕΡΙΟΜΦΑΛΙΚΑ Colonic: early appendicitis Gastric: esophagitis, gastritis, peptic ulcer, smallbowel mass or obstruction Vascular: aortic dissection, mesenteric ischemia
Αίτια Κοιλιακού άλγους αναλόγως εντόπισης ΙΙ ΔΚΤ Colonic: appendicitis, colitis, diverticulitis, IBD, IBS Gynecologic: ectopic pregnancy, fibroids, ovarian mass, torsion, PID Renal: nephrolithiasis, pyelonephritis ΑΚΤ Colonic: colitis, diverticulitis, IBD, IBS Gynecologic: ectopic pregnancy, fibroids, ovarian mass, torsion, PID Renal: nephrolithiasis, pyelonephritis ΥΠΕΡΗΒΙΚΑ Colonic: appendicitis, colitis, diverticulitis, IBD, IBS Gynecologic: ectopic pregnancy, fibroids, ovarian mass, torsion, PID Renal: cystitis, nephrolithiasis, pyelonephritis ΣΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΘΕΣΕΙΣ Abdominal wall: herpes zoster, muscle strain, hernia Other: bowel obstruction, mesenteric ischemia, peritonitis, narcotic withdrawal, sickle cell crisis, porphyria, IBD, heavy metal poisoning
ΙΣΤΟΡΙΚΟ Εντόπιση, ακτινοβολία και επέκταση άλγους (πχ οξεία σκωληκοειδίτις) Πληροφορίες για την έναρξη, διάρκεια, ένταση και παράγοντες που ανακουφίζουν ή επιδεινώνουν το άλγος Κωλικοειδές άλγος: πληθώρα παθήσεων κοίλων σπλάγχνων Σύσπαση λείων μυικών ινών κοντά σε μερική ή πλήρη απόφραξη (χολόλιθος, απόφραξη λεπτού εντέρου)
ΑΙΤΙΑ ΚΟΙΛΙΑΚΟΥ ΑΛΓΟΥΣ Ι Άνω κοιλιά: Κωλικός χοληφόρων: μετά από λιπαρό γεύμα, σύσπαση χοληδόχου κύστεως, προώθηση λίθου στην έξοδο ή στον κυστικό πόρο, αύξηση πίεσης στη χοληδόχο κύστη. Διάρκεια άλγους μερικές ώρες, ακολουθεί πλήρης ύφεση, υποτροπές. Χολοκυστίτις: απόφραξη του κυστικού πόρου, έναρξη άλγους >1 ώρα μετά από γεύμα, διάρκεια άλγους > 4-6 ώρες, ναυτία, ανορεξία, πυρετός Χολαγγειϊτις: Στάση λίθου στο χοληδόχο ή ηπατικούς πόρους, με αποτέλεσμα διάταση ενδοηπατικών πόρων και ανάπτυξη μικροβίων. Ίκτερος, άλγος δεξιού υποχονδρίου και πυρετός με ρίγος σε 50-75%
ΑΙΤΙΑ ΚΟΙΛΙΑΚΟΥ ΑΛΓΟΥΣ ΙΙ Άνω κοιλιά: Πεπτικό έλκος (H.pylori + σε 75-95% έλκους 12δακτύλου, 65-95% γαστρικών ελκών) Πρόσφατη χρήση ΜΣΑΦ Ερυγές, καυσαλγία, άλγος που ξυπνά τον ασθενή, ανακούφιση με λήψη τροφής Άλγος συνοδευόμενο με πυρετό, εμέτους, αιμορραγία, απώλεια συνείδησης, κρίνεται σοβαρό με πιθανότητα χειρουργικής παρέμβασης
ΑΙΤΙΑ ΚΟΙΛΙΑΚΟΥ ΑΛΓΟΥΣ ΙΙΙ Άνω κοιλιά: Οξεία παγκρεατίτις Συχνότερη αιτία η λιθιασική απόφραξη στο ύψος του φύματος Vater Το άλγος εντοπίζεται στην άνω κοιλιά, επιγάστριο, δεξιό υποχόνδριο ή σε όλη την κοιλιακή χώρα Φθάνει τη μέγιστη ένταση σε 10-20 min, είναι συνεχές, αντανακλά στη ράχη Σε 90% συνοδεύεται από ναυτία, έμετο
Οξεία παγκρεατίτιδα-u/s
Οξεία παγκρεατίτιδα-ct
ΑΙΤΙΑ ΚΟΙΛΙΑΚΟΥ ΑΛΓΟΥΣ ΙV Άνω κοιλιά: Έμφραγμα μυοκαρδίου (προσοχή στους παράγοντες κινδύνου) Πνευμονία βάσης Σπληνικό έμφρακτο και απόστημα Το έμφρακτο σπληνός προκαλεί ισχυρό άλγος αριστερού υποχονδρίου κολπική μαρμαρυγή, περιφερικά έμβολα ασθενείς με PV, IT, αιμοσφαιρινοπάθειες
Οξύ στεφανιαίο σύνδρομο Αιφνίδιο άλγος στο προκάρδιο ή επιγάστριο Εφίδρωση Ανησυχία Αίσθημα παλμών Δύσπνοια Ναυτία και έμετος
ΑΙΤΙΑ ΚΟΙΛΙΑΚΟΥ ΑΛΓΟΥΣ V Κάτω κοιλιά: Σκωληκοειδίτις Εκκολπωματίτις Κωλικός νεφρού Διάταση ουροδόχου κύστεως με επίσχεση ούρων (υπερτροφία προστάτου) Φλεγμονώδης νόσος πυέλου (άλγος εκλυόμενο κατά ή μετά την έμμηνο ρύση ή την σεξουαλική επαφή, διάρκεια έως και 3 εβδομάδες, αμφοτερόπλευρο, πυρετός στο 50%)
ΑΙΤΙΑ ΚΟΙΛΙΑΚΟΥ ΑΛΓΟΥΣ VΙ Διάχυτο κοιλιακό άλγος: Ειλεός εντέρου (συστροφή, εγκολεασμός, συμφύσεις) Μεσεντέριος ισχαιμία (προδιάθεση: αρτηριοσκλήρυνση) Ρήξη ανευρύσματος αορτής (άλγος με αντανάκλαση στην οσφύ, υπόταση) Περιτονίτις
ΦΥΣΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ Γενική κατάσταση ασθενούς (περιτονίτις ακίνητος, κωλικός νεφρού ανήσυχος, κινείται διαρκώς) Πυρετός=λοίμωξη (προσοχή ηλικιωμένοι, ανοσοκατασταλμένοι) Ταχυκαρδία, ορθοστατική υπόταση (υποογκαιμία) Εξέταση πνευμόνων καρδιάς (πνευμονία βάσης, ΟΕΜ) Ειδικά σημεία (Murphy σε 65% οξείας χολοκυστίτιδας, σημείο ψοϊτη σε οξεία σκωληκοειδίτιδα) Δακτυλική εξέταση (μάζα, κόπρανα, αίμα, άλγος στον τράχηλο μήτρας)
ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΙΛΙΑΣ Διάτρηση γαστρεντερικού σωλήνα Ακτινοσκιεροί λίθοι (χοληδόχου-νεφρού) Υδραερικά επίπεδα (αποφρακτικός-παραλυτικός ειλεός)
ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΙΛΙΑΣ
ΑΚΤΙΝΟΓΡΑΦΙΑ ΚΟΙΛΙΑΣ
Οξεία Σκωληκοειδίτις Συχνότερα παρόντα 1. Άλγος δεξιού λαγόνιου βόθρου (ΔΛΒ) 2. Έναρξη άλγους περιομφαλικά και μετανάστευση στο ΔΛΒ 3. Πυρετός 4. Σημείο ψοϊτη 5. Αναπηδώσα ευαισθησία
Οξεία Χολοκυστίτις Συχνότερα παρόντα 1. Σημείο Murphy 2. Άλγος δεξιού υποχονδρίου 3. Ναυτία-έμετος 4. Πυρετός
Απόφραξη Εντέρου Συχνότερα παρόντα 1. Δυσκοιλιότης 2. Μετεωρισμός 3. Πόνος που ανακουφίζεται με έμετο 4. Κωληκοειδές άλγος 5. Προηγούμενα χειρουργεία κοιλιάς
ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ