ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΓΛΩΣΣΑΣ -ΠΡΩΤΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΟ Ι ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΦΟΥ (ΕΥΑΓΟΡΑΣ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙ ΗΣ) ΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ

ΣΥΝΕ ΡΙΟ ΓΛΩΣΣΑΣ -ΠΡΩΤΗ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΣΤΟ Ι ΗΜΟΤΙΚΟ ΣΧΟΛΕΙΟ ΠΑΦΟΥ (ΕΥΑΓΟΡΑΣ ΠΑΛΛΗΚΑΡΙ ΗΣ) ΕΙΓΜΑΤΙΚΟ ΜΑΘΗΜΑ Η αξιοποίηση του κειμένου «Ρινόκερος και κόκορας», στο βιβλίο του μαθητή της Α ημοτικού για τη διδασκαλία του γράμματος «Ρρ». Το μάθημα παρουσιάστηκε από την εκπαιδευτικό Έφη Σιερεπεκλή-Βορκά, στην Α 2. Επιθεωρητής: Λαυρέντης Πολυκάρπου Σύμβουλος Ελληνικών: Ξένια Ξενοφωντος ιευθύντρια : Βέφα Σταυρινίδου 21 Οκτωβρίου 2008

ΣΧΕ ΙΟ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ Ενότητα 2, «Γράμματα, Λέξεις, Ιστορίες, Μέρος Α» Μάθημα: Ελληνικά Θέμα: «Ρινόκερος και κόκορας», Α Μέρος, σελ. 38-39 ιδασκαλία του γράμματος/φωνήματος Ρ,ρ Τάξη: Α Χρόνος: 3*40 Οργάνωση τάξης: 4 ομάδες μικτής ικανότητας Μέθοδος διδασκαλίας : Ομαδοσυνεργατική και ιερευνητική ιδακτική προσέγγιση : Επικοινωνιακή, ιαθεματική Μέσα υλικά :Βιβλίο μαθητή, τετράδιο εργασιών, καρτέλες προτάσεων, εικόνες, λέξεις, φύλλα εργασίας, κεντρική εικόνα των μαθημάτων «Νυχτώνει» και «Ρινόκερος και κόκορας», υπολογιστής, βιντεοπροβολέας, Λογισμικό Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Ελλάδας Προϋπάρχουσες γνώσεις: Τα παιδιά είναι σε θέση : 1. Να αναγνωρίζουν και να προφέρουν ορθά τα γράμματα/φωνήματα Αα,Οο,Εε,Ιι,Ηη,Ωω,Υυ,Ππ,Ττ,Σσς,Κκ,Νν. 2. Να γράφουν ορθά τα γράμματα Αα,Οο,Εε,Ππ,Ττ,Σσς,Κκ,Νν. 3. Να αναλύουν λέξεις που έχουν διδαχθεί στα συνθετικά τους γράμματα και να συνθέτουν αντίστοιχες λέξεις από τα ήδη γνωστά τους φωνήματα. 4. Να τοποθετούν συντακτικά ορθά τις λέξεις σε μία πρόταση αναγνωρίζοντας την αξία του κεφαλαίου, της τελείας και τη σύνδεση που έχουν οι λέξεις σε μία πρόταση όσο αφορά το νόημα της. 2

ΣΤΟΧΟΙ ΜΑΘΗΜΑΤΟΣ: Τα παιδιά να : 1. Παράξουν λόγο υπό μορφή διαλόγου, μέσα στα πλαίσια του υπό έμφαση γράμματος. 2. Αναλύσουν την εικόνα του μαθήματος και μέσα από διάλογο και ολοκληρωμένες και σωστά δομημένες προτάσεις να εξάγουν αβίαστα την παραγωγή του νέου κειμένου. 3. ιαβάσουν το νέο κείμενο, με ρέουσα ανάγνωση, με ύφος, κάνοντας ορθή χρήση των σημείων στίξης. 4. Αναγνωρίσουν οπτικά το νέο γράμμα «Ρρ» μέσα στο κείμενο και μέσα σε γνωστές ή άγνωστες λέξεις και να το προφέρουν σωστά. 5. ιαβάσουν και να αναγνωρίσουν μέσα σε λέξεις το συνδυασμό που κάνει το νέο γράμμα με τα διάφορα φωνήεντα. 6. Αναφέρουν λέξεις που αρχίζουν και τελειώνουν με «Ρρ». 7. Αναγνωρίσουν λέξεις που έχουν μέσα το «ρ,ρ» και να το χρωματίσουν. 8. Χρησιμοποιήσουν ορθά το κεφαλαίο Ρ και το μικρό ρ. 9. Συνθέσουν προφορικά μικρές προτάσεις, χρησιμοποιώντας λέξεις που περιέχουν το γράμμα Ρρ. 10. Τονίσουν ορθά τις λέξεις «ρινόκερος» και «κόκορας», καθώς και άλλες λέξεις. 11. Γράψουν το γράμμα Ρρ με την ορθή κίνηση. 12. Γράψουν μικρές λέξεις με γράμματα που έχουν ήδη διδαχθεί. 13. Να ασκηθούν στην αυτοαξιολόγηση και την ετεροαξιολόγηση 14. Να ασκηθούν στη δραματοποίηση. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ Η αξιολόγηση θα είναι συντρέχουσα. Θα βασίζεται κυρίως στο βαθμό συμμετοχής του κάθε παιδιού καθ όλη τη διάρκεια του μαθήματος, στις διάφορες δραστηριότητες που θα αναπτυχθούν. Τα κριτήρια με βάση τα οποία θα αξιολογηθούν οι μαθητές είναι τα εξής: Να διαβάζουν το νέο κείμενο με ρέουσα ανάγνωση Να συμμετέχουν ενεργά στην προφορική επεξεργασία του κειμένου Να αναγνωρίζουν οπτικά και ακουστικά το γράμμα Ρρ Να γράφουν σωστά το γράμμα Ρρ 3

ΠΟΡΕΙΑ Ι ΑΣΚΑΛΙΑΣ ΑΦΟΡΜΗΣΗ Τοποθετούνται στον πίνακα οι εικόνες του προηγούμενου και του σημερινού μαθήματος. Γίνεται σύγκριση και σύνδεση τους μετά από παρατήρηση, παροτρύνοντας τα παιδιά να χρησιμοποιούν ολοκληρωμένες και ορθές, συντακτικά, προτάσεις. Τα παιδιά κάνουν υποθέσεις δίνοντας έμφαση στο ύφος και στις χειρονομίες των προσώπων στις δύο εικόνες. Στο τέλος καλούνται να δώσουν ένα πιθανό διάλογο ανάμεσα στα παιδιά της εικόνας μας. ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ-ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ Πού βρίσκονται τώρα οι ήρωες στην εικόνα μας; Τι είναι αυτό που παρατηρούν με τόσο ενδιαφέρον; Βλέποντας την Ιωάννα μέσα από το παράθυρο, τι είναι αυτό άραγε που τους έκανε εντύπωση; Τι κρατάει η Ιωάννα; Με ποιόν είναι η Ιωάννα; Τι να λέει άραγε η Ιωάννα με τον παπαγάλο; ΑΠΟΚΩ ΙΚΟΠΟΙΗΣΗ ΚΑΙ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑ ΚΕΙΜΕΝΟΥ Το κείμενο αναδύεται μέσα από τη συζήτηση με βάση την εικόνα και τοποθετούνται στον πίνακα οι σχετικές προτασούλες. Τονίζουμε και πάλι τη χρήση της παύλας διαλόγου. 4

Γίνεται ανάγνωση του κειμένου πρώτα από τη δασκάλα καλώντας τα παιδιά να την βοηθήσουν αν ήδη μπορούν- δίνοντας έμφαση στα σημεία στίξης (θαυμαστικό, ερωτηματικό, τελεία, τόνος, κόμμα, παύλα διαλόγου). Στη συνέχεια εντοπίζουν μέσα σε αυτό λέξεις που ήδη γνωρίζουν. Στη συνέχεια τα παιδιά διαβάζουν το κείμενο όλα μαζί και μετά ομαδικά με διαφορετικό ύφος κάθε φορά (χαρούμενα, λυπημένα, θυμωμένα, αργά, γρήγορα). Γίνεται δραματοποίηση με τη χρήση εικόνων που αναπαριστούν τους ήρωες του κειμένου. Γίνεται αρίθμηση των προτάσεων και επισημαίνουμε ότι η τελευταία πρόταση του κειμένου είναι ένα τραγουδάκι, αποτελείται από τέσσερις σειρές και η κάθε σειρά ονομάζεται «στίχος». Παίζουμε παιχνίδια με τις προτάσεις. ηλαδή: λέμε μια πρόταση και ζητούμε από τα παιδιά να μας πουν τη σειρά που έχει στο κείμενο, π.χ. πρώτη, τέταρτη κ.τ.λ. Μπορούν και τα ίδια τα παιδιά να ζητήσουν αυτά από τους συμμαθητές τους να κάνουν το ίδιο. Συνεχίζουμε αφαιρώντας κάποια πρόταση από τον πίνακα και ζητώντας από τα παιδιά να την εντοπίσουν. Το ρόλο του «εξεταστή» μπορεί να αναλάβει και κάποιο παιδί. Εμφάνιση του κύριου «Κροκοδειλάκια», ο οποίος επιλέγει να κάνει επίθεση στην πρόταση «Άρη, ένα κορίτσι στο παράθυρο.» και με τα κοφτερά του δόντια κόβει την κάθε λέξη της πρότασης. Ανασχηματισμός της πρότασης χρησιμοποιώντας το τρενάκι των λέξεων. Ανακατεύουμε τις λέξεις και ζητάμε από τους μαθητές να τις βάλουν στη σωστή σειρά. Φτιάχνουν προτάσεις με το ίδιο νόημα, αλλάζοντας τη σειρά των λέξεων μέσα στην πρόταση, όπως «Άρη, στο παράθυρο ένα κορίτσι.» Ζητούμε παράλληλα να μας εντοπίσουν τις αλλαγές που πρέπει να γίνουν, π.χ. «ένα κορίτσι στο παράθυρο, Άρη». Επισημαίνουν ότι πρέπει να γίνει κεφαλαίο το «ε». Γίνεται ξανά ανάγνωση της πρότασης «Άρη, ένα κορίτσι στο παράθυρο.», αντικαθιστώντας την τελεία με ερωτηματικό ή θαυμαστικό, από ένα παιδί 5

ξεχωριστά κάθε φορά. Τα υπόλοιπα παιδιά ελέγχουν αν τη διαβάζει με το σωστό ύφος και διορθώνουν αν χρειαστεί. Εμφάνιση ξανά του κύριου «Κροκοδειλάκια», ο οποίος αυτή τη φορά θα αναμετρηθεί με τη λέξη «ρινόκερος», και μέσα από αυτή τη «μάχη», έχουμε το «βασιλιά της ημέρας», που είναι το γράμμα Ρ,ρ. Παροτρύνουμε τα παιδιά να μας πουν λέξεις που αρχίζουν με το Ρ,ρ. Εντοπίζονται οι λέξεις στο κείμενο που περιέχουν το νέο γράμμα και το κοκκινίζουμε. Παίζουμε το παιχνίδι της κρυμμένης εικόνας και τα παιδιά εντοπίζουν τις ομαδούλες των φωνών που σχηματίζει το «ρ» με τα διάφορα φωνήεντα. Η επαφή με το καινούριο γράμμα γίνεται οπτικά και ακουστικά. Γίνεται χρήση του λογισμικού του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου της Ελλάδας. Με παιγνιώδη τρόπο εντοπίζονται λέξεις που περιέχουν το «ρ». Ομαδικό παιχνίδι ανάγνωσης λέξεων και προτάσεων που περιέχουν το «Ρρ». Τα παιδιά της κάθε ομάδας συνεργάζονται μεταξύ τους με στόχο να ενισχύσουν το στρουμφόσπιτο της ομάδας τους.. Τοποθετούμε εικόνες στη θέση κάποιων λέξεων του τραγουδιού και ζητούμε από τα παιδιά να το διαβάσουν. Έπειτα αντικαθιστούμε κάποιες λέξεις, όπως «παπί» αντί για «ρινόκερος», «κατσίκα» αντί για «κόκορας», «κοτέτσι» αντί για «παραλία», κ.τ.λ. Μπορούμε επίσης να ζητήσουμε από τα παιδιά να γράψουν δικές τους λέξεις και να αντικαταστήσουν από μόνα τους τις ήδη υφιστάμενες. (φυλλάδιο εργασιών) Γίνεται περαιτέρω επεξεργασία του κειμένου και συγκεκριμένα του τραγουδιού : «Ρινόκερος και κόκορας...», αλλάζοντας τη θέση των λέξεων όπως «Κόκορας και ρινόκερος» κ.τ.λ. που αποσκοπεί στην καλλιέργεια της παρατηρητικότητας των παιδιών. ίνουμε έμφαση στις λέξεις «κόκορας» και «κόρακας» και επισημαίνουμε ότι με μικρές αλλαγές σε μια λέξη παίρνουμε μια άλλη όπως νάνος-πάνος, κάσα-ράσα κ.τ.λ. 6

Με το παιχνίδι του τονισμού τονίζονται οι λέξεις «ρινόκερος» και «κόκορας». Χωρίζουμε τη λέξη σε συλλαβές και στην συνέχεια την ανασυνθέτουμε. Απελευθέρωση του νέου γράμματος κεφαλαίο και μικρό- από το κάστρο του ρακουμέλ και σωστή τοποθέτηση του στο Λεξούλη ή στην Γραφίτσα ανάλογα με το αν κατεβαίνει ή όχι κάτω από τη γραμμή. Ορθή γραφή του Ρ,ρ στην άσκηση 1 του Τετραδίου Εργασιών σελίδα 32. Γίνεται χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή και δίνεται ένα κρυπτόλεξο. Η άσκηση στην αρχή γίνεται ομαδικά μέχρι τον εντοπισμό των λέξεων, ενώ το γράψιμο τους γίνεται ατομικά για εξάσκηση στη σωστή αντιγραφή λέξεων. Με τη βοήθεια του ηλεκτρονικού υπολογιστή μπορεί να γίνει και η αξιοποίηση του δεύτερου κειμένου του μαθήματος, όπου τα παιδιά καλούνται να συμπληρώσουν τις νέες λέξεις. Η άσκηση αυτή επιβάλλεται να γίνει ομαδικά γιατί υπάρχει το στοιχείο του πληθυντικού σε ια (κεράσια, καρύδια, ρόδια). ΤΕΤΡΑ ΙΟ ΕΡΓΑΣΙΩΝ Ολοκλήρωση των ασκήσεων 2,3,4. Μαζί με τα παιδιά διαβάζονται οι οδηγίες και καλούνται τα ίδια να επεξηγήσουν αυτό που έχουν να κάνουν. Η άσκηση 4 αποτελεί την ορθογραφία τους. ΕΠΙΠΡΟΣΘΕΤΕΣ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ Για καλύτερη εμπέδωση και εξάσκηση στο γράμμα της ημέρας, τα παιδιά συμπληρώνουν από το βιβλιαράκι «Μαθαίνοντας την Αλφαβήτα», την αντίστοιχη σελίδα που περιλαμβάνει διάφορες δραστηριότητες. Το μέρος που αναφέρεται σε λέξεις και εικόνες από διάφορα έντυπα που αρχίζουν από το συγκεκριμένο γράμμα, γίνεται στο σπίτι. ίνεται το τραγουδάκι και το παραμυθάκι του Ρ,ρ καθώς και άλλες εργασίες που επισθνάπτονται. 7

Ασκησούλες: Ξαναγράφω το τραγουδάκι της Ιωάννας συμπληρώνοντας τα κενά με δικές μου λέξεις. «... και...,..., αετός και... παρέα περπατάνε σε παραλία πάνε». 8

Βρίσκω τις λεξούλες που είναι κρυμμένες στο κρυπτόλεξο και τις γράφω στις πιο κάτω εικόνες. ν Ε κ ο κ ο ρ α Σ ε Τ ο π α α α τ Α ρ Ι ν ο κ ε ρ ο Σ ο Ε π κ ο τ ε ς Ρ τ Σ π ο τ η ρ ι Η π Κ α ρ ο τ ο σ Σ 9

Συμπληρώνω με τις λεξούλες που λείπουν από το κείμενο. Ιωάννα, πρώτα ρώτα αν τα τρώω τα καρότα. Γιατί προτιμώ τα _, τις _ και τα αχλάδια. 10

Ασκησούλες ιαβάζω τις προτασούλες και κυκλώνω εκείνη που δεν έχει κανένα λάθος. Το ποτήρι έχει νερό / Το ποτήρι έχει νερό. έλα Τασία το καπέλο σου / Έλα Τασία το καπέλο σου. Βάζω τις συλλαβές στη σωστή σειρά και φτιάχνω λέξεις. κό ρας κο ρι κε νό ρος...... 11

Όνομα:... Ημερ. :.../.../2008 ρινόκερος Ρ... ρ... Γράφω λέξεις που αρχίζουν από το γράμμα Ρ,ρ.......... Χρωματίζω στις λέξεις το γράμμα Ρ,ρ. Ρένος Κόβω και κολλώ εικόνες και λέξεις που αρχίζουν από Ρ,ρ. 12

Οι ομαδούλες του Ρ,ρ έρημος ρινόκερος ομπρέλα απορώ ρύζι παράθυρα δώρο 13

14

15

16

Ο Ρένος και η Πόπη κάνουν παρέα; Το παράθυρο έσπασε.

Η Ρένα έχει ένα μωρό. Η κατσίκα έχει κέρατα! 18

19

20

21

22

23

24

25

Πορεία μαθήματος 1. Είκονα-συζήτηση-προτάσεις (Χρόνος: 5 λεπτά) 2. Παύλα διαλόγου (Χρόνος: 1 λεπτό) 3. Ανάγνωση κειμένου με ύφος από Έφη (.! ) (Χρόνος: 1 λεπτό) 4.Εντοπισμός γνωστών λέξεων 5. ραματοποίηση ανάγνωση με διάφορους τρόπους (Χρόνος: 3 λεπτά) (Χρόνος: 2 λεπτά) 6.Αρίθμηση προτάσεων στίχος-τραγουδάκι (Χρόνος: 2 λεπτά)

ΠΑΙΧΝΙ ΙΑ ΜΕ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ Αριθμός πρότασης Αφαιρώ πρόταση Αλλαγή θέσης προτάσεων 7. ΚΡΟΚΟ ΕΙΛΑΚΙΑΣ Κόβει πρόταση Τρενάκι λέξεων Ανασχηματισμός πρότασης (Χρόνος: 4 λεπτά) (Χρόνος: 5 λεπτά) 8. Ερωτηματικό- θαυμαστικό(χρόνος: 1 λεπτό) 9. ΚΡΟΚΟ ΕΙΛΑΚΙΑΣ- μάχη (Ρ,ρ) (Χρόνος: 1 λεπτό) 10. Λέξεις από Ρ,ρ Λέξεις από Ρ,ρ στο κείμενο- κόκκινο (Χρόνος: 2 λεπτό) 11. ΚΡΥΜΜΕΝΗ ΕΙΚΟΝΑ (Χρόνος: 4 λεπτά) 27

12. Λογισμικό Παιδαγωγικού(Χρόνος: 5 λεπτά) 13. Ανάγνωση λέξεων-προτάσεων (Χρόνος: 3 λεπτά) 14.ΑΝΤΙΚΑΘΙΣΤΩ ΤΙΣ ΛΕΞΕΙΣ ΜΕ Εικόνες Λέξεις (Χρόνος: 3 λεπτά) 15. Αλλαγή θέσης λέξεων στο κείμενο (Χρόνος: 1 λεπτό) 16. ΚΟΚΟΡΑΣ - ΚΟΡΑΚΑΣ καλάθι καλάμι νάνος Πάνος (Χρόνος: 2 λεπτά) 17. ΤΟΝΙΣΜΟΣ ΛΕΞΕΩΝ (Χρόνος: 2 λεπτά) 18. ΕΛΕΥΘΕΡΩΝΩ ΤΟ Ρ, ρ (Χρόνος: 2 λεπτά) 19. Γραφή γράμματος(χρόνος: 2 λεπτά) 28

20. ΚΡΥΠΤΟΛΕΞΟ(Χρόνος: 3 λεπτά) 21. ΕΥΤΕΡΕΥΩΝ ΚΕΙΜΕΝΟ (Χρόνος:5 λεπτά) 29