Σεμινάριο Επιμόρφωσης ΚΕΑ 3 και 5 Οκτωβρίου 2016

Transcript

1 Σεμινάριο Επιμόρφωσης ΚΕΑ 3 και 5 Οκτωβρίου 2016 Διδασκαλία και Μάθηση στο Ελληνικό Παροικιακό Σχολείο Α, Α + και Β τάξη Ντόρια Μικκίδου Μαρία Χαραλάμπους Έλενα Χατζηαυξέντη

2 Αναλυτικό πρόγραμμα ΓΙΑ ΤΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ ΠΑΡΟΙΚΙΑΚΑ ΣΧΟΛΕΙΑ / ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ, 2015 Προτεινόμενο Αναλυτικό Πρόγραμμα Φιλοσοφία και προσανατολισμοί της Παροικιακής Εκπαίδευσης Μεθοδολογικές προσεγγίσεις Αξιολόγηση Προφορικός λόγος Γραπτός λόγος Γραμματική - Σύνταξη Εννοιολογικό λεξιλόγιο - Ενότητες Κοινωνικά θέματα/ Μουσική /Χορός Ιστοσελίδα της Κυπριακής Εκπαιδευτικής Αποστολής Σελίδα του Εκπαιδευτικού / Προτεινόμενο Αναλυτικό Πρόγραμμα

3 ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ Το αναλυτικό πρόγραμμα πρέπει να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και βιώματα των παιδιών ώστε αυτά: Να ευημερούν και να προοδεύουν στη χώρα που ζουν Να γνωρίζουν τις ρίζες τους και να είναι περήφανα για την καταγωγή τους

4 Το αναλυτικό πρόγραμμα βασίζεται σε ανάλυση αναγκών των μαθητών/τριών δηλαδή λαμβάνει υπόψη τα εξής: την ηλικία, προηγούμενη γνώση, κοινωνικο -πολιτισμικό περιβάλλον το διαθέσιμο χρόνο που έχουν τα κίνητρα εκμάθησης της γλώσσας, τις γλωσσικές ανάγκες / ελλείψεις τις περιστάσεις στις οποίες πρόκειται να χρησιμοποιηθεί η γλώσσα τισ γλωσσικές δεξιότητες που πρόκειται να χρειαστεί ο μαθητής το προτιμόμενο στυλ εκμάθησης της γλώσσας / τα ενδιαφέροντά τους τις προσδοκίες τους από το ελληνικό σχολείο

5 ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΤΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ: Επικοινωνιακές Προσεγγίσεις Δραστηριοκεντρική Ομαδοσυνεργατική Διαθεματική Διαπολιτισμική Δημιουργική και κριτική μάθηση με χρήση τεχνολογικών μέσων Διερευνητική μάθηση

6 Στόχοι Γνωστικές δεξιότητες Διαχείριση και αξιοποίηση της γνώσης Κοινωνικές δεξιότητες Απόψεις και στάσεις Η γλώσσα χρησιμοποιείται ως επικοινωνιακό μέσο, αλλά και ως φορέας αξιών, στάσεων, ιδεολογικών και πολιτιστικών στοιχείων

7 Πώς εργάζομαι με βάση το αναλυτικό πρόγραμμα Δουλεύω με ενότητες θεματικές ή διαθεματικά συνδυάζοντας γλώσσα, κοινωνικά θέματα, χορό,μουσική Καθορίζω πρώτα τους στόχους (λίγους, υλοποιήσιμους) Συνδυάζω πηγές Δημιουργώ δραστηριότητες και επιλέγω προσεγγίσεις

8 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ Αξιολογώ αυτό το οποίο δίδαξα ΑΡΧΕΣ Αξιολογώ σύμφωνα με τους στόχους του Αναλυτικού Προγράμματος Διαφοροποιώ την αξιολόγηση ανάλογα με τις δυνατότητες και τα γνωστικά επίπεδα της τάξης μου ΣΗΜΑΣΙΑ Διακρίβωση του βαθμού επιτυχίας των επιδιωκόμενων στόχων. Προσδιορισμός των αδυναμιών των παιδιών σε συγκεκριμένους τομείς Ανατροφοδότηση του εκπαιδευτικού και των μαθητών Βελτίωση με διορθωτικές ασκήσεις

9 ΠΡΟΦΟΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ ΑΚΡΟΑΣΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Κατανόηση συμβάσεων σε διάφορα πλαίσια/σενάρια Συμμετοχή σε συζήτηση Αξιοποίηση αυθεντικού λόγου από το οικογενειακό, σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον ΠΡΟΦΟΡΙΚΗ ΕΚΦΡΑΣΗ Χρήση αυθεντικών επικοινωνιακών περιστάσεων Χρήση ελληνικής γλώσσας και αγγλικής γλώσσας συμπληρωματικά, ή όπου είναι απαραίτητο και σταδιακή χρήση της αγγλικής γλώσσας Προφορά των λέξεων με έμφαση στα σημεία τονισμού και στους ήχους των γραμμάτων που δεν περιλαμβάνονται στο αγγλικό αλφάβητο (π.χ. σχήμα στόματος, αίσθηση παλμών λαιμού)

10 ΓΡΑΠΤΟΣ ΛΟΓΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΗ ΚΑΤΑΝΟΗΣΗ Ευχέρεια, εκφραστικότητα, ταχύτητα, απόδοση νοήματος ΠΑΡΑΓΩΓΗ ΓΡΑΠΤΟΥ ΛΟΓΟΥ Αξιοποίηση διαφόρων ειδών κειμένων Παραγωγή κειμένων με βάση το σκοπό και δέκτη κάθε είδους Σταδιακή δόμηση ορθών προτάσεων, παραγράφων και κειμένων

11 Προγραμματισμός 36 βδομάδες Τριμηνιαίος Μηνιαίος Εβδομαδιαίος / Ανά μάθημα

12 Ενότητες Εργασία σε ενότητες (περίπου 12 ενότητες το χρόνο) Οι ενότητες επανέρχονται σε κάθε τάξη / επίπεδο (μπορούν να συνδυαστούν ή να αλλάξει η σειρά διδασκαλίας τους) π.χ. Η οικογένειά μου Το σχολείο μου Ρούχα / Ψώνια Καθημερινό Πρόγραμμα Το σπίτι, κλπ.

13 ΕΔΙΑΜΜΕ Εκπαιδευτικό Υλικό: Βιβλία Α' τάξη- Μαθαίνω Ελληνικά 1Α / [Μαθαίνω να διαβάζω] Α' + τάξη- Μαθαίνω Ελληνικά 1Β / [Μαθαίνω να διαβάζω] Β' τάξη Μαργαρίτα 1/2, Μαθαίνω Ελληνικά 2Α Να αποφεύγεται η χρήση μη εγκεκριμένων εγχειριδίων. Το εγκεκριμένο εγχειρίδιο που επιλέγεται να εμπλουτίζεται και με άλλες πηγές όπου χρειάζεται.

14 Θετικά στοιχεία της δομής των βιβλίων «Μαργαρίτα» κατανομή των ενοτήτων με σπειροειδή προσέγγιση οι διάφορες έννοιες προσεγγίζονται επαναληπτικά και με την ανάλογη εμβάθυνση ανά επίπεδο διδασκαλία γραμματικής με αφετηρία το κείμενο και τα βιώματα των παιδιών «Μαθαίνω Ελληνικά» Τα βιβλία ακολουθούν βοηθητική σειρά διδασκαλίας των γραμμάτων σπειροειδής εξέλιξη Τα κείμενα έχουν δομή και περιεχόμενο αξιοποίησή τους και στον προφορικό λόγο

15 Προτεινόμενα τετράδια Τετράδιο «Μαθαίνω Ελληνικά» (λεξιλόγιο, κοινωνικά θέματα) Τετράδιο «Γράφω και Μαθαίνω» Τετράδιο «Γράφω σωστά» Τετράδιο «Εργασία στο σπίτι»

16 Σχέδιο Μαθήματος Περιλαμβάνει: Στόχους μαθήματος Υλικά - Μέσα Χρόνο Πορεία Διδασκαλίας Δραστηριότητες Λαμβάνω υπόψιν μου: -Την ανάγκη για διαφοροποίηση -Την ανάγκη για ευελιξία -Την ανάγκη σωστής διαχείρισης του χρόνου Αξιολόγηση Κατ οίκον εργασία

17 Στόχοι Στόχοι σχολικής χρονιάς ανά τάξη (καθορίζονται ανάλογα με το επίπεδο των μαθητών) Γενικοί Στόχοι χρονιάς (π.χ. εξάσκηση προφορικού λόγου, οδηγίες, χρόνοι-καταλήξεις ρημάτων) Ειδικοί Στόχοι (ανάλογα με την Ενότητα υπό έμφαση) Προφορικός λόγος Ανάγνωση- κατανόηση Ακρόαση-κατανόηση Γραπτός λόγος

18 Διατύπωση στόχων Να είναι σαφείς, συγκεκριμένοι και μετρήσιμοι Παραδείγματα Στόχων - Να προφέρουν σωστά τις λέξεις της ενότητας (π.χ. φρούτα, ζώα, μεταφορικά μέσα, χρώματα) -Να διαβάζουν σωστά το κείμενο -Να γράφουν σωστά τις καταλήξεις των ουδετέρων ενικού αριθμού -Να σχηματίζουν συντακτικά και γραμματικά σωστές προτάσεις με το λεξιλόγιο της ενότητας

19 Ρήματα που χρησιμοποιώ στη διατύπωση στόχων Να γράφουν Να αναγνωρίζουν οπτικά/ ακουστικά Να προφέρουν Να σχηματίζουν προτάσεις Να χρησιμοποιούν προφορικά και γραπτά Να διακρίνουν Να συνεργάζονται Να εκφράζουν (συναισθήματα) Να διαβάζουν Να αντιστοιχίζουν Να επιχειρηματολογούν Να ερευνούν Να συγκρίνουν Ρήματα που αποφεύγω στη διατύπωση στόχων: να κατανοούν / να γνωρίζουν / να μάθουν /να ξέρουν

20 Υλικά - Μέσα Βιβλίο Πίνακας Η/Υ Φωτογραφίες Εικόνες Τραγούδια Παραμύθια Χάρτες Παιχνίδια - κάρτες Βίντεο

21 Πορεία διδασκαλίας Σύνδεση με τα προηγούμενα Αφόρμηση Προβληματισμός Ανάκληση προαπαιτούμενης γνώσης Ερευνητική μαθησιακή εργασία, ανακάλυψη γνώσης μέσω διαφόρων δραστηριοτήτων Ολοκλήρωση-Εμπέδωση-Αξιολόγηση Ανατροφοδότηση Εργασία στο σπίτι

22 Αφόρμηση Ο αρχικός προβληματισμός γίνεται με παρουσίαση εικόνων, τραγουδιών, βίντεο, ενός σεναρίου σχετικού με το περιεχόμενο της ενότητας. Έτσι «ανακαλύπτεται» και «αποκαλύπτεται» το θέμα της νέας ενότητας και δημιουργούνται κίνητρα για περαιτέρω ανάπτυξη.

23 Ανάκληση προαπαιτούμενης γνώσης Πρωταρχικός σκοπός μας είναι, με αφετηρία τις ήδη γνωστές έννοιες και το γνωστό λεξιλόγιο, να προκαλέσουμε το ενδιαφέρον των μαθητών και να στρέψουμε την προσοχή τους στο περιεχόμενο της ενότητας που πρόκειται να επεξεργαστούμε.

24 Πορεία Διδασκαλίας Αφόρμηση ( 3-5 ) ΣΥΝΤΟΜΗ ΠΡΟΚΑΛΕΙ ΤΟ ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝ ΔΕΙΧΝΕΙ ΞΕΚΑΘΑΡΑ ΤΟ ΘΕΜΑ ΜΑΣ Μπορεί να γίνει μέσα από: -τραγούδια -εικόνες -παρουσίαση εμπειριών των παιδιών -βίντεο -παροιμίες -ιστορίες / επίκαιρα θέματα

25 Νέα γνώση - δραστηριότητες Χρήση διερευνητικής μεθόδου στη μαθησιακή εργασία Ανακάλυψη, διαδραστικά μαζί με τους μαθητές, του νέου περιεχομένου Παρουσίαση της νέας γνώσης με παιγνιώδη μορφή Οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν και τις τέσσερις γνωστικές δεξιότητες: προφορικό λόγο, ακρόαση, ανάγνωση - κατανόηση, γραπτό λόγο Οι δραστηριότητες γίνονται άλλες με όλη την τάξη, άλλες σε ομάδες ή δυάδες και άλλες ατομικά Οι δραστηριότητες περιλαμβάνουν διαφοροποίηση και διαθεματικότητα

26 Πορεία Διδασκαλίας Δραστηριότητες (προσοχή στον χρόνο / εναλλαγή / δημιουργικότητα) Παραδείγματα δραστηριοτήτων ακρόασης οδηγίες στίχοι τραγουδιού από το οποίο λείπουν λέξεις cd βιβλίου «Μαργαρίτα» ακρόαση παραμυθιού ανάγνωση κειμένου από το δάσκαλο / τη δασκάλα

27 Εικόνες στη γραμμή Ακρόαση μικρού κειμένου. Τοποθέτηση εικόνων σε σειρά σύμφωνα με το κείμενο. Π.χ. Ο δάσκαλος διαβάζει το πιο κάτω κείμενο: «Η Ελένη ξυπνάει. Βάζει τα ρούχα της. Τρώει πρωινό και πάει σχολείο.»

28 Πορεία Διδασκαλίας Παραδείγματα δραστηριότητων προφορικού λόγου διάλογοι debate/συζήτηση με αντίθετα επιχειρήματα θεατρικό παιχνίδι υπόδυση ρόλων προφορική περιγραφή εμπειριών περιγραφή φωτογραφιών λήψη συνέντευξης παιχνίδια εκτέλεσης οδηγιών αλλαγή μέρους/αρχής /τέλους τραγουδιού, παραμυθιού χρήση κουκλοθεάτρου

29 Βάζω λόγια στην εικόνα Τα παιδιά παίρνουν τυχαία μια εικόνα σχετική με το θέμα της ενότητας και την αναπαριστούν με λόγια

30 Πορεία Διδασκαλίας Παραδείγματα δραστηριοτήτων ανάγνωσης-κατανοήσης Χρήση παιχνιδιών όπως «Ταχυδρόμος», «Κρυπτόλεξα», «Σταυρόλεξα» «Ακροστιχίδες» Οδηγίες/λεζάντες Κείμενο (ερωτήσεις-απαντήσεις) Σωστό - Λάθος Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής

31 Βρες τη λέξη Η δασκάλα δείχνει στα παιδιά εικόνες και αυτά προσπαθούν να βρουν και να σηκώσουν τη λέξη που δείχνει η εικόνα διαλέγοντας από τα καρτελάκια που έχουν μπροστά τους.

32 Λεζάντες εικόνας/ φωτογραφιών Πρόσκληση Λέξεις φράσεις σε κόμικς Οδηγίες Ομαδοποίηση λέξεων Σειροθέτηση λέξεων Μετατροπή προτάσεων σε αρνητικές ή ερωτηματικές Πορεία Διδασκαλίας Παραδείγματα δραστηριότητων γραπτού λόγου Σύντομος / περιεκτικός λόγος Κανόνες σχολείου Αφίσες Συνταγές μαγειρικής Γραπτό μήνυμα κινητό Λίστες Μετατροπή από μικρά σε κεφαλαία και το αντίστροφο Συμπλήρωση με το σημείο στίξης

33 Η δασκάλα βγάζει από το σακουλάκι αντικείμενα από το γνωστό λεξιλόγιο. Τα παιδιά καλούνται να εντοπίσουν σε καρτέλες τις αντίστοιχες με τα αντικείμενα λέξεις και να τις γράψουν ολόκληρωμένα συμπληρώνοντας τα γράμματα που λείπουν. Το παιχνίδι μπορεί να γίνει με παραλλαγές, ανάλογα με το λεξιλόγιο της ενότητας που διδάσκεται.

34 Γραμματική / Σύνταξη Ενιαία προσέγγιση της γλώσσας Εστίαση / επεξήγηση γραμματικού τύπου, αφου πρώτα γίνει κατανοητή η επικοινωνιακή του χρήση Λειτουργική χρήση της γλώσσας με στόχους που εξυπηρετούν το κείμενο Ανακάλυψη του κανόνα για τα γένη, τα άρθρα κλπ, με παραδείγματα Αξιοποίηση γραμματικών φαινομένων στα αγγλικά (αντιπαραβολή) Χρήση αντικειμένων, κινήσεων Χρήση ερωτήσεων για τα μέρη της πρότασης (ποιος, τι κάνει, πού, πότε, πώς)

35 Δραστηριότητα για Ολοκλήρωση - Εμπέδωση- Αξιολόγηση Στο στάδιο αυτό γίνεται συστηματοποίηση των γνώσεων με αναφορά στους σκοπούς και στόχους του μαθήματος

36 Αξιολόγηση Είδη Αξιολόγησης: Διαγνωστική Συντρέχουσα Τελική Τρόποι Αξιολόγησης: Ατομικά Ομαδικά Οι μαθητές μεταξύ τους(peer-evaluation) Διαφοροποίηση (η αξιολόγηση λαμβάνει υπόψη τα διαφορετικά επίπεδα ικανοτήτων των παιδιών και εξυπηρετεί τους αρχικούς στόχους) Πώς αξιολογώ: - Μέσω ομιλίας, ακρόασης, κατανόησης, γραπτού λόγου - Με φυλλάδιο, ασκήσεις στο τετράδιο, παιχνίδι

37 Ανατροφοδότηση Η ανατροφοδότηση αφορά τόσο τους μαθητές όσο και τον εκπαιδευτικό, ώστε να εντοπιστούν τυχόν αδυναμίες και να καθοριστούν διορθωτικές ενέργειες.

38 Εργασία στο στο σπίτι (1) Να είναι σύντομη και απλή Να μην υπερβαίνει το γνωστικό επίπεδο των μαθητών. Να εξυπηρετεί τους στόχους του μαθήματος - Να είναι προέκταση της εργασίας που έγινε. Να εμπλέκει δημιουργικά το κοινωνικό περιβάλλον του μαθητή. Να αφορά επανάληψη ή περαιτέρω έρευνα. Να ελέγχεται συστηματικά.

39 Εργασία στο σπίτι (2) Τι περιλαμβάνει: Ανάγνωση Λεξιλόγιο Ορθογραφία Σε συνεργασία με τους γονείς για καθορισμό του βαθμού δυσκολίας της εργασίας των παιδιών. *Πάντα δίνεται εργασία για το σπίτι και πάντα ελέγχεται.

40 ΧΡΗΣΙΜΕΣ ΣΥΜΒΟΥΛΕΣ ΓΡΑΦΗ Διδάσκουμε τον σωστό τρόπο γραφής των γραμμάτων. Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στα γράμματα που γράφονται κάτω από τη γραμμή, όπως λ, ρ, χ, ζ, ξ, γ, φ, ψ, μ Ιδιαίτερα για το γράμμα «γ» δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση διότι τα παιδιά μπερδεύονται αφού στα δακτυλογραφημένα κείμενα απεικονίζεται γραμμένο με διαφορετικό τρόπο. Το γράμμα «υ» δεν είναι το ίδιο με το αγγλικό γράμμα u.

41 ΤΟΝΙΣΜΟΣ Επιμένουμε οι μαθητές να τονίζουν σωστά τις λέξεις και να τις διαβάζουν ανάλογα με τον τονισμό τους. ΓΕΝΙΚΑ Στην Α' τάξη δε διδάσκουμε τα γράμματα με τη σειρά του αλφαβήτου. Αρχίζουμε με τα φωνήεντα. Στην Α' τάξη τα παιδιά μπερδεύουν τα γράμματα θ και φ, β και δ, χ και ψ, ζ και ξ, για αυτό και δίνεται ιδιαίτερη σημασία στη διδασκαλία τους.

42 Στην Α' προχωρημένη τάξη αρχίζουμε με επανάληψη των γραμμάτων, προχωρούμε στα δίψηφα φωνήεντα και μετά διδάσκουμε τα δίψηφα σύμφωνα. Για την ανάπτυξη του προφορικού λόγου είναι καλά να επαναφέρουμε κάποιες ερωτήσεις ρουτίνας σε κάθε μάθημα και να μιλούμε ελληνικά στην τάξη. Περιλαμβάνουμε στη διδασκαλία μας το άρθρο που ταιριάζει μπροστά στα ουσιαστικά.

43 Ερωτήσεις / εκφράσεις ρουτίνας - Τι μέρα είναι σήμερα; - Πώς σε/τον/τη λένε; - Πόσων χρονών είσαι; - Τι είναι; - Πού είναι; - Τι σου/του/της αρέσει; - Άνοιξε / Ανοίγω το βιβλίο / το τετράδιο. - Βρες / βρίσκω το μολύβι / το σβηστήρι. - Μπορώ να πάω στην τουαλέτα; - Ακούω τη δασκάλα / το δάσκαλο. - Βλέπω στον πίνακα. - Σηκώνω χέρι.

44 ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ ΘΥΜΟΜΑΣΤΕ ΠΑΝΤΑ: Εργαζόμαστεμε με ενότητες (π.χ. Μαργαρίτα) - δεν ακολουθούμε τυφλά το βιβλίο Καθορίζουμε πρώτα τους στόχους και μετά τις δραστηριότητες Θέτουμε λίγους & υλοποιήσιμους στόχους ανά μάθημα Δίνουμε μεγάλη προσοχή στον προφορικό λόγο Αξιοποιούμε τα επίκαιρα θέματα

45 Χρήσιμες ιστοσελίδες: (ΚΕΑ) (ΕΔΙΑΜΜΕ εκπαιδευτικό υλικό/χρήσιμα βιβλία) (Ένα γράμμα μια ιστορία) (φύλλα εργασίας) (διαδραστικές δραστηριότητες εκπαιδευτικά παιχνίδια)

46 (παιχνίδια που μπορούν να προσαρμοστούν σε όλες τις τάξεις) (Εκπαιδευτικά λογισμικά Παιδαγωγικού Ινστιτούτου) steliosmusic.blogspot.com/ (Ελληνικά τραγούδια, παραδοσιακά και μοντέρνα) ts.sch.gr/software (online εκπαιδευτικό λογισμικό)

47 Εργαστήριο: Ανάπτυξη σχεδίου μαθήματος. Ενότητα: «Το σπίτι μου» Δίνονται βοηθήματα: βιβλία, είδη ενδεικτικών δραστηριοτήτων, στόχοι και λεξιλόγιο για κάθε τάξη. Οι σύνεδροι εργάζονται σε ομάδες και ετοιμάζουν σχέδια μαθήματος ανά επίπεδο (A τάξη / Α προχωρημένη τάξη / Β τάξη) Παρουσιάσεις συνέδρων Δειγματική παρουσίαση σχεδίου μαθήματος Συζήτηση / Ανατροφοδότηση

48 Ευχαριστούμε! CYPRUS EDUCATIONAL MISSION Stuart Crescent London N22 5NN Tel.: Fax: kea.schools.ac.cy