ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Οι εφαρμογές του προγράμματος SAP στην dall. Τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από την εφαρμογή του προγράμματος στην διαχείριση πρώτων υλών, ετοίμου προϊόντος ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ του ΛΕΜΟΝΗ ΜΙΧΑΛΗ Επιβλέπων καθηγητής : Κλειούσης Ελευθέριος Καστοριά Οκτώβριος 2008
Η παρούσα σελίδα σκοπίμως παραμένει λευκή
2 ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΚΟ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟ ΙΔΡΥΜΑ (ΤΕΙ) ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΟΥΣ ΕΜΠΟΡΙΟΥ Οι εφαρμογές του προγράμματος SAP στην dall. Τα πλεονεκτήματα που προκύπτουν από την εφαρμογή του προγράμματος στην διαχείριση πρώτων υλών, ετοίμου προϊόντος ΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ του ΛΕΜΟΝΗ ΜΙΧΑΛΗ Επιβλέπων καθηγητής: Κλειούσης Ελευθέριος Εγκρίθηκε από την τριμελή εξεταστική επιτροπή την 22 η Οκτωβρίου 2008.... Ον/μο Μέλος Ε.Π... Ον/μο Μέλος Ε.Π Καστοριά Οκτώβριος 2008... Ον/μο Μέλος Ε.Π
3 Copyright 2008 - Λεμονή Μιχάλη Απαγορεύεται η αντιγραφή, αποθήκευση και διανομή της παρούσας εργασίας, εξ ολοκλήρου ή τμήματος αυτής, για εμπορικό σκοπό. Επιτρέπεται η ανατύπωση, αποθήκευση και διανομή για σκοπό μη κερδοσκοπικό, εκπαιδευτικής ή ερευνητικής φύσης, υπό την προϋπόθεση να αναφέρεται η πηγή προέλευσης και να διατηρείται το παρόν μήνυμα Οι απόψεις και τα συμπεράσματα που περιέχονται σε αυτό το έγγραφο εκφράζουν αποκλειστικά τον συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν τις επίσημες θέσεις του ΤΕΙ Δυτικής Μακεδονίας ΠΕΡΙΛΗΨΗ Το sap είναι ένας κολοσσός στον τομέα της σωστής και γρήγορης διαχείρισης των μεγάλων επιχειρήσεων. Στην εργασία μας θα αναπτύξουμε και
4 θα αναλύσουμε την απαραίτητη συμμετοχή και λειτουργία του sap στην ανώνυμη βιομηχανική και εμπορική ανώνυμη εταιρεία dall από την παραγωγική διαδικασία μέχρι την φάση της πώλησης. Επίσης θα αναπτύξουμε την διοικητική κατανομή στο εσωτερικό της επιχείρησης και την σχέση της με το sap που έχει κάθε κομμάτι της όπως και την ανάγκη του προγράμματος στην διαχείριση των αποθεμάτων των πρώτων υλών και έτοιμου προϊόντος και στην παλετοποιήση μέχρι την παλετοθέτηση και την δρομολόγηση Λέξεις κλειδιά: απόθεμα, έτοιμο προϊόν, παραλαβή, παλετοποιήση, παραγωγή, συσκευασία, πώληση, εγκατάσταση, πρώτη ύλη, χρήστης, εντολή διακίνησης ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ERP ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ-ΤΟ SAP ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α σελ.8
5 1.1.Ορισμός του erp σελ.8 1.2. H αγορά των erp στην Ελλάδα σελ.8 1.3. To sap στην Ελλάδα σελ.10 1.4. Οι κυριότεροι λόγοι στους οποίους οφείλεται η επιτυχία του SAP ERP σελ.12 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΙΕΥΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α σελ.17 2.1. Χαρακτηριστικά του κλάδου σελ.17 2.2. Ανταγωνισμός σελ.19 2.3. Είσοδος νέων επιχειρήσεων σελ.21 2.4. Σχετική αγορά και μερίδιο αγοράς σελ.23 2.5.Τρεις από τις μεγαλύτερες βιομηχανίες παραγωγής απορρυπαντικών και χημικών σελ.24 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3.ΑΠΟΘΗΚΗ ΠΡΩΤΩΝ ΥΛΩΝ ΚΑΙ ΕΤΟΙΜΟΥ ΠΡΟΙΟΝΤΟΣ 3.1. Αποθήκη πρώτων υλών σελ.27 3.2. Αποθήκη έτοιμου προϊόντος σελ.29 ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4. ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΩΝ ΕΦΑΡΜΟΓΩΝ ΚΑΙ ΤΙΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΟΤΗΤΑΣ ΠΟΥ ΙΑΘΕΤΕΙ ΤΟ SAP ΚΑΙ ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ ΤΟΥ WMS σελ. 34 4.1. Παραλαβές σελ. 34 4.2. Αποστολή ειδών σελ. 35 4.3. Συγκεντρωτικές αποστολές σελ. 40 4.4. Εσωτερικές διαδικασίες αποθήκης σελ. 42 4.5. Ενδοεταιρικές κινήσεις σελ.43 4.6. Στατιστικά στοιχεία σελ. 44 4.7. Πωλήσεις σελ. 47 4.8. Εκτυπώσεις σελ. 47 4.9. Αποθήκη σελ. 49 4.10. Αποθέματα σελ. 50 Συμπεράσματα σελ. 55 Βιβλιογραφία σελ. 56 ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η Dall είναι μια θυγατρική εταιρία του ομίλου Alapis. ραστηριοποιείται στον τομέα παραγωγής απορρυπαντικών τόσο σε υγρή όσο και σε μορφή
6 σκόνης. Η έδρα της βρίσκεται Καρτσιβάνη 6, στην Αθήνα και διαθέτει δύο μονάδες παραγωγής και συσκευασίας. Μία στην Θεσσαλονίκη και μία στην Αταλάντη Φθιώτιδος. Η παραγωγική δυνατότητα του εργοστασίου της Αταλάντης είναι κατά πολύ μεγαλύτερη από αυτή της Θεσσαλονίκης ενώ εκεί βρίσκεται και το κέντρο logistics της εταιρίας στο έτοιμο προϊόν, όχι μόνο μεγαλύτερων εγκαταστάσεων αλλά και γεωγραφικής θέσης. Από τους σημαντικότερους πελάτες της είναι η Henkel, Unilevel και η JohnsonDiversey ενώ μεγάλο όγκο στις δραστηριότητες της κατέχει και η παραγωγή και συσκευασία απορρυπαντικών για λογαριασμό των Private Labels όπως Dia, Carrefour, Makro, Γαλαξίας, Βασιλόπουλος και πολλών άλλων. Εκτός από τους εγχώριους πελάτες διαθέτει και εξαγωγικό εμπόριο σε ένα ικανοποιητικό βαθμό κυρίως σε πελάτες της Κύπρου, Γαλλίας, Βελγίου, Γερμανίας κ.α. Η Dall μόνο στο εργοστάσιο της Αταλάντης απασχολεί περίπου 350 άτομα ενώ στα ίδια μεγέθη ανέρχεται και το ανθρώπινο δυναμικό του υποκαταστήματος της Θεσσαλονίκης. Όπως σε κάθε μεγάλη βιομηχανική μονάδα, εκτός από την απαραίτητη γνώση και το εξειδικευμένο και μη προσωπικό χρειάζεται και το κατάλληλο Software ώστε να μπορεί να διαχειριστεί ένα αρκετά απαιτητικό κύκλο εργασιών και ενεργειών. Το Software που διαθέτει η συγκεκριμένη εταιρία είναι το Sap για το οποίο θα μιλήσουμε εκτενέστερα στα παρακάτω κεφάλαια στην διαχείριση πρώτων υλών, έτοιμου προϊόντος και παραγωγικής διαδικασίας. Το εξαγωγικό εμπόριο της dall δεν είναι τόσο μεγάλο όσο το εσωτερικό εμπόριο αλλά έχει ένα σημαντικό ποσοστό και εδώ. Εξάγει κυρίως σε Κύπρο Γαλλία, Βέλγιο, Βουλγαρία. Πληροφοριακά για τη Κύπρο εξάγονται περίπου 40 φορτηγά μηνιαίως δηλαδή 140 παλέτες ενώ για τις άλλες χώρες δρομολογούνται πέντε φορτηγά τον μήνα. Στο πρώτο κεφάλαιο θα μιλήσουμε για τα συστήματα erp, τι είναι τα συστήματα erp, και θα αναφερθούμε στα δημοφιλέστερα συστήματα erp που επικρατούν στο Ελληνικό εμπόριο. Στην συνέχεια θα μιλήσουμε για τo σύστημα erp το οποίο διαθέτει και στηρίζει το software της εταιρείας για την οποία μιλάμε. Στο δεύτερο κεφάλαιο θα μιλήσουμε για την αγορά και τον ανταγωνισμό των απορρυπαντικών στην Ελλάδα όπου επικρατεί. Θα μιλήσουνε εκτενέστερα για τις εταιρείες όπου κατέχουν τα brand name στην αγορά. Επίσης θα
7 αναφέρουμε τις τρεις μεγαλύτερες μονάδες παραγωγής απορρυπαντικών και θα τις αναλύσουμε. Στο τρίτο κεφάλαιο θα αναφερθούμε και θα αναλύσουμε την διαχείριση των πρώτων υλών, ετοίμου προϊόντος και στην διανομή του έτοιμου προϊόντος. Επίσης θα αναφερθούμε αναφορικά πως συμμετέχει το sap στην επίτευξη αυτών των στόχων. Στο τέταρτο κεφάλαιο θα αναλύσουμε ένα λειτουργικό κομμάτι του sap το wms όπου χρησιμοποιεί η αποθήκη ετοίμου προϊόντος. Θα αναλύσουμε τις σημαντικότερες εφαρμογές και πως συμβάλλουν και λειτουργούν στην επιχείρηση ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ ΣΤΑ ERP ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΑ-ΤΟ SAP ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Σε αυτό το κεφάλαιο θα ασχοληθούμε με τα συστήματα erp.θα αναφέρουμε τι είναι το erp ποιοι Οίκοι συστημάτων erp επικρατούν στον
8 διεθνή χώρο αλλά και στον ελληνικό. Έπειτα θα μιλήσουμε για το sap πως ξεκίνησε και επεκτάθηκε στην Ελλάδα αλλά και για τα πλεονεκτήματα για τα οποία έχει καταξιωθεί και χρησιμοποιείται από πολλές εταιρείες 1.1. ΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ERP To ERP είναι ένα πληροφοριακό σύστημα που αφορά στις διαδικασίες ολόκληρης της επιχείρησης, φέροντας όλες αυτές τις διαδικασίες να συναντήσουν τους επιχειρηματικούς στόχους και ενοποιώντας-ολοκληρώνοντας διαλειτουργικά όλα τα τμήματα της επιχείρησης. Μέσω της λειτουργικής ολοκλήρωσης επιτυγχάνεται η ταχύτατη, ακριβής και έγκαιρη μετάδοση της πληροφορίας στο εσωτερικό της επιχείρησης. Αυτή η πληροφορία μπορεί να αναφορά σε κόστος,έσοδα, κέρδη, υλικά κτλ. 1.2. Η ΑΓΟΡΑ ΤΩΝ ERP ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Όπως είναι γνωστό, το ενδιαφέρον των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας για λογισμικά ιαχείρισης Επιχειρηματικών Πόρων(ERP) έχει τα τελευταία χρόνια απογειωθεί, ενώ ταυτόχρονα και πολλές άλλες λιγότερο η περισσότερο <<καινοτόμες>> εφαρμογές όπως: Customer Relationship management (CRM), Knowledge Management, e- commerce, m- business, Warehouse Management System (WMS), Project Management tools απασχολούν όλο και περισσότερο την επιχειρηματική στρατηγική μιας σύγχρονης εταιρείας. Μέσα σε αυτήν την κοσμογονία σύγχρονων λύσεων αλλά και του ανάλογου marketing που τις συνοδεύει, η διοίκηση και τα στελέχη μιας εταιρείας καλούνται να κάνουν συγκεκριμένες επιλογές και να χαράξουν μια πορεία που θα εξυπηρετεί τους στόχους της εταιρείας, είτε αυτοί αφορούν την εσωτερική της οργάνωση και απόδοση είτε το εξωτερικό περιβάλλον (αγορά, ανταγωνισμό ), με την καλύτερη δυνατή σχέση επένδυσης- οφέλους και με τις λιγότερες δυνατές περιπέτειες Το πρώτο ερώτημα της διοίκησης μπροστά σε μια διαδικασία εγκατάστασης ενός λογισμικού erp ή και αλλαγής erp ( γιατί συμβαίνουν και αυτά) είναι: ποίο πακέτο; ποίος προμηθευτής; Παρά τις συγχωνεύσεις εταιρειών στο χώρο της πληροφορικής που έχουν πυκνώσει τελευταία και που αντικειμενικά μικραίνουν τον αριθμό των εναλλακτικών προμηθευτών και πιθανά και τον αριθμό των εναλλακτικών λύσεων, η αγορά του erp στην Ελλάδα δεν έχει εντελώς ξεκαθαρίσει. Αντίθετα νέες λύσεις προτείνονται, κάποιες
9 παλιότερες κάνουν προσπάθειες ανανέωσης, οι τιμές διαφοροποιούνται και όλα δείχνουν ότι το περιβάλλον αυτό είναι δυναμικά αναπτυσσόμενο αν και με λιγότερους παίκτες. Επιπλέον, μια έρευνα αγοράς ανάμεσα σε επιχειρήσεις με σημαντικό τζίρο και προσωπικό- όχι απαραίτητα από τον χώρο των ταχυκίνητων καταναλωτικών προϊόντων ή συναφείς χώρους αλλά και στον χώρο των υπηρεσιών- σίγουρα θα έδειχνε ότι ο αριθμός εταιρειών που είναι δυνητικοί πελάτες λύσεων erp είναι ακόμη πάρα πολύ μεγάλος. Κατά συνέπεια η πίτα είναι πολύ μεγάλη και υπάρχει χώρος και για νέες προτάσεις. Αν και πλέον είναι κοινότυπο να επισημαίνετε, ένας βασικός διαχωρισμός των λύσεων erp που διατίθενται είναι (α) μεγάλα πολυεθνικά πακέτα και (β) ελληνικά erp Στην πρώτη κατηγορία στην ελληνική αγορά δραστηριοποιούνται έντονα λύσεις SAP R/3, Baan IV, JDEdwards και επίσης Singular, Platinum, Oracle Financians, MFG/PRO ERP/ERM System και το κλασικό BPCS. Τα πλεονεκτήματα αυτών των λύσεων σε γενικές γραμμές είναι η υψηλή τους παραμετρικότητα, η ολοκληρωμένη, η ολοκληρωμένη ενσωμάτωση περιφερειακών κυκλωμάτων ( Παραγωγή, ιαχείριση Έργων/Συμβάσεων, Συντήρηση εξοπλισμού ιαχείριση Ανθρωπίνων πόρων/αποθεμάτων, κ.α.) και τέλος η λειτουργικότητα όπου επιτρέπει την μηχανογραφική υποστήριξη. εν είναι σωστό να μιλήσουμε για <<μειονεκτήματα>> αυτών των λύσεων αλλά βέβαια πρέπει να επισημανθεί ότι, παρόλο που η υψηλή τους παραμετρικότητα τους προσδίδει σημαντική ευελιξία για να αντιμετωπίσουν τις ιδιαιτερότητες της κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας,η υιοθέτηση τους προϋποθέτει ότι η ενδιαφερόμενη εταιρεία έχει ήδη η είναι αποφασισμένη να αποκτήσει σαφείς διαδικασίες. Επιπλέον, εφόσον ωφεληθεί όσο το δυνατόν περισσότερο από αυτήν την μεγάλη επένδυση, είναι υποχρεωμένη να δεσμεύσει σημαντικούς ανθρώπινους πόρους στην διαδικασία εγκατάστασης. Το ζήτημα της ελληνικοποίησης υπήρξε και συνεχίζει σε κάποιες περιπτώσεις να είναι σοβαρό και για αυτό το λόγο όσες εταιρείες που αντιπροσωπεύουν διεθνή πακέτα έχουν επενδύσει σημαντικά σε αυτόν τον τομέα έχουν κερδίσει ήδη αξιόλογα μερίδια αγοράς. Όσον αφορά ελληνικά πακέτα, μπορούμε να αναφέρουμε τα: Atlantis, Compak win, Computer Logik ERP System, Orama ERP και Singular Enterprise, χωρίς να σημαίνει αυτό ότι δεν υπάρχουν και άλλες λύσεις σε
10 συγκρίσιμα επίπεδα. Ωστόσο πρέπει να επισημανθεί ότι οι ελληνικοί Οίκοι σε γενικές γραμμές επενδύουν σημαντικά στην ανάπτυξη και την ενσωμάτωση στα προϊόντα τους λύσεων αναφορικά με τα logistic s και την παραγωγή. Σημαντικό είναι το γεγονός ότι οι ελληνικές εταιρείες στο χώρο του erp έχουν αρκετά διαφοροποιημένες στρατηγικές αναφορικά με τα προϊόντα τους. Η επιχείρηση που θα αρχίσει μια μακροχρόνια σχέση-συνεργασία με τον Οίκο Λογισμικού πρέπει να εξασφαλίσει ότι η του προϊόντος erp που θα υιοθετήσει θα καλύπτει μελλοντικές της απαιτήσεις οργάνωσης Αναφορικά με την επιλογή ERP είναι τέλος σημαντικό να επισημανθεί ότι οι τάσεις που επικρατούν στην αγορά σήμερα ευνοούν εφαρμογές που βασίζονται στην πλατφόρμα Windows nt περισσότερο (σε σχέση με το unix και το AS-400 και συνεργάζονται με όλες τις βάσεις δεδομένων). Επίσης αναφέρεται ως σημαντικό τεχνικό στοιχείο αξιολόγησης η προσέγγιση του λογισμικού στο μοντέλο της 3-tier client-server αρχιτεκτονικής, που εξασφαλίζει ταχύτητες επικοινωνίας με remote sites, στοιχείο με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για επιχειρήσεις που λειτουργούν υποκαταστήματα 1.3. TO SAP ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Το πακέτο λογισμικού της SAP ήταν γνωστό στην Ελλάδα από πολυεθνικές επιχειρήσεις, που το χρησιμοποιούσαν ήδη, στην έκδοση R/2, από τη δεκαετία του 1980. Ωστόσο η γερμανική εταιρεία SAP AG δίσταζε να ανοίξει θυγατρική στην Ελλάδα, καθώς εκτιμούσε ότι η αγορά για πακέτα όπως το SAP R/2 ήταν πολύ μικρή σε σχέση με την επένδυση πού απαιτούσε η ελληνικοποίηση. Όμως, μετά την έκδοση του πακέτου SAP R/3, η SAP AG άλλαξε πολιτική και ίδρυσε μαζικά πολλές θυγατρικές εταιρείες στην Ευρώπη, στην Αμερική, στην Ιαπωνία και αλλού, ενώ εξέτασε και το ενδεχόμενο να ανοίξει θυγατρική και στην Ελλάδα. Κατά τη διερεύνηση της ελληνικής αγοράς, αφού κατέγραψε τις νομικές απαιτήσεις της χώρας μας, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η αγορά επιχειρησιακού λογισμικού για διεθνή πακέτα εξακολουθούσε να είναι πολύ μικρή και μάλιστα χαρακτηρίστηκε απαγορευτική συγκρινόμενη με το κόστος ανάπτυξης του λογισμικού της ελληνικοποίησης, που είχε ήδη λεπτομερώς μελετηθεί.
11 Έτσι, αποφάσισε να ακολουθήσει την πολιτική που εφάρμοσε και σε άλλες χώρες με παρόμοια προβλήματα (όπως, π.χ., η Τουρκία και το Ισραήλ) και επέτρεψε την είδηση εταιρείας με τον τίτλο SAP Hellas, που όμως αρχικά θα λειτουργούσε ως καθαρά ελληνική επιχείρηση. Όταν έπειτα από κάποια χρόνια κατάφερνε να υλοποιήσει επιτυχώς την ελληνικοποίηση και να εδραιωθεί στην ελληνική αγορά, θα είχε το δικαίωμα να την εξαγοράσει πλήρως και να τη λειτουργήσει ως θυγατρική της εταιρεία, όπως σε όλες τις τεχνολογικά προηγμένες χώρες. Έτσι ξεκίνησε η ιστορία της SAP Hellas, που περιλαμβάνει τις παρακάτω βασικές ημερομηνίες-σταθμούς: Τον Οκτώβριο του 1994 ιδρύθηκε στην Ελλάδα, με έδρα την Αθήνα, η SAP Hellas από τον Κ. Καραγιώργη, με κύριο σκοπό την εξυπηρέτηση των πολυεθνικών επιχειρήσεων που διέθεταν το SAP και τη δημιουργία της ελληνικοποίησης στο σύστημα SAP R/3. To Σεπτέμβριο του 1995 παρουσιάστηκε η πρώτη έκδοση της ελληνικοποίησης και άρχισε η υλοποίηση του πρώτου έργου SAP στην Ελλάδα. Παράλληλα από αυτόν το μήνα και μέχρι το 2000 η SAP Hellas λειτούργησε ως αποκλειστικά ελληνική εταιρεία υπό τη διεύθυνση των Φ. Χατζησάββα, Α. Βαζακόπουλου, Γ. Χριστοφίδι και. Χατζηγιαννάκη. Τον Ιανουάριο του 1996 λειτούργησαν παραγωγικά οι πρώτες εγκαταστάσεις και η ελληνικοποίηση δοκιμάστηκε επιτυχώς. Τον Οκτώβριο του 1997 λειτούργησε επιτυχώς η πρώτη εγκατάσταση σε πολυεθνική επιχείρηση με την ελληνικοποίηση ενταγμένη σε διεθνές σύστημα, σε συνεργασία με διεθνές λογιστικό σχέδιο, και η SAP Hellas επεκτάθηκε στην Κύπρο. Τον Ιούνιο του 1999 η SAP Hellas είχε προσωπικό 320 ατόμων στην Ελλάδα και την Κύπρο και άρχισε τη συνεργασία με τη SAP AG Γερμανίας για την εξαγορά της, καθώς κάλυπτε πλήρως όλες τις απαιτήσεις. Τον Αύγουστο του 2000 η SAP Hellas εξαγοράστηκε κατά 100% από την γερμανική SAP AG και από τότε μέχρι σήμερα λειτουργεί ως θυγατρική της εταιρεία.
12 Σε όλο αυτό το χρονικό διάστημα σημαντικό ρόλο για την εξάπλωση του SAP στην Ελλάδα έπαιξαν και οι πρώτοι συνεργάτες Π. Μηλιόπουλος και Α. Παπαργύρης, που από τα πρώτα χρόνια της SAP Hellas συμμετείχαν με τους συμβούλους τους ενεργά σε πολλά έργα. Σήμερα η SAP Hellas κατέχει ηγετική θέση στην ελληνική αγορά λογισμικού εξακολουθώντας να παρέχει προϊόντα, λύσεις και υπηρεσίες στην ολοένα και μεγαλύτερη ελληνική αγορά λογισμικού, που πλαισιώνεται από πολλούς και αξιόλογους, επίσημα πιστοποιημένους συνεργάτες (certified partners) οι οποίοι παρέχουν υπηρεσίες (SAP Service Partners) όπως ενδεικτικά αναφέρονται οι παρακάτω: ΙΒΜ Real Consulting DD Synergy ELSOP Singular Logic TEKA Systems AE Agile AE Intra soft International Step One Unisystems Lavisoft 1.4. ΟI ΚΥΡΙΟΤΕΡΟΙ ΛΟΓΟΙ ΠΟΥ ΟΦΕΙΛΕΤΑΙ THN ΕΠΙΤΥΧΙΑ ΤΟΥ SAP ERP ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Οι κυριότεροι λόγοι στους οποίους οφείλεται η τεράστια επιτυχία του SAP ERP, τόσο παγκοσμίως όσο και στην Ελλάδα, είναι οι παρακάτω: ιαθέτει τη μεγαλύτερη λειτουργικότητα από οποιοδήποτε άλλο επιχειρηματικό λογισμικό, καθώς χιλιάδες προγραμματιστές αυξάνουν καθημερινά τις δυνατότητες του, οι οποίες παραδίδονται με συνεχείς εκδόσεις (versions and releases) στους χρήστες. Επιπλέον μπορεί να καλύπτει πλήρως τις ανάγκες μιας επιχείρησης σε ενιαίο περιβάλλον χωρίς να χρειάζεται να αγοραστούν συμπληρωματικά λογισμικά.
13 Χρησιμοποιεί πάντα την τελευταία λέξη της τεχνολογίας, καθώς είναι ανοιχτό (open) και συνεργάζεται με πολλές πλατφόρμες υλικού (hardware Η/W), λειτουργικών συστημάτων (operating systems) και (Internet) και επιτρέπει εσωτερικό ταχυδρομείο και διαδικασίες ροής εργασίας (workflow) πραγματοποιώντας το γραφείο χωρίς χαρτιά. Είναι απόλυτα παραμετροποιήσιμο, έτσι ώστε να καλύπτει όλες τις ανάγκες των επιχειρήσεων και των οργανισμών ακολουθώντας τις βέλτιστες πρακτικές (Best Practices) αναλυμένες σε στοιχειώδεις επιχειρησιακές κινήσεις (elementary business transactions), χωρίς να απαιτείται επέμβαση στον πηγαίο κώδικα του συστήματος, που παράγεται και συντηρείται από τη SAP AG. Είναι πολύ εύχρηστο, ευέλικτο και φιλικό στους χρήστες, καθώς έχει σχεδιαστεί εργονομικά από ειδικούς επιστήμονες, έτσι ώστε να διευκολύνει την καταχώριση, να εντοπίζει και να ελέγχει τις κρίσιμες πληροφορίες και να επιτρέπει την αλληλεπιδραστική επεξεργασία (interactive) των δεδομένων των οθονών με τους χρήστες υπό μορφή διαλόγων (dialogue). ιαθέτει πολλά αρχεία πληροφοριών, τα οποία είναι διαφανή (transparent) στους χρήστες και πλήρως τεκμηριωμένα (documented), όπως επίσης και προγράμματα με τους πηγαίους κώδικες (source code), καθώς το σύστημα είναι interpreter, έτσι ώστε να παρέχει ασφαλή και αξιόπιστη πληροφόρηση σε πραγματικό χρόνο (real time). Επιτυγχάνει πολύ καλό δείκτη ενεργών συμβούλων και προγραμματιστών ανά πελάτη. ηλαδή κάθε πελάτης υποστηρίζεται, τόσο παγκοσμίως όσο και στην Ελλάδα, από τους πιο πολλούς και πιο έμπειρους συμβούλους και προγραμματιστές από οποιοδήποτε άλλο λογισμικό. Οι δείκτες αυτοί έχουν στον αριθμητή τους τον αριθμό των ενεργών συμβούλων και προγραμματιστών και στον παρανομαστή τους τον αριθμό των πελατών που ήδη χρησιμοποιούν το SAP. Φαίνεται ότι θα είναι για πολλά χρόνια ακόμη, σύμφωνα με τις πιο έγκυρες διεθνείς μελέτες, το καλύτερο λογισμικό του κόσμου κατέχοντας την πρώτη θέση παγκοσμίως με ποσοστό περίπου 36% της αγοράς. Ο ανταγωνισμός, τόσο σε παγκόσμιο επίπεδο όσο και σε κάθε χώρα
14 ξεχωριστά, συνεχώς υποχωρεί παραχωρώντας στο σύστημα SAP ERP ολοένα και μεγαλύτερο μερίδιο αγοράς. Παρά τη φαινομενικά υψηλή τιμή του, είναι στην πραγματικότητα ένα από τα πιο φτηνά λογισμικά της διεθνούς αλλά και της ελληνικής αγοράς, σχετικά με το συνολικό κόστος κτήσης (Total Cost of Ownership), καθώς όλη η διαθέσιμη λειτουργικότητα παραδίδεται στον πελάτη με τιμή που εξαρτάται από τον αριθμό των χρηστών, καλύπτοντας τις όποιες μελλοντικές επεκτάσεις της επιχείρησης χωρίς να έχει κρυφά κόστη (hidden costs). Επιτυγχάνει χαμηλά κόστη συντήρησης (maintenance costs), στα οποία περιλαμβάνονται και οι αναβαθμίσεις (upgrades). Σε αυτές έχουν ενσωματωθεί οι αυξήσεις της λειτουργικότητας που παράγεται καθημερινά από τη SAP AG. Επιτυγχάνει χαμηλά κόστη λειτουργίας (operation costs), κυρίως γιατί είναι πάρα πολύ αξιόπιστο και λειτουργεί με ενημερώσεις σε πραγματικό χρόνο και συνεπώς δεν απαιτούνται ημερήσιες και μηνιαίες συμφωνίες. Απαιτεί τις λιγότερες καταχωρίσεις, καθώς διαθέτει τις πιο οργανωμένες μορφές δεδομένων σε κατάλληλες ιεραρχίες (κατακόρυφα) και συνδέσεις (οριζόντια), έτσι ώστε τα δεδομένα να καταχωρίζονται μόνο μία φορά και μάλιστα στο πιο ορθό-λογικά και από επιχειρηματική πλευρά-επίπεδο σύμφωνα με τις βέλτιστες πρακτικές. ιαθέτει την πιο ολοκληρωμένη μορφή προστασίας δεδομένων από παραβιάσεις μέσω κατάλληλων εξουσιοδοτήσεων (authorizations), μενού επιλογών χρηστών, προκαθορισμένων μεταβλητών αναφορών και καταγραφικών μηχανισμών (logs) και παρέχει το μεγαλύτερο δυνατό βαθμό ασφάλειας. Είναι το πιο προσωπικό λογισμικό, γιατί κάθε χρήστης διαθέτει τις επιλογές του και τα προσωπικά του συχνά χρησιμοποιούμενα δεδομένα, που καθορίζονται από τον ίδιο, επιτρέποντας την ελαχιστοποίηση των καταχωρίσεων και των σφαλμάτων. Περιλαμβάνει ένα άρτιο περιβάλλον ανάπτυξης (development environment) και προγραμματισμού (programming environment) για χρήση από εξειδικευμένους επαγγελματίες προγραμματιστές, καθώς και
15 ένα φιλικό σύστημα άντλησης πληροφοριών και δημιουργίας αναφορών για χρήση από απλούς χρήστες που επιθυμούν άντληση πληροφοριών. Μπορεί να λειτουργεί σε πολύγλωσσο, πολυνομισματικό, πολυδιασπασμένο και πολυεταιρικό περιβάλλον επιτρέποντας διαδικασίες ενοποίησης και συνένωσης δεδομένων πολύπλοκων και τεράστιων πολυεθνικών επιχειρήσεων σε ένα και μόνο παγκόσμιο σύστημα (global system). Η εγκατάσταση, η παραμετροποίηση και η έναρξη της λειτουργίας του γίνονται από έμπειρους συμβούλους λογισμικού, τόσο παγκοσμίως όσο και στην Ελλάδα, που έχουν εκπαιδευτεί και πιστοποιηθεί σύμφωνα με τα πιο αυστηρά διεθνή πρότυπα και μεθοδολογίες και βρίσκονται υπό διαρκή ποιοτικό έλεγχο. Η εκπαίδευση των χρηστών υποστηρίζεται με τη χρήση κατάλληλων παρουσιάσεων, ασκήσεων και κειμένων που παρέχουν στους εκπαιδευόμενους, εκτός από θεωρητική κατάρτισης και πρακτική εξάσκηση με προκαθορισμένα δεδομένα σε ειδικά για εκπαίδευση συστήματα. Καλύπτει πλήρως τη νομοθεσία πολλών χωρών εξυπηρετώντας πολυεθνικές εταιρείες αλλά και τον ελληνικό νόμο, πλεονεκτώντας ιδιαίτερα στα θέματα της Κοστολόγησης, της Αναλυτικής Λογιστικής, της Αποτίμησης ξένων νομισμάτων, της ιαχείρισης Παγίων της Ελληνικής Μισθοδοσίας κ.λπ. Παρέχει εύχρηστες αναφορές (βιβλία) που απαιτούνται από τον ελληνικό νόμο (Ημερολόγια Ισοζύγια, Μητρώα Παγίων, Γενικά και Αναλυτικά καθολικά, Βιβλία Αποθήκης, Ληξιάρια αξιόγραφων, Ισολογισμό). Προσφέρει όλες τις δυνατότητες εκτύπωσης στοιχείων που απαιτούνται από τον ελληνικό νόμο (Τιμολόγια, Πιστωτικά και Ακυρωτικά Τιμολόγια, ελτία Αποστολής, Εκκαθαρίσεις, Αποδείξεις Είσπραξης και Πληρωμής κ.λπ.). Είναι πολύ καλά τεκμηριωμένο λογισμικό παρέχοντας, πέρα από την απέραντη τεκμηρίωση σε CD, και το εγχειρίδιο χρήσης που απαιτείται από τον ΚΒΣ, προσαρμοσμένο σε κάθε πελάτη, καθώς και ειδικές σημειώσεις και εγχειρίδια χρήσης ανά τελικό χρήστη.
16 Είναι πολύ καλά δοκιμασμένο στην ελληνική πραγματικότητα και τηρεί, πέρα από τις γενικές, και ειδικές για την Ελλάδα σημειώσεις (notes), που επιτρέπουν την άμεση προσαρμογή των παραμέτρων στις τυχόν άμεσες αλλαγές των νόμων, όπως, για παράδειγμα, η αλλαγή ΑΦΜ, η αλλαγή των ποσοστών του ΦΠΑ, η υιοθέτηση του ευρώ κ.λπ. Είναι το πιο ολοκληρωμένο επιχειρησιακό λογισμικό, καθώς επιτρέπει την αλυσιδωτή διασύνδεση των πληροφοριών και των επιχειρησιακών γεγονότων, που είναι διαθέσιμα στους χρήστες και ανακαλούνται από οποιονδήποτε κόμβο της αλυσίδας των δεδομένων. Η επένδυση στο SAP αποσβένεται ταχύτερα από ότι σε κάθε άλλο λογισμικό, με την απόκτηση άμεσης και αξιόπιστης πληροφόρησης τόσο για τον ελληνικό νόμο όσο και για τη διοίκηση για την υποστήριξη λήψης αποφάσεων αλλά και αυξάνοντας την υπεραξία της κάθε επιχείρησης που το χρησιμοποιεί, καθώς είναι δεδομένη η αξιοπιστία των πληροφοριών που παρέχει παράλληλα με την τήρηση των βέλτιστων διαδικασιών και των διατάξεων των νόμων σε όλες τις χώρες στις οποίες λειτουργεί. Τα πλεονεκτήματα της χρήσης του συστήματος SAP ERP καθημερινά μεγαλώνουν και οι ολοένα και περισσότερες επιτυχείς εγκαταστάσεις του, τόσο παγκοσμίως όσο και στην Ελλάδα, αποτελούν την καλύτερη απόδειξη για την ποιότητα και τη σταθερότητά του. Παγκοσμίως το σύστημα SAP ERP αντιμετωπίζει ανταγωνισμό από τα προϊόντα επιχειρησιακού λογισμικού που προσφέρονται από μεγάλες εταιρείες κατασκευής λογισμικού, όπως η Microsoft και η Oracle, τα οποία όμως στην Ελλάδα κυρίως λόγω της ελληνικοποίησης δεν φαίνονται να είναι τόσο ανταγωνιστικά όσο σε άλλες χώρες. (Τατσίοπουλος: 2008, σελ.108-113) ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2. ΙΕΥΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΑΓΟΡΑΣ ΤΩΝ ΑΠΟΡΡΥΠΑΝΤΙΚΩΝ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Σε αυτό το κεφάλαιο θα αναφερθούμε στα χαρακτηριστικά του κλάδου, στον ανταγωνισμό και τις εταιρείες όπου εμπορεύονται απορρυπαντικά στη Ελλάδα όπως επίσης και τρεις μεγαλύτερες εταιρείες που παράγουν απορρυπαντικά στην Ελλάδα.
17 2.1. ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΚΛΑ ΟΥ Οι υπό κρίση αγορές παρότι δημιουργήθηκαν προ δεκαετιών, συνεχίζουν να παρουσιάζουν σημαντικότατη δυναμική και συνεχή εξέλιξη. Ενδεικτικά αναφέρεται ότι η αγορά απορρυπαντικών ρούχων τα τελευταία πέντε χρόνια παρουσιάζει σημαντικές ανακατατάξεις όσο αφορά τις μορφές των προϊόντων. Ενώ μόλις πριν από πέντε χρόνια τα απορρυπαντικά σε υγρή μορφή αντιπροσώπευαν λιγότερο από 5% της συνολικής αξίας της κατανάλωσης, ήμερα ξεπερνούν το 20%. Η συμμετοχή απορρυπαντικών σε σκόνη μειώθηκε από 95% σε λιγότερο από 75%. Τα δε απορρυπαντικά ρούχων για πλύσιμο στο χέρι από 20% πριν από κάποια χρόνια, σήμερα αντιπροσωπεύουν λιγότερο από 10% της αγοράς. Επίσης τα τελευταία χρόνια άρχισαν να εμφανίζονται και άλλα είδη απορρυπαντικών όπως για πλύσιμο μαύρων ρούχων, ευαίσθητα κλπ. Παράλληλα παρατηρείται και μεγάλη διαφοροποίηση των τιμών σε σχέση με τον τύπο/είδος του απορρυπαντικού όπως: Στα προϊόντα εξειδικευμένης απόδοσης (για μαύρα ρούχα, ευαίσθητα ) η τιμή είναι σημαντικά άνω του μέσου όρου (μ.ο) Στα προϊόντα υψηλής καθαριστικής απόδοσης (για λευκά/ χρωματιστά) η τιμή είναι άνω του μ.ο και Στα προϊόντα καλής καθαριστικής απόδοσης η τιμή είναι κάτω του μ.ο Σημειώνεται δε ότι τα τελευταία δύο χρόνια παρατηρείται σημαντικότατη ανάπτυξη της παραπάνω τελευταίας κατηγορίας λόγω της εισόδου στην αγορά προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας από όλες σχεδόν τις αλυσίδες λιανεμπορίου ή και αλυσίδες αποκλειστικά προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας. Ειδικότερα, όσον αφορά την αγορά απορρυπαντικών ρούχων, οι εκτιμήσεις των μερών είναι ότι η εν λόγω αγορά θα συνεχίσει να έχει συνολικά μια ιδιαίτερη δυναμική και στο μέλλον μια και η ανάγκη για καλύτερη απόδοση, καλύτερη σχέση απόδοσης/τιμής και ικανοποίησης εξειδικευμένων αναγκών γίνεται όλο και πιο έντονη σε ένα περιβάλλον όπου ο καταναλωτής έχει συνεχώς αυξανόμενες γνώσεις, απαιτήσεις και επιλογές. Σημειώνεται δε ότι πλυντήριο ρούχων το 2002 είχε το 81,7% των ελληνικών νοικοκυριών. Η καινοτομία, η αξία (τιμή) και η εικόνα του κάθε προϊόντος θα αποτελέσει σημαντικό παράγοντα ζήτησης για το προϊόν. Συνεπώς αναμένεται σχετική
18 αύξηση της κατανάλωσης σε αξία προερχόμενη από προϊόντα ανώτερης ποιότητας/τιμής, αυξημένη χρήση λόγω αλλαγών συνηθειών του καταναλωτή, ενώ αρνητικά στην αξία των αγορών αναμένεται να δράσει η αύξηση μεριδίου προϊόντων με τιμή χαμηλότερη του μ.ο. Όσον αφορά την εν γένει αγορά των καθαριστικών πιάτων, παρουσιάζει σημαντικές εξελίξεις και ειδικότερα: Τα προϊόντα πλυντηρίου πιάτων αναπτύσσονται ταχέως εις βάρος των προϊόντων καθαρισμού στο χέρι επειδή τα πλυντήρια εξαπλώνονται και επίσης οι καταναλωτές αναζητούν την ευκολία πλύσης στ πλυντήριο. Τα προϊόντα με τιμή χαμηλότερη του μ.ο. αναπτύσσονται ταχύτατα λόγω της εισόδου προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας Τα προϊόντα με μεγαλύτερη συμπύκνωση/αποτελεσματικότητα αναπτύσσονται εις βάρος των προϊόντων αραιής συμπύκνωσης. Οι καταναλωτές αναζητούν καλύτερα αρώματα και εμφάνιση από τα προϊόντα, απαίτηση που καλύπτεται με την εμφάνιση προϊόντων όπως τα Fairy Armatics, Ava Tsai, Svelto Baking Soda, Palmolive Spring Sensations, κ.α. Αναμένεται ότι η αγορά θα συνεχίσει να έχει έντονη δυναμική και στο μέλλον με παράγοντες όπως τιμή και αποτελεσματικότητα να παίζουν ακόμα μεγαλύτερο ρόλο, ενώ η ανάγκη απλούστευσης της διαδικασίας πλύσης θα συνεχίσει να οδηγεί σε αύξηση κατανάλωσης προϊόντων πλυντηρίου πιάτων. Τα μέρη υποστηρίζουν ότι γενικότερα, οι Έλληνες καταναλωτές επιλέγουν προϊόντα επί τη βάση διαφόρων κριτηρίων, όπως καινοτομία προϊόντων, εικόνα προϊόντων και τιμή. Το βασικό κριτήριο επιλογής διαφέρει ανά καταναλωτή. Για το λόγο αυτό παρατηρείται τα τελευταία χρόνια σημαντική ανάπτυξη τόσο καινοτόμων προϊόντων όσο και προϊόντων χαμηλής τιμής. Για παράδειγμα, στην κατηγορία των απορρυπαντικών ρούχων τα τελευταία χρόνια έχουν αναπτυχθεί τα απορρυπαντικά σε ταμπλέτες, όπως και σε υγρή μορφή με αποτέλεσμα σήμερα να κατέχουν το 20% της συνολικής αγοράς σε σύγκριση με μόνο 2% πριν από περίπου 5 χρόνια. Επίσης, τα απορρυπαντικά ρούχων ιδιωτικής ετικέτας που πωλούνται σε εκπτωτικές αλυσίδες (Lidl, Dia) έχουν κατακτήσει εθνικό μερίδιο που πλησιάζει το 8% ενώ, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας που πωλούνται στις αλυσίδες και φέρουν το όνομά τους (private labels, π.χ. Carrefour) κατέχουν εθνικό μερίδιο
19 της τάξης του 5%, ενώ στην συγκεκριμένη αλυσίδα που τα διακινεί, μερίδιο 14% (Carrefour). Παρόμοια δυναμική παρουσιάζουν και τα απορρυπαντικά πιάτων με διείσδυση των εκπτωτικών αλυσίδων να πλησιάζει 12% 2.2. ΑΝΤΑΓΩΝΙΣΜΟΣ Η εν γένει αγορά των απορρυπαντικών και καθαριστικών προϊόντων οικιακής χρήσης έχει ολιγοπωλιακή μορφή. Κυριότερες εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε αυτήν στην ελληνική επικράτεια είναι κυρίως πολυεθνικές εταιρείες οι οποίες παράγουν οι ίδιες τα προϊόντα τους στη χώρα μας, είτε αναθέτουν την παραγωγή τους σε τρίτες εταιρείες με τη μέθοδο φασόν είτε τα εισάγουν από εταιρίες των ομίλων στους οποίους ανήκουν. Οι εταιρείες αυτές είναι: Η εταιρεία UNILEVER HELLAS A.E.B.E που ασχολείται μεταξύ άλλων με την παραγωγή, επεξεργασία και εμπορία παντός είδους χημικών προϊόντων, απορρυπαντικών, λευκαντικών, στιλβωτικών, σαπουνιών, καλλυντικών και τροφίμων (σήματα : Skip (για το πλυντήριο), Omo (για πλύσιμο στο χέρι), καθαριστικά πιάτων Svelto (για το χέρι) και Sun (για πλυντήριο), λευκαντικά/χλώρια Klinex, μαλακτικά ρούχων Cajoline, προϊόντα καθαρισμού σπιτιού Vim και Cif, και σαπούνια Lux και Dove. Η εταιρεία HENKEL ΕΛΛΑΣ Α.Β.Ε.Ε, ανήκει στον διεθνή όμιλο Henkel, και δραστηριοποιείται στους τομείς των απορρυπαντικών και καθαριστικών, χημικών καθαρισμού και επεξεργασίας νερού πισίνας, ειδικών καθαριστικών-απολυμαντικών, υλικών φωσφάτασης και καλλυντικών, καθώς και την παραγωγή συγκολλητικών ουσιών. Ειδικότερα, όσον αφορά τα απορρυπαντικά και καθαριστικά, η εταιρεία διανέμει τα απορρυπαντικά ρούχων με τα σήματα Persil (για πλύσιμο στο χέρι), Dixan, και Neomat (για πλύσιμο στο πλυντήριο), τα μαλακτικά Persil και Neomat και τα καθαριστικά γενικής χρήσης Bref, Glo coat. Η εταιρεία COLGATE PALMOLIVE (HELLAS) A.E.B.E.E ασχολείται με την παραγωγή και διανομή απορρυπαντικών ρούχων και πιάτων, μαλακτικών για τα ρούχα και καθαριστικών προϊόντων για το σπίτι, καλλυντικών, σαπουνιών και προϊόντων για την στοματική υγιεινή. Ειδικότερα, η εταιρεία διαθέτει απορρυπαντικά για ευαίσθητα ρούχα με το σήμα Soflan, μαλακτικά ρούχων με το σήμα Soupline, απορρυπαντικά