Χανιά, 18-21 Ιουνίου 2010. Χανιά, 18-21 Ιουνίου 2010. Χανιά, 18-21 Ιουνίου 2010. Χανιά, 18-21 Ιουνίου 2010. Χανιά, 18-21 Ιουνίου 2010.

Χανιά, 18-21 Ιουνίου 2010 Χανιά, 18-21 Ιουνίου 2010 Χανιά, 18-21 Ιουνίου 2010 Χανιά, 18-21 Ιουνίου 2010 Χανιά, 18-21 Ιουνίου 2010 p_public 2010

Ημερολόγιο Συνάντησης p_public 2010 p_public 2010, Χανιά 18-21 Ιουνίου

Περιεχόμενα Περιεχόμενα Εισαγωγή 1 Ημέρα πρώτη_ Δρώμενα και εγκαταστάσεις 3 KINOX Specula Dantis Αντώνης Στοαντζίκης Beforelight Νίκος Φαζός_ Χαράλαμπος Κυδωνάκης _ Όλγα Μαλαμούδη Διαδραστικό δάπεδο p_public 2010, Χανιά 18-21 Ιουνίου Ημέρα δεύτερη_ ΚΑΜ Παρουσιάσεις 6 G_public Ενοποίηση των ελεύθερων χώρων της πόλης των Χανίων Paulo Moreira Z-A Interaction Diana Joels Lighting design for urban spaces Infrared Thess bic seat? Urban Documents Ρύθμιση και καταγραφή ασυνήθιστων δράσεων των κατοίκων της τσιμεντένιας ζούγκλας στο δημόσιο χώρο Άννα Καραγιάννη Σχεδιασμός με αλγόριθμους και δημόσιος χώρος PPC_T Φαρκαδόνα/Μετά-Προγραμματισμένη πόλη-τοπίο Ελίνα Καραναστάση Διαπολιτισμικοί κήποι Ξ. Παπατριανταφύλλου, Ε. Αλεξοπούλου, Α. Τερεζάκη Στρατόπεδο Μαρκόπουλου, Πολυπολιτισμικό Πάρκο Ημέρα δεύτερη_ Δρώμενα και εγκαταστάσεις 19 πηλοίκο Δ.Ε.ΔΙ.Σ.Α Αντώνης Στοαντζίκης Τέχνη και Χώρος

Ημέρα τρίτη_ ΚΑΜ Παρουσιάσεις 20 Ευανθία Δόβα, Αγάπη Πρώιμου, Κωνσταντίνος Πρώιμος_Πλατανιάς Θεοδώρα Μαγγανά Το Πολιτισμικό Πάρκο ως στοιχείο ανάπτυξης Αχιλλέας Ψυλλίδης Παραλιακή Φάληρου: μεταξύ φυσικού και τεχνητού και Τρόπος ζωής και χώρος Μάρθα Κολοκοτρώνη Φτωχογειτονιές της Βομβάης στην Ινδία Luis Cadeco (VOCS architectos) Oporto Atlantic Ocean Waterfront Κατερίνα Αγοραστάκη Αντίστροφοι χώροι, πλατεία Βαρκελώνης: μέρα_νύχτα Χρυσοκόνα Μαύρου Πολιτιστικό κέντρο στο Ρέθυμνο Ιωάννης Σαλεσσιώτης Ενεργοποιώντας το δημόσιο χώρο: η περίπτωση του αρχαιολογικού θεματικού πάρκου της Αρχαίας Λέρνας Angelika Fuchs Eθνικά πάρκα Ημέρα τρίτη_ Δρώμενα και εγκαταστάσεις 35 Picnic Επιπρομαχώνας Lado Πυξίδα ΑΒΕΑ και δημόσιοι χώροι Παιδική βιβλιοθήκη της Splantzia και Στέκι Μεταναστών Χανίων Παράθυρο στις γειτονιές του κόσμου Αθηνά Ντουσάκη και Πολυτεχνείο Κρήτης Τα Χανιά στις διαδρομές των πολιτισμών p_public 2010, Χανιά 18-21 Ιουνίου Ημέρα τέταρτη_ Δρώμενα και εγκαταστάσεις 36 Ποδηλάτρεις Μουσική συνάντηση Kλειδί Bar Διοργάνωση 37 Χορηγίες 39

Εισαγωγή Στις 18-21 Ιουνίου στα Χανιά πραγματοποιήθηκε το πρώτο p_public, μια συνάντηση νέων επαγγελματιών από διάφορους χώρους, το οποίο διήρκησε 4 μέρες και περιελάμβανε διαλέξεις στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου, δρώμενα (events) και εγκαταστάσεις (installations) που αφορούσαν στον δημόσιο χώρο και στον τρόπο με τον οποίο τον ζούμε και χρησιμοποιούμε. Αφορμή στάθηκε μια σειρά διαδραστικών διεθνών συναντήσεων υπό τον τίτλο Z-A Interaction, που από το 2007 -ύστερα από ιδιωτική πρωτοβουλία- λαμβάνει χώρα σε διαφορετικές ευρωπαϊκές πόλεις. Ο Σύλλογος Αρχιτεκτόνων Χανίων, συνδιοργάνωσε την 11η στη σειρά συνάντηση υπό την ονομασία p_public, στο χώρο του Κέντρου Αρχιτεκτονικής Μεσογείου. Ο ΣΑΧ. εκτός από τις διαλέξεις στο ΚΑΜ, διοργάνωσε μία σειρά από δρώμενα και δραστηριότητες σε δημόσιους χώρους της πόλης με την συνεργασία δημιουργικών και δραστήριων ομάδων και ατόμων της πόλης αλλά και από την υπόλοιπη Ελλάδα. Παράλληλα με τις εκδηλώσεις του p_public έλαβαν χώρα σε διάφορα σημεία της πόλης, συναυλίες στα πλαίσια της ευρωπαϊκής μέρας της μουσικής, οι οποίες διοργανώθηκαν από την ομάδα xiamass κάτω από τον γενικό τίτλο τα χανιά αλλιώς. Το p_public χρησιμοποιεί λέξεις κλειδιά όπως συνεργασία, εθελοντισμός, αλληλεπίδραση, νέοι, ομάδες, περιβάλλον, πολιτισμός και διοργανώσε ένα τετραήμερο έντονης δραστηριότητας στη πόλη των Χανίων, βάζοντας στο στόχαστρο ζητήματα για τον ανοικτό δημόσιο χώρο. p_public 2010, Χανιά 18-21 Ιουνίου 1

2 p_public 2010, Χανιά 18-21 Ιουνίου

Ημέρα πρώτη Δρώμενα κ εγκαταστάσεις Η Παρασκευή, 18 Ιουνίου, ήταν η πρώτη βραδιά και περιελάμβανε μουσικά (dj set) και πολιτιστικά δρώμενα στο παλιό λιμάνι και την νότια τάφρο των Ενετικών τειχών αντίστοιχα. Συγκεκριμένα, η ομάδα KINOX (Κινηματογραφική ομάδα Χανίων) πρόβαλε μία σειρά ντοκιμαντέρ και η προσέλευση του κόσμου ήταν ικανοποιητική, καθώς την παρακολούθησαν 50-60 άτομα, τα οποία συμμετείχαν στη συγκέντρωση, το στήσιμο και την επιστροφή των καθισμάτων (που οφείλονται στην ευγενική διάθεση της Δημοτικής Πινακοθήκης Χανίων) στη γειτονική γκαλερί Τέχνης. Η ατμόσφαιρα ήταν πολύ ωραία και το ενδιαφέρον στοιχείο αυτής της δραστηριότητας ήταν το γεγονός ότι ένας ιστορικός χώρος που σήμερα χρησιμοποιείται μόνο ως χώρος στάθμευσης οχημάτων, μετατράπηκε σε υπαίθριο κινηματογράφο! p_public 2010, Χανιά 18-21 Ιουνίου Εντωμεταξύ, η πλατεία της Splantzia μετατράπηκε στο κέντρο των δρώμενων και των δραστηριοτήτων. Συγκεκριμένα, ο Άγιος Ρόκκος, ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της πόλης, άνοιξε για πρώτη φορά τις πόρτες του έπειτα από την αποκατάστασή του, φιλοξενώντας την έκθεση Specula Dantis και αποτέλεσε σημείο συνάντησης ντόπιων καλλιτεχνών και επισκεπτών. Ταυτόχρονα, πλησίον της εκκλησίας και σε χαμηλότερο επίπεδο από την πλατεία, τα Τούρκικα λουτρά στέγασαν την έκθεση ζωγραφικής του Αντώνη Στοαντζίκη. Τα λουτρά επαναχρησιμοποιήθηκαν ύστερα από πολλά χρόνια εγκατάλειψης και αδιαφορίας, με διττό αποτέλεσμα _οι μεν γηραιότεροι κάτοικοι της περιοχής να συγκινηθούν, οι δε νεότεροι να γνωρίσουν το συγκεκριμένο μνημείο. Επίσης, τριγύρω από την πλατεία, η ομάδα photoskiasi χρησιμοποίησε το χώρο, τα κτήρια και τη φύτευση ως υπαίθρια έκθεση, στήνοντας φωτογραφίες. Τέλος, η εγκατάσταση της ομάδας Beforelight στην πλατεία του μοναστηριού του Αγίου Νικολάου στη Σπλάντζια, έδωσε πνοή σε έναν υπέροχο αλλά εγκαταλειμμένο τόπο, δημιουργώντας παιχνίδια φωτός σε κυκλική κίνηση. Παράλληλα, σε ένα άλλο ενδιαφέρον σημείο της πόλης _στη βίλλα Κούνδουρου, οργανώθηκε έκθεση φωτογραφίας με τη συμμετοχή τριών φωτογράφων. O Νίκος Φαζός μας ταξίδεψε σε «Νυχτερινά Σκηνικά που απεικονίζουν σοκάκια της παλιάς πόλης Χανίων, της Άνω πόλης Θεσσαλονίκης, καθώς επίσης και της παλιάς πόλης Ρεθύμνου, σε ασπρόμαυρους τόνους. Ο Χαράλαμπος Κυδωνάκης παρουσίασε street photography, υπενθυμίζοντάς μας ότι η διαδρομή κάθε μέρα είναι σχεδόν η ίδια. Η πόλη, οι δρόμοι, οι πλατείες, τα κτίρια αλλάζουν ελάχιστα και με αργούς ρυθμούς. Το μόνο που αλλάζει συνεχώς είναι η ανθρώπινη παρουσία που δίνει ζωή στην πόλη, στους δρόμους της, στις πλατείες της. Τέλος, η Όλγα Μαλαμούδη, έθεσε έναν προβληματισμό γύρω από το τρίπτυχο Εθελοντισμός Πράσινο Δημόσιοι Χώροι, θεωρώντας ότι είναι αλληλένδετα. 3

Αγιος Ρόκκος p_public 2010, Χανιά 18-21 Ιουνίου Τουρκικά Λουτρά 4

Διαδραστικό Δάπεδο p_public 2010, Χανιά 18-21 Ιουνίου Photoskiasi Beforelight Τέλος, Αλίκη Χιωτάκη και η Μαρία Ανδρουλάκη παρουσιάζουν ένα διαφορετικό δάπεδο το Διαδραστικό δάπεδο σε κινητό σημείο, με σημείο συνάντησης την πύλη Sabionarra. Στα πλαίσια των εκδηλώσεων του P-public δημιουργήθηκε το «Το σημείο συνάντησης ταξιδεύει στα Χανιά», σε 3 διαφορετικά σημεία, 3 διαφορετικές ιστορίες σε 3 μέρες. Πάει στο σταυροδρόμι της παλιάς και της νέας παραλίας, στην πλατεία της Σπλάντζιας και στην προβλήτα της Ακτής Ενώσεως. Η μεταφορά αυτή δίνει την δυνατότητα στον ίδιο τον χώρο να μεταμορφώνεται και να μεταμορφώνει το σημείο τοποθέτησης, δημιουργώντας νέες διαστάσεις στην καθημερινότητα μιας αστικής περιοχής. Το δάπεδο σχεδιασμένο και αποτυπωμένο με απλότητα, εμφανίζει αρχέτυπες δομές (τετράγωνο, πυραμίδα, κύκλο, διαγώνιες) και στοιχεία οργανικά που εξισορροπούν δυνάμεις αντίθετων (χρωμάτων, σχημάτων). Η δομή του περιβάλλοντος συναντά την εσωτερική δομή και δίνει μορφή στο τώρα. Η ανθρώπινη κίνηση λειτουργεί ως μεσάζων και δημιουργεί μια νέα κατάσταση στο χώρο και στο χρόνο, αναθεωρώντας τις σχέσεις: αστικό τοπίο, δάπεδο και ανθρώπινο σώμα. 5

ΚΑΜ_ παρουσιάσεις Ημέρα δεύτερη Το Σάββατο, 19 Ιουνίου, ήταν η πρώτη μέρα των διαλέξεων στο ΚΑΜ και η επίσημη έναρξη του p_public. Ύστερα από τις κατάλληλες προετοιμασίες, ο χώρος ετοιμάστηκε και γέμισε με ανθρώπους συμμετέχοντες, φίλους, κατοίκους, επισκέπτες και περίεργους που θέλησαν να συμμετέχουν και εκείνοι στα γεγονότα! Η πρώτη ομάδα που παρουσίασε ήταν η g_public, η ομάδα πρασίνου του ΤΕΕ Δυτική Κρήτης που αποτελείται από 10 Χανιώτες αρχιτέκτονες, οι οποίοι δραστηριοποιούνται σε θέματα που αφορούν στα ζητήματα της πόλης και εργάζονται εθελοντικά στη μελέτη ενοποίησης των πράσινων και ανοιχτών χώρων της πόλης των Χανίων και τη θεσμοθέτηση μιας στρατηγικής για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής των χρηστών της μέσα από ένα χαρακτήρα συμμετοχικό, δημοκρατικό και υπεύθυνο. Οι πολίτες - κάτοικοι της πόλης δικαιούνται και πρέπει να απολαμβάνουν ένα ποιοτικό αστικό περιβάλλον. Ζωτικά συστατικά ενός βιώσιμου αστικού τοπίου συνιστούν οι ελεύθεροι δημόσιοι χώροι, χώροι συλλογικοί, επαφής με τη φύση οι οποίοι σήμερα είναι πλήρως αποκομμένοι από τη ζωή στο άστυ. Στην πόλη των Χανίων συναντά κανείς πολλούς, μικρής, μεσαίας και μεγάλης κλίμακας ανοικτούς και πράσινους χώρους. Λίγοι από αυτούς όμως αξιοποιούνται από τους κατοίκους της πόλης καθώς συναντώνται αποσπασματικά. Το αποτέλεσμα είναι να γίνονται αντιληπτοί από τον εν δυνάμει χρήστη ως αστικά κενά. Η προσέγγιση στο θέμα της ενοποίησης εστιάζει στην διαδικασία που απαιτείται για μια ομαλή εφαρμογή αντιμετωπίζοντας το όλο εγχείρημα σαν ένα ενιαίο project και συνεπώς λαμβάνοντας υπόψη τις πηγές (resources human and υλικές, οικονομικά, φορείς υλοποίησης), τους ενδιαφερόμενους (stakeholders), που θα κρίνουν, θα κατακρίνουν ή θα στηρίξουν το έργο. Η ενοποίηση τους μπορεί να επιτύχει αυτό που οι επιμέρους επεμβάσεις αναβάθμισης παρότι θεμιτές και απαραίτητες- δεν μπόρεσαν. Στόχος είναι η ένταξη των ανοικτών, δημόσιων και πράσινων χώρων στην καθημερινότητα των κατοίκων και η ανάδειξη της αναγκαιότητάς τους ως κοινωνικό αγαθό στην συλλογική συνείδηση αυτής της πόλης. Η οργάνωση των διάσπαρτων χώρων σε ένα θελκτικό δίκτυο θα έχει πολλαπλά οφέλη για την πόλη. Μεταξύ αυτών, η σύνδεση των διαφορετικών λειτουργιών μέσω εναλλακτικών τρόπων μετακίνησης και κατ επέκταση ο περιορισμός της κυριαρχίας του αυτοκινήτου και των μειονεκτημάτων αυτής για το περιβάλλον και τον άνθρωπο. Επίσης, δίνεται η δυνατότητα επέκτασης και δημιουργίας νέων χώρων πρασίνου που βελτιώνουν το μικροκλίμα των γύρω περιοχών, στα πλαίσια ενός ευρύτερου σχεδιασμού στο σύνολο της πόλης. Ακόμα, αναδεικνύονται σημεία ενδιαφέροντος ιστορικού και πολιτιστικού που τώρα περνούν απαρατήρητα, προσελκύοντας κατοίκους και τουρίστες. Η ομάδα, επιδιώκει τη συνδιαλλαγή με την τοπική κοινωνία και έχει ήδη συνεργαστεί με ομάδες κοινωνικών διεκδικήσεων, ευαισθητοποιημένες στα ζητήματα του δημόσιου χώρου. Η μεθοδολογία στηρίζεται στη μελέτη της υφιστάμενης κατάστασης των ελεύθερων χώρων, καθώς και του τρόπου αντιμετώπισής τους από τους φορείς και από τους ίδιους τους πολίτες. Ομαδοποιήσαν τα πράσινα και τους ανοιχτούς χώρους ανάλογα με τη θέση τους, το μέγεθος, την προέλευση, την ποιότητα και τη δυναμική τους. Χωρίστηκαν στη συνέχεια σε πέντε υποομάδες, κάθε μια από τις οποίες ανέλαβε και μία κατηγορία πρασίνου: την παραλία, τα ρέματα, την παλιά πόλη, τα αστικά πράσινα και τα μεγάλα πράσινα γύρω από τον κεντρικό ιστό της πόλης. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν ήταν πολλά κι ενδιαφέροντα και με αρκετές εκπλήξεις, καθώς διαπιστώθηκαν δυνατότητες αλλά και αδυναμίες και ανάγκες των χώρων που μελετώνται. Χαρακτηριστικά, εντοπίστηκαν κρυμμένες, ακόμα και καταπατημένες ανεκμετάλλευτες περιοχές άξιες ανάδειξης, πολλές από τις οποίες, με μικρές επεμβάσεις και χαμηλό κόστος- μπορούν να αποτελέσουν πνεύμονες πρασίνου και σημεία συνάντησης και αναψυχής. Επειτα από την ομάδα πρασίνου, ο Paulo Moreira έκανε μια ανασκόπιση στις μέχρι τότε συναντήσεις του z-a interaction δείχνοντας εικόνες και περιγράφοντας την έως τότε εμπειρία του από αυτές. 6 p_public 2010, Χανιά 19 Ιουνίου

international meeting of emerging professionals concerning public space / life and voluntary initiatives C.M.A. 18-21 JUNE 2010 Chania Crete Greece Paulo Moreira Z-A-I N T E R A C T I O N Z-A-INTERACTION is a series of 26 casual meetings of international creative people. From Z to A, the events have been taking place in different cities, with uncertain periodicities. It has been an opportunity to interact with emerging professionals working in different areas in the creative fields. The series started on November 3, 2007, at the Kunsthalle Bregenz, Austria (Zconnection). Οι Ζ-A-INTERACTION είναι μια σειρά από 26 ανεπίσημες συναντήσεις δημιουργηκών ανθρώπων. Απο το Ζ στο Α οι συνατήσεις έλαβαν χώρα σε διάφορες πόλεις σε μη συστηματικούς χρόνους. Ήταν μία ευκαιρεία να αλληλεπιδράσουμε μ ανερχόμενους επαγγελματίες από διάφορες ειδικότητες με κοινό παρανομαστή τη δημιουργία. On January 12, 2008, we met at El Local in Barcelona, Spain (Y-proximidad). On May 5, 2008, we met at The George Tavern in London, United Kingdom (X-spot). On June 14, 2008, we met at Studio Banana in Madrid, Spain (W-files). On July 18, 2008, we met at Bacalhoeiro in Lisbon, Portugal (V-roots). p_public 2010, Χανιά 19 Ιουνίου On December 6, 2008, we met at Culb Voltaire in Frankfurt, Germany (U-hangover). On June 6, 2009, we met at MUVART in Maputo, Mozambique (T-tempo). On October 3, 2009, we met at Carambolage in Basel, Switzerland (S-port). P-Public is the 9th meeting of the series and the largest organization, so far. www.z-a-interaction.blogspot.com επιμέλεια εκτύπωσης: 7

8 p_public 2010, Χανιά 19 Ιουνίου

p_public 2010, Χανιά 19 Ιουνίου 9

Οι υπόλοιπες παρουσιάσεις χωρίστηκαν σε διακριτές ενότητες, όλες με θέμα το δημόσιο χώρο, πράγμα το οποίο εξυπηρέτησε όχι μόνο τη κατανόηση των θεματικών, αλλά και την συζήτηση που ακολουθούσε κάθε ενότητα. Έτσι είχαμε δύο, τρεις ή και τέσσερις 15 ομιλίες, ανάλογα τη θεματική και ύστερα συζήτηση, η οποία είχε περιοριστεί από το πρόγραμμα σε 15, αλλά όλες διήρκεσαν περισσότερο χρόνο, λόγω του ενδιαφέροντος που έδειξε το κοινό. Η πρώτη θεματική αφορούσε καινοτόμες λύσεις και εναλλακτικές θεωρήσεις στη διαχείριση του δημόσιου χώρου με συμμετοχή 4 ομιλητών. Πρώτη ήταν η Diana Joels (PO), η οποία παρουσίασε τη χρήση του φωτός για το μετασχηματισμό του δημόσιου χώρου τη νύχτα. Η μελέτη ξεκινά με την τοποθέτηση ενός φανταστικού περιπατητή που διασχίζει τη πόλη για τις καθημερινές του μετακινήσεις. Με τα μάτια αυτού του υποθετικού περιπατητή δίνεται έμφαση στον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε μέσω του αστικού σχεδιασμού, που λαμβάνει υπ όψη του το φωτισμό του δημόσιου χώρου κατά τη διάρκεια της νύχτας, να δημιουργηθούν ενδιαφέρουσες οπτικές. Οι οπτικές αυτές δεν θα είναι μόνο ελκυστικές ή όμορφες, αλλά μπορούν να έχουν κάποιο νόημα φωτίζοντας σημεία που προκαλούν ή εγείρουν την εικονική μνήμη ή και ιστορική μνήμη του υποθετικού αυτού περιπατητή αλλά και κάθε επισκέπτη της πόλης. Η ομάδα Infrared που ακολούθησε, παρουσίασε ένα σύγχρονο παγκάκι_ αστικό έπιπλο. Η μελέτη αφορούσε όχι μόνο στο σχεδιασμό αλλά και στη κατασκευή του επίπλου το όποιο έγινε βάσει των αναγκών της νέας παραλίας της Θεσσαλονίκης. Έτσι το έπιπλο αυτό συνδυάζει την ξεκούραση και την ποδηλασία, προτείνοντας καθιστικά και χώρο στάθμευσης ποδηλάτων. Πρόκειται για μια ρευστή μορφή, όπου διαφορετικές αναδιπλώσεις προτείνουν διαφορετικούς τρόπους στάσης, ενώ για μικρά παιδιά η κατασκευή μπορεί να αποτελέσει αφορμή για σκαρφάλωμα και παιχνίδι. Η κατασκευή εκτέθηκε στην Νέα Παραλία Θεσσαλονίκης, στον δημόσιο χώρο για τον οποίο φτιάχτηκε, και στην συνέχεια μεταφέρθηκε στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης στο Λιμάνι Θεσσαλονίκης, όπου παρέμεινε μέχρι την Κυριακή 13 Ιουνίου 2010. Η τρίτη παρουσίαση έγινε από τους Urban Documents με θέμα τη «Ρύθμιση και καταγραφή ασυνήθιστων δράσεων των κατοίκων της τσιμεντένιας ζούγκλας στο δημόσιο χώρο» και περιελάμβανε την παρουσίαση της δράσης της ομάδας, οι οποίοι έχουν ως στόχο την επαναφορά της ανθρώπινης παρουσίας στον δημόσιο χώρο με όρους δράσης σε αυτόν και όχι απλά μετακίνησης. Κυρίαρχο μέσο δράσης είναι το διαδίκτυο όπου παρουσιάζονται δράσεις ενός διαφορετικού τρόπου αστικής ζωής. Με αυτό τον τρόπο αφήνουν μια ανοιχτή πρόσκληση - πρόκληση σε όλους, να βγουν από τα σπίτια τους και να συμμετάσχουν. Οι δράσεις βασίζονται στις ιδέες της αλληλεγγύης, της συνεργασίας, της αυτό-οργάνωσης, ή δημιουργούν εκπλήξεις με στόχο τον επαναπροσδιορισμό του δημόσιου χώρου ως ένα ενεργό πεδίο κοινωνικής συναναστροφής και να καταστήσουν την πόλη ένα ενδιαφέρον τόπο κατοίκησης (www.urbandocuments.blogspot.com). Η επόμενη παρουσίαση έγινε από την Άννα Καραγιάννη (GR), η οποία παρουσίασε μια μελέτη με τίτλο «σχεδιασμός με αλγόριθμους και δημόσιος χώρος». Εδώ έγινε προσπάθεια να απαντηθούν ερωτήματα όπως: πώς μπορεί ένας κώδικας να καλυτερεύσει την ποιότητα του δημόσιου χώρου; πώς μπορεί ο αρχιτέκτονας να συνδυάσει τις διάφορες παραμέτρους που προσδιορίζουν έναν αλγόριθμο προς χρήση αυτού στο σχεδιασμό του χώρου; Τελικά, είναι η ψηφιακή αρχιτεκτονική το κλειδί για τη δημιουργία επιτυχημένων δημόσιων χώρων; Η συζήτηση που ακολούθησε έδειξε ότι όλες οι παραπάνω παρουσιάσεις είχαν μια ιδιαίτερη απήχηση στο κοινό. Ιδιαίτερα εντυπωσίασαν οι Diana Joels και οι Infrared με τα θέματα που έθιξαν αλλά και η Άννα Καραγιάννη, η οποία έφερε στην επιφάνεια ένα θέμα που για τους περισσότερους μας ήταν άγνωστο. p_public 2010, Χανιά 19 Ιουνίου 10

international meeting of emerging professionals concerning public space / life and voluntary initiatives C.M.A. 18-21 JUNE 2010 Chania Crete Greece Diana Joels, diana.joels@sth.kth.se LIGHTING DESIGN FOR URBAN SPACES p_public 2010, Χανιά 19 Ιουνίου principles for a design approach The understanding of perceptual relevance of light, in its aesthetical and functional aspects, for the improvement of nocturnal experiences in urban contexts, leads to a new approach: lighting design for urban spaces, in opposition to the existing urban lighting systems. The way urban spaces are perceived is thus fundamental, and perception is a matter of aesthetics and functionality, a process including observed and observer. In this duality, the importance of observer is of central position, which regards human experience. In accordance to that, locality is a fundamental issue, to influence the ways of looking and thinking different places. At the basis for this new approach is an effort to collect and develop ideas to contribute for the development of a human and local oriented urban lighting design practice, understanding that discipline as one part of an integral city approach, in which the public space is the place of diversity, where differences are encouraged, and which is built by proportions of height, width, by views both near and afar, by day and by night, by unforeseen uses. Shaped by identities and cultural appropriations, expression of meanings. The city in the winter and in summer, for the young and the elderly, pedestrian and cycle friendly. The city which is live and pleasant and has its experience enhanced by light, through conscious lighting design. αρχές για μία σχεδιαστική προσέγγιση Η κατανόηση της αντιληπτικής σχετικότητας του φωτός στην αισθητική και λειτουργική του άποψη, για την βελτίωση των νυκτερινών εμπειριών σε αστικό περιβάλλον οδηγεί στην νέα προσέγγιση του : «Σχεδιασμού φωτισμού για αστικούς χώρους» σε αντίθεση με το υπάρχον: «Αστικά συστήματα φωτισμού». Ο τρόπος που αντιλαμβανόμαστε τους δημόσιους χώρους είναι θεμελιώδης και η αντίληψη του είναι θέμα αισθητικής και λειτουργικότητας, μία διαδικασία που περιλαμβάνει παρατηρητή και αντικείμενο παρατήρησης. Σε αυτή την δυαδικότητα, η σημασία του παρατηρητή είναι σε κεντρική θέση, που σχετίζεται με την ανθρώπινη εμπειρία. Σε αντιστοιχία, η τοπικότητα είναι θεμελιώδες ζήτημα, που επηρεάζει τους τρόπους αντίληψης που βλέπουμε και παρατηρούμε διαφορετικά μέρη. Στη βάση αυτής της νέας προσέγγισης είναι μία προσπάθεια να μαζευτούν και να αναπτυχτούν ιδέες που συμβάλλουν στην ανάπτυξη μίας αστικής πρακτικής σχεδιασμού φωτισμού, προσανατολισμένης στο ανθρώπινο και το τοπικό, κατανοώντας την πειθαρχία ως ένα μέρος της ακέραιης προσέγγισης της πόλης, στην οποία ο δημόσιος χώρος είναι το μέρος που ενθαρρύνονται οι διαφορές και που είναι κτισμένος με αναλογίες ύψους και πλάτους, με όψεις του κοντινού και του μακρινού, της ημέρας και της νύχτας και με απροσδόκητες χρήσεις. Μέσα έκφρασης διαμορφωμένα από ταυτότητες και πολιτιστικές οικειοποιήσεις. Η πόλη τον χειμώνα και το καλοκαίρι, για τους νέους και τους ηλικιωμένους, φιλική στον πεζό και τον ποδηλάτη. Η πόλη η οποία είναι ζωντανή και ευχάριστη και εμπλουτίζεται από το φως, μέσω του συνεχούς σχεδιασμού του φωτισμού. 11

international meeting of emerging professionals concerning public space / life and voluntary initiatives Infrared _ Γουρδούκης Δημήτρης, Δαδάτση Δομινίκη, Νάτου Φανή, Πιπερίδου Γιώτα, Φραγκούδη Αναστασία, Βασιλάκης Φώτης, Χριστοφορίδου Θεοδώρα, Τρυφωνίδου Κατερίνα. C.Μ.Α. 18-21 JUNE 2010 THESS BIC SEAT? The installation suggests a new way of seating at the Nea paralia of Thessaloniki, combined with a space for bicycle stands. The geometry of the constructed object consists of a sequence of gradually differentiating planes thus creating a fluid, complex form. The shape offers many possibilities of ways of seating as well as playing and climbing for the children. Η κατασκευή συνδυάζει δύο από τις πιο συνηθισμένες δραστηριότητες στην νέα παραλία της Θεσ/νίκης: την ξεκούραση και την ποδηλασία, προτείνοντας καθιστικά και χώρο στάθμευσης ποδηλάτων. Η αλληλουχία ξύλινων επιφανειών που αλλάζουν προοδευτικά δημιουργούν μία σύνθετη, ρευστή μορφή. Οι διαφορετικές αναδιπλώσεις προτείνουν διαφορετικούς τρόπους στάσης, ενώ για μικρά παιδιά η κατασκευή μπορεί να αποτελέσει αφορμή για σκαρφάλωμα και παιχνίδι. Infrared Infrared is a collective of young designers who work on installations and interventions in urban public spaces. The project "Thess Bic Seat?" presented for the first time as one of the events of Parallaxi: H Θεσσαλονίκη Αλλιώς". Οι Infrared είναι μια ομάδα νέων που προβληματίζεται πάνω σε θέματα αστικού περιβάλλοντος και δημόσιας ζωής στην πόλη, δημιουργώντας νέους τρόπους αντίληψης του δημόσιου χώρου μέσα από κατασκευές και εγκαταστάσεις. Η κατασκευή Chania Crete Greece Τhess Bic Seat?, εκτέθηκε για πρώτη φορά στα πλαίσια των εκδηλώσεων «Η Θεσσαλονίκη Αλλιώς». p_public 2010, Χανιά 19 Ιουνίου 12 επιμέλεια εκτύπωσης:

international meeting of emerging professionals concerning public space / life and voluntary initiatives C.M.A. 18-21 JUNE 2010 Chania Crete Greece IOANNIS SALESIOTIS-MIHALIS KYRIAZIS-CHRISTINA TZOLOU-VASILIS BOVOPOULOS-NIKOS KARAMPINIS-ANGELOS CHRONIS U R B A N D O C U M E N T S p_public 2010, Χανιά 19 Ιουνίου ADJUSTING AND DOCUMENTING EXTRAOR- DINARY ACTIONS OF THE CONCRETE JUNGLE INHABITANTS ON THE PUBLIC SPACE. ADJUSTING as organizing, creating actions trying to put an extra something in the urban scenery. DOCUMENTING as presenting and communicating the actions in order to get more people involved. Since the outbreak of the internet most of the social life has been transferred from the public to the virtual computer generated space. This new form of social relativity tied people in front of a screen leaving behind a vast number of public spaces without - their primary reason of existence - the human presence. Public space has turned into a transitional space that connects private spaces. Urban documents aim to reverse this state and activate the public space by bringing back the people to spend time on it and not just walk through or past it. Using the means of the internet we try to invite people to get out of their houses and participate by presenting views of a different way of urban living. A view of actions based on the ideas of solidarity, cooperation and self organization, actions that create surprises in order to redefine public space as an active field of social relativity and make the city a more interesting place to live. For more info visit www.urbandocuments.blogspot.com Out in the streets Reclaim life ΡΥΘΜΙΣΗ ΚΑΙ ΚΑΤΑΓΡΑΦΗ ΑΣΥΝΗΘΙΣΤΩΝ ΔΡΑΣΕΩΝ ΤΩΝ ΚΑΤΟΙΚΩΝ ΤΗΣ ΤΣΙΜΕΝΤΕΝΙΑΣ ΖΟΥΓΚΛΑΣ ΣΤΟΝ ΔΗΜΟΣΙΟ ΧΩΡΟ. Ρύθμιση όπως λέμε οργάνωση και δημιουργία δράσεων σε μια προσπάθεια να εισάγουμε κάτι διαφορετικό στο αστικό τοπίο. Καταγραφή όπως λέμε παρουσίαση και επικοινωνία των δράσεων προκειμένου να προκαλέσουμε την συμμετοχή περισσότερου κόσμου. Με την ραγδαία εξάπλωση του διαδικτύου το μεγαλύτερο μέρος των κοινωνικών επαφών έχει μεταφερθεί από τον δημόσιο σε ένα εικονικό - παραγόμενο από ηλεκτρονικούς υπολογιστές - άυλο χώρο. Αυτή η νέα μορφή κοινωνικότητας και κοινωνικοποίησης έχει δέσει ανθρώπους μπροστά από οθόνες αφήνοντας ένα μεγάλο αριθμό δημόσιων χώρων χωρίς - το βασικότερο λόγο ύπαρξης τους την ανθρώπινη παρουσία και συναναστροφή. Ο δημόσιος χώρος έχει μετατραπεί σε ένα χώρο μετάβασης, σύνδεσης ιδιωτικών χώρων. Τα αστικά ντοκουμέντα (urban documents) έχουν ως στόχο την αντιστροφή αυτής της κατάστασης ενεργοποιώντας τον δημόσιο χώρο επαναφέροντας σε αυτόν την ανθρώπινη παρουσία με όρους δράσης σε αυτόν και όχι απλά μετακίνησης. Χρησιμοποιώντας τα μέσο του διαδικτύου και παρουσιάζοντας μέσω αυτού δράσεις ενός διαφορετικού τρόπου αστικής ζωής αφήνουμε μια ανοιχτή πρόσκληση - πρόκληση σε όλους να βγουν από τα σπίτια τους και να συμμετάσχουν. Δράσεις που βασίζονται στις ιδέες της αλληλεγγύης, της συνεργασίας, της αυτό-οργάνωσης, δράσεις που δημιουργούν εκπλήξεις με στόχο να επαναπροσδιορίσουν τον δημόσιο χώρο ως ένα ενεργό πεδίο κοινωνικής συναναστροφής και να καταστήσουν την πόλη ένα ενδιαφέρον τόπο κατοίκησης. Για περισσότερες πληροφορίες www.urbandocuments.blogspot.com Έξω στους δρόμους Επαναδιεκδίκηση της ζωής 13

14 p_public 2010, Χανιά 19 Ιουνίου

Η δεύτερη θεματική αφορούσε σε ζητήματα πολιτισμού και ένταξης μεταναστών. p_public 2010, Χανιά 19 Ιουνίου Η πρώτη παρουσίαση αυτής της ενότητας έγινε από τους PPC_T για τον καταυλισμό των μεταναστών στη Φαρκαδόνα, όπου μια ομάδα αρχιτεκτόνων σχεδιάζει με τη συμμετοχή των μεταναστών-ιδιοκτητών, τον οικισμό τους αλλά και τα σπίτια τους, χρησιμοποιώντας τη συμμετοχική διαδικασία. Ακολούθησε η Ελίνα Καραναστάση (GR) με μια πρωτότυπη εργασία με τίτλο Διαπολιτισμικοί κήποι, η οποία προτείνει την εφαρμογή της αστικής αγροκαλλιέργειας ως μέσο σταδιακής αστικοποίησης, συνεργασίας, πολιτισμικών ανταλλαγών και ανεύρεσης ταυτότητας νεοφερμένων κατοίκων αστικών περιοχών, ιδιαίτερα μεταναστών προερχομένων από αγροτικές περιοχές. Στην εργασία δίνονται παραδείγματα στην Θεσσαλία και την Κρήτη. Η ενότητα αυτή κλείνει με την παρουσίαση τριών νέων κοριτσιών από την αρχιτεκτονική σχολή των Χανίων, Ξ. Παπατριανταφύλλου, Ε. Αλεξοπούλου, Α. Τερεζάκη (GR). Η ομάδα εργάστηκε με πυρήνα την υπόθεση εργασίας της Ελίνας Καραναστάση σε ένα διεκδικούμενο αστικό κενό στη πόλη των Χανίων, το στρατόπεδο Μαρκόπουλου. Το «Στρατόπεδο Μαρκόπουλου, Πολυπολιτισμικό Πάρκο», όπου έγινε προσπάθεια να συνδυαστούν δύο έντονα στοιχεία της πόλης των Χανίων, το παλιό και το καινούργιο, μέσω κωδικοποίησης του. Αφενός το παλιό εκφράστηκε από δράσεις και αισθήσεις, ενώ το δεύτερο από τη λογική και την ιδέα. Η σύνδεση των δύο παραπάνω λειτουργεί βάσει πεζοδρόμων, συνδέοντας τους κλειστούς χώρους των δραστηριοτήτων ενώ ποδηλατόδρομοι συνδέουν τις πέντε ανοικτές πλατείες δραστηριοτήτων. Οι πέντε αυτές πλατείες αντιστοιχούν στις πέντε ανθρώπινες αισθήσεις. Εκτός των άλλων σημειώνεται και η εξάπλωση του ποδηλατόδρομου στην πόλη των Χανίων με σκοπό τη σύνδεση δραστηριοτήτων αντίστοιχων με αυτές που πραγματοποιούνται στην περιοχή μελέτης. Η δεύτερη θεματική προκάλεσε έντονη συζήτηση που διήρκεσε πάνω από 40 πάνω σε ένα ευαίσθητο κατά τ άλλα ζήτημα, όπως αυτό των μεταναστών. Έτσι ενώ η λήξη της πρώτης ημέρας των διαλέξεων προβλεπόταν να ολοκληρωθεί στις 14:45 μμ, τελικά αποχωρήσαμε από το ΚΑΜ περίπου στις 5 το απόγευμα, έχοντας διεγείρει έντονα ερωτήματα για το ρόλο του αρχιτέκτονα και τη θέση του απέναντι στο δημόσιο χώρο. Προφανώς, τα νέα εργαλεία διαχείρισης και οι πρωτοπόρες ιδέες στην αντιμετώπιση των προβληματικών που αφορούν στο δημόσιο χώρο είναι ζητήματα που ταλανίζουν πολλούς από εμάς, αρχιτέκτονες και μη. Ωστόσο δεν μπορούμε να ξεχνάμε ότι η ίδια η διαδικασία εξέλιξης και μέσα σ αυτήν και ο σχεδιασμός, δεν μπορεί να αμελεί φαινόμενα όπως η μετανάστευση και η διατήρηση της πολιτισμικής μας ταυτότητας. 15

PPC_T/Farkadona - Post Programmed City_Territory international meeting of emerging professionals concerning public space / life and voluntary initiatives C.M.A. 18-21 JUNE 2010 Chania Crete Greece PPC_T/Φαρκαδόνα - Μετα-Προγραμματισμένη Πόλη_Τοπίο Συμμετοχικοί Μηχανισμοί και Διαδικασίες Αυτοοργάνωσης Post Programmed City_Territory: PPC_T/Farkadona is an interdisciplinary self-administrated collaborative project. It consists of a series of cultural activities, workshops, devices of interaction with territory and public events. Moreover is primarily concentrated on Emergency Case Situations as seen at the settlement of the repatriated community of Greek-Pontians from former Soviet Union, in Farkadona, in the district of Trikala, Thessaly-Greece. The settlement was created in the early 90s as a result of a state policy of peripheral dispersion of refugees to organized camps and units. eighteen years after their rehabilitation the residents of the community still live under conditions of degradation, gettoization and exception. Based on the significance of territory as a reception of human activity, examines the ways that the emarginated community can be rehabilitated and incorporated at the existing landscape, at local society, economic, cultural and political life. PPC_T/Farkadona as social practice incorporates art and cultural strategies such as urban interventions, interactive media, guerrilla architectural transformations of existing spaces, project-based community practices and service dispersals. It cultivates a network of fellow practitioners and supporting institutions. p_public 2010, Χανιά 19 Ιουνίου PPC_T/Farkadona is an inderdisciplinary team that is based at collective action and with a network of collaborators, artists, architects and activistis from Greece, Italy, Egypt, Palestine and Brazil 16

international meeting of emerging professionals concerning public space / life and voluntary initiatives C.M.A. 18-21 JUNE 2010 Chania Crete Greece Elina Karanastasi architect NTUA, MArch BI, www.karanastasi.gr www.exsarchitects.com TRANSCULTURAL GARDENS use or the reuse of resources, products and services that are found in nearby areas and the supply of these areas with products and services. In this context, urban agriculture interacts with the urban ecosystem, uses the citizens as workforce, uses urban renewable energy sources (grey water, organic waste), has direct access to consumers, contributes to the urban greenscape, and is influenced and directed by urban planning policies. Efforts have been made during the last few decades to bridge architecture and agriculture with designs for vertical farms, that minimize urban land use. Pig City, MVRDV Aspects of urban agriculture are not only ecological and economical, but also deeply social, with the example of community gardens and intercultural gardens. Intercultural gardens began in 1995 in Goettingen of Germany. p_public 2010, Χανιά 19 Ιουνίου Neapolis Larisa, Europan 7 runner up, A. Fuchs, E. Karanastasi East London Farms, Urban Gallery, Chora Markopoulo camp, Chania Crete N. Asimakis, S. Vlahiotis Vertical Farm Project Living Tower, SOA Markopoulo camp, Chania Crete P. Athanailidi, Z. Frizi, E. Maistralis Markopoulo camp, Chania Crete E. Alexopoulou, X. Papatriantafyllou, A. Terezaki Tampakaria area, Chania Crete G. Voradaki, A. Tomara, M. Chalkiadaki The difference in terms between intercultural and transcultural is that interculturality disagrees with the fact that different cultures clash, though transculturality argues that the clash is productive. Transculturality represents the complexity of the modern world, though it interprets cultures as a set of emergent components of one another. Transcultural gardens, as a proposal of this paper, research and demonstrate the dynamics of a complex and elaborated programmatic urban mixture. They also try to prove the dynamics hidden in urban voids of dense city fabrics. Architectural and urban design has an important role: it con fronts people and their needs, without entrenched identities and cultural divisions. Markopoulo camp, Chania Crete E. Grigoriadou, G. Relias,N. Chasiotis 17