ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΜΟΡΙΑΚΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ και ΒΙΟΪΑΤΡΙΚΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ http://www.imibe.gr info@imibe.gr
Άννα Παγοροπούλου Επικ. Καθηγήτρια Ψυχολογίας Φιλοσοφική Σχολή Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών
Η σημερινή συνάντηση μπορεί να αποτελέσει την αφορμή για τη δημιουργία ενός άτυπου κοινωνικού δικτύου. «Τα κοινωνικά δίκτυα έχουν την τάση να μεγεθύνουν ο,τιδήποτε, με το οποίο τα τρέφουνε». Νικόλας Χρηστάκης
Η σκέψη και η γλώσσα συνιστά το πιο δυναμικό σύστημα του ανθρώπινου εγκεφάλου. Αποτελεί την προωθητική δύναμη που προδιαγράφει την ανάπτυξη, την εξέλιξη και την ανέλιξή μας.
Η καλή λειτουργία του συστήματος σκέψηγλώσσα εξασφαλίζει την καλή λειτουργία με την πραγματικότητα. Το δίπολο σκέψη-γλώσσα συνιστά το ψυχαναλυτικό Εγώ, που θέλουμε να είναι ισχυρό, με καλή δόμηση και καλή ανταπόκριση σε ό,τι συμβαίνει στο περιβάλλον.
Χάρη στο σύστημα σκέψη-γλώσσα ο ανθρώπινος νους μπορεί να γίνει το πιο σύνθετο και μαζί προσαρμοστικό εργαλείο που υπάρχει στη γη. Το σύστημα σκέψη-γλώσσα είναι ανατροφοδοτούμενο, δέχεται συνεχές feedback από την πραγματικότητα.
Το ανθρώπινο γνωστικό σύστημα μπαίνει σε δράση και τα αποτελέσματα επανατροφοδοτούν το σύστημα με προσθήκη νέων πληροφοριών. Ο ανθρώπινος νους ακονίζεται συνεχώς, χωρίς περιορισμούς, αρκεί να του προσφέρεται κατάλληλη εμπειρία και δράση.
Ο ανθρώπινος νους διαθέτει κυκλώματα παράλληλης κατανεμημένης επεξεργασίας, με κόμβους και συνδέσμους έτσι ώστε να πετυχαίνει τεράστια αποτελεσματικότητα. Επεξεργάζεται τεράστιο αριθμό πληροφοριών μέσα από κώδικες νοερής αναπαράστασης.
Η σκέψη διαθέτει πλαστικότητα και το όργανό της, η γλώσσα, διαθέτει ευλυγισία, πλούτο και υψηλή ευαισθησία, ώστε να αποδίδει με επάρκεια τις φραστικές ανάγκες της σκέψης.
Κορυφαίου ευρωπαίοι φιλόσοφοι και ποιητές ανέπτυξαν τις εκφραστικές δυνατότητες της μητρικής τους γλώσσας. Goethe: ενότητα οργανικών μορφών Οι οργανικές μορφές είναι πλήρεις, με αντιθετικότητα μεταξύ των μερών τους ενώ το σύνολο είναι κάτι περισσότερο από το άθροισμα των μερών τους.
Shakespeare: Το 8,5 % του γραπτού του λόγου αποτελούν νέες λέξεις. Η ανθρώπινη συνθήκη περιγράφεται σε όλα τα επίπεδα από την εκφραστική δύναμη και αρτιότητα της γλώσσας. Στη γλώσσα του Shakespeare οφείλεται η μεταφορικότητα και ρομαντικότητα της ποίησής του.
Dante: Ανέδειξε τη γλώσσα της Τοσκάνης σε εθνική γλώσσα των Ιταλών, αποδεικνύοντας ότι η γλώσσα εκτός από επικοινωνιακό μέσο, μπορεί να έχει υψηλές προδιαγραφές εξέλιξης.
Δ. Σολωμός: Τα αριστουργήματά του είναι γραμμένα στη μητρική του γλώσσα, την ελληνική. Η μητρική γλώσσα αφομοιώνεται στην προσχολική ηλικία και η σφραγίδα της μένει ανεξίτηλη για όλη την υπόλοιπη ζωή Ο Σολωμός ανύψωσε την ελληνική γλώσσα σε εργαλείο ποιητικής τέχνης.
Δίπολο σκέψη-γλώσσα: είναι εξοπλισμένο με κώδικες νοερής αναπαράστασης. Σημασιολογικός Μαθηματικός Μουσικός Ζωγραφικός
Διεργασίες σκέψης Παιδιά και έφηβοι: κυριαρχία αντανακλαστικών και κομφορμισμός στη σκέψη. Καθώς μεγαλώνουν, ωριμάζουν οι νοητικές διεργασίες, διευρύνεται το μνημονικό πεδίο και αναπτύσσεται η ικανότητα της. αναπροσαρμογής μέσω της τεράστιας δύναμης της εκπαιδευτικής λειτουργίας στο σχολείο.
Αναπροσαρμογή Η ίδια η φύση αμύνεται απέναντι στη σκληρότητα της νομοτέλειας και των αισθήσεων, με μηχανισμούς που αποκαλύπτουν αρχές και νόμους ανατρεπτικούς για τη λογική μας. Η φυσική επιστήμη από τη διεργασία της αφομοίωσης μεταπήδησε τη διεργασίας της αναπροσαρμογής, αφού τα υπάρχοντα καλούπια έπρεπε να σπάσουν και να φτιαχτούν καινούργια.
Σκέψη παιδιών: Εννοιολογική συγκρότηση Αλλαγή Τα παιδιά καλούνται να τροποποιήσουν δραστικά τις εννοιολογικές τους κατασκευές μετά από την έκθεσή τους σε γνωστική ανισορροπία.
Η νοητική αυτή διεργασία εξισορρόπησης είναι δομική αλλαγή, που στοχεύει στην αύξηση της προσαρμοστικής ικανότητας του οργανισμού και τη νοητική ανάπτυξη. Η νέα πρόκληση γίνεται αιτία αναζωπύρωσης της σκέψης, διεύρυνσης, επέκτασης και σύλληψης μιας νέας πραγματικότητας.
Τα παιδιά και οι νέοι θα έχουν την ευκαιρία να αναπτυχθούν νοητικά και να προσαρμοστούν στις νέες συνθήκες ζωής που θα προκύψουν. Εξ αιτίας της οικονομικής κρίσης μας δίνεται η ευκαιρία να υπερβούμε τον εαυτό μας.
Παραγωγή & Επαγωγή Τα πιο δραστικά μέσα λειτουργίας της ενήλικης σκέψης.
Παραγωγικός συλλογισμός: Ξεκινά πάντα από μια πρωτεύουσα υποθετική πρόταση (ένα αξίωμα στα μαθηματικά, μια ηθική αρχή, μια κοινωνική σύμβαση), ακολουθείται από μια δευτερεύουσα πρόταση κι ένα συμπέρασμα. Με βάση την πορεία αυτή προβαίνουμε σε κρίσεις και παίρνουμε αποφάσεις.
Παραγωγικός συλλογισμός Η ορθότητα στην εξαγωγή των συμπερασμάτων έχει ως προϋπόθεση την παραγωγική εγκυρότητα, που αποκτάται με συχνή εξάσκηση. Η εξάσκηση οδηγεί στη βελτίωση της απόδοσης των γνωστικών έργων.
Παραγωγικός συλλογισμός - Νοητικές παγίδες Αυτο-επιβεβαίωσης: Επιδίωξη απόδειξης με συλλογισμούς αυτού που πιστεύουμε, από το οποίο δε θέλουμε να παραιτηθούμε. Προεξόφλησης: Νοητική προεξόφληση, χωρίς να έχουμε πλήρη στοιχεία. Αστήρικτης συναγωγής συμπερασμάτων: Προβαίνουμε σε αξιακές κρίσεις καταλήγοντας σε αυθαίρετα συμπεράσματα.
Επαγωγική σκέψη Καταφεύγουμε για να προσδώσουμε νόημα στη μεταβλητότητα των φαινομένων του περιβάλλοντος. Έτσι, κατασκευάζουμε υποθέσεις εργασίας και προβλέπουμε την εμφάνιση γεγονότων, ελέγχουμε τις υποθέσεις και καταλήγουμε στη διατύπωση αρχών.
Επαγωγική σκέψη Χρησιμοποιώντας την επαγωγική σκέψη, ο άνθρωπος, καταλήγει σε χρήσιμες γενικές αρχές και φτάνει σε επαγωγικά συμπεράσματα, χωρίς να διαθέτει τις απεριόριστες υπολογιστικές δυνατότητες του Η/Υ.
Επαγωγική σκέψη Ο άνθρωπος επί δεκαετίες νικούσε τους Η/Υ γιατί χρησιμοποιούσε ευρετικά, δηλαδή επινοούσε κάθε φορά διαφορετική τακτική, δημιουργώντας νοητικές παγίδες στον υπολογιστή. O H/Y νίκησε τον άνθρωπο, όταν ανέπτυξε την ίδια προβλεπτική ικανότητα, τις ίδιες ανεπτυγμένες νοητικές παραστάσεις και τις ίδιες νοητικές στρατηγικές.
Επαγωγική σκέψη Ο Η/Υ κατάφερε τελικά να νικήσει επειδή δεν κουράζεται, δεν υπόκειται σε λάθη και συναισθήματα.
Το ανθρώπινο γένος δεν μπορεί να αποφύγει τις νοητικές παγίδες, αφού είναι στη φύση μας να υποπίπτουμε σε νοητικά λάθη Μπορούμε, όμως, να μαθαίνουμε από τα λάθη μας, για να μην τα επαναλαμβάνουμε.
Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.