Για έναν αξιόπιστο προϋπολογισμό κόστους στα τεχνικά έργα Β. Ζολώτας Τοπογράφος Μηχανικός (ΜΕΚ ΔΔΔΓ) vzolotas@gmail.com Το Τεχνικό Έργο είναι μια δημιουργία αυτοτελής, σε μορφή, σε οργάνωση, σε θέση και σε φύση, ανάλογα με τα κριτήρια που καθορίζει ο Μηχανικός. Τμήμα έργου είναι κάθε κομμάτι του έργου που μπορεί να χαρακτηριστεί ως έργο από μόνο του. Στοιχείο έργου είναι κάθε τμήμα έργου που ο Μηχανικός δεν μπορεί ή δε θέλει να το αναλύσει σε μικρότερα τμήματα. Κάθε στοιχείο έργου είναι ένα κέντρο κόστους μέσα στο οποίο ξοδεύονται πρώτες ύλες, καθώς και δραστηριότητες ανθρώπων και μηχανημάτων, συγκροτημένες σε άρθρα εργασιών. Η ακρίβεια στη σύνταξη του προϋπολογισμού κόστους των έργων, στη φάση της μελέτης, είναι η κρίσιμη παράμετρος για τον προγραμματισμό, τη χρηματοδότηση και την κατασκευή τους. Με στόχο τη μέγιστη ακρίβεια, ευκολία και ταχύτητα, ο μελετητής Μηχανικός: Δημιουργεί στο έργο μια δενδρική δομή από τμήματα, και σε κάθε τμήμα δημιουργεί δομή από μικρότερα τμήματα, μέχρι να καταλήξει σε στοιχεία ή κέντρα κόστους. Εισάγει σε κάθε κέντρο κόστους όλα τα άρθρα εργασιών που πρέπει να ξοδευτούν για την υλοποίηση του. Εισάγει την ποσότητα κάθε άρθρου, όπως την μετράει αναλυτικά σε κάθε κέντρο κόστους, το οποίο είναι σχεδιασμένο με ακρίβεια. Εισάγει την τιμή κόστους της μονάδας κάθε άρθρου, όπως υπάρχει στα Αναλυτικά Τιμολόγια του Κράτους. Με κάθε εισαγωγή τιμής άρθρου διαμορφώνεται αυτομάτως το καινούργιο συνολικό κόστος στο στοιχείο (κέντρο κόστους) και σε κάθε τμήμα ανώτερης τάξης, έως το Έργο.
Υπόδειγμα δενδρικής ανάλυσης του έργου: Έργο Α Τμήμα Ι άρθρο 1 άρθρο 2 άρθρο 3 Τμήμα Ια Τμήμα Ιβ Τμήμα ΙΙ Στην κοστολογική διαχείριση του Έργου, όπως την περιγράψαμε, προβάλουν δύο τεράστιες δυσκολίες, οι οποίες αποθαρρύνουν τους Μηχανικούς και τους καθιστούν ανίκανους να την επιδιώξουν. Το γεγονός αυτό προκαλεί τεράστιες συνέπειες στο σύνολο της παραγωγής των τεχνικών έργων. Η πρώτη δυσκολία αφορά στην ανάλυση του έργου σε μεγάλο πλήθος κέντρων κόστους, οπότε δυσχεραίνει η πρακτική των δομήσεων και των εντοπισμών των κέντρων. Για να αντιμετωπιστεί η δυσκολία αυτή, κατασκευάσαμε το πρόγραμμα autocost. Το διαθέτουμε ΔΩΡΕΑΝ στους Έλληνες Μηχανικούς, μέσα από την ιστοσελίδα μας www.treesoft.gr με ένα απλό download. Το autocost εκτός από την ευκολία με την οποία κάνει τη δενδρική διαχείριση του έργου, χτίζει αυτομάτως την αντίστροφη αναλυτική δομή. Τοποθετεί, δηλαδή, σε κάθε άρθρο εργασιών όλα τα κέντρα κόστους στα οποία το άρθρο συμμετέχει. Έργο Α Άρθρο χ Τμήμα Στοιχείο(κέντρο κόστους) Άρθρο χ Στοιχείο(κέντρο κόστους) Για περισσότερα διαβάστε σχετικό άρθρο στην ιστοσελίδα μας και δοκιμάστε το πρόγραμμα, για να έχετε του λόγου το αληθές.
Η δεύτερη δυσκολία αφορά στις τιμές του κόστους κάθε άρθρου εργασίας. Τα άρθρα εργασιών που έχει συντάξει η Πολιτεία για να προϋπολογίζεται το κόστος των τεχνικών έργων είναι απαράδεκτα ασαφή. Συγχέουν τα κέντρα κόστους με τα υλικά και τις δραστηριότητες και καθιστούν τους Μηχανικούς ανίκανους να προϋπολογίζουν το κόστος των έργων με αξιοπρεπή προσέγγιση. Δύο είναι οι λόγοι που συντηρούν αυτό το σκοτεινό καθεστώς, και ο κάθε λόγος τρέφει τον άλλον. Ο πρώτος λόγος, που αποτελεί και άλλοθι για την Πολιτεία, είναι η αντικειμενική δυσκολία που έχει ο Μηχανικός να δημιουργεί τα εκατοντάδες ή χιλιάδες κέντρα κόστους που χρειάζονται και να εντάσσει μέσα σε αυτά τα υλικά και τις δραστηριότητες που απαιτούνται. Ο δεύτερος λόγος είναι οι ιδιοτελείς συμπράξεις της ελίτ των μηχανικών με πρόσωπα της πολιτικής και της γραφειοκρατίας. Από τη στιγμή που οι Μηχανικοί έχουν στα χέρια τους το autocost και μπορούν πλέον να διαχειρίζονται με ευκολία οσηδήποτε ανάλυση ενός έργου σε τμήματα και κέντρα κόστους, παύει να υφίσταται το άλλοθι της Πολιτείας για αδυναμία σύνταξης ενός πραγματικά αναλυτικού Τιμολογίου άρθρων εργασιών. Εφόσον υπάρχει το autocost, ΔΩΡΕΑΝ, για ΚΑΘΕ Μηχανικό, μελετητή ή εργολάβο, προτείνουμε στους Μηχανικούς και στους Συλλογικούς Φορείς τους να δημιουργήσουν οι ίδιοι το Αναλυτικό Τιμολόγιο του Κράτους και να υποχρεώσουν την Πολιτεία να το αποδεχτεί. Η δημιουργία ενός πραγματικά Αναλυτικού Τιμολογίου που θα στηρίζεται στο διαχωρισμό των κέντρων κόστους από τα άρθρα εργασιών, αποτελεί πλέον μια εύκολη διαδικασία. Απαιτείται ένα πρόγραμμα πολύ χαμηλού κόστους που θα κάνει δενδρική δόμηση του Τιμολογίου. Στην επόμενη σελίδα σας παρουσιάζουμε τη δομή και τα στάδια δημιουργίας του Τιμολογίου. >>
ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΤΙΜΟΛΟΓΙΟ Απλά υλικά (από αγορά) Απλή εργασία Ανθρώπων Τεχνίτης Μηχανημάτων Μηχάνημα (ι) τύπου (ι) Άρθρα εφαρμογής Άρθρα ιδανικής εφαρμογής Δομή των απλών υλικών Ιδανικό άρθρο (ι) Ανθρώπων εργασία (ι) Μηχανών εργασία (ι) Άρθρα προσθέτων δραστηριοτήτων λόγω συνθηκών των κέντρων κόστους Δραστηριότητες λόγω προσέγγισης στο κέντρο κόστους Δομή των ιδανικών άρθρων και των απλών υλικών Δραστηριότητα (ι) Ανθρώπων εργασία (ι) Μηχανών εργασία (ι) Δραστηριότητες λόγω υψόμετρου του κέντρου κόστους Δραστηριότητες λόγω σχήματος του κέντρου κόστους Δραστηριότητες λόγω μεγέθους του κέντρου κόστους Δραστηριότητες λόγω περιβάλλοντος του κέντρου κόστους Άρθρα δραστηριοτήτων μετασχηματισμού των κέντρων κόστους Άρθρο χωματουργικής εργασίας (ι) Στάδιο Α Δημιουργούμε τη δομή των απλών υλικών από αγορά με κάποιο είδος βολικής ταξινόμησης. Αυτομάτως γίνεται και ένα αντίγραφο της δομής του υλικού, ώστε κάτω από κάθε υλικό να κτίσουμε τα άρθρα της ιδανικής εφαρμογής του. Δημιουργούμε τη δομή της απλής εργασίας των Ανθρώπων, με όλες τις ειδικότητες των εργαζόμενων. Δημιουργούμε τη δομή της απλής εργασίας των Μηχανημάτων και Οχημάτων. Από τα ομοειδή μηχανήματα ορίζουμε ως αντιπροσωπευτικό το πιο συνηθισμένο. Στάδιο Β Σε κάθε αντίγραφο του υλικού, διατυπώνουμε όλους τους τρόπους χρήσης του υλικού, ανεξαρτήτως του κέντρου κόστους στο οποίο εφαρμόζεται, ώστε να προκύπτει ένα διακριτό και χρήσιμο αποτέλεσμα. Εάν το υλικό είναι το ισχυρότερο χαρακτηριστικό στον τρόπο χρήσης του, τότε η διατύπωση που κάνουμε, γίνεται ιδανικό άρθρο, ανεξάρτητο των κέντρου κόστους.
Στον πίνακα που ακολουθεί, δείχνουμε το υλικό «οπτόπλινθος» και το ιδανικό άρθρο «δρομική οπτοπλινθοδομή», που είναι ένας διακριτός τρόπος χρήσης του υλικού. Εδώ φαίνεται η ευκολία δημιουργίας λογισμικού τέτοιου, που δίνοντας τη τιμή ενός υλικού ή μιας εργασίας μόνο μια φορά κάθε τρίμηνο, να προκύπτουν αυτομάτως οι τιμές όλων των άρθρων εφαρμογής όπου το υλικό συμμετέχει. πχ οπτόπλινθος ποσότης Μον.μετρ. Απλές τιμές τρίμηνου(ι) Τιμές άρθρων τρίμηνου (ι) Ιδανικό άρθρο του υλικού πχ Δρομική 1 μ2 τ=0 Τιμή=(α1+α2+α3+α4+α 5+α6) οπτοπλινθοδομή Υλικό (οπτόπλινθοι α*β*υ) λ1 τεμ τ1 α1=λ1*τ1 Υλικό (τσιμέντο κοινό) λ2 χλγ τ2 α2=λ2*τ2 Υλικό (άσβεστης) λ3 χλγ τ3 α3=λ3*τ3 Εργασία (τεχ) λ4 ω τ4 α4=λ4*τ4 Εργασία (εργ) λ5 ω τ5 α5=λ5*τ5 Εργασία (αναμικτήρα) λ6 ω τ6 α6=λ6*τ6 Στάδιο Γ Όπως φαίνεται στο υπόδειγμα της δομής του αναλυτικού Τιμολογίου, σε κάθε κατηγορία δραστηριοτήτων, λόγω συνθηκών των κέντρων κόστους, το λογισμικό προβλέπει αυτόματη αντιγραφή της δομής των ιδανικών άρθρων τη στιγμή της δημιουργίας τους. Δηλαδή, στις δραστηριότητες λόγω προσέγγισης έχει κτιστεί αυτόματα η δενδρική δομή όλων των ιδανικών άρθρων και σε κάθε ιδανικό άρθρο διατυπώνουμε όλους τους διακριτούς τρόπους προσέγγισης του σε ένα κέντρο κόστους. Παράδειγμα: «Σκυρόδεμα τυπικό» ποσότης ΜΜ Απλές τιμές(τριμ) Τιμές άρθρων(τριμ) Προσέγγιση με 1 μ3*δεκαμετρο τ=0 Τιμη=Σαι=α1 μονότροχο Εργασία(εργ) λ1 ω τ1 α1=λ1*τ1 Στάδιο Δ Με παρόμοια μεθοδολογία δημιουργούμε τα άρθρα δραστηριοτήτων που μετασχηματίζουν τα κέντρα κόστους, όπως των χωματουργικών και των απομακρύνσεων.