Σχεδιασμός Σταδιοδρομίας & Ανάπτυξη Δεξιοτήτων στο Εκπαιδευτικό Περιβάλλον ΚΑΤΕΡΊΝΑ ΑΡΓΥΡΟΠΟΎΛΟΥ ΕΠΊΚΟΥΡΗ ΚΑΘΗΓΉΤΡΙΑ Κατερίνα Αργυροπούλου, Επίκουρη Καθηγήτρια Τμήμα Φ.Π.Ψ, ΕΚΠΑ Τμήμα Φ.Π.Ψ., ΕΚΠΑ
ΣΤΑΔΙΟΔΡΟΜΊΑ- ΣΤΌΧΟΙ- ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΌ ΠΕΡΙΒΆΛΛΟΝ Επαγγελματική προετοιμασία Διαμόρφωση («Κατασκευή») σταδιοδρομίας Στοχοθέτηση-Διαμόρφωση «έξυπνων» στόχων Ανάπτυξη αίσθησης προσωπικής επάρκειας στο σχεδιασμό της σταδιοδρομίας Διαχείριση λήψης επαγγελματικών αποφάσεων Διερεύνηση ψυχοκοινωνικών δυνάμεών Αίσθηση χρονικής προοπτικής- Σθένος Ανάπτυξη Σχεδίου Δράσης Μετάβαση Διαχείριση Χρόνου 2
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΡΟΝΟΥ (1) Η έννοια «διαχείριση χρόνου» αναφέρεται στην ικανότητα του ατόμου να διαχειρίζεται αποτελεσματικά τον χρόνο του, έτσι ώστε να καταναλώνει τον απαραίτητα απαιτούμενο χρόνο σε κάθε δραστηριότητα, καθώς ο χρόνος είναι περιορισμένος Η έννοια «Διαχείριση Χρόνου» περιλαμβάνει τους εξής παράγοντες: αποτελεσματικό/σωστό σχεδιασμό, χρονικό πλαίσιο, ιεράρχηση δραστηριοτήτων (σημαντικό/επείγον) και επένδυση του κατάλληλου χρόνου στην κατάλληλη δραστηριότητα. Καλό θα ήταν το άτομο να σχεδιάζει την ημέρα του από την προηγούμενη, δημιουργώντας ένα κατάλογο με όλες τις δραστηριότητες που έχει να κάνει. Στη συνέχεια, οι δραστηριότητες πρέπει να ιεραρχηθούν ξεκινώντας από τις πιο σημαντικές για τη συγκεκριμένη ημέρα. Μια πολύ λειτουργική και καθιερωμένη μέθοδος ιεράρχησης δραστηριοτήτων είναι αυτή βάσει του διαχωρισμού «σημαντικό» και «επείγον». 3
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΡΟΝΟΥ (2) «Σημαντικό» είναι αυτό που πρέπει να γίνει οπωσδήποτε και έχει σοβαρό αντίκτυπο αλλά όχι απαραιτήτως σήμερα. Το «επείγον», μπορεί να μην είναι τόσο σημαντικό αλλά πρέπει να γίνει αμέσως γιατί αν δεν γίνει σήμερα θα έχει αντίκτυπο και σε άλλους τομείς. Κάθε νέα δραστηριότητα πρέπει να ξεκινά αφού τελειώσει η προηγούμενη, μέσα στο σχεδιασμένο χρονικό πλαίσιο, καθώς διαφορετικά χρειάζεται αναπροσαρμογή όλο το πλάνο. Είναι σημαντικό να σχεδιάζει το ίδιο το άτομο ένα χρονοδιάγραμμα που θα το ικανοποιεί. Τα τελικά χρονικά όρια (deadlines), πιθανότατα να είναι εξωτερικά, ωστόσο είναι πιο λειτουργικό να θέτει το ίδιο το άτομο εσωτερικά χρονικά όρια και να διαιρεί το έργο σε υπό-στόχους με υπόχρονικά όρια. 4
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΡΟΝΟΥ (3) Είναι πολύ σημαντικό να τηρούνται τα χρονικά όρια, καθώς η απώλεια χρόνου για μια δραστηριότητα που μπορεί να ολοκληρωθεί σε πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα είναι σημάδι μη αποτελεσματικής διαχείρισης χρόνου. Τρία βασικά χαρακτηριστικά που βοηθούν στην αποτελεσματική διαχείριση χρόνου είναι η οργάνωση, η σωστή εκμετάλλευση του χρόνου και η εστίαση στη εκάστοτε δραστηριότητα. Είναι σημαντικό να συνειδητοποιήσουμε ότι μεγάλο τμήμα του χρόνου μας καταναλώνεται σε έξω-εργασιακές δραστηριότητες μέσα στο ωράριό μας, όπως κάπνισμα, κουβεντούλα, μέσα κοινωνικής δικτύωσης, τηλεφωνήματα κ.α. 5
ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΧΡΟΝΟΥ (4) Είναι λειτουργικό να υπάρχει στο πλάνο κάποιος χρόνος προσωπικού διαλείμματος, όμως αυτό χρειάζεται να είναι χρονικά οριοθετημένο. Τέλος, είναι απαραίτητο να υπάρχει προσωπική δέσμευση του ατόμου ότι θα ακολουθήσει το πλάνο που έχει θέσει. 6
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΉ ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΧΡΌΝΟΥ - Καταγραφή υποχρεώσεων εβδομάδας / μήνα. - Ιεράρχηση υποχρεώσεων (πίνακας προτεραιοτήτων). - Σχεδιασμός εβδομαδιαίου προγράμματος. - Ενέργειες που μας αποσπούν χρόνο. - Τρόποι εξοικονόμησης χρόνου διαβάσματος. - Παράλληλα προγράμματα (σχολείο φροντιστήριο) - Διαχείριση πληροφοριών - Ελαχιστοποίηση παρεμβολών - Δραστηριοποιηθείτε άμεσα
ΣΗΜΑΝΤΙΚΆ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΆ ΤΟΥ ΧΡΌΝΟΥ Είναι χρήμα Δεν μεγαλώνει, δεν μικραίνει Δεν αλλάζει, δεν γυρίζει Είναι ακριβός και πολύτιμος Είναι μετρήσιμος Σχετίζεται με όλες τις διαδικασίες της ζωής
ΠΑΡΆΓΟΝΤΕΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΒΛΗΤΙΚΌΤΗΤΑ Δυσάρεστοι στόχοι Πολυσύνθετοι στόχοι Αναποφασιστικότητα Φόβος αποτυχίας (έλλειψη αυτοπεποίθησης) Έλλειψη ενδιαφέροντος Τελειομανία Θυμός απέναντι σε πρόσωπα ή καταστάσεις Διακοπές / Διάσπαση από τρίτους Δυσλειτουργικό περιβάλλον
ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΧΡΌΝΟΥ Ο ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΌΣ ΤΟΥ ΣΤΌΧΟΥ Κάθε στόχος καλό είναι να έχει έξυπνα - "SMART χαρακτηριστικά: S pecific (= Συγκεκριμένος) M easurable (= Μετρήσιμος) A chievable (= Εφικτός) R ealistic (= Ρεαλιστικός) T ime-bound (= Χρονικά Δεσμευτικός)
ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΧΡΌΝΟΥ -ΣΤΟΧΟΘΕΤΗΣΗ Καθορίστε τους στόχους σας, αν θέλετε να κατανείμετε το χρόνο σας αποτελεσματικά. Πρέπει να αξιοποιείτε το χρόνο σας σε δραστηριότητες που συγκλίνουν προς την επίτευξη των στόχων σας. Όταν κατανείμετε το χρόνο σας, οι πιο σημαντικές και επείγουσες δραστηριότητες θα πρέπει ναμπαίνουν στην κορυφή των προτεραιοτήτων. Υψηλής προτεραιότητας θα πρέπει επίσης να είναι θέματα τα οποία είναι σημαντικά αλλά όχι κατ ανάγκην επείγοντα. Ναθέτετε ρεαλιστικές προθεσμίες για όλες σας τις δραστηριότητες. Περιορίστε τη συλλογή πληροφοριών σε αυτά που πραγματικά χρειάζεται να γνωρίζετε
ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΧΡΌΝΟΥ ΟΡΓΑΝΩΣΗ ΧΡΟΝΟΥ Ανακάλυψε πού χάνεις τον χρόνο σου Μάθε τηναξία του «μοιράσματος παιχνιδιού» Μάθε να θέτεις χρονικά περιθώρια Μην χάνεις χρόνο περιμένοντας Μάθε να διαχωρίζεις μεταξύ επείγοντος και σημαντικού
ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΧΡΌΝΟΥ- ΔΡΑΣΤΗΡΙΌΤΗΤΑ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΣΜΌΣ ΗΜΈΡΑΣ (1) Σκέψου όλα όσα επιθυμείς να πραγματοποιήσεις και κάνε μια λίστα με συγκεκριμένα πράγματα. Βάλε πράγματα στη λίστα που θα μπορέσεις να τα τελειώσεις. Κάνε το πρόγραμμά της επόμενης ημέρας, συγκεκριμένη ώρα κάθε μέρα π.χ. το βράδυ για την επόμενη ημέρα. Κάνε μια λίστα και βάλε τα πράγματα σε αυτή με σειρά προτεραιότητας. Διάγραφε από τη λίστα κάθε τι που ολοκληρώνεις. Μην προσθέτεις πράγματα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Πες όχι όταν χρειάζεται, και σε σένα και στους άλλους. Μη γεμίζεις το πρόγραμμά σου. Υπάρχουν πάντα πιθανότητες για έκτακτα γεγονότα. Έλεγξε το εβδομαδιαίο χρονοδιάγραμμά σου.
Διαχείριση χρόνου-δραστηριότητα Προγραμματισμός Ημέρας (2) Σκέφτομαι ποιο θα ήταν για εμένα η ιδανική κατανομή του χρόνου Σχεδιάζω ένα πλάνο δράσης για να αλλάξω την παρούσα κατάσταση. Σε αυτό το βήμα μπορώ να χρησιμοποιήσω τα χαρακτηριστικά του «έξυπνου στόχου»
ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΧΡΌΝΟΥ ΚΑΘΑΡΊΖΩ & ΟΡΓΑΝΏΝΩ ΤΟ ΧΏΡΟ ΜΟΥ Βρες τον καλύτερο για σένα χώρο μελέτης και χρησιμοποίησέ τον καθημερινά. Προσπάθησε να διαβάζεις πάντα στον ίδιο χώρο, ούτως ώστε να τον «συνδέσεις» με το διάβασμα. Απομάκρυνε πιθανές πηγές διάσπασης της προσοχής (π.χ. ήχους, εικόνες, τηλέφωνα, υπολογιστές κ.λπ.). Αν σου αρέσει να διαβάζεις με μουσική, φρόντισε η μουσική να μην έχει στίχους. Καθάρισε το χώρο από σκουπίδια, άχρηστα ή σπασμένα αντικείμενα. Απομάκρυνε διακοσμητικά (π.χ. φωτογραφίες, αφίσες, αναμνηστικά).
ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΧΡΌΝΟΥ ΑΝΑΒΟΛΉ ΣΤΗΝ ΑΝΑΒΟΛΗ! Αναγνώρισε κατά πόσο αναβάλλεις πράγματα. Αν ναι, αναρωτήσου κατά πόσο η αναβολή είναι θέμα συνήθειας. Πρέπει η συνήθεια αυτή να αλλάξει. Κάτι που είναι για τώρα, πρέπει να γίνει τώρα. Κατανόησε τα αίτια και προσπάθησε να τα διορθώσεις. Αναγνώρισε τη διαφορά ανάμεσα στην αναβολή για συγκεκριμένους λόγους και στην αναβολή χωρίς λόγους.
Διαχείριση χρόνου- Συμβουλές για Διαχείριση Χρόνου Μελέτης Κράτα μια καθημερινή λίστα δραστηριοτήτων που πρέπει να εκπληρώσεις. Καθόρισε μια συγκεκριμένη ώρα που θα ξεκινάς τη μελέτη σου. Κάνε διαλείμματα σε τακτά χρονικά διαστήματα. Βρες τα «όρια» της προσοχής σου. Ξεκίνησε τη μελέτη σου με τα πιο δύσκολα αντικείμενα πρώτα. Κάνε συχνές επαναλήψεις κεφαλαίων, αντικειμένων κ.λπ. Μάθε να «ξεκλέβεις» χρόνο για μελέτη (π.χ. χρησιμοποίησε κασετόφωνο και άκουγε τον εαυτό σου καθώς τρως)
ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΧΡΌΝΟΥ ΔΙΆΒΑΣΜΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΉ Γενικά Μικρά και συχνά γεύματα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Κατανάλωση σύνθετων υδατανθράκων στα κύρια γεύματα. Άφθονες σαλάτες και φρούτα. Λίγη σοκολάτα ή μέλι το απόγευμα, δίνουν την ώθηση που χρειάζεσαι σε φάσεις έντονης πνευματικής κόπωσης (ως απλοί υδατάνθρακες μεταβολίζονται γρήγορα και ενεργοποιούν τον εγκέφαλο λίγα λεπτά μετά την κατανάλωσή τους). 7-8 ποτήρια νερό την ημέρα. Μυστικό Τα βασικά «καύσιμα» του εγκεφάλου είναι νερό και σάκχαρα. Όποτε νιώθεις το μυαλό σου πολύ κουρασμένο τροφοδότησέ το με κάτι γλυκό, π.χ. μια καραμέλα. Πρόσεξε όμως μην το παρακάνεις!!
ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΧΡΌΝΟΥ ΔΙΆΒΑΣΜΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΉ Απόφυγε (σου «κλέβουν» την ενέργεια) Τα αναψυκτικά. Τα αλλαντικά. Τα επεξεργασμένα τρόφιμα («κακά» λίπη μπισκότα, πατατάκια, κράκερ, γλυκίσματα). Τα «βαριά» φαγητά με πολλά καρυκεύματα. Η υπερβολική κατανάλωση καφέ. Το βιαστικό φαγητό.
ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΧΡΌΝΟΥ ΔΙΆΒΑΣΜΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΉ Για καλύτερη μνήμη Ο κρόκος του αυγού (2-3 αυγά την εβδομάδα). Ξηροί καρποί (καλύτερα ανάλατοι). Ψάρια (γλώσσα, μπακαλιάρος, τόνος, ρέγκα). Φρούτα και λαχανικά. Κρέας. Ελαιόλαδο.
ΔΙΑΧΕΊΡΙΣΗ ΧΡΌΝΟΥ ΔΙΆΒΑΣΜΑ & ΔΙΑΤΡΟΦΉ Αντί για καφέ Κάνε μια από τις ασκήσεις ξεμουδιάσματος ή πάρε έναν υπνάκο (βάλε ξυπνητήρι στα 20-30 λεπτά). Πιες μια πορτοκαλάδα ή μια αναβράζουσα βιταμίνη C. Άνοιξε το παράθυρο (συχνά αυτό που μας «κοιμίζει», ειδικά το χειμώνα, είναι ο ελλιπής αερισμός του δωματίου). Γενικά, συνήθισε να ανανεώνεις τον αέρα του δωματίου για 5-10 λεπτά ανά 1-2 ώρες). Πήγαινε μια μικρή βόλτα με τα πόδια. Άκουσε χαλαρωτική μουσική.