ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ στο 1ο Γυμνάσιο Αρτέμιδος mppact

ΔΗΜΙΟΥΡΓΙΚΗ ΕΠΙΛΥΣΗ ΣΥΓΚΡΟΥΣΕΩΝ στο 1ο Γυμνάσιο Αρτέμιδος mppact Συντονισμός Προγράμματος: Ειρήνη Ελενα Κουρδάκη-Καθηγήτρια Έτσι ξεκινήσαμε το προγραμμα, Οκτώβρη 2006 ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ - Σχολικό έτος 2006-2007 Εφηβεία - ένα βήμα μπροστά Μεθοδολογία για μια Παιδαγωγική με Κέντρο το μαθητή και τις Παραστατικές Τέχνες Marshall Rosenberg και Φόρουμ

ΤΕΣΣΕΡΑ ΒΗΜΑΤΑ για την «Ειρηνική επίλυση συγκρούσεων στα σχολεία» Παιδαγωγική με κέντρο το Μαθητή και τις Παραστικές Τέχνες Συντονισμός Προγράμματος: Ειρήνη Έλενα Κουρδάκη, Καθηγήτρια «Δημιουργική Επίλυση Συγκρούσεων»: Ένα σχολικό πρόγραμμα με προοπτικές Το Σχολικό Πρόγραμμα Αγωγής Υγείας «Ειρηνική Επίλυση Συγκρούσεων και οι Παραστατικές Τέχνες» ξεκίνησε τον Οκτώβρη του 2006 στο 1ο Γυμνάσιο Αρτέμιδος και θα ολοκληρωθεί στις 23/06/07 στο Λύκειο Βουλιαγμένης στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Παρουσιάσεων του Ευρωπαϊκού Προγράμματος «mppact». Είναι μια πρωτοβουλία που σκοπό έχει τόσο την ανακάλυψη των αρχών που διέπουν έναν μη βίαιο τρόπο επικοινωνίας μεταξύ των μελών μιας σχολικής κοινότητας, όσο και την καλλιέργεια μιας νέας παιδαγωγικής πρακτικής, η οποία: α)να ασχολείται με τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα και την αντανάκλασή της μέσα στην τάξη β)να αναγνωρίζει έναν καινούργιο πιο σύνθετο ρόλο στον δάσκαλο ως παιδαγωγό και γ) να χρησιμοποιεί τη δημιουργικότητα, τη φαντασία, την κριτική σκέψη των μαθητών για να κατασκευάσει τον δικό τους κόσμο. Η προϋπόθεση να μπορέσουμε να δομήσουμε έναν μη βίαιο πολιτισμό είναι να διδαχθούμε και να διδάξουμε τρόπους δημιουργικής επίλυσης των συγκρούσεων. Τα παιδιά και οι νέοι δεν είναι ξεκομμένα από το περιβάλλον στο οποίο ζούνε. Κάποιος σπρώχνεται στο ταμείο, ένα αυτοκίνητο μας προσπερνάει παραβιάζοντας το κόκκινο, ένα παιδί ξεχασμένο σε μια γωνιά του σπιτιού παρακολουθεί τηλεόραση αμέτρητες ώρες, οι πρωταγωνιστές των ταινιών λύνουν τις διαφορές τους με βία.. Οι σύγχρονες συνθήκες ζωής γεννούν την αποξένωση από τους «άλλους»αλλά και από τον ίδιο τον εαυτό. Το «mppact» σχετίζεται με το θέμα της «ταυτότητας» σε μια Ευρώπη που συνεχώς αλλάζει. Η εκπαίδευση και οι εκπαιδευτικοί σε όλες τις Ευρωπαϊκές χώρες αντιμετωπίζουν με τη σειρά τους αυτές τις αλλαγές. Είναι εμφανές ότι δάσκαλοκεντρικές μέθοδοι είναι αναποτελεσματικές για την ανάπτυξη των μαθητών. Τα παιδιά πρέπει να εκπαιδεύονται έτσι ώστε να αντιμετωπίζουν τις προκλήσεις του «αύριο» και να αντιλαμβάνονται το «διαφορετικό». Στην μεταβατική περίοδο που διανύουμε παρατηρούμε ραγδαία αύξηση της βίας στους νέους.ο Marshall Rosenberg ερμηνεύει αυτό το φαινόμενο λέγοντας πως ο θυμός, ο εκνευρισμός και η βία γεννιούνται λόγω στενότητας, λόγω μη εκπληρωμένων συναισθημάτων, λόγω μη εκπληρωμένων αναγκών. Ο λόγος για τον οποίον τα παιδιά και οι νέοι χρησιμοποιούν τη βία ως μέσο επίλυσης διαφορών και συγκρούσεων δεν είναι ότι θεωρούν τη βία σωστή, αλλά επειδή δεν γνωρίζουν έναν άλλον τρόπο. Μαθαίνουν από τους μεγάλους ότι για να επιβάλλεις την άποψή σου θα πρέπει κάποιον να παραμερίσεις. Βλέπουν έργα, όπου οι πρωταγωνιστές μόνο με τη βία πετυχαίνουν τους στόχους τους,

και αυτός είναι ο λόγος για τον οποίον στην παρέα τους δεν θέλουν να στιγματίζονται ως «αδύνατοι». Όμως πραγματικά τα παιδιά και οι νέοι είναι ικανοί να λύνουν δημιουργικά τις διαφορές τους και να ρυθμίζουν ειρηνικά τα προβλήματα που προκύπτουν μεταξύ τους. Η εμπειρία δείχνει ότι ακριβώς αυτό θέλουν, αρκεί να τους δείξεις το δρόμο για αυτό. Αν θέλουμε πραγματικά να επέμβουμε εκπαιδευτικά στην μεταμόρφωση των παραπάνω δεδομένων και στην κατεύθυνση ενός λιγότερου βίαιου σχολείου, τότε θα πρέπει να δημιουργήσουμε χώρους εμπιστοσύνης, όπου τα παιδιά να εκπαιδεύονται στην δημιουργική επίλυση διαφορών, όπου να ενισχύεται η ζωτικότητα, με έναν τέτοιον τρόπο ώστε αυτό που συμβαίνει να γίνεται από μια πραγματική βαθιά ανάγκη και όχι από μια αναγκαστική υποχρέωση, ή από φόβο για την τιμωρία. Αυτοί οι χώροι θα πρέπει να δίνουν τη δυνατότητα στα παιδιά και στους νέους να σπάσουν τη σιωπή τους να ανοίξουν τις καρδιές τους, να μάθουν να μιλούν για τις ανάγκες και τα συναισθήματά τους να γίνουν μαζί με τους δασκάλους τους δημιουργοί ενός ζωντανού σχολείου.

Η εμπειρία του φετινού προγράμματος Α. Υ. 2006-2007 [Το πρόγραμμα δομήθηκε σε δύο φάσεις] Διδασκαλία δημιουργικών μεθόδων επίλυσης συγκρούσεων Α ΠΕΡΙΟΔΟΣ: ΟΚΤΩΒΡΗ-ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ Μεθοδολογία: α. Μη βίαιη επικοινωνία κατά Marshall Rosenberg (μια δοκιμασμένη μέθοδος σε πολλά σχολεία του κόσμου), και β. Το Φόρουμ Πιο αναλυτικά: α. Η Μέθοδος Marshall Rosenberg εστιάζει σε αξίες και ανάγκες που είναι κοινές για όλους τους ανθρώπους. Αναλύεται σε 4 βήματα και δύο φάσεις Α. και Β.: Α.1. Ονομάζω το συμβάν που έφερε τη σύγκρουση 2. Εκφράζω το συναίσθημα 3. Λέω ποιά είναι η ανάγκη μου και 4. Τί θα επιθυμούσα να κάνεις (χωρίς να ενοχοποιώ και να κρίνω) Β. Αναστρέφονται οι ρόλοι και μπαίνεις στη θέση μου. Αναστοχασμός. Η ομάδα πρέπει να έχει θέση, με σεβασμό στην αλήθεια του καθενός. Είναι απλή, το δύσκολο είναι να αλλάξουμε τον τρόπο σκέψης. Παράδειγμα: Η πρόκληση είναι να πούμε στους άλλους ανθρώπους, χωρίς να τους ενοχοποιούμε, χωρίς να τους επικρίνουμε: Ε Εσύ, όταν κάνεις αυτό, τότε νιώθω μέσα μου έτσι και η ανάγκη μου είναι να με προσέχεις και θα ήθελα από εσένα αν μπορείς να αλλάξεις αυτόν τον τρόπο σου να.κάνεις αυτό ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΠΑΙΤΗΣΗ ΑΛΛΑ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ, παράκληση ΝΑ ΕΚΠΛΗΡΩΣΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΣΟΥ ΟΤΑΝ ΘΑ ΕΙΝΑΙ ΕΤΟΙΜΟΣ ΓΙΑ ΑΥΤΟ. β. Το «Φόρουμ»-επικοινωνιακό εργαλείο σε ομάδα. Μια ανθρώπινη σκηνή όπου ο μαθητής παρουσιάζει σε θεατρική μορφή το συμβάν της καθημερινότητάς του στο οποίο πρωταγωνιστεί. Είναι ένας χώρος συμπαράστασης, εμπιστοσύνης, ενίσχυσης της χαράς για τη ζωή, της εξόδου από την αδράνεια και της ενθάρρυνσης για τη δημιουργία σε όλα τα επίπεδα, με σκοπό την επίτευξη ατομικών αλλά και κοινών στόχων. Ο τρόπος λειτουργίας στο Φόρουμ είναι πάντα σε κύκλο. mppact Μεθοδολογία για μια παιδαγωγική με Κέντρο το Μαθητή και τις Παραστατικές Τέχνες Β ΠΕΡΙΟΔΟΣ: ΙΑΝΟΥΑΡΙΟ-ΙΟΥΝΙΟ Το σχολείο Τα Στάδια του mppact στην Ελλάδα: α. Επιμορφωτικό σεμινάριο mppact για τους εκπαιδευτικούς που παίρνουν μέρος στο πρόγραμμα (διάρκεια 35 διδακτικές ώρες). β. Εφαρμογή Παρακολούθηση. Επιστημονικοί σύμβουλοι του προγράμματος επισκέπτονται τις συναντήσεις μας. γ. Τελική αξιολόγηση και φεστιβάλ παρουσίασης

Παρουσιάσεις: Έκτακτη δραστηριότητα: Εργαστήριο Διαχείρηση Συγκρούσεων με τον Γ. Μόσχο (Εγκληματολόγο, Βοηθό του Συνηγόρου του Παιδιού) 11/06/2007: Εκδήλωση στο ΧΩΡΟ ΤΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ. Αίθουσα πολλαπλών χρήσεων 19/06/2007: Συμμετοχή στο Διήμερο Εκδηλώσεων Παρουσίασης Καινοτόμων Δράσεων, έτους 2006-7 στο χώρο του Μουσικού Πειραματικού Γυμνασίου-Λυκείου Παλλήνης 23/06/2007 Παρουσίαση στο Φεστιβάλ του mppact στο Λύκειο Βουλιαγμένης δ. Διάχυση και Εξέλιξη. Η εξέλιξη του mppact θα αντανακλάται διαρκώς στο διακτυακό του χώρο, προσφέροντας τη δυνατότητα επικοινωνίας και δίνοντας πληροφορίες και οπτικό υλικό. Το πρόγραμμα είναι εγκεκριμένο από την Ευρωπαϊκή Ένωση Πρόγραμμα Comenius 2.1 και σχετίζεται με μια παιδαγωγική πρακτική που έχει ως κέντρο τα παιδιά, στηρίζεται στο διάλογο μέσα από τη μουσική και το θέατρο, χρησιμοποιεί τη δημιουργικότητα, τη φαντασία, την κριτική σκέψη των μαθητών και ασχολείται με τη σύγχρονη κοινωνική πραγματικότητα και την εικόνα/αντανάκλαση της μέσα στο σχολείο και στην τάξη. Οι Επιστημονικοί Εταίροι-φορείς: University of Winchester-UK, (Συντονιστής), ΑSPIRE Trust LTD-UK, Πανελλήνιο Δίκτυο για το Θέατρο στην Εκπαίδευση- Ελλάς, Πανεπιστήμιο Πελοππονήσου/Τμήμα Θεατρικών Σπουδών Ελλάς, Cyprus College (CYC)-Κύπρος, CVU Midt-Vest Denmark, European Performens House Denmark. Συνεργαζόμενος φορέας: Περιφερειακή Διεύθυνση Εκπαίδευσης Αττικής

Α ΦΑΣΗ: Μιλάει ο 1ος ομιλητής σε 1ο ενικό, ενώ ο 2ος ομιλητής βρίσκεται σε ενεργή ακρόαση ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ σε 1ο ενικό Μη Βίαιη Επικοινωνία κα Τα τέσσερα βήματα: 1. Παρατήρηση, 2. Συν ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ:...Όταν βλέπω ότι εσύ......όταν ακούω να λες ότι... 1.όταν ακούω να με σχολιάζεις απουσία μου.. 2.όταν βλέπω να μιλάς στο μάθημα... 3.όταν με σπρώχνεις... ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ*:...τότε αισθάνομαι... νιώθω... συγκινούμαι... 1. νιώθω θλιμμένη, στεναχωρημένη, θυμωμένη... 2. ανησυχώ για τη ροή του μαθήματος, για την επίδοσή σου... 3. φοβάμαι ότι θα χτυπήσω... 4. νιώθω απροστάτευτος, και θυμωμένος... ΑΝΑΓΚΕΣ:...επειδή χρειάζομαι... έχω ανάγκη... μου είναι σημαντικό 1. επειδή μου είναι σημαντικό να μου μιλάς προσωπικά, για ότι σκέφτεσαι γύρω από μένα... 2.επειδή η ανάγκη μου είναι να έχω την προσοχή των μαθητών κατά τη διάρκεια της παράδοσης... και να προλαβαίνω την παράδοση ολόκληρη ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ:...θα ήσουν έτοιμος... θα μπορούσες... θα επιθυμούσα... θα σε παρακαλούσα... επιθυμώ από σένα... θα μπορούσες να 1. θα μπορούσες ότι κι αν σκέφτεσαι να μου το λες προσωπικά και όχι σε άλλους; 2....επιθυμώ από σένα αν δεν καταλαβαίνεις κάτι στη διάρκεια της παράδοσης ή αν πλήττεις να μου το λες... Διατυπώνω την συγκεκριμένη παρατήρηση*. Χωρίς να κρίνω, χωρίς να ενοχοποιώ, χωρίς να σχολιάζω, χωρίς να ερμηνεύω, χωρίς να χρωματίζω συναισθηματικά τα λεγόμενά μου *αυτό που βλέπω, ακούω, αυτό που θυμάμαι, αυτό που φαντάζομαι... Μοιράζομαι το συναίσθημα, μοιράζομαι την συγκίνησή μου. Μιλώ σε 1ο ενικό, χωρίς να ενοχοποιώ, χωρίς υποθετικές αιτιολογήσεις και αρθρώνω αντί για τις σκέψεις, τα συναισθήματά μου. *θετικά συναισθήματα (χαρά, ευτυχία, ζωντάνια) που συσχετίζονται με την εκπλήρωση των αναγκών ενός ανθρώπου *αρνητικά συναισθήματα (θλίψη, θυμό, στεναχώρια, ζήλια) που σχετίζονται με την μη εκπλήρωση των αναγκών ενός ανθρώπου Εκφράζω την ανάγκη που δεν έχει εκπληρωθεί στην συγκεκριμένη κατάσταση, στην συγκεκριμένη πράξη, στο συγκεκριμένο συμβάν 3. η ανάγκη μου είναι να κινούμαι στο προαύλιο του σχολείου με ασφάλεια... 4. η ανάγκη μου είναι να σέβεσαι τα πράγματά μου... Εκφράζω καθαρά τον συγκεκριμένη τρόπο συμπεριφοράς που θα επιθυμούσα να κάνει ο άλλος πράξη σε παρόμοια περίπτωση, την συγκεκριμένη κίνηση που θα επιθυμούσα να κάνει σε παρόμοια περίπτωση. Παρακαλώ, ως παράκληση/επιθυμία, τόσο στον τόνο της φωνής όσο και στο περιεχόμενο. Όχι ως διαταγή, όχι ως απαίτηση, όχι ως παράπονο. Ο τρόπος έκφρασης δεν είναι προστακτικός! 3. σε παρακαλώ να προσέχεις και να μη με σπρώχνεις στο προαύλιο 4. θα επιθυμούσα όταν θέλεις κάποιο από τα πράγματά μου, να με ρωτάς αν γίνεται...

τά Marshall Rosenberg αίσθημα, 3. Ανάγκη, 4. Επιθυμία-Παράκληση Β φάση: Μιλάει ο 2ος ομιλητής σε 1ο ενικό, ενώ ο 1ος ομιλητής βρίσκεται σε ενεργή ακρόαση ΔΙΑΤΥΠΩΣΗ σε 1ο ενικό ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΟ ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ-ΥΠΟΘΕΣΗ:...Όταν βλέπεις ότι εγώ......όταν ακούς να λέω ότι... ΕΝΣΥΝΑΙΣΘΗΣΗ*:...τότε αισθάνεσαι......νιώθεις......συγκινείσαι... ΑΝΑΓΚΕΣ-ΥΠΟΘΕΣΗ: Υποθέτω :...χρειάζεσαι... έχεις ανάγκη... σου είναι σημαντικό Υποθέτω: 1....σου είναι σημαντικό να σου μιλάω προσωπικά για αυτό που σκέφτομαι για σένα... 2. η ανάγκη σας είναι να έχετε την προσοχή των μαθητών σας κατά τη διάρκεια της παράδοσης... ΕΠΙΘΥΜΙΑ ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ:...και θα ήθελες......θα επιθυμούσες......και θα ήθελες...: 1. να προσέχω να μην σε σπρώχνω στο προαύλιο 2. να σε ρωτάω όταν θέλω ένα δικό σου πράγμα Υποθέτω σε ποια συμπεριφορά μου αντιδρά ο άλλος. Υποθέτω ότι: 1. όταν ακούς να σε σχολιάζω απουσία σου... 2. όταν με βλέπετε να μιλάω στο μάθημά σας... 3. όταν σε σπρώχνω... 4. όταν σου παίρνω τη γόμα χωρίς να σε ρωτήσω... ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΝΑ ΣΥΝΑΙΣΘΑΝΘΩ, ΑΥΤΟ ΠΟΥ ΝΙΩ- ΘΕΙ Ο ΑΛΛΟΣ 1. νιώθεις θλιμμένη, νιώθεις στεναχωρημένη, νιώθεις θυμωμένη 2. ανησυχειτε για την ροή του μαθήματος, ανησυχείτε για την επίδοσή μας... 3. φοβάσαι ότι θα χτυπήσεις... 4. νιώθεις απροστάτευτος, νιώθεις θυμωμένος... Κάνω υπόθεση: για την ανάγκη σου που στις τωρινές συνθήκες δεν έχει εκπληρωθεί Υποθέτω: 3. πως η ανάγκη σου είναι να κινείσαι στο προαύλιο του σχολείου με ασφάλεια 4. ότι η ανάγκη σου είναι να σέβομαι τα πράγματά σου Ονοματίζω μια συγκεκριμένη πράξη, έναν τρόπο συμπεριφοράς που θα μπορούσε να ικανοποιήσει την ανεκπλήρωτη ανάγκη και θα ήθελες..: 3. να σέβομαι τα πράγματά σου 4. να σας λέμε όταν νιώθουμε βαρετά στο μάθημα ή δεν καταλαβαίνουμε ΔΙΑΜΕΣΟΛΑΒΗΤΗΣ ΕΙΡHΝΗΣ Και οι δύο φάσεις πραγματοποιούνται με την υποστήριξη ενός μεσολαβητή ειρήνης που φροντίζει για την δίκαιη επίλυση της σύγκρουσης. Όταν οι μαθητές μάθουνε να εφαρμόζουνε μόνοι τους τα τέσσερα βήματα, τότε η παρουσία ενός μεσολαβητή κρίνεται απαραίτητη μόνο αν το επιθυμούν οι δύο εμπλεκόμενοι στη διαδικασία. (βλέπε σχήμα 6, σελ. 7)

Παράδειγμα επίλυσης συγκρούσεων στην αυλή του σχολείου: «Πριν το συμβάν ήταν φίλος μου και θα μου ήταν δυσάρεστο να τον είχα χάσει» Ο ΑΝΤΡΕΑΣ Εκείνη την ημέρα είχε μεγάλη φασαρία στην αυλή και ο Νίκος που γνώριζε τι πρέπει να κάνεις ως ειρηνικός μεσολαβητής, ήταν υπηρεσία. Στο διάλειμμα είδε στην αυλή τον Γιώργο και τον Αντρέα να διαπληκτίζονται. (Σχήμα 1) Πλησίασε για να βοηθήσει. Καθίσανε σε μια άκρη και αρχίσανε να τα λένε. (Σχήμα 2) Ο ειρηνικός μεσολαβητής (Νίκος) ρωτάει τον πρώτο από τους μαθητές για το τι συνέβη. (Σχήμα 3) ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΗ Αντρέας: -Με έσπρωξε, χωρίς σοβαρό λόγο, και έπεσα κάτω. Ο Νίκος υπενθυμίζει στον Αντρέα, ότι η έκφραση «χωρίς σοβαρό λόγο» δεν είναι απλή «παρατήρηση» του γεγονότος αλλά εμπεριέχει κρίση και ερμηνεία. Ο Αντρέας διορθώνει και λέει: «Αυτός με έσπρωξε και έπεσα κάτω.» Νίκος: ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΑ Αντρέας: Αισθάνομαι πληγωμένος. Νίκος: ΑΝΑΓΚΕΣ Αντρέας: Θέλω να μου συμπεριφέρονται με σεβασμό. Νίκος: ΠΑΡΑΚΛΗΣΗ; Αντρέας: Θέλω να μου πει για ποιο λόγο με έσπρωξε. Σχήμα 1 Σχήμα 2 Σχήμα 3

ΣΧΗΜΑ 4ο Μετά ο μεσολαβητής ο Νίκος απευθύνεται στον δεύτερο συμβαλλόμενο μαθητή τον Γιώργο, και το λέει να επαναλάβει την Παρατήρηση, το Συναίσθημα, την Ανάγκη και την Παράκληση που έχει εκφράσει ο πρώτος μαθητής Αντρέας για τον εαυτό του. Δε του ήταν δύσκολο να επαναλάβει όσα είχε πει ο Αντρέας. Σε περίπτωση που θα υπήρχε δυσκολία τότε ο Νίκος θα τον βοηθούσε να επαναλάβει με ακρίβεια τα λεγόμενα του Α... Μετά ο μεσολαβητής ρωτάει τον πρώτο -τον Αντρέα- αν έχει την αίσθηση, να έχει γίνει κατανοητός από τον Γιώργο, και απαντά θετικά. Ο ΓΙΩΡΓΟΣ Μετά ο ειρηνικός μεσολαβητής (ο Νίκος) απευθύνεται στον δεύτερο μαθητή τον Γιώργο, και του λέει αυτή τη φορά να εκφράσει την Παρατήρηση, το Συναίσθημα, την Ανάγκη και την Παράκληση σύμφωνα με την δική του άποψη. Στο τέλος ο Αντρέας πρέπει να επαναλάβει αυτά που έχει πει ο Γιώργος. Αφού οι δύο νέοι κατανόησαν ο ένας τον άλλον, ο ειρηνικός μεσολαβητής τους ρωτά, αν βλέπουνε μια δυνατότητα, να εκπληρωθούν οι ανάγκες των αμφοτέρων. Σε μόνο πέντε λεπτά, βρίσκουν οι δύο νέοι μια ικανοποιητική λύση και για τους ίδιους τους εαυτούς. (Σχήμα 5) Ο μεσολαβητής ρωτά και τους δύο πως αισθάνονται, και ο πρώτος ο Αντρέας απαντά: «Αισθάνομαι καλά, ήταν φίλος μου πριν συμβεί αυτό, και θα μου ήταν δυσάρεστο να τον είχα χάσει ως φίλο». Έπειτα ο ειρηνικός μεσολαβητής και τα δύο αγόρια επέστρεψαν στην τάξη τους. Σημείωση: Τα σχήματα είναι δανεισμένα από την Κοινότητα Boeard, του San Francisco. Έχουνε μπει τα θεμέλια εμπιστοσύνης για μια μελλοντική συμβίωση και συνεργασία. Οι διαπλεκόμενοι χωρίζουν -χωρίς μίσος- έχοντας κάνει μια συμφωνία κοινών συμφερόντων. Σχήμα 4 Σχήμα 5 Σχήμα 6

mppact Στη ζωή μας έχουμε δύο πρόσωπα. Το πρόσωπο με το οποίο εκδηλωνόμαστε και λειτουργούμε στην κοινωνική-δημόσια ζωή μας και το πρόσωπο στην ιδιωτική μας ζωη. Είναι σημαντικό να δούμε οι ίδιοι με κριτική ματιά πέρα από το επαγγελματικό μας πρόσωπο τον βαθύτερό μας εαυτό. Ο ΧΑΡΤΗΣ ΤΗΣ ΖΩΗΣ Μου άρεσε πάρα πολύ που φτιάξαμε τον χάρτη της ζωής μας και έπειτα τον διηγηθήκαμε. Μέσα από αυτό μπορούσα να δω τη ζωή μου σε ένα λεπτό.

Απόψεις μαθητών: «Τώρα είμαι στην τρίτη τάξη Γυμνασίου συμμετείχα στο Πρόγραμμα Ειρηνικής Επίλυσης Συγκρούσεων. Είναι ένα πρόγραμμα στο οποίο κατάλαβα την αξία μου.» Μαθήτρια Α Έμαθα να μιλώ με ειλικρίνεια για το πώς είμαι, χωρίς να ενοχοποιώ και να επικρίνω. Κατάλαβα ότι η σημερινή ζωή δεν είναι μόνο πόλεμος και αχαριστία. Έμαθα να λύνω φιλικά τις συγκρούσεις μου με τους φίλους και με τα αδέλφια μου. Έμαθα να συνεργάζομαι ομαδικά και έκανα καινούργιες φιλίες μέσα από αυτό το μάθημα. Έμαθα να γράφω με ευκολία σκετσάκια και να τα κάνω παράσταση. Μαθητής Β Ξεκινήσαμε την προσπάθειά μας με λίγα άτομα, με πολλή όρεξη και πολλές απορίες για το τι θα ακολουθούσε. Ο χώρος ήταν ωραίος, η ομάδα μεγάλωνε. Πιστεύω ότι προσέφερε το διαφορετικό. Κάτι που ήταν, είναι και θα είναι επίκαιρο. αφού αφορά εμάς, το πώς μπορούμε να ζούμε ειρηνικά με τους άλλους ανθρώπους. Όπως είναι φυσικό και στην ομάδα μας προέκυψαν κάποιες συγκρούσεις τις οποίες τις βιώσαμε πλήρως αφού προσπαθούσαμε με κάθε δυνατό τρόπο να τις λύνουμε. Τα προσωπικά μας παραδείγματα του καθένα από μας ήταν επίσής παραδείγματα που μας κάνανε να καταλάβαμε πόσο σημαντικό είναι να μην αφήνεις το πρόβλημά σου με έναν άλλον άνθρωπο άλυτο, αλλά να προσπαθείς με όλη την καλή διάθεση να το λύσεις. Ευτυχία δεν είναι να πραγματοποιούνται τα όνειρά σου από τη μοίρα, αλλά από ΕΣΕΝΑ! Έχουμε ρουφήξει σα σφουγγάρια την ευκαιρία να μάθουμε την ειρηνική επίλυση συγκρούσεων. Πιστεύω πως στη συνέχεια θα τα μεταδώσουμε και σε άλλους. Μαθήτρια Γ Μου άρεσε πάρα πολύ η μουσική που είχαμε στην εκδήλωσή μας αλλά και τα ποιήματα. Αυτό που μου άρεσε είναι ότι τα σκετσάκια δεν ήταν έτοιμα γραμμένα άλλα ότι εμείς τα γράψαμε και τα παίξαμε σαν να τα ξέραμε από πριν. Μαθητής Δ

Η τελική εκδήλωση στο σχολείου με συγκίνησε γιατί κατάλαβα ότι όταν έχεις ένα όραμα για έναν συγκεκριμένο στόχο τότε όλες οι δυσκολίες ξεπερνιούνται. Ποτέ δε θα ξεχάσω τις αφίσες με τα θετικά και τα αρνητικά συναισθήματα που είχαμε ως σκηνικό...από την μία πλευρά λέξεις όπως ΕΙΜΑΙ ΧΑΡΟΥΜΕΝΟΣ και από την άλλη ΕΙΜΑΙ ΘΛΙΜΜΕΝΟΣ, ΕΙΜΑΙ ΜΟΝΟΣ. Κατάλαβα πόσο σημαντικό είναι να είσαι ΜΕΣΟΛΑΒΗΤΗΣ σε μία σύγκρουση μεταξύ δύο ατόμων και αυτό χάρη στα μεγάλα χαρτόνια με τους κύκλους. Μπορείς να αποτρέψεις έναν πόλεμο, έναν χωρισμό δύο ανθρώπων που αγαπάς, μπορείς να βοηθήσεις να λύνονται ειρηνικά οι συγκρούσεις. Λυπάμαι που δεν γνωρίζουν και οι υπόλοιποι μαθητές του σχολείου μας τον διάλογο Μ. Ρ. Τότε θα μπορούσε να αποφευχθεί η σύγκρουση προχθές στο προαύλιο του σχολείου Είναι ένα μάθημα που πρέπει όλοι να το διδαχθούν. Μαθήτρια Ε Το πρόγραμμα Ε.Ε.Σ.-mPPACT μέσα από χαρά, τη διασκέδαση και το παιχνίδι μας βοήθησε να γνωρίσουμε διαφορετικές πτυχές του εαυτού μας που μέχρι τώρα δεν γνωρίζαμε ή ντρεπόμασταν να φανερώσουμε. Μας έδειξε τη χαρά και την ικανοποίηση που νιώθεις όταν εκφράζεις καθαρά τα συναισθήματά σου χωρίς να παρεμβαίνει τίποτα άλλο σε αυτά. Μάθαμε πώς να επικοινωνούμε ουσιαστικά με τους γύρω και όχι επιφανειακά. Τέλος, μάθαμε να ελέγχουμε τον εαυτό μας όταν χρειάζεται με αποτέλεσμα η βία να γίνει περιττή και άχρηστη. Μαθήτρια ΣΤ Μέσα από αυτό το πρόγραμμα έμαθα ότι υπάρχουν τρόποι με τους οποίους μπορούμε να λύνουμε τις συγκρούσεις μας ειρηνικά. Είμαι χαρούμενη που ξέρω πια αυτόν τον τρόπο και θα προσπαθήσω όσο μπορώ να τον μάθω και σε άλλους και έτσι σιγά-σιγά, λίγο-λίγο πιστεύω και θέλω να είμαι αισιόδοξη πως κάποια μέρα θα τον μάθουμε όλοι μας και θα ζούμε σε έναν κόσμο δίχως τσακωμούς, δίχως αντιπαλότητες και κακία. Επίσης, νιώθω τυχερή που ξέρω αυτήν την μέθοδο γιατί με βοήθησε πολύ στην καθημερινότητά μου να λύνω πιο εύκολα τις συγκρούσεις και τις αντιπαραθέσεις μου με τους άλλους. Επίσης έμαθα να αυτοσχεδιάζω πάνω στη σκηνή και αυτό μου αρέσει, γιατί δεν έχω το άγχος, αν θα ξεχάσω τα λόγια μου ή όχι. Μπορώ και αυτοσχεδιάζω και νιώθω ΕΛΕΥΘΕΡΗ ΚΑΙ ΠΕΡΗΦΑΝΗ ΓΙΑ ΑΥΤΟ. ΑΓΑΠΗ, ΕΙΡΗΝΗ, ΦΙΛΙΑ, ΑΛΛΗΛΟΫΠΟΣΤΗΡΙΞΗ. Μαθήτρια Z [Λούτσα, 8/6/2007] Ειρήνη Έλενα Κουρδάκη-Εκπαιδευτικός, Συντονίστρια Προγράμματος Emai: irinikourdaki@yahoo.gr Περισσότερες πληροφορίες στις ιστοσελίδες: Center for Nonviolent Communication: www.cnvc.org, www.nonviolentcommunication.com www.theatroedu.gr, http://dide-anatol.aft.sch.gr, www.mppact.eu