Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Συγκριτική Εκπαίδευση (PED_229) Ενότητα 1 Μάθημα 1 Άγγελος Καβασακάλης a.kavasakalis@gmail.com, agkav@upatras.gr Γ εξάμηνο 2018-19
Δομή 1 ης συνάντησης (5/10/2018) 1. Γνωριμία - αυτοπαρουσίαση 2. Πληροφορίες και δομή μαθήματος 3. 1η Ενότητα Περιγραφή 4. Ορισμός του πεδίου «Συγκριτική Εκπαίδευση»: Έννοιες, ορισμοί, μεθοδολογία - Απαρχές και θεωρητικές οπτικές στη Συγκριτική Εκπαίδευση «Συγκριτική Εκπαίδευση (Σ.Ε.): Ορισμός του πεδίου Μία γενική» Κωδικός πρόσβασης στο υλικό: ak18-19
Διδακτικοί στόχοι του μαθήματος Οι φοιτήτριες/τές με την επιτυχή ολοκλήρωση του μαθήματος θα είναι σε θέση να: Να γνωρίζουν τις εξελίξεις κατά τη διάρκεια της συγκρότησης του γνωστικού πεδίου «Συγκριτική Εκπαίδευση» (Σ.Ε.). Να παρουσιάζουν τις κεντρικές έννοιες και ορισμούς του πεδίου της Σ.Ε. Να κατανοούν τις εξελίξεις στο επιστημονικό πεδίο της Σ.Ε. από την προεπιστημονική της περίοδο μέχρι και την εποχή της ύστερης νεωτερικότητας, διακρίνοντας τις διαφορετικές περιόδους και τα σημεία καμπής. Να γνωρίζουν και να παρουσιάζουν τις βασικές μεθοδολογικές και θεωρητικές προσεγγίσεις στο επιστημονικό πεδίο της Σ.Ε. Να κατανοούν τις συγκρίσεις διαφορετικών συστημάτων εκπαίδευσης μέσω των θεωρητικών οπτικών και εννοιών που έχουν αναπτυχθεί στη Σ.Ε. στην περίοδο της πρώιμης νεωτερικότητας. Να κατανοούν ή/και να πραγματοποιούν συγκρίσεις διαφορετικών συστημάτων εκπαίδευσης μέσω των θεωρητικών οπτικών και εννοιών που έχουν αναπτυχθεί στη Σ.Ε. στην περίοδο της νεωτερικότητας και ύστερης νεωτερικότητας. Να αναγνωρίζουν και να ερμηνεύουν τις αλλαγές στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού στην εποχή της δια βίου μάθησης. Να γνωρίζουν και να κατανοούν τις ευρωπαϊκές εξελίξεις στις πολιτικές για την εκπαίδευση εκπαιδευτικών και να τις συνδέουν με τις αλλαγές στο ρόλο και στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού. Να γνωρίζουν τις εξελίξεις στην εκπαίδευση εκπαιδευτικών σε ελληνικό επίπεδο και να τις συνδέουν με τις αντίστοιχες εξελίξεις στο ευρωπαϊκό επίπεδο.
Πληροφορίες και δομή μαθήματος Το μάθημα αποτελείται από 3 Ενότητες: I. Ορισμός του πεδίου Σ.Ε: Έννοιες, ορισμοί, μεθοδολογία - Απαρχές και θεωρητικές οπτικές στη Σ.Ε. II. III. Ανάλυση εκπαιδευτικών συστημάτων στο πλαίσιο της Σ.Ε. από τον 19 ο αιώνα έως τον 21 ο αιώνα. Εξελίξεις και σημεία καμπής Εκπαίδευση Εκπαιδευτικών: ευρωπαϊκά προγράμματα και εξελίξεις στο επάγγελμα του εκπαιδευτικού στην εποχή της δια βίου μάθησης Συγγράμματα: Πασιάς Γ. (2015). Συγκριτική Εκπαίδευση Τόποι και Λόγοι. Εκδόσεις Γρηγόρη. Καρράς Κ. (2011). Ο Εκπαιδευτικός σε έναν κόσμο που αλλάζει: Μια πρόκληση για την Παιδαγωγική σήμερα. Αθήνα: Gutenberg. Αξιολόγηση εξετάσεις: Προαιρετική 15λεπτη παρουσίαση (κατά τη διάρκεια του εξαμήνου) Τελικές εξετάσεις: Ερωτήσεις σύντομης απάντησης με ανοικτά βιβλία σημειώσεις παρουσιάσεων Υποστηρικτικό υλικό σημειώσεις παρουσιάσεων θα ανεβαίνουν στο e-class Ερωτήσεις??
1 η Ενότητα Ορισμός του πεδίου «Σ.Ε.»: Έννοιες, ορισμοί, μεθοδολογία - Απαρχές και θεωρητικές οπτικές στη Σ.Ε. Μάθημα 1 Μάθημα 2 «Εκπαίδευση και Συγκριτική Εκπαίδευση στην εποχή της νεωτερικότητας: Η προεπιστημονική περίοδος της Συγκριτικής Εκπαίδευσης» Μάθημα 3 «Μεθοδολογικές προσεγγίσεις και ζητήματα στο επιστημονικό πεδίο της Συγκριτικής Εκπαίδευσης» Μάθημα 4 «Θεωρητικές προσεγγίσεις στο επιστημονικό πεδίο της Συγκριτικής Εκπαίδευσης»
1 η Ενότητα Ορισμός του πεδίου «Σ.Ε.»: Έννοιες, ορισμοί, μεθοδολογία - Απαρχές και θεωρητικές οπτικές στη Σ.Ε. Μάθημα 1 Μάθημα 2 «Εκπαίδευση και Συγκριτική Εκπαίδευση στην εποχή της νεωτερικότητας: Η προεπιστημονική περίοδος της Συγκριτικής Εκπαίδευσης» Μάθημα 3 «Μεθοδολογικές προσεγγίσεις και ζητήματα στο επιστημονικό πεδίο της Συγκριτικής Εκπαίδευσης» Μάθημα 4 «Θεωρητικές προσεγγίσεις στο επιστημονικό πεδίο της Συγκριτικής Εκπαίδευσης»
1.1 Συγκριτική Εκπαίδευση: ορισμοί και επιστημονική ταυτότητα (Ι) Εισαγωγικές σκέψεις Κάθε αξιολογική κρίση προϋποθέτει άμεσα ή έμμεσα τη σύγκριση. Έτσι η διαμόρφωση του «συγκριτικού λόγου» αποτελεί ουσιώδες τμήμα του ανθρώπινου λόγου. Ο συγκριτικός χαρακτήρας είναι εμφανής σε δύο θεμελιώδεις λειτουργίες του ανθρώπινου λόγου: την αφαίρεση και την γενίκευση Η συγκριτική μέθοδος ξεκίνησε ως επιρροή από τις θετικές επιστήμες (18 ος αιώνας) για να εξαπλωθεί αργότερα και στις κοινωνικές και ανθρωπιστικές επιστήμες (19 ος αιώνας). Η συγκριτική μέθοδος στις κοινωνικές επιστήμες συνίσταται στο συσχετισμό, όχι παρατηρήσιμων γεγονότων, αλλά σχέσεων και συστημάτων σχέσεων.
1.1 Συγκριτική Εκπαίδευση: ορισμοί και επιστημονική ταυτότητα (ΙΙ) Ο συγκριτικός κλάδος της επιστήμης αναφέρεται σε «σύνολα γνώσεων» που έχουν συγκροτηθεί με επιστημονικό τρόπο και αφορούν συγκρίσιμα αντικείμενα. Στη συγκριτική εκπαίδευση αυτά τα σύνολα γνώσεων αφορούν:...? εκπαιδευτικές καταστάσεις που σχετίζονται με τις δομές, τη διάρθρωση και τις λειτουργίες των εκπαιδευτικών συστημάτων, την επίλυση προβλημάτων σχετικά με τα μέσα, το εκπαιδευτικό υλικό, το ανθρώπινο δυναμικό, τη διαχείριση ζητημάτων που αναφέρονται στις εκπαιδευτικές εκροές, τη χρηματοδότηση της εκπαίδευσης και την προώθηση εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων Κεντρικά ερωτήματα: Είναι η ΣΕ επιστήμη; και πως διαφοροποιείται από τις άλλες επιστήμες; Αποτελεί η ΣΕ ένα «γνωστικό αντικείμενο» ή «ένα πεδίο μελέτης και έρευνας»; Η συγκριτική μέθοδος μπορεί να χαρακτηρίζει τη νέα επιστήμη καθώς η σύγκριση χρησιμοποιείται και από πολλές άλλες επιστήμες;
1.1 Συγκριτική Εκπαίδευση: ορισμοί και επιστημονική ταυτότητα (ΙΙΙ) Σήμερα θεωρείται ότι η ΣΕ αποτελεί κλάδο των Επιστημών της Αγωγής. Η ΣΕ ως πεδίο μελέτης είναι μια πολυεπιστημονική δραστηριότητα που περιλαμβάνει την περιγραφή, την αξιολόγηση και την ερμηνεία των εκπαιδευτικών γεγονότων και συνδέεται στενά με την μελέτη της εκπαιδευτικής πολιτικής. Με τη στροφή της έρευνας στις αιτίες και στους προσδιοριστικούς παράγοντες συγκρότησης, λειτουργίας και αλληλεπίδρασης εντός και μεταξύ των εκπαιδευτικών συστημάτων, διευρύνθηκε σημαντικά το έργο της ΣΕ. Σημαντικές μετατοπίσεις στην έρευνα σε ιδεολογικό-επιστημολογικό επίπεδο και στο επίπεδο του θεσμικού πλαισίου έγιναν προς το τέλος του 20 ου αιώνα και έδωσαν μία νέα διάσταση στην επιστήμη της ΣΕ.
1.1 Συγκριτική Εκπαίδευση: ορισμοί και επιστημονική ταυτότητα (ΙV) Έτσι το επιστημονικό πεδίο της ΣΕ διευρύνθηκε με νέα ερευνητικά αντικείμενα, όπως: οι σχέσεις «εξουσίας γνώσης», οι τρόποι οργάνωσης των θεσμών και οι μηχανισμοί ελέγχου που αναπτύσσουν, οι πολιτικές εκμάθησης και διακυβέρνησης, η διαμόρφωση παγκόσμιας εκπαιδευτικής ατζέντας και ο ρόλος των διεθνών οργανισμών, τα ζητήματα της ποιότητας, της σχολικής βελτίωσης και της σχολικής αποτελεσματικότητας, οι «ικανότητες» και η δια βίου μάθηση. Και στον 21 ο αιώνα άσκησαν επιδράσεις στο θεωρητικό και ερευνητικό πεδίο της ΣΕ:? οι έννοιες της παγκοσμιοποίησης, της οικονομίας και της κοινωνίας της γνώσης, η διαδικασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, η παγκόσμια διακυβέρνηση και οι σχέσεις μεταξύ «παγκόσμιου» και «τοπικού», η ραγδαία εξέλιξη της «τεχνο-επιστήμης» και των ΤΠΕ, η πολυπολιτισμικότητα.
1.2 Συγκριτική Εκπαίδευση και Επιστήμες της Αγωγής (Ι) Το ερώτημα: Συγκριτική παιδαγωγική ή συγκριτική εκπαίδευση? Η «Παιδαγωγική» θεωρείται από πολλούς όρος ουσιαστικότερος και περιεκτικότερος του όρου εκπαίδευση, όταν δεν περιορίζεται στη συγκριτική προσέγγιση της διδακτικής και των παιδαγωγικών μέσων και μεθόδων αλλά καλύπτει την όλη πορεία ανάπτυξης και διαμόρφωσης του ανθρώπου σε μία δυναμική διαδικασία αγωγής. Η «Εκπαίδευση» ως όρος θεωρείται η θεσμοθετημένη αγωγή, η οποία περιλαμβάνει τη συνειδητή, συστηματική και σκόπιμη μετάδοση γνώσεων από κάποιαν που τις κατέχει προς κάποιον που τις αγνοεί, καθώς και η καλλιέργεια στο εκπαιδευόμενο άτομο ποικίλων δεξιοτήτων από κάποιαν έμπειρο στον αντίστοιχο τομέα εντός συγκεκριμένων ιδρυμάτων με καθορισμένους κανόνες. Ουσιαστικά ορίζεται ως η «θεσμοθετημένη και ελεγχόμενη παιδαγωγική διαδικασία από την πλευρά της πολιτείας ή άλλου φορέα, με στόχο τη μετάδοση ενός συστήματος γνώσεων και αξιών στη νέα γενιά για την ένταξη και δραστηριοποίηση της μέσα στο κοινωνικό σύνολο».
1.2 Συγκριτική Εκπαίδευση και Επιστήμες της Αγωγής (ΙΙ) Η παιδαγωγική όταν περιορίζεται στο πλαίσιο της διδακτικής και της μάθησης τότε δεν περιλαμβάνει ως αντικείμενο συγκριτικής ανάλυσης ζητήματα που αφορούν: στις δομές των εκπαιδευτικών συστημάτων, την αναπλαισίωση και το περιεχόμενο της σχολικής γνώσης, την εκπαιδευτική διαρροή, τον αναλφαβητισμό, την πολυπολιτισμικότητα, τη μετάβαση στην αφορά εργασίας, τα οικονομικά της εκπαίδευσης, την κοινωνική και πολιτισμική αναπαραγωγή, την εκπαιδευτική πολιτική, το σχεδιασμό και τις εκροές του εκπαιδευτικού συστήματος, την αξιολόγηση, την ποιότητα και την αποτελεσματικότητα του εκπαιδευτικού συστήματος. Όλα τα παραπάνω αποτελούν πεδία μελέτης των εκπαιδευτικών συστημάτων στο εθνικό και το διεθνές επίπεδο, ενώ, ταυτόχρονα αποτελούν και αντικείμενο μελέτης της κοινωνικής, της οικονομικής και της πολιτικής επιστήμης. Ως εκ τούτου ο όρος Συγκριτική Εκπαίδευση φαίνεται να θεωρείται περιεκτικότερος και να προσδιορίζει με μεγαλύτερη επάρκεια το γνωσιολογικό πεδίο του κλάδου, εστιάζοντας στη διαχρονική και συγχρονική μελέτη των εκπαιδευτικών συστημάτων στο εθνικό και διεθνές επίπεδο.
1.2 Συγκριτική Εκπαίδευση και Επιστήμες της Αγωγής (ΙΙΙ) Βέβαια η μελέτη της εκπαίδευσης ως θεσμού, ως συστήματος και ως διαδικασίας αντίστοιχα δέχθηκε επιδράσεις και ανέπτυξε σχέσεις με τους διάφορους κοινωνικούς χώρους και τους αντίστοιχους επιστημονικούς κλάδους και πεδία των ανθρωπιστικών και των κοινωνικών επιστημών (οικονομία, κοινωνιολογία, ιστορία, πολιτική). Οπότε η Παιδαγωγική, η Διδακτική, η Ψυχολογία, η Ιστορία της εκπαίδευσης, η Κοινωνιολογία της εκπαίδευσης, η Εκπαιδευτική Πολιτική, η Διαπολιτισμική εκπαίδευση, η Συγκριτική εκπαίδευση θεωρούνται ότι αποτελούν κλάδους/τομείς ενός ευρύτερου επιστημονικού χώρου/πεδίου μελέτης που αντιπροσωπεύουν η αγωγή και η εκπαίδευση:. Συνακόλουθα ένας όρος που καλύπτει το ευρύτερο γνωσιολογικό πεδίο και τον επιστημονικό χώρο της εκπαίδευσης/αγωγής είναι ο όρος «Επιστήμες της Αγωγής».
1.2 Συγκριτική Εκπαίδευση και Επιστήμες της Αγωγής (ΙV) Ας σημειωθεί: Ο 19 ος αιώνας ήταν η εποχή της επικυριαρχίας της Παιδαγωγικής. Η επικυριαρχία της στο χώρο των Επιστημών της Αγωγής διήρκεσε μέχρι τα μέσα του 20 ου αιώνα. Τα δεύτερο μισό του 20 ου αιώνα θεωρείται η περίοδος της εκπαίδευσης. Το κίνημα του νεοθετικισμού στην επιστήμη, Το άνοιγμα της εκπαίδευσης σε όλες τις μορφές της κοινωνικής οργάνωσης, Η διεύρυνση του σκοπού της εκπαίδευσης προς τις πολιτικές και οικονομικές πτυχές, Η διεθνοποίηση του πολιτικού συστήματος, οδήγησαν: Στην σταδιακή περιχαράκωση και οριοθέτηση του επιστημονικού χώρου της παιδαγωγικής, αφήνοντας ελεύθερο το πεδίο για την ανάπτυξη των άλλων κλάδων στις Επιστήμες της Αγωγής μέσα από την αλληλεπίδραση των άλλων ανθρωπιστικών και κοινωνικών επιστημών.
1.2 Συγκριτική Εκπαίδευση και Επιστήμες της Αγωγής (V) Ο γενέθλιος χώρος της ΣΕ είναι η ευρωπαϊκή νεωτερικότητα, καθώς η διαμόρφωση του εκπαιδευτικού θεσμού, η συγκρότηση του εκπαιδευτικού λόγου και η ανάπτυξη του εκπαιδευτικού συστήματος αποτέλεσαν ουσιώδη παράγοντα του νεωτερικού προτάγματος Η γέννηση της ΣΕ ανήκει στην εποχή που καθορίστηκε από την έννοια, την ιδεολογία και την πολιτική του εθνικού αυτοπροσδιορισμού και τη μελέτη του εκπαιδευτικού θεσμού στο πλαίσιο συγκρότησης του εθνικού κράτους Οι μελέτες της ΣΕ έγιναν σε δύο επίπεδα: Σε ένα αφαιρετικό, θεωρητικό και γνωσιολογικό επίπεδο με στόχο την κατανόηση, την ερμηνεία και την κριτική των λειτουργιών και των αποτελεσμάτων του εκπαιδευτικού συστήματος. Σε ένα πραγματικό, εφαρμοσμένο και πολιτικό επίπεδο με στόχο την εφαρμογή εκπαιδευτικών πολιτικών για τη βελτίωση του εκπαιδευτικού συστήματος ή των σχέσεων της εκπαίδευσης με άλλους κοινωνικούς θεσμούς.
1.2 Συγκριτική Εκπαίδευση και Επιστήμες της Αγωγής (VΙ) Επιπροσθέτως η στενή σχέση με την εκπαιδευτική πολιτική, τον εκπαιδευτικό σχεδιασμό και τις εκπαιδευτικές μεταρρυθμίσεις δημιουργούσε ουσιώδη ερωτήματα προσδιορισμού του επιστημονικού αντικειμένου ως προς τον θεωρητικό και εφαρμοσμένο χαρακτήρα του. Επίσης η ΣΕ βρισκόταν πάντοτε αντιμέτωπη με ένα πρόβλημα ώσμωσης ανάμεσα σε όσα αποτελούν τον εξωτερικό χώρο και τον εσωτερικό χώρο της εκπαίδευσης, πρόβλημα που εμφανιζόταν και στις 3 φάσεις μίας συγκριτικής έρευνας: Την «μεταφορά μεταβίβαση» (transfer) εκπαιδευτικών ιδεών και πρακτικών στον διεθνή χώρο Την «μετάφραση» (translation) και μεταλλαγή (shape-shifting) εκπαιδευτικών ιδεών, αρχών και πολιτικών από ένα κοινωνικο-εκπαιδευτικό περιβάλλον σε ένα άλλο Τον «μετασχηματισμό» (transformation) του εκπαιδευτικού φαινομένου καθώς αυτό αναπτύσσεται κοινωνικά, ωσμωτικά στο νέο περιβάλλον. Το παραπάνω ζήτημα εμφανίζεται οξυμένο στη σύγχρονη εποχή της «παγκοσμιοποίησης»
1.2 Συγκριτική Εκπαίδευση και Επιστήμες της Αγωγής (VΙΙ) _ Διακριτές φάσεις Στην πρώιμη της φάση κατά τον 19 ο αιώνα η ΣΕ θεωρήθηκε ως η παιδαγωγική των ξένων χωρών (των ξένων εκπαιδευτικών συστημάτων). Στη διάρκεια του 20 ου αιώνα, η ΣΕ απέκτησε διεθνικό χαρακτήρα και διαμόρφωσε σχέσεις συγγένειας και ουσιαστικής αλληλεπίδρασης με άλλες επιστήμες Στα τέλη του 20 ου αιώνα η απομείωση του εθνικού κράτους ως κεντρικού παράγοντα στη διεθνή σκηνή και οι μετασχηματισμοί στο παγκόσμιο σύστημα έχουν επιφέρει σημαντικές επιδράσεις και αλλαγές στη μελέτη του εκπαιδευτικού θεσμού. Η ΣΕ έχει αποκτήσει πιο διευρυμένο χαρακτήρα και το μεθοδολογικό της πλαίσιο χαρακτηρίζεται από την υπέρβαση του «μεθοδολογικού εθνικισμού» που εστίαζε στη σύγκριση των εκπαιδευτικών συστημάτων διάφορων χωρών. Το αντικείμενο της ΣΕ στο παγκοσμιοποιημένο περιβάλλον ορίζεται ως «η διαχρονική και συγχρονική σπουδή της εκπαίδευσης στον εθνικό και τον διεθνή χώρο, η οποία έχει ως επίκεντρό της την ανακάλυψη και συγκρότηση ποικίλων και πολυσύνθετων εκπαιδευτικών σχέσεων και συσχετισμών».
1.3 Συγκριτική Εκπαίδευση: δυνατότητες και περιορισμοί (Ι) Δυνατότητες: Συμβολή στην ανάλυση και την αποσαφήνιση εκπαιδευτικών προβλημάτων σε εθνικό και διεθνές επίπεδο Συνεισφορά στη πρόγνωση των εκπαιδευτικών εξελίξεων Αξιοποίηση της Σ.Ε. ως εργαλείου εκπαιδευτικού σχεδιασμού. Υπάρχουν 5 βασικές και αλληλο-εξαρτώμενες διαστάσεις λειτουργίες της Σ.Ε.: Η περιγραφική λειτουργία Η συγκριτική λειτουργία Η διαφοροποιητική λειτουργία Η αυτοκριτική λειτουργία Η προγνωστική λειτουργία
1.3 Συγκριτική Εκπαίδευση: δυνατότητες και περιορισμοί (ΙΙ) Η περιγραφική λειτουργία Αναφέρεται στην καταγραφή των εκπαιδευτικών δεδομένων, όπως η δομή των εκπαιδευτικών συστημάτων, το περιεχόμενο των προγραμμάτων εκπαίδευσης, η οργάνωσή και η διοίκηση. Η συγκριτική λειτουργία Πρόκειται για τη συγκριτική αντιπαραβολή των δεδομένων με στόχο τον εντοπισμό κοινών τάσεων και επίλυσης προβλημάτων, όπως τα επιτεύγματα των μαθητών, η εκπαίδευση των εκπαιδευτικών, η εκπαίδευση ενηλίκων Η διαφοροποιητική λειτουργία Επιδιώκεται η αποκάλυψη αντιλήψεων, κινήτρων, προθέσεων, εννοιολογικών ασαφειών που συνήθως δεν προκύπτουν με σαφήνεια από τη συγκέντρωση των δεδομένων. Η λειτουργία αυτή προϋποθέτει αναλυτική και κριτική ικανότητα.
1.3 Συγκριτική Εκπαίδευση: δυνατότητες και περιορισμοί (ΙΙΙ) Η αυτοκριτική λειτουργία Αναφέρεται στην αναγκαιότητα αντικειμενικής αξιολόγησης των δεδομένων και των μεθόδων συλλογής τους. Αυτό υπαγορεύει την κριτική στάση του ερευνητή στις μεθόδους που χρησιμοποιεί, στα αποτελέσματα που προκύπτουν και στην ερμηνεία των αποτελεσμάτων, ώστε να μην επηρεάζονται από τις αντιλήψεις και τις πεποιθήσεις του. Η προγνωστική λειτουργία Αφορά στη δυνατότητα να διατυπώνονται με επιφυλακτικότητα προβλέψεις για μελλοντικές εξελίξεις μέσα από την καταγραφή των μεταβολών στα εκπαιδευτικά συστήματα και την ερμηνεία των αιτιών και των παραγόντων που τις προκαλούν.
1.3 Συγκριτική Εκπαίδευση: δυνατότητες και περιορισμοί (ΙV) Περιορισμοί: Η ΣΕ δεν ασχολείται με την ανάπτυξη θεωριών Μπορεί όμως και πρέπει να χρησιμοποιήσει τη θεωρητική σκέψη για να κατανοήσει και να ερμηνεύσει εκπαιδευτικά γεγονότα και διαδικασίες. Το έργο της όμως εκπληρώνεται επαγωγικά και όχι παραγωγικά. Η ΣΕ δεν είναι κανονιστική επιστήμη Είναι μία εμπειρικά θεμελιωμένη επιστήμη, οπότε ενδιαφέρεται για την υπάρχουσα εκπαιδευτική πραγματικότητα και αναζητεί τους παράγοντες στα ευρύτερα οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά, ιστορικά και πολιτισμικά πλαίσια. Δεν υπεισέρχεται σε δεοντολογικές αναζητήσεις καθώς είναι περισσότερο μία επιστημονική προσέγγιση των παραγόντων που επηρεάζουν τη σύγχρονη εκπαιδευτική πολιτική. Προγνωστικός χαρακτήρας της ΣΕ? Όντως οι προγνώσεις μελλοντικών εκπαιδευτικών εξελίξεων είναι επιστημονικοί ακροβατισμοί, καθώς η εκπαίδευση συνδέεται και αντανακλά την κοινωνική δυναμική και επηρεάζεται άμεσα και διαρκώς από πολιτικούς οικονομικούς παράγοντες, τις αλλαγές στις σχέσεις και τις εξελίξεις στο διεθνές γεωπολιτικό σύστημα.
Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης Συγκριτική Εκπαίδευση Ευχαριστώ για την υπομονή σας Άγγελος Καβασακάλης a.kavasakalis@gmail.com, agkav@upatras.gr Ενότητα 1 Μάθημα 1 Χειμερινό Εξάμηνο 2018-19