ΣΟ ΠΑΝΕΠΙΣΗΜΙΟ ΑΙΓΑΙΟΤ, ΒΑΙΚΟ ΠΑΡΑΓΟΝΣΑ ΓΙΑ ΣΗΝ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΑΝΑΠΣΤΞΗ ΣΟΤ ΑΙΓΑΙΟΠΕΛΑΓΙΣΙΚΟΤ ΧΩΡΟΤ Δράςθ 4: Εκπαίδευςθ και υποςτιριξθ προσ τισ τοπικζσ κοινωνίεσ Παραδοτέο 3 Διδακτικό Υλικό τησ διδακτικήσ ενότητασ: «Πωσ επιτυγχάνεται το μέγιςτο τησ αποδοτικότητασ και παραγωγικότητασ και ταυτόχρονα αποφεύγεται η ζημία» Τίτλοσ Ειδικού Θεματικού Προγράμματοσ: «Θρηςκευτικέσ και πολιτιςμικέσ ετερότητεσ ςτην Εμπορική Ναυτιλία. H χρηςιμότητα τησ γνώςησ του Πολιτιςμού και των θρηςκειών ςτουσ χώρουσ εργαςίασ» Επιςτημονικόσ Υπεύθυνοσ: Πολύκαρποσ Καραμούζησ Συντάκτησ: Ιςίδωροσ Παχουνδάκησ, Καθηγητήσ Κοινωνιολογίασ Σχολήσ Πλοιάρχων Κέντρου Επιμορφώςεωσ Στελεχών Εμπορικού Ναυτικού Αθήνα, Σεπτέμβριοσ 2014 1
Περιεχόμενα Εισαγωγή... 3 Βιβλιογραφία... 3 2
Ειςαγωγι Η εφαρμογι τθσ Διαχείριςθσ Διαφορετικότθτασ είναι βαςικά κζμα ςτάςθσ, τρόπου ςκζψθσ και ςυμπεριφοράσ ςε μια εταιρία. Προκειμζνου να γίνει πετυχθμζνθ θ εφαρμογι τθσ διαφορετικότθτασ, θ εταιρία πρζπει να διακζτει κουλτοφρα που εκτιμάει και προβάλλει ενςυνειδιτωσ τθ διαφορετικότθτα. Η εταιρία αναπτφςςει ςτρατθγικζσ για να φτάςει ςε μια ιςορροπία μεταξφ των διαφορϊν και των ομοιοτιτων και να χρθςιμοποιιςει τθν ιςορροπία αυτι προσ όφελόσ τθσ. Σι μποροφν να κάνουν οι εταιρίεσ για να αναπτφξουν μια διαχείριςθ διαφορετικότθτασ που εκτιμάει και χρθςιμοποιεί τθ διαφορετικότθτα ςτο εςωτερικό τθσ προσ ίδιον όφελοσ, ενϊ παράλλθλα εφαρμόηει ςτο εξωτερικό περιβάλλον όςα ζχει μάκει με ςυςτθματικό και αποτελεςματικό τρόπο; Επίςθσ κα γίνει εκτενισ αναφορά ςε μεγάλεσ επιχειριςεισ που εφάρμοςαν με επιτυχία τθν διαχείριςθ τθσ διαφορετικότθτασ, ελαχιςτοποιϊντασ τθ ηθμία τουσ και μεγιςτοποιϊντασ τα κζρδθ τουσ. Προκειμζνου μια Εταιρεία ι/και ζνασ οργανιςμόσ να γίνει πετυχθμζνθ/οσ και να εφαρμόηει τθ διαφορετικότθτα, θ εταιρία ι/και ο οργανιςμόσ πρζπει να διακζτει κουλτοφρα που εκτιμάει και προβάλλει ενςυνειδιτωσ τθ διαφορετικότθτα. Η εταιρία ι/και ο οργανιςμόσ αναπτφςςει ςτρατθγικζσ για να φτάςει ςε μια ιςορροπία μεταξφ των διαφορϊν και των ομοιοτιτων και να χρθςιμοποιιςει τθν ιςορροπία αυτι προσ όφελόσ τθσ. Σι μποροφν να κάνουν οι εταιρίεσ και οι οργανιςμοί για να αναπτφξουν μια διαχείριςθ διαφορετικότθτασ που εκτιμάει και χρθςιμοποιεί τθ διαφορετικότθτα ςτο εςωτερικό τθσ προσ ίδιον όφελοσ, ενϊ παράλλθλα εφαρμόηει ςτο εξωτερικό περιβάλλον όςα ζχει μάκει με ςυςτθματικό και αποτελεςματικό τρόπο. Επτά βιματα χρθςιμοποιϊντασ τθ διαφορετικότθτα ωσ μζςο 1. Προκειμζνου να αναπτυχκεί και να διατθρθκεί μια ιςχυρι και ποικίλθ εταιρικι κουλτοφρα, πρζπει να υπάρχει μια εξίςου ιςχυρι και ευκρινϊσ διατυπωμζνθ εταιρικι ςτρατθγικι και όραμα που ςυμπεριλαμβάνει τθ διαφορετικότθτα ωσ απαραίτθτο ςτοιχείο τθσ. Η διαφορετικότθτα αποτελεί εξάλλου το μακροπρόκεςμο οικονομικό ςασ μζςο. 2. Για καλι διαχείριςθ τθσ διαφορετικότθτασ, κάκε εταιρία χρειάηεται ζνα εξαιρετικά διαφανζσ ςφςτθμα διαχείριςθσ αποδόςεων που ζχει αναπτυχκεί με μεκοδικό τρόπο κατόπιν διαβουλεφςεωσ με πολλοφσ εςωτερικοφσ ενδιαφερόμενουσ φορείσ. Χρειάηεται να προβλθκοφν οι κατευκυντιριεσ γραμμζσ τθσ Διαχείριςθσ Διαφορετικότθτασ που καλφπτουν όλο το εφροσ τθσ εταιρίασ, ενϊ πρζπει να οριςτοφν αντίςτοιχα τα κριτιρια ιεράρχθςθσ και αξιολόγθςθσ. 3
3. Η μζτρθςθ αποδόςεων πραγματοποιείται ανεξάρτθτα από φυλετικι ι εκνοτικι καταγωγι, χρϊμα δζρματοσ, φφλο, κρθςκεία κτλ. Κάτι τζτοιο είναι εξαιρετικά δφςκολο, κακϊσ οι περιςςότεροι δεν γνωρίηουν τα δικά τουσ κριτιρια αντίλθψθσ. Εδϊ χρειάηεται μεγάλθ εκςτρατεία ενθμζρωςθσ. 4. Εξετάςτε προςεκτικά τισ ςυγκεκριμζνεσ ομάδεσ διαφορετικότθτασ των Τμθμάτων, Ομάδων και Προγραμμάτων ςασ και λάβετε υπ όψιν τισ ικανότθτεσ, τα ταλζντα, τισ εμπειρίεσ, τα προςωπικά χαρακτθριςτικά (όπωσ φφλο, θλικία, μεταναςτευτικό υπόβακρο, κτλ.) και τα επαγγζλματα. Η λεπτομερισ αυτι γνϊςθ κα διευκολφνει τθν πικανι δθμιουργία καινοτόμων ομάδων και κα γεννιςει νζεσ ιδζεσ. 5. Με το που κα αντιλθφκείτε τθν παραμικρι αξιολόγθςθ προςωπικοφ που δεν ζχει βαςιςτεί ςε κριτιρια απόδοςθσ, δθλαδι, μόλισ διαπιςτϊςετε διάκριςθ ι υποτίμθςθ ςτθριηόμενθ ςε προςωπικά χαρακτθριςτικά, αντιμετωπίςτε τθν και επιβάλετε ποινζσ για να βάλετε τάξθ. 6. Αναπτφξτε ζνα καινοτόμο ςφςτθμα προςλιψεων και επιλογισ. Σι είδουσ άτομα χρειάηεςτε, με τι προφίλ και ικανότθτεσ; Σα ερωτιματα που πρζπει να κζςετε, είναι τα εξισ: Ποφ βρίςκονται τα εξαιρετικά ταλαντοφχα άτομα με διαφορετικότθτα ανεξάρτθτα από τθν εκνοτικι/εκνικι καταγωγι τουσ; Πϊσ να τουσ αναηθτιςουμε; 7. Φροντίςτε ϊςτε τα θγετικά ςτελζχθ ςασ να αποτελζςουν γνιςια πρότυπα διαφορετικότθτασ, πεπειςμζνα ότι θ διαφορετικότθτα εξυπθρετεί τισ ανάγκεσ τθσ εταιρίασ και αποτελεί ουςιαςτικό μζροσ τθσ ταυτότθτάσ τθσ. Καμία εταιρία δεν γίνεται αυτόματα πρωτακλιτρια ςτθ διαφορετικότθτα. Χρειάηεται διαρκισ αξιολόγθςθ και καινοτόμοσ ςκζψθ, κακϊσ επίςθσ ςυνεχισ δράςθ και ςτοχαςμόσ. Οι δζκα κανόνεσ τθσ ορκισ εφαρμογισ τθσ διαχείριςθσ τθσ διαφορετικότθτασ Η εφαρμογι τθσ Διαχείριςθσ Διαφορετικότθτασ είναι βαςικά κζμα ςτάςθσ, τρόπου ςκζψθσ και ςυμπεριφοράσ ςε μια εταιρία. Οι ακόλουκοι κανόνεσ μασ υπενκυμίηουν τι πρζπει να λάβουμε υπϋόψιν. Κανόνασ 1 Προκειμζνου να αποφευχκεί γενικότερθ αντίδραςθ, θ διαφορετικότθτα πρζπει να προςδιοριςτεί με ευρφ και περιεκτικό τρόπο. Ο κακοριςμόσ τθσ ζννοιασ αυτισ πρζπει να 4
καταςτιςει ςαφζσ ςτουσ εργαηομζνουσ πωσ όλοι ςυμπεριλαμβάνονται κι ωσ εκ τοφτου, εκτιμάται θ διαφορετικότθτα του κακενόσ. Κανόνασ 2 Για να εκτιμιςουν τθ διαφορετικότθτα, οι εταιρίεσ πρζπει κατ αρχιν να εξαςφαλίςουν ότι είναι πραγματικά ποικιλόμορφεσ ςε κάκε επίπεδο όχι μόνο ςτισ δευτερεφουςεσ αλλά και ςτισ πρωτεφουςεσ διαςτάςεισ τθσ διαφορετικότθτασ. Κανόνασ 3 Για μια διαφορετικότθτα με δυνατότθτα επιρροισ, απαιτείται μια κεμελιϊδθσ μεταςτροφι ςτισ προχποκζςεισ για τθν κουλτοφρα τθσ εταιρίασ, κακϊσ επίςθσ αλλαγζσ ςτα βαςικά ςυςτιματα και πρακτικζσ που χρθςιμοποιοφνται για τθν υποςτιριξθ πελατϊν και εργαηομζνων. Κανόνασ 4 Οι κανόνεσ αλλαγισ διαχείριςθσ μποροφν να αποτελζςουν το πιο ςθμαντικό εργαλείο ςτθν εφαρμογι διαφορετικότθτασ, όταν εφαρμοςτοφν με επιδζξιο τρόπο. Κανόνασ 5 Προκειμζνου να εξαςφαλιςτεί θ όςο το δυνατό γρθγορότερθ και επιτυχισ εφαρμογι τθσ διαφορετικότθτασ, οι διαφορετικζσ ανάγκεσ και ζννοιεσ των πζντε παραμζτρων τθσ Καμπφλθσ Τιοκζτθςθσ Διαφορετικότθτασ πρζπει να ςυνυπολογιςτοφν ςτο ςυνολικό πλάνο. Κανόνασ 6 Ο τρόποσ ςκζψθσ διαφορετικότθτασ είναι αυτό που ξεχωρίηει τουσ αποτελεςματικοφσ διαμεςολαβθτζσ και διευκυντζσ από όςουσ παίηουν ι υποκρίνονται αφοςίωςθ ςτθν ανάγκθ για αλλαγι. Κανόνασ 7 Χωρίσ να επενδφςει ςοβαρά τόςο ςε χρόνο όςο και ςε ανκρϊπινο δυναμικό, καμία εταιρία δεν μπορεί να υιοκετιςει πλιρωσ το εκτιμϊμενο πρότυπο διαφορετικότθτασ. Κανόνασ 8 Προκειμζνου να αντιμετωπιςτοφν οι αντιδράςεισ, πρζπει να υπάρξει ςυμπαράςταςθ μεταξφ όςων είναι ζτοιμοι να υιοκετιςουν αλλαγζσ και να περιοριςτεί θ ανάμειξθ όςων προβάλλουν ακόμθ αντίςταςθ. Κανόνασ 9 5
Είναι ςθμαντικό να ετοιμάςουμε τϊρα τα ςτρατθγικά και οικονομικά επιχειριματα για τθν εκτίμθςθ τθσ διαφορετικότθτασ, κακϊσ θ ανάπτυξθ τθσ επιχειρθματικισ πρακτικισ ενιςχφει τθν πικανότθτα πλιρουσ υιοκζτθςθσ. Κανόνασ 10 Ενϊ μια εξαιρετικι κατάρτιςθ δεν μπορεί από μόνθ τθσ να εξαςφαλίςει αλλαγι κουλτοφρασ, μια ακατάλλθλθ κατάρτιςθ μπορεί να βλάψει ουςιαςτικά τισ προςπάκειεσ εφαρμογισ διαφορετικότθτασ. Βιβλιογραφία 1. Adler, Nancy J. (2002): International Dimensions of Organizational Behavior, Cincinatti, Ohio: Thompson Learning (Διεθνείσ Διαςτάςεισ τησ Οργανωτικήσ Συμπεριφοράσ, Cincinatti, Ohio: Thompson Learning) 2. Bentley, Trevor / Clayton, Susan (1998) Profiting from Diversity, Gower Publ, ISBN 0 566 07931 3 3. European Commission (2005) The Business Case for Diversity Good Practices in the Workplace, Luxembourg: Office for Official Publications of the European Communities ISBN 92-79-00239-2 Ευρωπαϊκι Επιτροπι (2005) Η Επιχειρηματική Πρακτική για τη Διαφορετικότητα Ορθζσ Πρακτικζσ ςτο Χϊρο Εργαςίασ, Λουξεμβοφργο: Τπθρεςία Επίςθμων Εκδόςεων των Ευρωπαϊκϊν Κοινοτιτων ISBN 92-79-00239-2 4. Gardenswartz & Rowe, Patricia Digh, Martin Bennet, (2003) The Global Diversity Desk Reference, Managing an International Workforce, Pfeiffer ISBN 0-7879-6773-4 (Αναφορά ςτην Παγκόςμια Διαφορετικότητα, Διαχείριςη του Διεθνοφσ Εργατικοφ Δυναμικοφ, Pfeiffer ISBN 0-7879-6773-4) 5. Gardenschwartz, Lee and Rowe, Anita. (1998) Managing Diversity: A Complete Desk Reference and Planning Guide (Revised Edition). New York, et.al.: McGraw- Hill (Διαχείριςη Διαφορετικότητασ: Πλήρησ Αναφορά και Οδηγόσ Σχεδιαςμοφ (Ανακεωρθμζνθ Ζκδοςθ). New York, et.al.: McGraw- Hill) 6. Gardenschwartz, Lee and Rowe, Anita. (1998). Managing Diversity in Health Care. San Francisco, California: Jossey-Bass (Διαχείριςη Διαφορετικότητασ ςτο χϊρο τησ Υγειονομικήσ Περίθαλψησ. San Francisco, California: Jossey-Bass) 6