ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ 2 Ιουνίου 2018 Αχιλλέας Αναγνωστόπουλος Αιµατολογική Κλινική Μονάδα Μεταµόσχευσης Μονάδα Γονιδιακής και Κυτταρικής Θεραπείας Δηµόσια Τράπεζα ΟΠΑ Εξειδικευµένα Εργαστήρια 1
Ο ΜΥΕΛΟΣ ΤΩΝ ΟΣΤΩΝ ΠΑΡΑΓΕΙ o Τα ερυθρά αιµοσφαίρια, υπεύθυνα για τη µεταφορά του οξυγόνου στους ιστούς µας o Τα αιµοπετάλια, υπεύθυνα για την πήξη του αίµατος o Τα λευκά αιµοσφαίρια και τα λεµφοκύτταρα, απαραίτητα για την άµυνα µας o Κάθε µέρα ο Μυελός των Οστών παράγει πάνω από 500 δισεκατοµµύρια καινούρια κύτταρα! 2
ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ o Αναλόγως της πηγής του µοσχεύµατος - Μυελικές - Αιµατικές - Οµφαλιοπλακουντικές o Αναλόγως της προέλευσης του µοσχεύµατος - Αυτόλογες - Αλλογενείς o Αναλόγως της ισχύος του προπαρασκευαστικού σχήµατος - Μυελοαφανιστικές ή συµβατικές - Μειωµένης έντασης 3
ΕNΔΕΙΞΕΙΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΩΝ o o o o o o Οξείες και χρόνιες λευχαιµίες, µυελοδυσπλαστικά σύνδροµα Πολλαπλό µυέλωµα, λεµφώµατα Απλαστική αναιµία Μεσογειακή αναιµία, δρεπανοκυτταρική αναιµία, ανοσοανεπάρκειες, διαταραχές µεταβολισµού Συµπαγείς όγκοι Βαριά αυτοάνοσα νοσήµατα 4
Relative Proportions of Indications for an HSCT in Europe in 2015 5
ΛΗΨΗ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΟΣ Από το µυελό των οστών στο χειρουργείο Από το αίµα µε ειδικό µηχάνηµα Από το αίµα του οµφάλιου λώρου και του πλακούντα 6
ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΜΥΕΛΟ o Η συλλογή γίνεται στο χειρουργείο υπό γενική αναισθησία µε αναρροφήσεις του µυελού από τα οστά της λεκάνης o Η διαδικασία διαρκεί περίπου µία έως δύο ώρες. Συλλέγονται 500-1000ml (2-5% συνόλου µυελού) o Ανάκαµψη µυελού του δότη 4-6 εβδοµάδες o Προβλήµατα : αναισθησία, πόνος, ήπια αναιµία 7
ΣΥΛΛΟΓΗ ΑΙΜΟΠΟΙΗΤΙΚΩΝ ΚΥΤΤΑΡΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ o Αυξητικός παράγοντας των λευκών αιµοσφαιρίων G-CSF (4-5 µέρες). Η συλλογή γίνεται µε ειδικό µηχάνηµα φυγοκέντρησης αίµατος (κυτταρικός διαχωριστής) o Διάρκεια λήψης 3-4 ώρες /µέρα 1-2 ηµέρες, o Προβλήµατα: µυαλγία, κεφαλαλγία, κόπωση ( 1-2 ηµέρες) 8
ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΟΠΑ Συσκευή αναρτήσεως Πλακούντας Οµφάλιος Λώρος Μονάδα αίµατος 9
ΠΙΘΑΝΟΤΗΤΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗΣ Δηµόσιες Τράπεζες Ιδιωτικές Τράπεζες q 751.933 δωρεές q >5.000.000 απόθεµα q >35.000 αλλογενείς q Δεκάδες αυτόλογες (εκατοντάδες ερευνητικές) 10
ΠΡΟΕΛΕΥΣΗ ΑΛΛΟΓΕΝΩΝ ΜΟΣΧΕΥΜΑΤΩΝ o Από ταυτόσηµα αδέλφια 25-30% o Από ξένους εθελοντές δότες 35-40% o ΟΠΑ 10% o Απλοταυτόσηµες µεταµοσχεύσεις 10% Ø 10-20% δεν βρίσκει δότη 11
ΑΠΛΟΤΑΥΤΟΣΗΜΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ Από συγγενείς α βαθµού µε συµβατότητα ενός απλοτύπου αντιγόνων ιστοσυµβατότητας 12
ΑΝΤΙΓΟΝΑ ΙΣΤΟΣΥΜBΑΤΟΤΗΤΑΣ HLA o Κληρονοµούνται ως µπλοκ µισά από κάθε γονέα o Τάξης Ι: A, B, C τάξης ΙΙ: DRB1, DQB1, DPB1 o Καλή συµβατότητα 8/8: A, B, C, DRB1 επιπέδου αλληλίων «ιδανική συµβατότητα»: 12/12 αντιγόνα o Από οµφάλιο λώρο αποδεκτή συµβατότητα µε λιγότερα αντιγόνα: 4 ή 5/6 (Α και Β σε επίπεδο αντιγόνου, DRB1 σε αλληλίου) 13
ΣΥΝΟΛΙΚΟΣ ΑΡΙΘΜΟΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΩΣ ΕΘΕΛΟΝΤΩΝ ΔΟΤΩΝ ΚΑΙ ΜΟΝΑΔΩΝ ΟΠΑ ΣΕ ΔΗΜΟΣΙΕΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ q Δότες 31.978.009 q Μονάδες ΟΠΑ 751.933 q Σύνολο 32.729.942 ~ 1.250.000 αλλογενείς µεταµοσχεύσεις Last modified: May 31 2018 21:34:31 14
ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΤΑΣΕΙΣ 15
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 21
59% 52% 27%
52% αδέλφια 49% εθελοντές 41% εθελοντές 45% αδέλφια
40% 73% 58%
59% 39% 28%
91% 78% Άνω των 18 ετών 78% vs. 68%
ΠΟΤΕ ΝΑ ΣΚΕΦΤΟΜΑΣΤΕ ΤΗ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗ o Νωρίς στην πορεία της νόσου o Όταν η νόσος είναι σε ύφεση ή µε πολύ χαµηλό φορτίο o Όταν η νόσος είναι χηµειοευαίσθητη o Όταν οι ασθενείς είναι σε καλή κλινική κατάσταση και τα όργανα λειτουργούν καλά 27
Μarrow vs. compatible at DRB1 CB 5 years post-bmt in children SC Source TRM, % Relapse, % LFS, % OS, % 8/8 Marrow 19 41 38 45 UCB 6/6 6 34 60 63 5/6 >3Χ10 7 29 31 41 45 5/6 <3Χ10 7 43 21 37 36 4/6 49 20 33 33 M. Eapen, Lancet. 2007;369:1947 1954 28
ΣΥΓΚΡΙΣΗ ΑΠΛΟΤΑΥΤΟΣΗΜΗΣ ΜΑΦ ΜΑΚ ΚΑΙ ΧΗΜΕΙΟΘΕΡΑΠΕΙΑΣ- ΟΜΛ σε 1 η ύφεση Ολική επιβίωση και επιβίωση χωρίς νόσο 132 ασθενών µε ενδιάµεσου και υψηλού κινδύνου ΟΜΛ σε 1 η πλήρη ύφεση απλοταυτόσηµες vs χηµειοθεραπεία 4-year DFS 73.1% vs 44.2% P <.0001 4-year OS, 77.5% vs 54.7% P.001 Huang X et al. Blood 2012;119:5584-5590 29
Αποτελέσµατα αλλογενών µεταµοσχεύσεων µε απλοταυτόσηµους δότες και ταυτόσηµα αδέλφια Nilanjan Ghosh et al. JCO 2016;34:3141-3149 30
Allo-HCT Outcomes in AML: Similar Outcomes Regardless of Donor Type Biology of Blood and Marrow Transplantation 2015;21:357-363 31
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ALL ΑΝΑΛΟΓΑ ΜΕ ΤΟ ΕΠΙΠΕΔΟ MRD Knechtli C. J. C. et al, Blood, Vol. 92, Issue 11, 4072-4079, December 1, 1998 32
ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ νοσοκοµείου Γ. Παπανικολάου 33
ΔΙΕΝΕΡΓΗΘΕΙΣΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ 1985-Απρίλιος 2018 q Αλλογενείς (1900) 786 q Αυτόλογες (1985) 966 q Σύνολο 1752 34
AΥΤΟΛΟΓΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ HL ΚΑΙ NHL: OΛΙΚΗ ΕΠΙΒΙΩΣΗ Ευαίσθητη νόσος Ανθεκτική νόσος 35
ΑΥΤΟΛΟΓΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ HL ΚΑΙ NHL: OΛΙΚΗ ΕΠΙΒΙΩΣΗ CR Υποτροπιάζουσα Πρωτοπαθώς ανθεκτική 36
AΥΤΟΛΟΓΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΟΛΛΑΠΛΟΥΝ ΜΥΕΛΩΜΑ 2008-2012 Progression Free Survival Overall survival 48% 32% 37
AΥΤΟΛΟΓΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΚΑΤΑ ΠΛΑΚΑΣ χαρακτηριστικά ασθενών και νόσου q No. of patients 35 q MS type: progressing disease; failed previous therapies progression by 1 EDSS step in previous year 31/35 pat. secondary progressive MS ± relapses 19 relapsing-progressing MS 3 aggressive relapsing-progressive ( malignant ) 1 (frequently) relapsing & remitting 1 primary progressive 11 38
AΥΤΟΛΟΓΕΣ ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΣΚΛΗΡΥΝΣΗ ΚΑΤΑ ΠΛΑΚΑΣ επιβεβαιωµένη επιβίωση χωρίς εξέλιξη νόσου PFS q All patients 41% at 9 yrs. q PFS by MRI activity at Tx 64% active MRI 24% inactive p=0,03 q PFS by disease duration: 50% short 31% long (> 7½ yrs.) sec progr & RR: 59% short 14% long p=0,01 39
AHSCT in MS PFS by MRI Activity pre-tx (2 ος 2010) 40
ΑΛΛΟ-ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΜΛ ΣΕ CR1 και CR2 CR1 CR2 41
ΑΛΛΟ-ΜΕΤΑΜΟΣΧΕΥΣΕΙΣ ΓΙΑ ΟΛΛ DFS 66% >CR2/REF/REL 42
Μεταµοσχευτικά Κέντρα 2014 Σύνολο ΜΑΚ: 436 1. Γ. Παπανικολάου 93 2. Ευαγγελισµός 55 3. Αγία Σοφία 54 4. Άγιος Σάββας 46 5. Αλεξάνδρα 35 6. Αττικό 32 7. Λαϊκό 32 8. Πάτρα 24 9. Μεταξά-Ογκολογική 12 10. Μεταξά-Αιµατολογική 12 11. ΠΑΓΝΗ-Αιµατολογική 9 12. Υγεία 7 13. Γ. Γεννηµατάς 6 14. Ιατρικό Κέντρο Ψυχικού 6 15. ΠΑΓΝΗ-Παιδιατρική 3 16. 401 ΓΝΣ 3 17. 251 ΓΝΑ 2 18. Ιασώ 2 19. Μετροπόλιταν 2 20. Σισµανόγλειο 1
Μεταµοσχευτικά Κέντρα 2015 Σύνολο ΜΑΚ: 462 1. Γ. Παπανικολάου 90 2. Ευαγγελισµός 67 3. Αγία Σοφία 47 4. Άγιος Σάββας 37 5. Αλεξάνδρα 50 6. Αττικό 35 7. Λαϊκό 37 8. Πάτρα 35 9. Μεταξά-Ογκολογική 8 10. Μεταξά-Αιµατολογική 13 11. ΠΑΓΝΗ-Αιµατολογική 10 12. Υγεία 6 13. Γ. Γεννηµατάς 6 14. Ιατρικό Κέντρο Ψυχικού 3 15. Ιατρικό Αθηνών 3 16. ΠΑΓΝΗ-Παιδιατρική 2 17. 401 ΓΝΣ 3 18. 251 ΓΝΑ 3 19. Ιασώ 2 20. Μετροπόλιταν 2 21. Σισµανόγλειο 2 22. ΝΝΑ 1
Μεταµοσχευτικά Κέντρα 2016 Σύνολο ΜΑΚ: 455 1. Παπανικολάου 112 2. Παίδων Αγίας Σοφίας 56 3. Ευαγγελισµός 53 4. Αττικό 35 5. Λαϊκό 35 6. Πάτρα 3 7. Αλεξάνδρα 30 8. Άγιος Σάββας 26 9. ΠΑΓΝΗ-Αιµατολογική 14 10 Μεταξά-Αιµατολογική 13 11 Υγεία 11 12. Μεταξά-Ογκολογική 9 13. Γ. Γεννηµατάς 7 14. Μετροπόλιταν 4 15. Σισµανόγλειο 4 16. 251 ΓΝΑ 3 17. Ιατρικό Κέντρο 2 18. ΠΑΓΝΗ-Παιδιατρική 2 19. 401 ΓΝΣ 2 20. Ιασώ 2 21. Ιατρικό Ψυχικού 2 22. ΝΝΑ 1 45
ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣ 46
Ευχαριστώ για την προσοχή σας! 47