ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ:

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ ΔΗΜΟΚΡΙΤΕΙΟ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΘΡΑΚΗΣ ΣΧΟΛΗ ΚΛΑΣΙΚΩΝ & ΑΝΘΡΩΠΙΣΤΙΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΤΜΗΜΑ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΦΙΛΟΛΟΓΙΑΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟΥΠΟΛΗ, 69 100 ΚΟΜΟΤΗΝΗ Τηλ:25310-39932 Email: secr@helit.duth.gr ΕΘΝΙΚΟ ΚΕΝΤΡΟ ΕΡΕΥΝΑΣ ΦΥΣΙΚΩΝ ΕΠΙΣΤΗΜΩΝ «ΔΗΜΟΚΡΙΤΟΣ» ΤΕΡΜΑ ΠΑΤΡ. ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ & ΝΕΑΠΟΛΕΩΣ ΑΓ. ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ, 15341 ΑΤΤΙΚΗΣ Τηλ: 210650300 Email::communications@central.demokritοs.gr Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης Σχολή Κλασικών & Ανθρωπιστικών Σπουδών Τμήμα Ελληνικής Φιλολογίας ΔΠΜΣ: «Εξειδίκευση στις Τ.Π.Ε και Ειδική Αγωγή-Ψυχοπαιδαγωγική της Ένταξης» ΤΙΤΛΟΣ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗΣ ΠΡΟΤΑΣΗΣ: «Η αναγνώριση και η αντιμετώπιση της δυσλεξίας από τους εκπαιδευτικούς της Πρωτοβάθμιας των δημόσιων δημοτικών σχολείων της Κομοτηνής» Κομοτηνή, 2018

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ 1.ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 2. ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΘΕΜΑ... 4 2.1 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ... 4 2.2 ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΕΣ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ... 5 3. ΟΡΙΣΜΟΙ ΕΝΝΟΙΩΝ... 6 4. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ....7 4.1 ΠΡΟΔΡΟΜΟΙ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΜΑΘΗΣΙΑΚΩΝ ΔΥΣΚΟΛΙΩΝ... 7 4.2 ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΤΗΣ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ. 7 4.3 ΤΥΠΟΙ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ....7 4.4 ΣΥΜΠΤΩΜΑΤΑ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ...8 4.5 ΙΚΑΝΟΤΗΤΕΣ ΠΑΙΔΙΩΝ ΜΕ ΔΥΣΛΕΞΙΑ...9 4.6 ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ...9 4.7 ΤΡΟΠΟΙ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ ΤΗΣ ΔΥΣΛΕΞΙΑΣ 10 4.8 Ο ΡΟΛΟΣ ΤΩΝ ΓΟΝΕΩΝ.10 5. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ..12 5.1 ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΕΞΑΓΩΓΗΣ ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ...12 5.2 ΠΛΗΘΥΣΜΟΣ ΚΑΙ ΔΕΙΓΜΑ ΕΡΕΥΝΑΣ... 12 5.3 ΜΕΘΟΔΟΣ ΔΕΙΓΜΑΤΟΛΗΨΙΑΣ....12 5.4 ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ 12 5.5 ΜΕΘΟΔΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ 13 5.6 ΕΓΚΥΡΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑ.13 5.7 ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΟΙ-ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΑ.13 6. ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ..15 7.ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ...........16 2

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η δυσλεξία αποτελεί μια συχνή μαθησιακή δυσκολία που επηρεάζει τη ζωή εκατομμυρίων παιδιών στον κόσμο με σοβαρές εκπαιδευτικές συνέπειες, ψυχολογικές και κοινωνικές. Πολλοί μαθητές και μαθήτριες από την Πρωτοβάθμια κιόλας εκπαίδευση, οδηγούνται στην σχολική αποτυχία λόγω μη έγκαιρης διάγνωσης και μη αποτελεσματικής παρέμβασης. Κάποιοι από αυτούς δεν γνωρίζουν την ύπαρξη της δυσλεξίας ενώ κάποιοι άλλοι αγωνίζονται να αξιοποιήσουν ότι τους προσφέρεται θεσμικά για την υποστήριξή τους. Από την άλλη πλευρά οι εκπαιδευτικοί αναζητούν μόνοι τους τρόπους κατανόησης και παρέμβασης ενώ οι γονείς αγχωμένοι και απογοητευμένοι ψάχνουν λύσεις για τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν τα παιδιά τους. 3

2. ΤΟ ΕΡΕΥΝΗΤΙΚΟ ΘΕΜΑ Ο σκοπός της συγκεκριμένης έρευνας είναι να διαπιστωθεί κατά πόσο οι εκπαιδευτικοί της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης που εργάζονται σε δημόσια δημοτικά σχολεία της Κομοτηνής, είναι σε θέση να αναγνωρίσουν τη δυσλεξία εντός της σχολικής τάξης και πως την αντιμετωπίζουν με βάση την κατάρτισή τους, την ειδικότητα και τα έτη προϋπηρεσίας. Αφορμή για την μελέτη είναι το μεγάλο ποσοστό δυσλεξίας στο πλαίσιο της γενικής εκπαίδευσης χωρίς οι μαθητές αυτοί να παρουσιάζουν εμφανείς νοητικές διαταραχές, ψυχοκοινωνικά προβλήματα ή αλλά θέματα στην ανάπτυξή τους, ωστόσο οδηγούνται σε σχολική υποεπίδοση ή και αποτυχία. Με την παρούσα έρευνα λοιπόν θα διεξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για το πόσο ενημερωμένοι είναι οι εκπαιδευτικοί για τη δυσλεξία και πως την αντιμετωπίζουν μέσα στην σχολική τάξη με βάση την κατάρτιση, την ειδικότητα και τα έτη προϋπηρεσίας τους. Μέσω της βιβλιογραφικής ανασκόπησης, της χρήση εγκεκριμένων ιστότοπων και την μελέτη των άρθρων θα δοθεί η ερμηνεία των μαθησιακών δυσκολιών, της δυσλεξίας, η αιτιοπαθογένεια της δυσλεξίας, τα συμπτώματα που εμφανίζονται, ο τρόπος διάγνωσης, ο ρόλος του δασκάλου και του γονέα, καθώς επίσης και οι εναλλακτικοί τρόποι διδασκαλίας. 2.1 Ερευνητικά ερωτήματα Ποια η κατάρτιση των εκπαιδευτικών σε θέματα δυσλεξίας; Οι εκπαιδευτικοί θεωρούν τους εαυτούς τους ικανούς να διακρίνουν τη δυσλεξία μέσα στην τάξη; Πως το πιο πάνω διαφοροποιείται στη βάση της κατάρτισής τους; Πως το πιο πάνω διαφοροποιείται στη βάση της ειδικότητας και των ετών προϋπηρεσίας τους; Διαφοροποιούν τη διδασκαλία τους οι εκπαιδευτικοί για να βοηθήσουν τους μαθητές με δυσλεξία; Πως το πιο πάνω διαφοροποιείται στη βάση της κατάρτισής τους; Πως το πιο πάνω διαφοροποιείται στη βάση της ειδικότητας και των ετών προϋπηρεσίας; 4

2.2 Ερευνητικές υποθέσεις Οι εκπαιδευτικοί ενδέχεται να έχουν εκπαιδευτεί μερικώς σε θέματα δυσλεξίας. Οι εκπαιδευτικοί ειδικοτήτων ενδέχεται να μην έχουν εκπαιδευτεί επαρκώς σε θέματα δυσλεξίας. Οι εκπαιδευτικοί με περισσότερα έτη προϋπηρεσίας, ενδέχεται να διακρίνουν ευκολότερα τα σημάδια δυσλεξίας στους μαθητές τους. Οι εκπαιδευτικοί ενδέχεται να μην είναι σε θέση να διακρίνουν τη δυσλεξία μεταξύ των άλλων μαθησιακών δυσκολιών που συναντούν μέσα στη σχολική τάξη. Οι εκπαιδευτικοί ενδέχεται να μην διαφοροποιούν τη διδασκαλία τους για να ικανοποιήσουν τις ανάγκες των μαθητών τους. Η κατάρτιση ενδέχεται να διαφοροποιεί τη διδασκαλία των εκπαιδευτικών. Οι εκπαιδευτικοί με περισσότερα έτη προϋπηρεσίας ενδέχεται να διαφοροποιούν τη διδασκαλία των εκπαιδευτικών. 5

3. ΟΡΙΣΜΟΙ ΕΝΝΟΙΩΝ 3.1 Μαθησιακές δυσκολίες «Οι ειδικές μαθησιακές δυσκολίες μπορούν να οριστούν ως μορφές δυσκολιών που σχετίζονται με την επεξεργασία των πληροφοριών και εκτίνονται από πολύ ήπιες μέχρι εξαιρετικά σοβαρές μορφές που καταλήγουν σε περιορισμό της ανάπτυξης των ικανοτήτων γραφής και ανάγνωσης και αποκλείσεις στις επιδόσεις μέσα στα μαθήματα του αναλυτικού προγράμματος». (Reid,2003,σ.3) 3.2 Δυσλεξία «Ο όρος δυσλεξία χρησιμοποιείται για να δηλώσει την ύπαρξη σημαντικών δυσκολιών στην ανάγνωση και τη γραφή, οι οποίες δεν οφείλονται σε εμφανείς οργανικές ή νοητικές αδυναμίες συναισθηματικές διαταραχές, σοβαρή κοινωνικό-πολιτισμική υστέρηση ή ελλιπή παροχή μαθησιακών εμπειριών».(μαριδάκη-κασσωτάκη,2009,σ.87) 6

4. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΚΗ ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ 4.1 Πρόδρομοι της μελέτης των μαθησιακών δυσκολιών ( Μπάρμπας & Τζουριάδου, 2010, σ.1-3) Η μελέτη των μαθησιακών δυσκολιών ξεκίνησε από το Βρετανό οφθαλμολόγο Pringle Morgan ο οποίος περιγράφει τα χαρακτηριστικά ενός παιδιού που είχε φυσιολογικές αισθήσεις, φυσιολογική νοημοσύνη, χωρίς εγκεφαλική βλάβη ωστόσο δυσκολευόταν στην ανάγνωση και τη γραφή. Ήξερε τα γράμματα και μπορούσε να τα διαβάσει και να τα γράψει. Έκανε όμως λάθη αναστροφών,παραλήψεων και συγχύσεων. Την διαταραχή αυτή ο Morgan την ονόμασε «εγγενή τύφλωση της λέξης». Ο Hinshelwood επίσης συνέβαλε στη μελέτη των μαθησιακών δυσκολιών εντοπίζοντας σχέσεις ανάμεσα στις δυσκολίες ανάγνωσης και στην οπτική μνήμη. Υποστήριξε ακόμα πως τα παιδιά με τέτοιου τύπου προβλήματα μπορούν να θεραπευτούν. Τέλος, σταθμό στη μελέτη των μαθησιακών δυσκολιών αποτέλεσε ο Orton, ο οποίος απέδωσε τα λάθη της ορθογραφίας και την καθρεπτική γραφή, τόσο σε γνωστικούς παράγοντες, όσο και σε ματαιώσεις που μπορεί να ενυπάρχουν σε παιδιά με γλωσσικά προβλήματα. 4.2 Αιτιοπαθογένεια Δυσλεξίας ( Αγγελοπούλου-Σακαντάμη,2004,σ.146-149) Η αιτιολογία της δυσλεξίας είναι πολυπαραγοντική. Είναι δύσκολο να δοθεί μόνο μια αιτία γιατί έχουν διατυπωθεί πολλές απόψεις πάνω σε αυτό το θέμα.μερικοί παράγοντες που παίζουν σημαντικό ρόλο στην δυσλεξία είναι οι εξής Η ελλιπής ημισφαιρική κυριαρχία Οι γενετικές ανωμαλίες Η νευρολογική υπολειτουργία Η κληρονομικότητα 4.3 Τύποι Δυσλεξίας (Γκουγκούμη&Καραμπά,2013) Επίκτητη δυσλεξία Η επίκτητη δυσλεξία αναφέρεται σε αναγνωστικές δυσκολίες οι οποίες παρουσιάζονται σε ενήλικες μετά από κάποιον εγκεφαλικό τραυματισμό. Οι άνθρωποι αυτοί είχαν κατακτήσει 7

τις δεξιότητες της ανάγνωσης και της γραφής, εξαιτίας όμως του τραυματισμού αυτού, μειώθηκαν. Έχουν αναφερθεί διάφοροι τύποι επίκτητης δυσλεξίας, όπως η βαθιά δυσλεξία, η επιφανειακή δυσλεξία, η φωνολογική δυσλεξία, η άμεση δυσλεξία και η συλλαβικού τύπου δυσλεξία. Ειδική ή εξελικτική δυσλεξία Αυτού του τύπου η δυσλεξία σχετίζεται με αναγνωστικές αδυναμίες που εμφανίζονται σε παιδιά τα οποία έχουν φυσιολογική νοητική, συναισθηματική και κοινωνική ανάπτυξη και επαρκή εκπαίδευση.η ειδική ή εξελικτική δυσλεξία μπορεί να διακριθεί σε δύο τύπους με βάση τις δυσκολίες που παρουσιάζει το δυσλεξικό άτομο: την οπτική και την ακουστική δυσλεξία. 4.4 Συμπτώματα Δυσλεξίας(Μητρακάκη,2013) Έξυπνο αλλά έχει προβλήματα με την ανάγνωση, τη γραφή, την ορθογραφία Συχνά μπερδεύει το δεξί με το αριστερό Ευφυές αλλά συχνά δεν τα πάει καλά στις εξετάσεις ή υποφέρει από έντονο άγχος για τα τεστ Φαίνεται να ονειροπολεί όταν είναι στη τάξη ή σε μια συνάντηση Μαθαίνει καλύτερα βιωματικά παρά μέσα από προφορικό ή γραπτό γλωσσικό υλικό Βλέπει τα γράμματα να κινούνται όταν διαβάζει ή γράφει Διαβάζει και ξαναδιαβάζει χωρίς να "πολυκαταλαβαίνει" Έχει δυσκολίες στην ορθογραφία Δοκιμάζεται όταν χρειάζεται να βάλει τις σκέψεις του σε λέξεις Δυσκολίες στη γραφή ή αντιγραφή Έχει τη τάση να πιάνει το μολύβι διαφορετικά ή πιο σφιχτά Δυσανάγνωστος γραφικός χαρακτήρας Έχει δυσκολίες στην αδρή ή λεπτή κινητικότητα Δυσκολεύεται να διαβάσει την ώρα σε αναλογικό ρολόι. Έχει προβλήματα οργάνωσης χρόνου. Έχει τη τάση να είναι αναβλητικός. 8

Είναι καλός στους μαθηματικούς υπολογισμούς αλλά στα προβλήματα με λέξεις δυσκολεύεται αρκετά. Έχει τη τάση να είναι ακατάστατος ή υπερβολικά τακτικός. 4.5 Ικανότητες παιδιών με δυσλεξία ( http://www.dyslexia.com) Τα άτομα με Δυσλεξία διαθέτουν τις παρακάτω νοητικές ικανότητες: Αντίληψη: η ικανότητα να αλλάζουν και να δημιουργούν αντιλήψεις Υψηλή επίγνωση του περιβάλλοντος Έντονη περιέργεια Μεγάλη διαίσθηση και διορατικότητα Πολυαισθητηριακή σκέψη και αντίληψη (με όλες τις αισθήσεις) Ζωηρή φαντασία Ικανότητα να ζουν τη σκέψη σαν εμπειρία Δημιουργικότητα Εύκολη προσαρμογή στις αλλαγές Ολιστική σκέψη (βλέπουν όλη την εικόνα και δεν στέκονται στις λεπτομέρειες) Αντιλαμβάνονται μοντέλα, συνδέσεις και ομοιότητες πολύ γρήγορα και εύκολα Συγκέντρωση Έντονη φιλοδοξία και επιμονή Ανώτερη λογική Ικανότητα να βλέπουν τα πράγματα διαφορετικά απ ότι οι άλλοι Αγάπη για την πολυπλοκότητα Ταυτόχρονη επεξεργασία πολλαπλών σκέψεων Δεν ακολουθούν το πλήθος Ικανότητα οπτικής, χωρικής και πλάγιας σκέψης 4.6 Διάγνωση δυσλεξίας( http://www.evrymathia.com) Για τη διάγνωση της δυσλεξίας χρειάζεται: γενικό ιστορικό του παιδιού 9

εκτίμηση του παιδοψυχίατρου για την ύπαρξη άλλων διαταραχών ή συναισθηματικών προβλημάτων παιδιατρική εκτίμηση της σωματικής υγείας του παιδιού αξιολόγηση της ανάπτυξης του λόγου από λογοθεραπευτή εκτίμηση της νοητικής ικανότητας με τεστ νοημοσύνης αξιολόγηση των γνωστικών δεξιοτήτων αξιολόγηση της μαθησιακής επίδοσης του παιδιού 4.7 Τρόποι διδασκαλίας της δυσλεξίας (Πόρποδας,2003,σ.102) Το διδακτικό πρόγραμμα να είναι σύμφωνο με τις ανάγκες των παιδιών με δυσλεξία. Το διδακτικό υλικό και τα εγχειρίδια πρέπει να επιλεγούν και να προσαρμοστούν έχοντας υπόψη το μαθητή με δυσλεξία. Οι διδακτικές μέθοδοι πρέπει να είναι ειδικά προσαρμοσμένες και πολυαισθητηριακές στη φύση τους. Η μάθηση είναι αποτελεσματική όταν διεξάγεται μέσω της ακουστικής οδού, της οπτικής οδού, της αφής και της κίνησης. Να γίνεται χρήση της τεχνολογίας της πληροφορικής( πληκτρολόγιο για την επεξεργασία των λέξεων, χρήση προγραμμάτων για διόρθωση της ορθογραφίας, χρήση εμπορικών προγραμμάτων διδακτικού υλικού). 4.8 Ο ρόλος των γονέων (Γκατζέλια,2016) Συγκεκριμένα οι γονείς μπορούν να βοηθήσουν μέσω: της αποδοχής των δυσκολιών του παιδιού, της υπομονής και της συνειδητοποίησης ότι η δυσλεξία δεν είναι ασθένεια, αλλά ένας διαφορετικός τρόπος επεξεργασίας των πληροφοριών, της δημιουργίας ενός κλίματος αποδοχής και ασφάλειας, της κατανόησης ότι το παιδί απλώς χρειάζεται έναν διαφορετικό τρόπο διδασκαλίας, 10

της ανταμοιβής του παιδιού για την πρόοδό του, της ύπαρξης ρεαλιστικών στόχων, της ενασχόλησης με προφορικά παιχνίδια λέξεων, της συχνής ενημέρωσης για τη σχολική επίδοση 11

5. ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΕΡΕΥΝΑΣ 5.1 Πορεία διεξαγωγής της έρευνας Η έρευνα που θα ακολουθηθεί θα είναι περιγραφική- ποσοτική καθώς θα εστιάσει στις αντιλήψεις, γνώσεις των εκπαιδευτικών γύρω από την δυσλεξία σε μια δεδομένη χρονική στιγμή. Τα στάδια της έρευνας θα είναι τα εξής:1)οριοθέτηση του θέματος 2) βιβλιογραφική επισκόπηση 3) επανεξέταση και διατύπωση του προβλήματος με βάση τη βιβλιογραφία 4) διαμόρφωση υποθέσεων 5) επιλογή μεθοδολογίας 6) υλοποίηση ερευνητικής διαδικασίας 7) ανάλυση δεδομένων 8) στατιστική επεξεργασία 9) εξαγωγή πρώτων συμπερασμάτων 10) Σύγκριση των αποτελεσμάτων με άλλες έρευνες 11)στατιστικός έλεγχος της ερευνητικής υπόθεσης 12) ερμηνεία και γενίκευση των αποτελεσμάτων και 13)παρουσίαση. Θα χρησιμοποιηθεί ως εργαλείο το ερωτηματολόγιο. Το ερωτηματολόγιο θα ξεκινάει δίνοντας πληροφορίες για την ταυτότητα της έρευνας αλλά και του ερευνητή, θα επιχειρήσει να εμπλέξει προσωπικά τους ερωτώμενους και θα τους εγγυηθεί για την ανωνυμία. Θα συνεχίσει με ερωτήσεις κλειστού κυρίως τύπου ερωτήσεις και μια ανοικτού και σε κάθε ερώτηση θα υπάρχουν διευκρινήσεις. Θα κλείνει με ευχαριστίες και δε θα ξεπερνά τις 5 σελίδες. Θα δοθεί αυτοπροσώπως κατόπιν έγκρισης του διευθυντή του εκάστοτε σχολείου και θα συλλεχθεί σε διάστημα μιας εβδομάδας. 5.2 Πληθυσμός και δείγμα της έρευνας Το δείγμα θα το αποτελέσουν 50 εκπαιδευτικοί όλων των ειδικοτήτων πρωτοβάθμιας των δημόσιων σχολείων της Κομοτηνής ανεξαρτήτου κατάρτισης, φύλου και ετών προϋπηρεσίας. Η επιλογή του συγκεκριμένου δείγματος έγινε με σκοπό την διασφάλιση της αντιπροσωπευτικότητας του δείγματος. Η αξιοποίηση των απόψεων αυτών των εκπαιδευτικών έγκειται στην ανάγκη συλλογής ποικίλων απαντήσεων που θα μας οδηγήσουν σε πιο αξιόπιστα αποτελέσματα. 5.3 Μέθοδος δειγματοληψίας Το δείγμα θα επιλέγει με τη μέθοδο της τυχαίας δειγματοληψίας. 5.4 Θεωρητικό πλαίσιο 12

Ανεξάρτητη μεταβλητή: Η κατάρτιση των εκπαιδευτικών σε θέματα δυσλεξίας Η ειδικότητα των εκπαιδευτικών Τα έτη προϋπηρεσίας Εξαρτημένη μεταβλητή: Διάκριση της δυσλεξίας από τους εκπαιδευτικούς με βάση τα χαρακτηριστικά που σχετίζονται άμεσα με τη δυσλεξία. Διαφοροποίηση της διδασκαλίας σε παιδιά με δυσλεξία. 5.5 Μέθοδος ανάλυσης δεδομένων Για τη ανάλυση των δεδομένων, θα χρησιμοποιηθεί το σύστημα SPSS. 5.6 Εγκυρότητα και αξιοπιστία Η διασφάλιση της εγκυρότητας της έρευνας θα είναι βασικοί στόχοι τόσο στη φάση συλλογής δεδομένων όσο στη φάση ανάλυσης τους. Η αξιοπιστία και η εγκυρότητα έγκειται στο βαθμό συνέπειας και σταθερότητας της χρήσης του μεθοδολογικού εργαλείου. Έτσι λοιπόν θα φροντίσω το ερωτηματολόγιο να είναι διατυπωμένο με σαφήνεια και απλότητα για την αποφυγή παρερμηνειών. Θα τονίσω το σκοπό της έρευνας και θα διασφαλίσω την ανωνυμία με σκοπό να δοθούν ειλικρινείς απαντήσεις. Από τη φύση του εξάλλου το ερωτηματολόγιο δε δίνει περιθώρια παρέμβασης του ερευνητή και έτσι οι απαντήσεις θα είναι ανεπηρέαστες. Θα προσπαθήσω να κάνω τους παραλήπτες να νιώσουν ότι μετέχουν σε ένα ενδιαφέρον και σοβαρό έργο ώστε να υπάρξει μεγάλη συμμετοχή από διάφορες ειδικότητες. Τέλος θα λάβω υπόψη μόνο τα επαρκώς ολοκληρωμένα ερωτηματολόγια για τη διεξαγωγή ολοκληρωμένων αποτελεσμάτων. 5.7 Περιορισμοί προβλήματα Η έρευνα θα στηριχθεί σε ένα μικρό δείγμα εκπαιδευτικών πρωτοβάθμιας και ίσως να υπάρξουν επιφυλάξεις σχετικά με την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων. Ένα μεγαλύτερο δείγμα, προερχόμενο από διάφορους νομούς θα προσέδιδε μια επιπλέον παράμετρο που πιθανόν να οδηγούσε σε σύγκλιση ή και απόκλιση απόψεων. Ένα άλλο πρόβλημα ίσως να 13

είναι το μικρό ποσοστό συμμετοχής, η παρερμηνεία των ερωτήσεων, οι ημιτελείς απαντήσεις αλλά και οι απαντήσεις να στηρίζονται σε αυτά που «πρέπει» να γράψουν και όχι σε αυτά που πραγματικά πιστεύουν. 14

6. ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΕΒΔΟΜΑΔΕΣ ΕΡΓΑΣΙΑ 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 ΑΝΑΣΚΟΠΗΣΗ ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΡΓΑΛΕΙΟΥ ΑΝΑΖΗΤΗΣΗ ΔΕΙΓΜΑΤΟΣ ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΑΝΑΛΥΣΗ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ ΣΥΓΓΡΑΦΗ 15

7. ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ Αγγελοπούλου-Σακαντάμη, Ν.(2004). Ειδική Αγωγή: Αναπτυξιακές διαταραχές και χρόνιες μειονεξίες. Θεσσαλονίκη: Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας. Γκατζέλια, Ν.(6 Ιουνίου 2016). Πως μπορούν οι γονείς να βοηθήσουν το δυσλεκτικό μαθητή.ψυχογράφημα,σ.1. Ανακτήθηκε από : http://psychografimata.com/2016/06/06/pos-boroun-i-gonis-na-voithisoun-tondislektiko-mathiti/ Γκουγκούμη, Μ. & Καραμπά,Α.(1 Ιουνίου 2013). Μορφές και τύποι δυσλεξίας. Κοινωνικές Συνεταιριστικές δραστηριότητες ευπαθών ομάδων. Ανακτήθηκε από: http://grafwnimata.blogspot.gr/2013/05/blog-post_5802.htmlμαριδάκη- Κασσωτάκη,ΑΙ.(2009). Δυσκολίες μάθησης: Ψυχοπαιδαγωγική προσέγγιση. Αθήνα: Ελληνικά Γράμματα. Μητρακάκη, Α.(21 Ιουνίου 2013). Τα 18 συμπτώματα της δυσλεξίας. Dyslexia at home. Ανακτήθηκε από: http://dyslexiaathome.blogspot.gr/2013/01/18.html Μπάρμπας, Γ. & Τζουριάδου, Μ. (5 Απριλίου 2010). Δυσλεξία. Επιστημονικές αντιφάσεις και παιδαγωγικά αδιέξοδα. Ανακτήθηκε από: http//www.dyslexiagoneis.gr/view.asp?itemid=77&ns=1&mcid=9&cid=23&scid=16&page=4 Πόρποδας,Δ.(2003). Διαγνωστική αξιολόγηση και αντιμετώπιση των μαθησιακών δυσκολιών στο δημοτικό Σχολείο. Πάτρα 16

Reid,G.(2003). Δυσλεξία. Εγχειρίδιο για ειδικούς.(μετ.γ. Παπαδάτος). Αθήνα: Παρισιανός. ΙΣΤΟΤΟΠΟΙ http://www.dyslexia.com http://www.evrymathia.com www.cyprusdyslexia.com 17