Φϊρησ Βϊρβογλησ Σμόμα Υυςικόσ Α.Π.Θ.
Σο πρώτο από τα ϋξι τϋκνα του Vincenzo Galilei, μουςικού, και τησ Giulia Ammannati Γεννόθηκε ςτην Πύζα ε ηλικύα 8 ετών η οικογϋνειϊ του μετακόμιςε ςτη Υλωρεντύα Ο Γαλιλαύοσ ςπούδαςε ςε ϋνα μοναςτόρι κοντϊ ςτη Υλωρεντύα και ςκεπτόταν να ακολουθόςει εκκληςιαςτικό καριϋρα, αλλϊ... 2
Γρϊφτηκε ςτην Ιατρικό χολό του πανεπιςτημύου τησ Πύζασ Σελικϊ πόρε πτυχύο μαθηματικών Σο 1589 διορύςτηκε καθηγητόσ μαθηματικών ςτο Πανεπιςτόμιο τησ Πύζασ Εκεύ μπόκαν τα θεμϋλια τησ κατοπινόσ επιςτημονικόσ ζωόσ του 3
Ο πολυϋλαιοσ ςτο Duomo τησ Πύζασ του ϋδωςε την ιδϋα ότι Οι ταλαντώςεισ (ςήμερα ξέρουμε μόνον οι μικρού πλάτουσ) είναι ιςόχρονεσ Ο Huyghens βαςύςτηκε ςτην παρατόρηςη αυτό για να καταςκευϊςει το πρώτο ρολόι. 4
Καθηγητόσ των μαθηματικών ςτην Πϊντοβα, δεύτερη πόλη τησ Ενετικόσ Δημοκρατύασ Καταςκευό επιςτημονικών οργϊνων (γεωμετρικόσ και ςτρατιωτικόσ κανόνασ) Πειρϊματα με κεκλιμϋνα επύπεδα 5
Αναλογικόσ υπολογιςτόσ για αριθμητικϊ και γεωμετρικϊ προβλόματα (π.χ. τετραγωνικϋσ και κυβικϋσ ρύζεσ!) Σοπογραφικϋσ εργαςύεσ 6
Παρϊ την παρϊδοςη, ο Γαλιλαύοσ δεν ϋκανε ποτϋ το πεύραμα ρύχνοντασ ςώματα διαφορετικόσ μϊζασ από την κορυφό του Πύργου τησ Πύζασ. Αντύθετα ςτην Πϊντοβα ϋκανε πειρϊματα με κεκλιμϋνα επύπεδα, όπου εύναι ευκολότερη η μϋτρηςη χρονικών διαςτημϊτων. Υαύνεται ότι μετρούςε τα χρονικϊ διαςτόματα τραγουδώντασ, όπωσ εύχε μϊθει από τον πατϋρα του! 7
ύμφωνα με την αριςτοτελικό θεωρύα (επϊνω), τα βαρύτερα ςώματα πϋφτουν ταχύτερα (εικόνα 1). Αλλϊ τι ςυμβαύνει ϊμα "δϋςουμε" ϋνα βαρύ με ϋνα ελαφρύ ςώμα; Θα πϋφτει ταχύτερα (2) ό βραδύτερα (3) από το βαρύτερο; Ο Γαλιλαύοσ ϋλυςε το πρόβλημα, δεύχνοντασ ότι όλα τα ςώματα πϋφτουν με την ύδια επιτϊχυνςη (κϊτω). 8
9
10
Ο Γαλιλαύοσ παρουςύαςε το τηλεςκόπιό του ςτον Δόγη τησ Βενετύασ ςτισ 25 Αυγούςτου 1609 Περιϋλαβε τη θεωρύα καταςκευόσ τηλεςκοπύων ςτο βιβλύο του sidereus nuncius (αςτρικόσ αγγελιοφόροσ) που κυκλοφόρηςε το 1610 11
Δημοςιεύει τισ αςτρονομικϋσ ανακαλύψεισ του ςτον Αςτρικό Αγγελιοφόρο Η πρώτη ςελύδα τησ πρώτησ ϋκδοςησ, από εκδοτικό ούκο τησ Βενετύασ 12
Σα βουνϊ και οι κρατόρεσ τησ ελόνησ υποδεικνύουν ότι και αυτό εύναι ϋνα ςώμα ςαν τη Γη, και όχι μια "τϋλεια ςφαύρα" που πρϋςβευε η αριςτοτελικό φιλοςοφύα. 13
Οι παρατηρόςεισ ϋδειξαν πϋρα από κϊθε αμφιβολύα ότι η Αφροδύτη περιφϋρεται γύρω από τον Ήλιο(πϊνω: με επύκυκλο, κϊτω: χωρύσ). Ο Ηρακλεύδησ ο Ποντικόσ εύχε προτεύνει την "ενδιϊμεςη" ιδϋα ότι Ερμόσ και Αφροδύτη περιφϋρονται μεν περύ τον Ήλιο, αλλϊ οι υπόλοιποι πλανότεσ και ο Ήλιοσ περιφϋρονται περύ την Γη. 14
Φειρόγραφο του Γαλιλαύου (πϊνω) ελύδεσ από τον Αςτρικό Αγγελιοφόρο (κϊτω) Η ςυςτηματικό καταγραφό δεύχνει ότι τα "αςτερϊκια" εύναι δορυφόροι του Δύα 15
Πρότεινε την χρόςη τησ θϋςησ των δορυφόρων του Δύα για τον "απόλυτο" καθοριςμό του χρόνου και, ςυνακόλουθα, την "μϋτρηςη" του γεωγραφικού μόκουσ Η δυςκολύα παρατόρηςησ από το πλούο ϋκανε τη μϋθοδο ανεφϊρμοςτη Σο πρόβλημα λύθηκε με την καταςκευό ρολογιών ακριβεύασ από τον John Harrison. 16
Πρόςκληςη από τον Μϋγα Δούκα τησ Σοςκϊνησ, Κόζιμο ΙΙ των Μεδύκων Μεγϊλοσ μιςθόσ, ελευθερύα ςτη διαμονό και τη διδαςκαλύα Επιςτροφό ςτην "πατρύδα" του Επιςτροφό, όμωσ, και ςτην περιοχό επικυριαρχύασ του πϊπα 17
1611: Ο Γαλιλαύοσ επιςκϋπτεται τη Ρώμη Σο ϋργο του αναγνωρύζεται και γύνεται μϋλοσ τησ Ακαδημύασ των Λυγκϋων (Academia dei Lincei) Οργανώνει αςτρονομικϋσ παρατηρόςεισ για τουσ Ιηςουύτεσ μοναχούσ τησ Ρώμησ Αντύδραςη: Γιατύ να κοιτϊξουμε μϋςα από το ατελϋσ όργανο του Γαλιλαύου, αφού ϋχουμε την πλόρη αλόθεια ςτον Αριςτοτϋλη και ςτισ Γραφϋσ; (Cesare Cremonini, καθηγητόσ ςτην Πϊντοβα, Giulio Libri, φλωρεντιανόσ φιλόςοφοσ) 18
God is perfect, and all of God s creation is perfect. Man is imperfect, and therefore his inventions are imperfect. Why should we use an imperfect invention like Galileo s telescope to see God s perfect creation? Wouldn t that corrupt God s creation? Πού εύναι η εικόνα που βλϋπουμε; τον πραγματικό κόςμο ό μϋςα ςτο τηλεςκόπιο; 19
Η επιφϊνεια του Ήλιου ϋχει κηλύδεσ, οι οπούεσ μετατοπύζονται με την περιςτροφό του. Άρα όχι μόνο ο Ήλιοσ δεν εύναι "τϋλειοσ", όπωσ προβλϋπει η αριςτοτελικό θεωρύα, αλλϊ και περιςτρϋφεται περύ ϊξονα. 20
Πρώτη προειδοπούηςη να μην διδϊςκει το ηλιοκεντρικό ςύςτημα Με αφορμό το βιβλύο του Κϋπλερ Astronomia Nova και το βιβλύο του Γαλιλαύου Il Saggiatore Σα βιβλύα του Κοπϋρνικου, του Κϋπλερ και μερικϋσ από τισ "επιςτολϋσ" του Γαλιλαύου μπαύνουν ςτον κατϊλογο των απαγορευμϋνων βιβλύων (Index Librorum Prohibitorum, 1559-1948) 21
Ξεκύνηςε από τισ αντύθετεσ απόψεισ του Γαλιλαύου με τον ιηςουύτη μοναχό Orazzio Grassi, ςχετικϊ με τη φύςη και την τροχιϊ του κομότη του 1619 Οι τόνοι υψώθηκαν με ςυνεχεύσ δημοςιεύςεισ από κϊθε πλευρϊ (βιβλύα και φυλλϊδια δημοςιευμϋνα με ψευδώνυμο ό γραμμϋνα από "οπαδούσ" κϊθε πλευρϊσ) Η διαμϊχη κορυφώθηκε με την κυκλοφορύα του βιβλύου Il Saggiatore, γραμμϋνου ςτα ιταλικϊ και όχι ςτα λατινικϊ, όπου ο Γαλιλαύοσ προβϊλλει όλα τα επιχειρόματα υπϋρ τησ ηλιοκεντρικόσ θεωρύασ και ειρωνεύεται ανοιχτϊ τον Grassi και τουσ ϊλλουσ αντιπϊλουσ του. 22
23
υνϊντηςη με τον πϊπα Ουρβανό VIII (καρδινϊλιο Maffeo Barberini ), φύλο του Γαλιλαύου από τη Υλωρεντύα υμβουλό να αναφϋρεται ςτο ηλιοκεντρικό ςύςτημα μόνον ωσ μια "μαθηματικό υπόθεςη" το πλαύςιο αυτό παύρνει την ϊδεια να τυπώςει το "μοιραύο" βιβλύο του 24
25
Salviati ("ηλιοκεντρικόσ"), από το όνομα του Filippo Salviati, φύλου του Γαλιλαύου Sagredo ("ουδϋτεροσ"), από το όνομα του Giovanfransesco Sagredo, φύλου του Γαλιλαύου Simplicio ("αριςτοτελικόσ"), από το όνομα του ϋλληνα αριςτοτελικού φιλόςοφου του 6ου μ.φ. αιώνα ιμπλύκιου, αλλϊ και λογοπαύγνιο (=αγαθούλησ) 26
Εςώφυλλο τησ πρώτησ ϋκδοςησ των Διαλόγων Ο Γαλιλαύοσ εύχε πϊρει το "τυπωθότω" (imprimatur) από την Ιερϊ Εξϋταςη τησ Υλωρεντύασ Ο Πϊπασ εύχε, όμωσ, ϊλλη γνώμη... 27
Κατηγορεύται από τουσ ιηςουύτεσ για αιρετικό διδαςκαλύα Η ϊδεια εκτύπωςησ του βιβλύου ανακαλεύται Δικϊζεται τo 1633 από την Ιερϊ Εξϋταςη και του επιδεικνύονται τα όργανα των βαςανιςμών Τποχρεώνεται να αποκηρύξει τισ ιδϋεσ του ςε ϋνα μοναςτόρι τησ Ρώμησ ςτισ 22 Ιουνύου 1633 Καταδικϊζεται ςε κατ' ούκον περιοριςμό (Ρώμη-ιϋνα- Αρτςϋτρι) 28
29
30
Θερμόμετρο βαςιςμϋνο ςτη διαςτολό των αερύων Βαςικόσ ςκοπόσ: η μϋτρηςη τησ θερμοκραςύασ των αρρώςτων Ανακριβϋσ, λόγω μεταβλητότητασ τησ ατμοςφαιρικόσ πύεςησ Ο Torricelli, όμωσ, αφαύρεςε εντελώσ τον αϋρα και το μετϋτρεψε ςε βαρόμετρο! 31
Ομαλϊ επιταχυνόμενη κύνηςη Γαλιλαώκού μεταςχηματιςμού Ανεξαρτηςύα των κινόςεων Γεωμετρικϋσ αποδεύξεισ Αρχό τησ αδρϊνειασ 32
33
34
35
ΣΕΛΟ 36