Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΠΑ77/ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΓΙΕΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ

Διάταξη Θεματικής Ενότητας ΕΠΑ77/ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ ΘΕΩΡΓΙΕΣ ΓΙΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΕ ΕΙΔΙΚΕΣ ΑΝΑΓΚΕΣ Σχολή ΣΑΚΕ Σχολή Οικονομικών Επιστημών και Διοίκησης Πρόγραμμα Σπουδών ΕΠΑ Επιστήμες της Αγωγής Θεματική Ενότητα ΕΠΑ77 Σύγχρονες θεωρίες για παιδιά με ειδικές ανάγκες Επίπεδο Προπτυχιακό Μεταπτυχιακό Μάστερ Διδακτορικό Γλώσσα Διδασκαλίας Τύπος Διδασκαλίας Ελληνική Εξ αποστάσεως Τύπος Θεματικής Ενότητας Υποχρεωτική Επιλογής Αριθμός Ομαδικών Συμβουλευτικών Συναντήσεων Σύνολο Φυσική Παρουσία Τηλεσυναντήσεις 7 5 2 (κατόπιν συνεννοήσεως με τους φοιτητές πραγματοποιούνται για συγκεκριμένο σκοπό ανάλογα με τις ανάγκες τους και τη διαθεσιμότητά τους ) Αριθμός Εργασιών 3 Υπολογισμός Τελικής Βαθμολογίας Εργασίες Τελικές Εξετάσεις 45 % 55 % Αριθμός Ευρωπαϊκών Πιστωτικών Μονάδων (ECTS) 30 Περιγραφή Θεματικής Ενότητας Σκοπός της ΘΕ είναι η κατανόηση των θεωριών γύρω από την ειδική εκπαίδευση, ιδιαίτερα σε σχέση με τις διάφορες αναπηρίες, το νομικό πλαίσιο, το θεωρητικό υπόβαθρο της διαφοροποίησης και τις απαραίτητες θεωρητικές γνώσεις που απαιτούνται για διαφοροποίηση και ένταξη των παιδιών με ειδικές ανάγκες, τόσο σε επίπεδο διδασκαλίας όσο και υλικού, έτσι ώστε να στηρίζονται αποτελεσματικά όλα τα παιδιά που φοιτούν είτε σε ενιαίες τάξεις, είτε σε ειδικό πλαίσιο, αν παραστεί ανάγκη. Επίσης η ΘΕ επιδιώκει την παρουσίαση των σύγχρονων τάσεων της Ειδικής Εκπαίδευσης καθώς και την περιγραφή της κατάστασης στον τομέα αυτό στον Κυπριακό και Ελλαδικό χώρο αλλά και διεθνώς. Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 1

Προαπαιτούμενες Θεματικές Ενότητες Σύνθεση Βαθμολογίας Τρόπος Αξιολόγησης Εβδομαδιαία Μελέτη (32εβδομάδες * ~25 ώρες μελέτης) Βαρύτητα στον τελικό βαθμό Ώρες Φόρτος εργασίας ECTS ~750 - ~800 27 Εργασία 1 15 % ~25 - ~30 1 Εργασία 2 15 % ~25 - ~30 1 Εργασία 3 15 % ~25 - ~30 1 Τελική/Επαναληπτική Εξέταση 55 % 3 0 Σύνολο 100% 750-900 30 Κανονισμοί Βαθμολογίας και Τρόποι Αξιολόγησης Ένας/Μια φοιτητής/-τρια βαθμολογείται με 10, αν συγκεντρώσει το 100% της πιθανής βαθμολόγησης. Ένας/Μια φοιτητής/-τρια βαθμολογείται με 9, αν συγκεντρώσει το 90% της πιθανής βαθμολόγησης, δηλαδή, 90%*10=9, και ούτω καθεξής. Βαθμός επιτυχίας (Passing rate) 50% Εργασιών, Δικαίωμα συμμετοχής στις τελικές εξετάσεις μιας Θ.Ε. έχουν οι φοιτητές/-τριες που κατοχύρωσαν αθροιστικά τον ελάχιστο απαιτούμενο βαθμό (>=50%) στις γραπτές εργασίες. 50% Τελικής εξέτασης Αν ένας/μια φοιτητής/-τρια συγκεντρώσει βαθμολογία με δεκαδικό ψηφίο, τότε αυτό στρογγυλεύεται στην πλησιέστερη μισή μονάδα. Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 2

Κύριες δεξιότητες που θα πρέπει να αναπτυχθούν Ο/Η φοιτητής/-τρια που θα ολοκληρώσει επιτυχώς την εν λόγω Θεματική Ενότητα, αναμένεται ότι θα είναι σε θέση να: Να αποκτήσει βασικές έννοιες και ορολογίες στο χώρο της Ειδικής Εκπαίδευσης Να γνωρίζει το ιστορικό, πολιτικό και θεωρητικό πλαίσιο στήριξης μαθητών με αναπηρία Να κατανοεί το νομοθετικό πλαίσιο αξιολόγησης και διδακτική στήριξης μαθητών με αναπηρία Να εξηγεί βασικά γνωρίσματα και χαρακτηριστικά μαθητών με ήπιες και σοβαρές αναπηρίες Να εντοπίζει και να εισηγείται περιβαλλοντικές προσαρμογές, διευκολύνσεις και διδακτικές προσεγγίσεις για μαθητές με ήπιες και σοβαρές αναπηρίες με βάση επιστημονική βιβλιογραφία Να αναπτύσσει κριτική προσέγγιση για τη βελτίωση της εκπαίδευσης μαθητών με αναπηρία με βάση τις σύγχρονες εκπαιδευτικές τάσεις Αναμενόμενα Μαθησιακά Αποτελέσματα Ο/Η φοιτητής/-τρια που θα διδάξει την εν λόγω Θεματική Ενότητα, αναμένεται ότι με την ολοκλήρωσή της θα είναι σε θέση να: Γνώση (Knowledge) Να ορίζει βασικές έννοιες του μαθήματος (π.χ., παιδιά με αναπηρία ή παιδιά με ειδικές ανάγκες, παιδιά μερικού/υψηλού ρίσκου για ανάπτυξη μαθησιακών προβλημάτων ή/και προβλημάτων συμπεριφοράς, μαθησιακές δυσκολίες, προβλήματα συμπεριφοράς, εγκεφαλική παράλυση, κώφωση, κ.λ.π.) Να αναγνωρίζει τα τέσσερα στάδια πορείας της ειδικής εκπαίδευσης στην Κύπρο Να περιγράφει τα σημαντικότερα γεγονότα κάθε σταδίου σχετικά με νομοθεσία, φιλοσοφία και πρακτική Να γνωρίζει τι είναι αυτοκαθορισμός και τη χρησιμότητα του σε μαθητές με νοητική καθυστέρηση για την ομαλή μετάβασή τους στην ενηλικίωση Να εξηγεί τη συμβολή και την αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής στην αντιμετώπιση μαθητών με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με/χωρίς υπερκινητικότητα Κατανόηση (Comprehension) Να περιγράφει τα κοινωνικό-συναισθηματικά, μαθησιακά, και γνωστικά χαρακτηριστικά μαθητών με ήπιες και σοβαρές αναπηρίες (π.χ., μαθησιακές δυσκολίες, συναισθηματικά προβλήματα, νοητική καθυστέρηση, αυτιστικό φάσμα, ΔΕΠ/Υ, κ.λ.π.) Να εξηγεί τη λογική της ενεργούς ανταπόκρισης μαθητών στο μάθημα με βάση ερευνητικών πορισμάτων Να αναφέρει τα πέντε πλεονεκτήματα της ενεργούς ανταπόκρισης μαθητών Να αναφέρει τα κυριότερα προβλήματα εφαρμογής του θεσμού της ένταξης στην Κύπρο Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 3

Εφαρμογή (Application) Να αναφέρει παραδείγματα ρητορικής της αναπηρίας κατά την επικοινωνία και επαφή με άτομα με αναπηρία Να επισημαίνει και να περιγράφει τέσσερα συχνά διδακτικά λάθη που συνδέονται με την ενεργό ανταπόκριση μαθητών Να εντοπίζει τουλάχιστον μια στρατηγική διόρθωσης κάθε διδακτικού λάθους Να αναφέρει τρόπους αύξησης του ρυθμού διδασκαλίας κατά το σχεδιασμό του μαθήματος Να εξηγεί πώς διορθώνουμε τα λάθη των μαθητών στο στάδιο της εκμάθησης και στο στάδιο της εξάσκησης Να δίνει παραδείγματα εφαρμογής των διδακτικών στρατηγικών σε γενική τάξη: ανάλυση έργου, και κάρτες ανταπόκρισης Ανάλυση (Analysis) Να περιγράφει και να συγκρίνει τις πέντε θεωρητικές προσεγγίσεις της αναπηρίας Να αναλύει τις τέσσερις εκπαιδευτικές φιλοσοφίες για τα άτομα με αναπηρία: αποκλεισμός, διαχωρισμός, ένταξη, και ενιαία εκπαίδευση Να αναλύει τη συμβολή των διεθνών και ευρωπαϊκών συμβάσεων στην προώθηση της ισότιμης συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Να εντοπίζει και να αναλύει τα βασικά μέρη του ατομικού προγράμματος εκπαίδευσης Να αναπτύσσει επιχειρήματα για τη χρησιμότητα της θετικής ενίσχυσης στη μαθησιακή διαδικασία Σύνθεση (Synthesis) Να συγκρίνει τη σχέση νομοθεσίας-φιλοσοφίας-πρακτικής σε κάθε ιστορικό στάδιο της ειδικής εκπαίδευσης της Κύπρου σε σχέση με το περιεχόμενο και τη συνοχή μεταξύ τους Να σχεδιάζει διδακτικές δοκιμές στα στάδια εκμάθησης και εξάσκησης με βάση το δικό του/της γνωστικό αντικείμενο Να εξηγεί πώς η υποστηρικτική τεχνολογία μπορεί να αξιοποιηθεί στην ανάπτυξη της επικοινωνίας και μάθησης ατόμων με σωματικές αναπηρίες Να επισημαίνει αποτελεσματικές διδακτικές προσεγγίσεις, διευκολύνσεις και περιβαλλοντικές προσαρμογές που μπορούν να ληφθούν υπόψη στο ατομικό πρόγραμμα εκπαίδευσης μαθητών με ήπιες ή σοβαρές αναπηρίες Να συγκρίνει τις δυο κατηγορίες: ορθοπεδικά και νευροκινητικά προβλήματα Αξιολόγηση (Evaluation) Να αξιολογεί τη σχέση συμπεριφοράς, μάθησης και διδασκαλίας Να σχεδιάζει αποτελεσματικές διδακτικές προσεγγίσεις, περιβαλλοντικές προσαρμογές και μαθησιακές διευκολύνσεις για μαθητές με σοβαρές αναπηρίες (προβλήματα Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 4

όρασης, ακοής, σωματικά, νοητικά, κ.λ.π.) Να εξηγεί με βάση ερευνητικά δεδομένα το ρόλο και τη συμβολή των γονιών στην ανάπτυξη και εκπαίδευση παιδιών νηπιακής και προσχολικής ηλικίας με αναπηρίες ή σε κίνδυνο ανάπτυξης αναπηρίας Να αξιολογεί την αποτελεσματικότητα της συνεργασίας μεταξύ ειδικού και γενικού εκπαιδευτικού με βάση συγκεκριμένα χαρακτηριστικά και γνωρίσματα που περιγράφονται στη βιβλιογραφία Να αξιολογούν αν η επικοινωνία μεταξύ εκπαιδευτικών και γονέων είναι αποτελεσματική με βαση τις πέντε αρχές αποτελεσματικής επικοινωνίας Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 5

Βιβλιογραφία ΥΠΟΧΡΕΩΤΙΚΗ Heward, W.L. (2011). Παιδιά με ειδικές ανάγκες: Μια εισαγωγή στην Ειδική Εκπαίδευση. Αθήνα: Εκδόσεις Τόπος. Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 6

Εβδομάδα / Week Μαθησιακά Αποτελέσματα /Learning Outcomes 1 Να oρίζουν τις βασικές έννοιες: «παιδιά με αναπηρία ή παιδιά με ειδικές ανάγκες», «παιδιά μερικού/υψηλού ρίσκου για ανάπτυξη μαθησιακών προβλημάτων ή/και προβλημάτων συμπεριφοράς» Να αναλύουν τα κυριότερα επιχειρήματα υπέρ και κατά της ετικετοποίησης παιδιών με αναπηρία Να αναφέρουν παραδείγματα ρητορικής της αναπηρίας κατά την επικοινωνία και επαφή με άτομα με αναπηρία. Να ορίζουν την ειδική εκπαίδευση ως παρέμβαση και ως διδασκαλία στα πλαίσια του πολύ-επίπεδου διδακτικού μοντέλου πρόληψης (the three-tiered prevention paradigm) 2 Να περιγράφουν και να συγκρίνουν τις πέντε θεωρητικές προσεγγίσεις της αναπηρίας. Να αναφέρουν τη συμβολή κάθε προσέγγισης στην εκπαιδευτική πράξη σε σχέση με τις εκπαιδευτικές φιλοσοφίες του διαχωρισμού, ένταξης και συνεκπαίδευσης 3 Nα περιγράφουν και να συγκρίνουν τα διαφορετικά ιστορικά στάδια της πορείας των ατόμων με αναπηρία από τα αρχαία χρόνια έως τώρα Να επισημαίνουν τη συμβολή των διεθνών και ευρωπαϊκών συμβάσεων στην προώθηση της ΧΡΟΝΟΔΙΑΓΡΑΜΜΑ ΜΕΛΕΤΗΣ Εκπαιδευτικές Δραστηριότητες / Educational Activities Μελέτη του Οδηγού Σπουδών Μελέτη Υλικού του διδάσκοντος Διεξαγωγή της 1ης ΟΣΣ Υπολογιζόμενοςχρόνοςμελέτης (ώρες)/ Estimated student work time (hours) 4 ώρες ΟΣΣ ~ 2 ώρες συγγραφή 1ης εργασίας ~ 2 ώρες συγγραφή 1ης εργασίας Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 7

ισότιμης συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία στην κοινωνία και στην εκπαίδευση Να αναλύουν και να συγκρίνουν τις τέσσερις εκπαιδευτικές φιλοσοφίες για τα άτομα με αναπηρία: αποκλεισμός, διαχωρισμός, ένταξη, και ενιαία εκπαίδευση. 4 Να επισημαίνουν τις βασικές αρχές του αμερικάνικου νόμου «Individuals with Disabilities Eduction Act». Να περιγράφουν τις βασικές πρόνοιες του κυπριακού νόμου 3699/2008 ένταξης σε σχέση με τον εντοπισμό, την αξιολόγηση, και την κατάρτιση ατομικού προγράμματος εκπαίδευσης μαθητών με αναπηρία στα γενικά σχολεία. Να αναφέρουν για τον ρόλο και την αποστολή του διεθνή οργανισμού «Council for Exceptional Children» και του ευρωπαϊκού «European Agency for Special Needs and Inclusive Education» 5 Να αναγνωρίζουν τα τέσσερα στάδια πορείας της ειδικής εκπαίδευσης στην Κύπρο. Να περιγράφουν τα σημαντικότερα γεγονότα κάθε σταδίου σχετικά με νομοθεσία, φιλοσοφία και πρακτική. Να συγκρίνουν τη σχέση νομοθεσίαςφιλοσοφίας-πρακτικής σε κάθε ιστορικό στάδιο της ειδικής εκπαίδευσης της Κύπρου σε σχέση με το περιεχόμενο και συνοχή μεταξύ τους. 6 Να περιγράφουν τις βασικές πρόνοιες του κυπριακού νόμου 113(Ι)/99 ένταξης σε σχέση με τον εντοπισμό, αξιολόγηση, και κατάρτιση ατομικού προγράμματος εκπαίδευσης μαθητών με αναπηρία στα γενικά σχολεία. Να αναφέρουν τα κυριότερα προβλήματα εφαρμογής του θεσμού της ένταξης στην Κύπρο. Να εντοπίζουν και να περιγράφουν τα βασικά ~ 2 ώρες συγγραφή 1ης εργασίας ~ 2 ώρες συγγραφή 1ης εργασίας ~ 5 ώρες συγγραφή 1ης εργασίας Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 8

μέρη του ατομικού προγράμματος εκπαίδευσης. 7 Να εξηγούν τις φιλοσοφικές διαφορές ανάμεσα στις προσεγγίσεις: ειδική εκπαίδευση, ένταξη, ενιαία εκπαίδευση. Να εξηγούν τις τρεις προκλήσεις που ταλανίζουν την ειδική εκπαίδευση καθώς οδεύουμε προς την ενιαία εκπαίδευση. 8 Να ορίζουν την ενεργό ανταπόκριση μαθητών ως αρχή αποτελεσματικής διδασκαλίας σε ένα πολύεπίπεδο διδακτικό μοντέλο πρόληψης (threetiered prevention paradigm). Να εξηγούν τη λογική της ενεργούς ανταπόκρισης μαθητών στο μάθημα με βάση ερευνητικά πορίσματα. Να αναφέρουν τα πέντε πλεονεκτήματα της ενεργούς ανταπόκρισης μαθητών. Να επισημαίνουν και να περιγράφουν τέσσερα συχνά διδακτικά λάθη που συνδέονται με την ενεργό ανταπόκριση μαθητών και εντοπίστε τουλάχιστον μια στρατηγική διόρθωσης κάθε διδακτικού λάθους. 9 Να ορίζουν τη μονάδα μάθησης (ή διδακτική δοκιμή) και τα στοιχεία της κατά τη διάρκεια διδασκαλίας. Να εξηγούν τους παράγοντες που επηρεάζουν τον ρυθμό διδασκαλίας. Να σχεδιάζουν διδακτικές δοκιμές στα στάδια εκμάθησης και εξάσκησης με βάση το δικό σας γνωστικό αντικείμενο. Να αναφέρουν τρόπους αύξησης του ρυθμού διδασκαλίας κατά το σχεδιασμό του μαθήματος. 10 Να εξηγούν πώς διορθώνουμε τα λάθη των μαθητών στο στάδιο της εκμάθησης και στο στάδιο της εξάσκησης. Διεξαγωγή της 2 ης ΟΣΣ ~ 5 ώρες συγγραφή 1ης εργασίας ~ ~ 20 ώρες αυτόνομη μελέτη ~ 2 ώρες συγγραφή 1ης εργασίας 4 ώρες ΟΣΣ ~ 5 ώρες συγγραφή 1ης εργασίας ~ 5 ώρες συγγραφή 1ης εργασίας Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 9

Να αναπτύσσουν επιχειρήματα για τη χρησιμότητα της θετικής ενίσχυσης στη μαθησιακή διαδικασία. Να εξηγούν τη σχέση συμπεριφοράς-μάθησηςδιδασκαλίας. 11 Να ορίζουν τις μαθησιακές δυσκολίες. Να διακρίνουν μεταξύ μαθησιακών δυσκολιών και δυσκολιών μάθησης. Να συγκρίνουν τις δύο κυρίαρχες μεθόδους διάγνωσης των μαθησιακών δυσκολιών. Να περιγράφουν τα γνωστικά, μαθησιακά, κοινωνικό-συναισθηματικά χαρακτηριστικά μαθητών με μαθησιακές δυσκολίες. προσεγγίσεις για μαθητές με μαθησιακές δυσκολίες. 12 13 14 Να ορίζουν τα συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα. Να περιγράφουν τα γνωστικά, μαθησιακά, κοινωνικό-συναισθηματικά χαρακτηριστικά μαθητών με συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα. προσεγγίσεις για μαθητές με συναισθηματικά και συμπεριφορικά προβλήματα. Να περιγράφουν τρόπους δημιουργίας θετικού μαθησιακού περιβάλλοντος. 15 Να ορίζουν τη διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με/χωρίς υπερκινητικότητα. Να περιγράφουν τα γνωστικά, μαθησιακά, κοινωνικό-συναισθηματικά χαρακτηριστικά μαθητών με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με/χωρίς υπερκινητικότητα. Βιβλιογραφική ανασκόπηση και μελέτη σχετικά με τη δεύτερη εργασία ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΩΝ Βιβλιογραφική ανασκόπηση και μελέτη σχετικά με τη δεύτερη εργασία Βιβλιογραφική ανασκόπηση και μελέτη σχετικά με τη δεύτερη εργασία ~ 2 ώρες συγγραφή 2ης εργασίας ~ 5 ώρες συγγραφή 2ης εργασίας ~ 4 ώρες συγγραφή 2ης εργασίας Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 10

Να εξηγούν τη συμβολή και την αποτελεσματικότητα της φαρμακευτικής αγωγής στην αντιμετώπιση μαθητών με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με/χωρίς υπερκινητικότητα. προσεγγίσεις, διευκολύνσεις και περιβαλλοντικές προσαρμογές για μαθητές με διαταραχή ελλειμματικής προσοχής με/χωρίς υπερκινητικότητα. 16 Να ορίζουν τη νοητική καθυστέρηση. Να περιγράφουν τα κοινωνικά και γνωστικά χαρακτηριστικά των παιδιών με νοητική καθυστέρηση. Να περιγράφουν τα χαρακτηριστικά προσαρμογής των παιδιών με νοητική καθυστέρηση. Να εξηγούν τι είναι αυτοκαθορισμός και τη χρησιμότητα του σε μαθητές με νοητική καθυστέρηση για την ομαλή μετάβασή τους στην ενηλικίωση. Να δίνουν παραδείγματα εφαρμογής των διδακτικών στρατηγικών σε γενική τάξη: ανάλυση έργου, και κάρτες ανταπόκρισης. 17 Να ορίζουν τα προβλήματα επικοινωνίας. Να περιγράφουν τα γνωστικά, μαθησιακά, κοινωνικό-συναισθηματικά χαρακτηριστικά μαθητών με προβλήματα επικοινωνίας. προσεγγίσεις για μαθητές με προβλήματα επικοινωνίας. 18 Να ορίζουν τη βαρηκοΐα και την κώφωση. Να περιγράφουν τα γνωστικά, μαθησιακά, κοινωνικό-συναισθηματικά χαρακτηριστικά μαθητών με προβλήματα ακοής. Βιβλιογραφική ανασκόπηση και μελέτη σχετικά με τη δεύτερη εργασία Βιβλιογραφική ανασκόπηση και μελέτη σχετικά με τη δεύτερη εργασία ~ 4 ώρες συγγραφή 2ης εργασίας ~ 4 ώρες συγγραφή 2ης εργασίας ~ 15 ώρες αυτόνομη μελέτη ~ 2 ώρες συγγραφή 2ης εργασίας 4 ώρες ΟΣΣ Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 11

Να περιγράφουν την κουλτούρα των κωφών. Να εξηγούν τις σχέσεις απώλεια ακοής με ανάγνωση και λεξιλόγιο, αντίστοιχα. προσεγγίσεις, περιβαλλοντικές προσαρμογές και μαθησιακές διευκολύνσεις για μαθητές με προβλήματα ακοής. 19 Να ορίζουν τα προβλήματα όρασης. Να περιγράφουν τα γνωστικά, μαθησιακά, κοινωνικό-συναισθηματικά χαρακτηριστικά μαθητών με προβλήματα όρασης. προσεγγίσεις, περιβαλλοντικές προσαρμογές και μαθησιακές διευκολύνσεις για μαθητές με προβλήματα όρασης. Να επισημαίνουν και να περιγράφουν δεξιότητες που είναι σημαντικές για την προσωπική ανάπτυξη και επιβίωση του μαθητή με προβλήματα όρασης. 20 Να ορίζουν τις σωματικές αναπηρίες και να αναφέρετε παραδείγματα από τις δύο μεγάλες κατηγορίες των σωματικών αναπηριών. Να συγκρίνουν τις δυο κατηγορίες: ορθοπεδικά και νευροκινητικά προβλήματα. Να ορίζουν και να συγκρίνουν τις χρόνιες και οξείες σωματικές αναπηρίες. προσεγγίσεις, περιβαλλοντικές προσαρμογές και μαθησιακές διευκολύνσεις για μαθητές με σωματικές αναπηρίες. Να εξηγούν τον ρόλο της υποστηρικτικής τεχνολογίας στην ανάπτυξη επικοινωνίας και μάθησης των ατόμων με σωματικές αναπηρίες. 21 Να αναφέρουν παραδείγματα κυριότερων ιατρικών προβλημάτων που συναντάμε στις Βιβλιογραφική ανασκόπηση και μελέτη σχετικά με την δεύτερη εργασία Διεξαγωγή της 3ης ΟΣΣ Βιβλιογραφική ανασκόπηση και μελέτη σχετικά με τη δεύτερη εργασία ~ 4 ώρες συγγραφή 2ης εργασίας ~ 4 ώρες συγγραφή 2ης εργασίας ~ 2 ώρες συγγραφή 3ης εργασίας Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 12

γενικές τάξεις. Να ορίζουν την επιληψία και να περιγράφουν τους τύπους της. Να αναπτύσσουν τρόπους στήριξης μαθητών με επιληψία στην τάξη σας. Να ορίζουν τον διαβήτη και να περιγράφετε τους τύπους του. Να αναπτύσσουν τρόπους στήριξης μαθητών με διαβήτη στην τάξη τους. 22 Να ορίζουν τις διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές και τους τύπους της. Να περιγράφουν τα κύρια χαρακτηριστικά των παιδιών του αυτιστικού φάσματος. Να επισημαίνουν τη σχέση ανάμεσα στον εμβολιασμό και τον αυτισμό. Να περιγράφουν αποτελεσματικές εκπαιδευτικές προσεγγίσεις για τα παιδιά με αυτισμό. 23 Να ορίζουν τις σοβαρές και πολλαπλές αναπηρίες και να αναφέρουν παραδείγματα. Να διαχωρίζουν μεταξύ εγκεφαλικής παράλυσης και τραυματική εγκεφαλική βλάβη. Να περιγράφουν τα γνωστικά, μαθησιακά, κοινωνικό-συναισθηματικά χαρακτηριστικά μαθητών με σοβαρές και πολλαπλές αναπηρίες. προσεγγίσεις για μαθητές με σοβαρές και πολλαπλές αναπηρίες. 24 Να ορίζουν τις έννοιες χαρισματικότητα και ταλέντο καθώς και να τις διακρίνετε μεταξύ τους. Να περιγράφουν τα γνωστικά, μαθησιακά, κοινωνικό-συναισθηματικά χαρακτηριστικά μαθητών με χαρισματικότητα και ταλέντο. προσεγγίσεις για μαθητές με χαρισματικότητα και ταλέντο. Διεξαγωγή της 4ης ΟΣΣ ~ 2 ώρες συγγραφή 3ης εργασίας 4 ώρες ΟΣΣ ~ 2 ώρες συγγραφή 3ης εργασίας ~ 4 ώρες συγγραφή 3ης εργασίας Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 13

25 Να ορίζουν τι σημαίνει ενιαία σχολεία ή σχολεία που προωθούν τη συνεκπαίδευση. Να επισημαίνουν τους παράγοντες που συμβάλλουν στην επιτυχία/αποτυχία εφαρμογής ενιαίων σχολείων. Να αναφέρουν και να εξηγούν στρατηγικές για αντιμετώπιση εκπαιδευτικών που αντιστέκονται στη συνεκπαίδευση μαθητών με και χωρίς αναπηρία στις γενικές τάξεις. 26 Να ορίζουν τι σημαίνει αποτελεσματική συνεργασία και να εξηγούν τα κύρια χαρακτηριστικά και τις προϋποθέσεις της. Να επισημαίνουν τα οφέλη και τις υποχρεώσεις της συνδιδασκαλίας. Να περιγράφουν τα κυριότερα διδακτικά μοντέλα συνδιδασκαλίας. 27 Να εξηγούν τις πέντε αρχές αποτελεσματικής επικοινωνίας μεταξυ εκπαιδευτικών και γονέων. Να αναφέρουν και να εξηγούν συγκεκριμένους τρόπους αποτελεσματικης επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτικών και γονέων. Να επισημαίνουν τρόπους με τους οποίους οι γονείς εμπλέκονται στη μαθηση του παιδιού τους με αναπηρία. Να εντοπίζουν τρόπους και στρατηγικές επικοινωνίας με γονείς αλλόγλωσσων μαθητών. 28 29 30 Να επεξηγούν τις συναισθηματικές αλλαγές των γονέων μεγαλώνοντας παιδί με αναπηρία. Να εντοπίζουν τις συχνές δυσκολίες που βιώνουν οι γονείς μαθητών με αναπηρία στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα. ΔΙΑΚΟΠΕΣ ΠΑΣΧΑ ~ 4 ώρες συγγραφή 3ης εργασίας ~ 4 ώρες συγγραφή 3ης εργασίας ~ 4 ώρες συγγραφή 3ης εργασίας ~ 4 ώρες συγγραφή 3ης εργασίας Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 14

Να εντοπίζουν τις συχνές δυσκολίες που βιώνουν οι γονείς μαθητών με αναπηρία στο δημόσιο εκπαιδευτικό σύστημα. 31 Να εξηγούν τη συμβολή της πρώιμης παρέμβασης στην ολόπλευρη ανάπτυξη παιδιών νηπιακής και προσχολικής ηλικίας με αναπηρίες ή σε κίνδυνο ανάπτυξης αναπηρίας. Να αναφέρουν τι προνοεί η κυπριακή και ελληνική νομοθεσία για παροχή πρώιμης παρέμβασης σε παιδιά νηπιακής και προσχολικής ηλικίας με αναπηρίες ή σε κίνδυνο ανάπτυξης αναπηρίας. Να εξηγούν με βάση ερευνητικά δεδομένα το ρόλο και τη συμβολή των γονιών στην ανάπτυξη και εκπαίδευση παιδιών νηπιακής και προσχολικής ηλικίας με αναπηρίες ή σε κίνδυνο ανάπτυξης αναπηρίας. Να περιγράφουν τους βασικούς τύπους αξιολόγησης για εντοπισμό των δυνατοτήτων και αναγκών παιδιών νηπιακής και προσχολικής ηλικίας με αναπηρίες ή σε κίνδυνο ανάπτυξης αναπηρίας. Να περιγράφουν τους στόχους και το περιεχόμενο προγραμμάτων πρώιμης παρέμβασης και εκπαίδευσης για παιδιά νηπιακής και προσχολικής ηλικίας με αναπηρίες ή σε κίνδυνο ανάπτυξης αναπηρίας. 32 Να ορίζουν και να εξηγούν τη συμβολή της δεξιότητας του αυτοκαθορισμού στην ανεξαρτητοποίηση του ατόμου προς την ενηλικίωση. Να αναφέρουν τα μοντέλα μετάβασης των μαθητών με αναπηρία προς την ενηλικίωση. Να εξηγούν το εξατομικευμένο εκπαιδευτικό πρόγραμμα μετάβασης. Διεξαγωγή της 5ης ΟΣΣ ~ 4 ώρες συγγραφή 3ης εργασίας 4 ώρες ΟΣΣ Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 15

33 Να ορίζουν το σχολικό σύστημα προώθησης θετικής συμπεριφοράς. Να περιγράφουν τα βασικά χαρακτηριστικά του. Να εξηγούν τη λογική και τη χρησιμότητα του συστήματος. Να περιγράφουν τις τρεις βαθμίδες πρόληψης. 34 Να ορίζουν τον ενιαίο σχεδιασμό για μάθηση. Να περιγράφουν τις τρεις βασικές αρχές του ενιαίου σχεδιασμού μάθησης. Να εξηγούν την εφαρμογή των χαρακτηριστικών του στη μαθησιακή διαδικασία (στόχους και διδακτικό περιεχόμενο). ~ 25 ώρες αυτόνομη μελέτη ~ 25 ώρες αυτόνομη μελέτη 35 ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ - ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ~ 25 ώρες μελέτης 36 ΑΝΑΚΕΦΑΛΑΙΩΣΗ - ΠΡΟΕΤΟΙΜΑΣΙΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ~ 25 ώρες μελέτης & ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ ~ 3 ώρες συμμετοχή στην τελική εξέταση Σύνολο 750-900 ώρες Διάταξη Θεματικής Ενότητας_ΕΠΑ77 16