DISCIPLINAS LINGÜÍSTICAS Fonoloxía Fonética FONÉTICA E FONOLOXÍA DO GALEGO Unidade 1 Estuda Fonemas entre / / Estuda Sons entre [ ] Fonema: unidade lingüística mínima, sen significado e abstracta que presenta trazos distintivos. Galego: 26 fonemas mesa 4 fonemas /m/ /e/ /s/ /a/ /p/ serven para distinguir significados Son: realización física do fonema (trazos distintivos + indistintivos). Galego: máis sons [m]: pechazón beizos e expusión aire polo nariz Aparato fónico ou fonador PRODUCIÓN DE SONS
PRODUCIÓN DE SONS Fonética e Fonoloxía APARATOFÓNICO OU FONADOR Respiración Fonación Articulación SISTEMA VOCÁLICO SISTEMA VOCÁLICO SISTEMA VOCÁLICO Saída libre do aire (sonoras) 7 Fonemas/sons (tónica/pretónica) Átona postónica (/a/ /E/ /i/ /O/ /u/) Átona final (/a/ /E/ /O/) Trazos Distintivos Páx. 13 ARQUIFONEMA Núcleo silábico Grao Abertura aberta media pechada Pto. Articulación palatal central velar
SISTEMA VOCÁLICO VOGAIS MEDIAS Vacilación vocálica metafonía nasal final sílaba Tónica Átona Adición prótese epéntese paragoxe Supresión aférese síncopa apócope Til Diacrítico Parellas Palabras Con til aberta Sen til pechada Hiato Sucesión Vogais Tritongo Ditongo crecente decrecente homoxéneo DICIONARIO PRONUNCIA LINGUA GALEGA (ILG) VOGAIS MEDIAS PECHADAS VOGAIS MEDIAS ABERTAS PRESENTAN VOGAL MEDIA ABERTA (EN POSICIÓN TÓNICA): /Ε//Ɔ/ TENDENCIA EXEMPLO EXCEPCIÓNS PRESENTAN VOGAL MEDIA PECHADA (EN POSICIÓN TÓNICA): /E//O/ Ditongo crecente en castelán. sempre, herba, ben, óso, moa, xoves ventre, mente (subst.)... TENDENCIA EXEMPLO EXCEPCIÓNS Demostrativos. este(s), esta(s), ese(s), esa(s) e aquela(s) (ambas posibilidades) aquel(es). P2, P3 e P6 dos verbos CII/CIII con alternancia vocálica. Palabras rematadas en vogal tónica. comes, bebe, feren, sofres, sobes abofé, café, pé, avó, só nomes consoantes, abecé, mercé, porqué, sé (vbo. ser), avó, aló, bo P3 e P6 do Pronome Persoal Tónico. el e eles. ela(s) (ambas posibilidades) A secuencia on (final palabra)/ on lacón, lambón, con, non conde, cónsul, pomba, onte, antonte e (interior palabra). verbos con alternancia vocálica ponte, conta, monte, lonxe Monosílabos e agudas rematadas en el/ ol. Sílaba tónica trabada por l. papel, albanel, anzol, caracol, rebelde, celta, delta, polbo, golfo, dolmen el e aquel sol [acepta as dúas variantes] poldro, colcha, olmo, polpa, solta, soldo. Verbos regulares da CII er. Substantivos en er procedentes de verbos. comer, varrer, escoller deber, saber, pracer, anoitecer Sílaba tónica trabada por r. Vogal trabada por consonantes ou grupos consonánticos cultos. berce, esquerda, verme, merlo, caderno contexto, correcto, óxido, óptica (non escasean casos con /e/): terzo, verde, enfermo, verza Sílaba trabada por nasal. ferramenta, vento, dente sempre, conde, ben... Palabras rematadas or/ ora. arredor, amor, calor, albor, demora, eslora, amora, ora señor/a, profesor/a Palabras rematadas ollo/ olla. antollo, piollo, ferrollo escolla, rolla, solla Palabras coa secuencia <ex>+vogal [εks] Palabras esdrúxulas non patrimoniais. Palabras rematadas en en/ er (substantivos). nexo, sexo, exame, hexágono arquipélago, atónito, binóculo, cosmética, cédula, crédulo tamén, alén culler, muller, neceser, somier bébedo, pétalo, cómaro, cóncavo lecer. Palabras rematadas oma. aroma, goma, idioma, broma Palabras rematadas en oz/ ote, ota. feroz, precoz, veloz bigote, bote, bota, nota, flota noz, voz (dialectal).
Fonética e Fonoloxía SISTEMA CONSONÁNTICO SISTEMA CONSONÁTICO Saída non libre do aire Marxe silábica 19 Fonemas/sons Nasais posición implosiva /N/ (caso n velar) Vibrantes distinción intervocálica /R/ (páx. 17) ARQUIFONEMA Correspondencias grafía símbolo (páx. 15) SISTEMA CONSONÁNTICO Trazos Distintivos Modo Articulación Punto Articulación oclusiva fricativa africada nasal lateral vibrante bilabial labiodental dental interdental alveolar palatal velar Fonación Sonoras Xordas Páx. 16
Fonética e Fonoloxía SÍLABA SÍLABA Unidade fónica básica (agrupa fonemas/sons) Un ou máis fonemas Núcleo silábico (vogal) Formada Marxe silábica (consoantes/semivogais) Explosiva (prenuclear) Implosiva (posnuclear) Tipos FONEMA FINAL libres trabadas POSICIÓN ACENTO tónicas átonas Normas división silábica (páx. 17) Tarefa Texto proposto. Exercicio consoante nasal apuntamentos. Exercicio 5 PAU xuño 2013 opción B. Exercicio 5 PAU setembro 2016 opción A. PROBAS ABAU