Η Αποτελεσματικότητα των αγορών Καθηγήτρια: Β. ΠΕΚΚΑ- ΟΙΚΟΝΟΜΟΥ Υποψήφια Διδάκτωρ: Σ. ΤΑΚΑΟΓΛΟΥ
Θα εξετάσουμε Οικονομική της ευημερίας Πλεόνασμα του καταναλωτή Πλεόνασμα του παραγωγού Αποτελεσματικότητα της αγοράς
Οικονομική της ευημερίας: Ασχολείται με τον τρόπο που επιδρά η κατανομή των πόρων στην ευτυχία ή την ικανοποίηση από τη ζωή.
Η οικονομική της ευημερίας εξηγεί με τον καλύτερο τρόπο: Μια από τις Δέκα αρχές της οικονομικής «οι αγορές είναι ένα καλό μέσο για την οργάνωση της δραστηριότητας» Ότι η τιμή ισορροπίας μεγιστοποιεί την ευημερία των καταναλωτών και των παραγωγών.
Πλεόνασμα του καταναλωτή Προθυμία πληρωμής: Είναι η μέγιστη τιμή που επιθυμεί να καταβάλλει ένας αγοραστής για ένα αγαθό. Πλεόνασμα καταναλωτή: Είναι η διαφορά μεταξύ της προθυμίας πληρωμής (P προθυμίας ) ενός αγοραστή και της τιμής (P) που πραγματικά πληρώνει. Πλεόνασμα καταναλωτή= P προθυμίας - Ρ
Παράδειγμα πλεονάσματος καταναλωτή Αγοραστής Προθυμία πληρωμής Τιμή αγοράς Πλεόνασμα καταναλωτή Α 800 500 300 Β 600 500 100 Γ 450 500 - Δ 300 500 - Συνολικό πλεόνασμα καταναλωτή 400
Αν η τιμή στην αγορά μειωθεί τότε το πλεόνασμα του καταναλωτή αυξάνεται. Αγοραστής Προθυμία πληρωμής Τιμή αγοράς Πλεόνασμα καταναλωτή Α 800 400 400 Β 600 400 200 Γ 450 400 50 Δ 300 400 - Συνολικό πλεόνασμα καταναλωτή 650
Η μείωση της τιμής αυξάνει το πλεόνασμα του καταναλωτή Αγοραστής Προθυμία πληρωμής Τιμή αγοράς Πλεόνασμα καταναλωτή Α 800 500 300 Β 600 500 100 Γ 450 500 - Δ 300 500 - Συνολικό πλεόνασμα καταναλωτή 400 Αγοραστής Προθυμία πληρωμής Τιμή αγοράς Πλεόνασμα καταναλωτή Α 800 400 400 Β 600 400 200 Γ 450 400 50 Δ 300 400 - Συνολικό πλεόνασμα καταναλωτή 650
Το πλεόνασμα του καταναλωτή είναι ένα σημαντικό στοιχείο που μελετά το καθαρό οικονομικό όφελος που αντιλαμβάνονται ότι αποκομίζουν οι αγοραστές.
Όταν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής θέλουν να σέβονται τις προτιμήσεις των καταναλωτών πρέπει να λαμβάνουν υπόψη το πλεόνασμα του καταναλωτή.
Περιπτώσεις στις οποίες το πλεόνασμα του καταναλωτή δεν είναι καλό μέτρο της ευημερίας του είναι όταν η κατανάλωση του «αγαθού» δεν χαρίζει οφέλη. Παραδείγματα «αγαθών» που το πλεόνασμα του καταναλωτή δεν είναι καλό μέτρο της ευημερίας είναι τα ναρκωτικά, ο καπνός, το αλκοόλ.
Πλεόνασμα του παραγωγού Προθυμία πώλησης ή κόστος: Είναι η ελάχιστη τιμή που επιθυμεί να πωλήσει το προϊόν ο παραγωγός. Είναι η αξία όσων πρέπει να θυσιάσει προκειμένου να παράγει το αγαθό. Ο πωλητής είναι πρόθυμος να πωλήσει το αγαθό σε τιμή μεγαλύτερη από το κόστος, είναι αδιάφορος να πωλήσει σε τιμή ίση με το κόστος και δεν επιθυμεί να πωλήσει σε τιμές μικρότερες από το κόστος.
Πλεόνασμα παραγωγού: Είναι η διαφορά μεταξύ της τιμής (P) που πραγματικά εισπράττει ο πωλητής και του κόστους παραγωγής (C). Πλεόνασμα παραγωγού= Ρ-C
Παράδειγμα πλεονάσματος παραγωγού Παραγωγός Κόστος Τιμή αγοράς Πλεόνασμα παραγωγού Α 800 500 - Β 600 500 - Γ 450 500 50 Δ 300 500 200 Συνολικό πλεόνασμα παραγωγού 250
Αν η τιμή στην αγορά αυξηθεί τότε το πλεόνασμα του παραγωγού αυξάνεται. Παραγωγός Κόστος Τιμή αγοράς Πλεόνασμα παραγωγού Α 800 650 - Β 600 650 50 Γ 450 650 200 Δ 300 650 350 Συνολικό πλεόνασμα παραγωγού 600
H αύξηση της τιμής αυξάνει το πλεόνασμα του παραγωγού Παραγωγός Κόστος Τιμή αγοράς Πλεόνασμα παραγωγού Α 800 500 - Β 600 500 - Γ 450 500 50 Δ 300 500 200 Συνολικό πλεόνασμα παραγωγού 250 Παραγωγός Κόστος Τιμή αγοράς Πλεόνασμα παραγωγού Α 800 650 - Β 600 650 50 Γ 450 650 200 Δ 300 650 350 Συνολικό πλεόνασμα παραγωγού 600
Αποτελεσματικότητα της αγοράς Συνολικό πλεόνασμα= Πλεόνασμα κατ/των + Πλεόνασμα των παραγωγών= P προθυμίας Ρ + Ρ-C= Συνολικό πλεόνασμα= P προθυμίας -C Το Συνολικό πλεόνασμα είναι μέτρο της οικονομικής ευημερίας της κοινωνίας.
Αν μια κατανομή των πόρων μεγιστοποιεί το συνολικό πλεόνασμα που εισπράττουν όλα τα μέλη της κοινωνίας τότε παρουσιάζει αποτελεσματικότητα.
Ο Vilfredo Pareto (1909), ανέπτυξε μια θεωρία η οποία προσφέρει ένα κριτήριο μέτρησης της ατομικής και κατ επέκταση της κοινωνικής ευημερίας ως απόρροια της κατανομής των πόρων.
Σε κοινωνικό επίπεδο η αριστοποίηση, σημείο ισορροπίας ή optimum κατά Pareto επιτυγχάνεται όταν η κατανομή των πόρων γίνεται με τρόπο που είναι αδύνατη η αύξηση της ευημερίας ενός ατόμου χωρίς να μειωθεί η ευημερία κάποιου άλλου.
Είναι δυνατόν να υπάρξει μια άλλη κατανομή των πόρων που να φέρει κατά Pareto βελτιώσεις; Δηλαδή είναι δυνατόν να υπάρξει βελτίωση της θέσης κάποιου χωρίς να ζημιώνεται κάποιος άλλος;
Οι αγορές κατανέμουν τα προϊόντα: Στους καταναλωτές που αποτιμούν το αγαθό υψηλότερα από Ρ Στους πωλητές που μπορούν να παράγουν με κόστος χαμηλότερο από Ρ
Για κάθε ποσότητα μικρότερη από την ποσότητα ισορροπίας η αύξηση της ποσότητας αυξάνει το συνολικό πλεόνασμα. Μετά την ποσότητα ισορροπίας κάθε αύξηση της ποσότητας μειώνει το συνολικό πλεόνασμα. Επομένως οι αγορές κατανέμουν έτσι τους πόρους ώστε να μεγιστοποιείται το πλεόνασμα του καταναλωτή και του παραγωγού.
Η αποτελεσματικότητα είναι θετικό μέγεθος και αποτιμάται αντικειμενικά. Η δικαιοσύνη είναι κανονιστικό μέγεθος, αφορά στο εάν η κατανομή των πόρων είναι δίκαιη και αποτιμάται δύσκολα.
Η αποτελεσματικότητα αφορά το μέγεθος της «πίτας» ενώ η δικαιοσύνη το ένα η «πίτα» διανέμεται με δίκαιο τρόπο.
Στην πράξη οι καταναλωτές και οι παραγωγοί δεν είναι ομοιογενείς ομάδες αλλά η συμπεριφορά τους διαφοροποιείται λόγω διαφόρων παραγόντων όπως διαφορές στο εισόδημα, στην πληροφόρηση κ.α. Επομένως η δικαιοσύνη είναι θέμα καθαρά υποκειμενικό και δύσκολο να προσδιοριστεί.
Εν κατακλείδι Οι αγορές είναι αποτελεσματικές κάτω από ορισμένες παραδοχές. Εάν δεν ισχύουν αυτές οι παραδοχές τότε η αποτελεσματικότητα της αγοράς μπορεί να μην ισχύει. Επίσης το αποτέλεσμα της αγοράς μπορεί να είναι αποτελεσματικό αλλά αυτό δε σημαίνει ότι θα είναι και δίκαιο
Εξετάσαμε Οικονομική της ευημερίας Πλεόνασμα του καταναλωτή Πλεόνασμα του παραγωγού Αποτελεσματικότητα της αγοράς