ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΜΕΛΕΤΗΣ ΚΑΙ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΣΑΚΧΑΡΩΔΗ ΔΙΑΒΗΤΗ 30-10-2018 ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΟΦΘΑΛΜΟΣ Αρχιμήδης Κοσκοσάς Χειρουργός Υαλοειδούς- Αμφιβληστροειδούς Πανεπιστημιακός Υπότροφος Α Πανεπιστημιακής Οφθαλμολογικής Κλινικής, Π.Γ.Ν. ΑΧΕΠΑ, ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗ
ΔΙΑΒΗΤΗΣ ΚΑΙ ΟΦΘΑΛΜΟΣ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΟΦΘΑΛΜΟΥ ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΩΧΡΑΣ ΚΗΛΙΔΑΣ ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΘΗΛΙΤΙΔΑ ΓΛΑΥΚΩΜΑ ΒΛΕΦΑΡΑ ΠΑΡΕΣΗ ΟΦΘΑΛΜΟΚΙΝΗΤΙΚΩΝ ΝΕΥΡΩΝ-ΜΥΩΝ ΝΟΣΟΣ ΟΦΘΑΛΜΙΚΗΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ (σύνδρομο ξηρού οφθαλμού, διαβητική κερατοπάθεια) ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΔΙΑΘΛΑΣΗΣ
ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΟΦΘΑΛΜΟΥ
ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΟΦΘΑΛΜΟΥ
ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ ΤΟΥ ΟΦΘΑΛΜΟΥ Από τον φακό το φως εστιάζεται και το είδωλο δημιουργείται ακριβώς επάνω στον αμφιβληστροειδή χιτώνα. Τα φωτοευαίσθητα κύτταρα του αμφ/δούς (κωνία και ραβδία) μετατρέπουν το φως σε σήμα. Το σήμα διαβιβάζεται μέσω του οπτικού νεύρου στο κατάλληλο σημείο του εγκέφαλου όπου και λαμβάνει χώρα η οπτική αντίληψη της εισερχόμενης ακτινοβολίας.
ΦΥΣΙΟΛΟΓΙΚΟΣ ΒΥΘΟΣ
ΑΝΑΤΟΜΙΑ ΤΗΣ ΩΧΡΑΣ
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ Επιδημιολογικά δεδομένα 1 η αιτία μη αναστρέψιμης τύφλωσης στις ηλικίες μεταξύ 20-74 ετών στις ανεπτυγμένες χώρες Amos AF, McCarty DJ, Zimmet P. The rising global burden of diabetes and its complications: estimates and projections to the year 2010. Diabet Med 1997; 14 (Suppl 5):S1 S85. Evans J. Causes of blindness and partial sight in England and Wales 1990 1991. Office of Population Censuses and Surveys, Studies on Medical and Population Subjects, No. 57. London: HMSO; 1995. Klein R, Klein B, Moss S, et al. The Wisconsin Epidemiologic Study of Diabetic Retinopathy, IV: diabetic macular edema. Ophthalmology 1984; 91:1464 1474. US Centers for Disease Control and Prevention. National Diabetes Fact Sheet: General Information and National Estimates on Diabetes in the United States, 2005. Atlanta, GA: Centers for Disease Control and Prevention; 2005.
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ Επιδημιολογικά δεδομένα Σε παγκόσμιο επίπεδο περίπου 30% των ασθενών με ΣΔ έχουν ΔΑ Yau JW et all ; Meta-Analysis for Eye Disease (META-EYE) Study Group. Global prevalence and major risk factors of diabetic retinopathy. Diabetes Care 2012;35:556-64. Στο TES* 16.79% των ατόμων>60 ετών είχαν ιατρικό ιστορικό ΣΔ 25.64% είχαν ΔΑ *Επιδημιολογική μελέτη χρόνιων οφθαλμικών παθήσεων Σχεδιάστηκε για τη μελέτη του γλαυκώματος, της ηλικιακής εκφύλισης της ωχράς κηλίδας, της ΔΑ και άλλων οφθαλμικών παθήσεων σε ένα σαφώς καθορισμένο Ελληνικό πληθυσμό >60 ετών (Θεσσαλονίκη) Cross-sectional, population based study (2000-2005) 3,617 eligible (2000) 2,554 τελικοί συμμετέχοντες (ποσοστό συμμετοχής 71%)
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ Επιδημιολογικά δεδομένα Περίπου 200 εκατομμύρια άτομα παγκοσμίως πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη Αναμένεται διπλασιασμός τους έως το 2030 International Diabetes Federation. Diabetes atlas 2005. http://www.eatlas.idf.org. Accessed May 2006. Περίπου 400.000 άτομα στην Ελλάδα πάσχουν από Σακχαρώδη Διαβήτη Παπάζογλου Ν. και συν. Ελλην. Διαβητ. Χρονικά 1993-1994 Καραμήτσος Δ. Διαβητολογία. Κεφ. 4: Επιδημιολογία του Σακχαρώδη Διαβήτη. 2009
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ Επιδημιολογικά δεδομένα Οι ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 πάσχουν συχνότερα και από σοβαρότερες οφθαλμικές επιπλοκές 90-95% των διαβητικών είναι τύπου 2, γι αυτό οι περισσότεροι που έχουν απώλεια όρασης ανήκουν στην ομάδα αυτή Η τύφλωση είναι 25 φορές συχνότερη στους διαβητικούς ασθενείς Klein R, Klein B, Moss S, et al. The Wisconsin Epidemiologic Study of Diabetic Retinopathy, IV: diabetic macular edema. Ophthalmology 1984; 91:1464 1474.
Διαβητικό Οίδημα Ωχράς κύρια αίτια απώλειας κεντρικής όρασης στη ΔΑ Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ, το ΔΟΩ έδειξε να επηρεάζει περίπου το 10% του διαβητικού πληθυσμού Η επίπτωση του ΔΟΩ μετά από 15 χρόνια σε ασθενείς με διαβήτη, ήταν: 20% σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 25% σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, που λαμβάνουν ινσουλίνη 15% σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, που δεν λαμβάνουν ινσουλίνη Klein et al. Ophthalmology 1995; 102: 7-16
ΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ
ΑΜΦ/ΔΙΚΗ ΙΣΧΑΙΜΙΑ
Ο ρόλος του VEGF στη ΔΑ Ο αγγειακός ενδοθηλιακός αυξητικός παράγοντας (VEGF) διαδραματίζει σημαντικό ρόλο σε ασθενείς με ΔΑ Επάγει την ενδοφθάλμια νεοαγγείωση και την κατάρρευση του αιματο-αμφιβληστροειδικού φραγμού
ΜΙΚΡΟΑΓΓΕΙΑΚΗ ΔΙΑΡΡΟΗ
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ Κλινικά χαρακτηριστικά Μικροανευρύσματα Αιμορραγίες Σκληρά και μαλακά εξιδρώματα Κομβολογιοειδής εμφάνιση φλεβών Ενδοαμφιβληστροειδικές μικροαγγειακές ανωμαλίες (Intraretinal Microvascular Abnormalities - IRMA ΝΕΟΑΓΓΕΙΩΣΗ.
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ Κλινικά χαρακτηριστικά
Μικροανευρύσματα
Αιμορραγίες
Φλουοροαγγειογραφία
Εξιδρώματα
Εξιδρώματα
Εξιδρώματα
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ Κλινικά χαρακτηριστικά
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ Κλινικά χαρακτηριστικά
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ
ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ καθορισμός του σταδίου στο οποίο γίνεται η διάγνωση της νόσου δυνατότητα επιβεβαίωσης της διάγνωσης καταγραφής με αντικειμενικά κριτήρια της όποιας εξέλιξης σε επανελέγχους των ασθενών άμεση (ή και έμμεση) σύγκριση των αποτελεσμάτων των διαφόρων μελετών και τη δυνητική ενίσχυση της αξίας τους
ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ Ερευνητικά δεδομένα - Ερωτήματα ΑΙΤΙΟΠΑΘΟΓΕΝΕΙΑ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΙΝΔΥΝΟΥ?? Ποιοι ασθενείς υπόκεινται σε αυξημένο κίνδυνο για εξέλιξη και απώλεια της όρασης Πρόληψη? Αποτελεσματική θεραπευτική παρέμβαση?
ΜΗ ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΑ Ήπια μη παραγωγική ΔΑ - μόνο μικροανευρύσματα ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΔΑ Μέσης βαρύτητας ΜΗ παραγωγική ΔΑ -περισσότερα από μόνο μικροανευρύσματα και λιγότερα ευρήματα από τη βαριά μη παραγωγική ΔΑ Σοβαρή ΜΗ παραγωγική ΔΑ - Μικροανευρύσματα + Ενδοαμφ/δικές αιμορραγίες > 20 σε 4 τεταρτημόρια ή κομβολογιοειδής πορεία φλεβών 2 τεταρτημόρια ή Ενδοαμφιβληστροειδικές αγγειακές ανωμαλίες (IRMA) 1 τεταρτημόρια INTERNATIONAL CLINICAL CLASSIFICATION OF DR - 2002
ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΑ ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΔΑ Νεοαγγείωση ή/και Προαμφ/δική ή ενδουαλοειδική αιμορραγία INTERNATIONAL CLINICAL CLASSIFICATION OF DR 2002
ΚΛΙΝΙΚΗ ΣΤΑΔΙΟΠΟΙΗΣΗ ΟΙΔΗΜΑΤΟΣ ΩΧΡΑΣ (ETDRS 1985) Χωρίς οίδημα της ωχράς Με οίδημα της ωχράς ύπαρξη πάχυνσης αμφ/δή ή σκληρών εξιδρωμάτων στον οπίσθιο πόλο
Διαβητικό Οίδημα Ωχράς κύρια αίτια απώλειας κεντρικής όρασης στη ΔΑ Σε μελέτη που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ, το ΔΟΩ έδειξε να επηρεάζει περίπου το 10% του διαβητικού πληθυσμού Η επίπτωση του ΔΟΩ μετά από 15 χρόνια σε ασθενείς με διαβήτη, ήταν: 20% σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 1 25% σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, που λαμβάνουν ινσουλίνη 15% σε ασθενείς με διαβήτη τύπου 2, που δεν λαμβάνουν ινσουλίνη Klein et al. Ophthalmology 1995; 102: 7-16
Επικίνδυνες διαταραχές για την όραση Μη παραγωγική αμφ/θεια: οίδημα της ωχράς Παραγωγική αμφ/θεια: Ενδοϋαλοειδική αιμορραγία Αποκόλληση αμφ/δούς Νεοαγγειακό γλαύκωμα Οι πιο συνηθισμένες αιτίες έκπτωσης της όρασης: Τύπου1 ΣΔ: Παραγωγική αμφ/θεια Τύπου 2 ΣΔ: Οίδημα της ωχράς
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ Παράγοντες κινδύνου Χρονική διάρκεια Βαρύτητα της υπεργλυκαιμίας (μετά την εμφάνιση της αμφιβληστροειδοπάθειας είναι ο κύριος παράγοντας για εξέλιξη σε απώτερα στάδια της νόσου) Αρτηριακή υπέρταση Κύηση Νεφρική νόσος Υπερλιπιδαιμία Κάπνισμα Αναιμία
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ Παράγοντες κινδύνου ΧΡΟΝΙΚΗ ΔΙΑΡΚΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΒΗΤΗ Σε ασθενείς με τύπου 1 και 2 ΣΔ με διάρκεια νόσου πάνω από 20 χρόνια, ο επιπολασμός της ΔΑ είναι 95% and 60%, αντίστοιχα (1) Η επίπτωση της ΔΑ είναι 50% μετά από 10 χρόνια και 90% μετά από 30 χρόνια διαβήτη τύπου 2 (2) 1.Garg S, Davis RM. Diabetic Retinopathy Screening Update. Clinical Diabetes. 2009;4:140-145 2.Harney F, Diabetic retinopathy. Medicine. 2006:34;95 98.
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ Παράγοντες κινδύνου Χρονική διάρκεια Βαρύτητα της υπεργλυκαιμίας (μετά την εμφάνιση της αμφιβληστροειδοπάθειας είναι ο κύριος παράγοντας για εξέλιξη σε απώτερα στάδια της νόσου) Αρτηριακή υπέρταση Κύηση Νεφρική νόσος Υπερλιπιδαιμία Κάπνισμα Αναιμία
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ Διαγνωστική Θεραπευτική προσέγγιση έλεγχος παραγόντων κινδύνου Πρώιμη διάγνωση ΔΑ Παρακολούθηση Θεραπεία με βάση σταδιοποίηση ΔΑ ΔΟΩ
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ έλεγχος παραγόντων κινδύνου Σε διαβητικούς τύπου 1, αυστηρός έλεγχος της γλυκαιμίας έχει τα εξής αποτελέσματα: - σε υπάρχουσα ΔΑ η επιδείνωσή της ελαττώνεται κατά 50% - μετά τα 3,5 έτη ο κίνδυνος επιδείνωσης είναι 5 φορές μικρότερος - μπορεί στα 2 πρώτα έτη εντατικής ινσουλινοθεραπείας να υπάρξει μια προσωρινή επιδείνωση της ΔΑ, χωρίς επίπτωση στην τελική οπτική οξύτητα Σε διαβητικούς τύπου 2, αυστηρός έλεγχος της γλυκαιμίας έχει τα εξής αποτελέσματα: - 29% ελάττωση της ανάγκης για φωτοπηξία ΑΛΛΑ: η εξαιρετικά αυστηρή ρύθμιση του σακχάρου μπορεί να οδηγήσει σε επιδείνωση της ΔΑ εξαιτίας της πρόκλησης παραγωγής insulin-like growth factor-1 (IGF-1) Έλεγχος και της υπέρτασης μειώνει τον κίνδυνο επιδείνωσης της ΔΑ κατά 34% και τον κίνδυνο απώλειας όρασης κατά 47%
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ Πρώιμη διάγνωση ΔΑ ΣΥΝΙΣΤΩΜΕΝΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΗΣ ΕΞΕΤΑΣΗΣ Τύπος διαβήτη Συνιστώμενος χρόνος 1ης εξέτασης Συνιστώμενο follow-up (*) Τύπου 1 5 χρόνια μετά την εμφάνιση 1 φορά ετησίως Τύπου 2 Τη στιγμή της διάγνωσης 1 φορά ετησίως Πριν από εγκυμοσύνη (τύπου 1 ή 2) Πριν τη σύλληψη ή νωρίς στο 1ο τρίμηνο Κάθε 1-3 μήνες * Παθολογικά ευρήματα μπορεί να επιβάλλουν συχνότερη εξέταση
ΔΙΑΒΗΤΙΚΗ ΑΜΦΙΒΛΗΣΤΡΟΕΙΔΟΠΑΘΕΙΑ ΟΦΘΑΛΜΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΠΑΡΑΚΛΙΝΙΚΟΣ ΕΛΕΓΧΟΣ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΞΕΤΑΣΗ Έγχρωμη φωτογράφηση βυθού Φλουοροαγγειογραφία Υπερηχογραφία Οπτική τομογραφία συνοχής (OCT)
Φλουοροαγγειογραφία
Οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) ΟΙΔΗΜΑ ΑΜΦ/ΔΟΥΣ
Οπτική τομογραφία συνοχής (OCT) ΥΑΛΟΕΙΔΟΑΜΦ/ΔΙΚΕΣ ΕΛΞΕΙΣ
Θεραπεία Φωτοπηξία Ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις Στεροειδή Αντι-αγγειογενετικοί παράγοντες Υαλοειδεκτομή
Φωτοπηξία Laser Παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία ΠΑΡΑΓΩΓΙΚΗ ΔΑ
Παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία
Παναμφιβληστροειδική φωτοπηξία
Φωτοπηξία Laser Εστιακή σε εστιακό οίδημα: άμεση απόφραξη διαρρεόντων μικροανευρυσμάτων & τριχοειδών Δίκτυο σε διάχυτο οίδημα: έμμεση ελάττωση διαρροής διευρυσμένων τριχοειδών
Εστιακή Laser Φωτοπηξία
Ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ Αντιαγγειογενετικοί παράγοντες
Ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις ΣΤΕΡΟΕΙΔΗ
Αντιαγγειογενετικοί παράγοντες anti-vegf
ΥΑΛΟΕΙΔΕΚΤΟΜΗ
Ενδείξεις ΥΑΛΟΕΙΔΕΚΤΟΜΗΣ Εμμένουσα Ενδουαλοειδική αιμορραγία Παραμένουσα Προαμφ/δική αιμορραγία Εμμένουσα Παραγωγική ΔΑ Αποκόλληση αμφ/δούς
Ενδείξεις ΥΑΛΟΕΙΔΕΚΤΟΜΗΣ ΥΑΛΟΕΙΔΟΑΜΦ/ΔΙΚΕΣ ΕΛΞΕΙΣ
Βοηθήματα χαμηλής όρασης όταν οι άλλες θεραπείες αποτύχουν
Διαβητική θηλίτιδα Σπάνια εκδήλωση του ΣΔ, που αναγνωρίζεται από ετερόπλευρη ή αμφοτερόπλευρη εμφάνιση οιδήματος της οπτικής θηλής το οποίο σχετίζεται με ελάχιστη ή και καθόλου δυσλειτουργία του οπτικού νεύρου. Ασυμπτωματική, αυτοπεριοριζόμενη νόσος. Παθοφυσιολογία: περιορισμένη δυσλειτουργία του περιθηλαίου αγγειακού δικτύου καθώς και των επιφανειακών ενδοθηλιακών κυττάρων του τριχοειδικού δικτύου. Επιπολασμός: περίπου 0.5%, ανεξαρτήτως γλυκαιμικού ελέγχου και σοβαρότητας της ΔΑ (και στους δύο τύπους ΣΔ). Θεραπεία: ενδοϋαλοειδικές εγχύσεις anti-vegf φαίνεται πως συμβάλλουν στην αύξηση της οπτικής οξύτητας και στη μείωση του οιδήματος του οπτικού δίσκου Sayin N, Kara N, Pekel G. Ocular complications of diabetes mellitus. World J Diabetes. 2015;6:92-108
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΙΡΙΔΑ-ΚΟΡΗ ΓΛΑΥΚΩΜΑ Νεοαγγείωση της ίριδας νεοαγγειακό γλαύκωμα Μειωμένη ευαισθησία στα μυδριατικά κολλύρια
ΝΕΟΑΓΓΕΙΑΚΟ ΓΛΑΥΚΩΜΑ Neovascular glaucoma -NVG Μπορεί να συμβεί σε ασθενείς χωρίς νεοαγγείωση αμφ/δούς ή οπτικής θηλής, αλλά είναι πιο πιθανόν να εμφανιστεί σε ασθενείς με Διαβητική αμφ/δοπάθεια¹ Η συσχέτιση της νεοαγγείωσης ίριδας+γωνίας του προσθίου θαλάμου με τον ΣΔ αυξάνεται με τη διάρκεια της νόσου και με την κακή ρύθμιση της γλυκόζης του αίματος ² NVG μπορεί να αναπτυχθεί σε διαβητικούς ασθενείς μετά από επέμβαση καταρράκτη, laser καψουλοτομή και pars plana vitrectomy² 1. Hayreh SS. Neovascular glaucoma. Prog Retin Eye Res 2007;26: 470-485 2. Morrison JC, Pollack IP. Neovascular glaucoma (Chapter 21). Glaucoma Science and Practice, 1st ed. New York: Thieme Medical Publishers, 2003: 226-236
ΝΕΟΑΓΓΕΙΑΚΟ ΓΛΑΥΚΩΜΑ ένθεση βαλβίδας Ahmed
Γλαύκωμα ανοιχτής γωνίας (ΓΑΓ) Σε πολλές μελέτες, ο ΣΔ έχει αναφερθεί ως παράγοντας κινδύνου για ΓΑΓ, μαζί με άλλους παράγοντες όπως η αυξημένη ΕΟΠ, η μεγάλη ηλικία, το οικογενειακό ιστορικό γλαυκώματος και η μαύρη φυλή. ¹²³ Καθώς η διάρκεια του ΣΔ αυξάνεται, ο κίνδυνος εμφάνισης ΓΑΓ επίσης αυξάνεται ³ Στο πεδίο της θεραπείας, ασθενείς με ΓΑΓ και ΣΔ στους οποίους γίνεται τραμπεκουλεκτομή, δεν έχουν τον ίδιο μακροχρόνιο έλεγχο της ΕΟΠ, ούτε την ίδια διάρκεια επαρκούς λειτουργίας της επέμβασης σε σύγκριση με ασθενείς χωρίς ΣΔ (4) 1.Bonovas S, Peponis V, Filioussi K. Diabetes mellitus as a risk factor for primary open-angle glaucoma: a meta-analysis. Diabet Med 2004; 21: 609-614 2.Newman-Casey PA, Talwar N, Nan B, Musch DC, Stein JD. The relationship between components of metabolic syndrome and open-angle glaucoma. Ophthalmology 2011; 118: 1318-1326 3.Chopra V, Varma R, Francis BA, Wu J, Torres M, Azen SP. Type 2 diabetes mellitus and the risk of open-angle glaucoma the Los Angeles Latino Eye Study. Ophthalmology 2008; 115:227-232 4.Law SK, Hosseini H, Saidi E, Nassiri N, Neelakanta G, Giaconi JA, Caprioli J. Long-term outcomes of primary trabeculectomy in diabetic patients with primary open angle glaucoma. Br J Ophthalmol 2013; 97: 561-566
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΒΛΕΦΑΡΑ Πτώση βλεφάρων (νευρολογικής αιτιολογίας) λόγω προσβολής του κοινού κινητικού νεύρου Η προσβολή είναι ετερόπλευρη και συνήθως υποχωρεί αυτόματα εντός 3-6 μηνών Αυξημένη συχνότητα εμφάνισης βλεφαρίτιδας κριθής - χαλαζίου
ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΠΟ ΤΑ ΟΦΘΑΛΜΟΚΙΝΙΤΙΚΑ ΝΕΥΡΑ Η διπλωπία λόγω προσβολής ενός από τα οφθαλμοκινητικά νεύρα ( III, IV και VI εγκεφαλική συζυγία) είναι δυνατόν να εμφανισθεί στους διαβητικούς ασθενείς λόγω της συνυπάρχουσας μικροαγγειοπάθειας. Συχνότερη είναι η προσβολή του απαγωγού νεύρου
ΝΟΣΟΣ ΟΦΘΑΛΜΙΚΗΣ ΕΠΙΦΑΝΕΙΑΣ Σύνδρομο ξηρού οφθαλμού Αυξημένη οσμωτικότητα των δακρύων και φλεγμονή της οφθαλμικής επιφανείας ¹ σε διαβητικούς ασθενείς. Νόσος ξηρού οφθαλμού+σδ αύξηση του κινδύνου για: Λοιμώξεις κερατοειδούς Ουλοποίηση Διάτρηση Μη αναστρέψιμη βλάβη των ιστών Διαβητική κερατοπάθεια Διάφορες συμπτωματικές καταστάσεις του κερατοειδούς όπως: Στικτή κερατοπάθεια Επίμονη επιθηλιακή βλάβη ² Η επίπτωση της διαβητικής κερατοπάθειας στους διαβητικούς ασθενείς με ΔΑ βρέθηκε να είναι 2 φορές μεγαλύτερη από ότι σε ασθενείς χωρίς ΔΑ ³ 1.The definition and classification of dry eye disease: report of the Definition and Classification Subcommittee of the International Dry Eye WorkShop (2007). Ocul Surf 2007;5:75-92 2.Schultz RO, Van Horn DL, Peters MA, Klewin KM, Schutten WH. Diabetic keratopathy. Trans Am Ophthalmol Soc 1981; 79: 180-199 3.Saini JS, Khandalavla B. Corneal epithelial fragility in diabetes mellitus. Can J Ophthalmol 1995; 30: 142-146
Διαβητική κερατοπάθεια ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΕΡΑΤΟΕΙΔΗ Πτώση της ευαισθησίας του κερατοειδούς
ΚΑΤΑΡΡΑΚΤΗΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΡΥΣΤΑΛΛΟΕΙΔΗ ΦΑΚΟ Ο διαβητικός καταρράκτης θεωρείται επιπλοκή του ΣΔ ¹ Ο καταρράκτης τύπου «Snowflake» εμφανίζεται συχνά σε άτομα με ινσουλινοεξαρτώμενο ΣΔ ² Μικτοί καταρράκτες είναι συχνότεροι σε άτομα με ΣΔ ² Οι διαβητικοί ασθενείς έχουν 2-5 φορές μεγαλύτερο κίνδυνο για την εμφάνιση καταρράκτη και είναι πιθανόν να τον εμφανίσουν σε μικρότερη ηλικία ³ 1.Falck A, Laatikainen L. Diabetic cataract in children. Acta Ophthalmol Scand 1998; 76: 238-240 2.Sayin N, Kara N, Pekel G. Ocular complications of diabetes mellitus. World J Diabetes. 2015;6:92-108 3.Klein BE, Klein R, Moss SE. Incidence of cataract surgery in the Wisconsin Epidemiologic Study of Diabetic Retinopathy. Am J Ophthalmol 1995; 119: 295-300 4.Klein BE, Klein R, Wang Q, Moss SE. Older-onset diabetes and lens opacities. The Beaver Dam Eye Study. Ophthalmic Epidemiol 1995; 2: 49-55
ΜΕΤΑΒΟΛΕΣ ΔΙΑΘΛΑΣΗΣ ΕΠΙΠΛΟΚΕΣ ΑΠΟ ΤΟΝ ΚΡΥΣΤΑΛΛΟΕΙΔΗ ΦΑΚΟ Διακυμάνσεις της οπτικής οξύτητας μπορούν να συμβούν τόσο κατά την αρχική διάγνωση της νόσου όσο και κατά περιόδους μη ικανοποιητικής ρύθμισης του διαβήτη Διακυμάνσεις στα επίπεδα της γλυκόζης προκαλούν διόγκωση ή συρρίκνωση του κρυσταλλοειδούς φακού με αποτέλεσμα την διακύμανση της οπτικής οξύτητας από μέρα σε μέρα ή ακόμα και κατά τη διάρκεια της ίδιας ημέρας Δεν συνταγογραφούμε γυαλιά σε περιόδους μη ικανοποιητικής ρύθμισης του διαβήτη
ΔΕΝ ΠΡΕΠΕΙ ΝΑ ΞΕΧΝΑΜΕ Συνεργασία με τον παθολόγο ενδοκρινολόγο - νευρολόγο του ασθενή Ρόλος των κοινωνικών υπηρεσιών
Σας ευχαριστώ