Θέµατα ανάπτυξης. Μορφές µυϊκής δραστηριότητας Νευρικό σύστηµα

ΕΠΕΑΕΚ: ΑΝΑΜΟΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΣΠΟΥ ΩΝ ΤΟΥ ΤΕΦΑΑ, ΠΘ-ΑΥΤΕΠΙΣΤΑΣΙΑ Η φυσιολογία του ποδοσφαίρου Dr. Ζήσης Παπανικολάου (Ph.D., Ed.Μ.) ΤΕΦΑΑ Πανεπιστηµίου Θεσσαλίας Θέµατα ανάπτυξης Μεταφορά Ο2 Πνευµονικός αερισµός Κυκλοφορία αίµατος Παραγωγή ενέργειας Θερµορύθµιση Μυϊκή λειτουργία Μορφές µυϊκής δραστηριότητας Νευρικό σύστηµα ΕΙΣΑΓΩΓΗ Το ανθρώπινο σώµα χαρακτηρίζεται από τις φυσιολογικές και ανατοµικές λειτουργίες Εντούτοις «η ανθρώπινη κινητική λειτουργία» είναι κάτι παραπάνω από τις «µυϊκές συσπάσεις» Οι δραστηριότητες στο ποδόσφαιρο εξαρτώνται από τη σωστή διέγερση του νευρικού συστήµατος Οι µύες βρίσκονται υπό τον άµεσο έλεγχο του Ν.Σ. Οι µύες χρειάζονται ενέργεια Το καρδιαναπνευστικό σύστηµα δίνει το Ο2 Μεταφορά Ο2 Ο εισπνεόµενος αέρας περιέχει 21% Ο2 Με την εισπνοή ο αέρας µεταφέρεται στους πνεύµονες Από τους πνεύµονες µεταφέρεται στους µυς και στα διάφορα όργανα µέσω της καρδιάς (τριχοειδή αιµοφόρα αγγεία) Το σχήµα µας δείχνει τον δρόµο της µεταφοράς του Ο2 µέχρι τους µυς Πνευµονικός αερισµός - Οι πνεύµονες γεµίζουν αέρα και Ο2 µε την εισπνοή (συστολή διαφράγµατος) - Ο ίδιος όγκος αέρα που εισπνέετε µετά από λίγο εκπνέεται - Πνευµονικός αερισµός (Π.Α.) είναι ο όγκος του εισπνεόµενου και του εκπνεόµενου αέρα σε 1 - Σε κατάσταση ηρεµίας ο πνευµονικός αερισµός είναι 5 λίτρα/1 - Σε απροπόνητα άτοµα και σε µέγιστη µυϊκή προσπάθεια ο Π.Α. είναι 100 λίτρα/1 - Σε προπονηµένα άτοµα φτάνει µέχρι 200 λίτρα/1 - Ο µέγιστος Π.Α. αυξάνεται µε την προπόνηση - Οι επίλεκτοι ποδοσφαιριστές αυξάνουν το µέγιστο Π.Α. µέχρι 148 λίτρα/1, σε 4 εβδοµάδες προπόνησης. Κυκλοφορία αίµατος Η καρδιά κυκλοφορεί το αίµα σε ολόκληρο το σώµα Όγκος παλµού (Ο.Π.) είναι η ποσότητα του αίµατος που στέλνει η καρδιά σε κάθε συστολή Ο αριθµός των κτύπων (παλµών) της καρδιάς ανά λεπτό ονοµάζεται Κ.Σ. ΚΛΟΑ ή καρδιακή παροχή ονοµάζεται ο όγκος αίµατος που εξωθεί η καρδιά σε 1 ΚΛΟΑ = Ο.Π Χ Κ.Σ Σε ηρεµία και Κ.Α. = 60 σαλ ή παλ. Τότε: 60 Χ 80 = 4.800 ml/1 δηλ. περίπου 5 λίτρα Το ανθρώπινο σώµα ενός ενήλικα περιέχει περίπου 5 λίτρα αίµατος Το 40-45% του αίµατος αποτελείται από ερυθρά αιµοσφαίρια και το υπόλοιπο από λευκά και πλάσµα Ο ΚΛΟΑ αυξάνεται όταν ο παίκτης αρχίζει να γυµνάζεται Ο ΚΛΟΑ αυξάνεται και µπορεί να φτάσει στα 25 λίτρα στη µέγιστη µυϊκή εργασία Με την άσκηση η καρδιά δυναµώνει Σε καλά προπονηµένους ποδοσφαιριστές ο ΚΛΟΑ µπορεί να φτάσει µέχρι και τα 40 λίτρα/1 στη µέγιστη µυϊκή προσπάθεια Ο όγκος παλµού από τα 80 χιλιοστόλιτρα (80ml) µπορεί να φτάσει τα 125 ml ανά παλµό Η άσκηση δυναµώνει τους µυς της καρδιάς Έτσι η καρδιά δίνει περισσότερο αίµα σε κάθε συστολή (µεγαλύτερος Ο.Π.) Ο ΚΛΟΑ αυξάνεται από 5 λ. σε 7 λ. µε την µακροχρόνια προπόνηση αντοχής. 1

Η καρδιακή συχνότητα Σε ηρεµία η Κ.Σ. είναι περίπου 60 σαλ/1 Υπάρχουν αθλητές µε 30 σαλ/1 σε ηρεµία ΜΚΣ είναι η υψηλότερη Κ.Σ. σε µέγιστη µυϊκή εργασία Ο ΚΛΟΑ αυξάνεται µε την προπόνηση ενώ η ΜΚΣ δεν αυξάνεται Η αύξηση του ΚΛΟΑ που επιτυγχάνεται µε την προπόνηση δεν οφείλεται στο ότι η καρδιά χτυπάει γρηγορότερα, αλλά στο ότι η καρδιά στέλνει περισσότερο αίµα στην κυκλοφορία Το αποτέλεσµα της προπόνησης φαίνεται από την καλύτερη παροχή αίµατος στους εργαζόµενους µυς, κατά τη µέγιστη µυϊκή εργασία Ενεργειακά συστήµατα Ο ποδοσφαιριστής χρειάζεται µεγάλη ενέργεια για το έργο των µυών Το σώµα διαθέτει όµως µικρή ποσότητα ενέργειας Το σώµα παίρνει την ενέργεια από τις θρεπτικές ουσίες Οι υδατάνθρακες, τα λίπη και οι πρωτεΐνες δεν µπορούν κατευθείαν να χρησιµοποιηθούν ώστε να δώσουν την απαραίτητη ενέργεια Το σώµα πρέπει πρώτα να µετατρέψει τις παραπάνω ουσίες σε ΑΤΡ, τα οποία περιέχει υψηλό βαθµό ενέργειας (Τριφοσφωρική αδενοσίνη) Το ανθρώπινο σώµα έχει 3 ενεργειακά συστήµατα, τα οποία µετατρέπουν τις θρεπτικές ουσίες σε ΑΤΡ Το σύστηµα Ο2 (αερόβια ικανότητα) Το σύστηµα των φωσφογόνων ουσιών Το σύστηµα χωρίς Ο2 Αναερόβιο σύστηµα (σύστηµα Γ.Ο.) Υδατάνθρακες Λίπη ΑΤΡ εργασία Πρωτεΐνες Το σώµα πρέπει να µετατρέψει τις ουσίες σε ΑΤΡ, ώστε η ενέργειά τους να χρησιµοποιηθεί για µυϊκό έργο. 1.- Το σύστηµα του Ο2 Η πιο εύκολη µέθοδος του σώµατος για παραγωγή του ΑΤΡ είναι µε τη χρήση του Ο2 (δηλ. αερόβια) Το ενεργειακό σύστηµα του Ο2 µετατρέπει τους υδατάνθρακες, τα λίπη και τις πρωτεΐνες (σε µικρότερο βαθµό) σε ΑΤΡ στους µύες. Σ αυτήν την διαδικασία παράγεται CΟ2 και θερµότητα, τα οποία αποµακρύνονται µε το αίµα. Υδατάνθρακες Ο2 Λίπη ΑΤΡ Πρωτεΐνες CO2 θερµότητα Η παραγωγή ενέργειας από το σύστηµα του Ο2. Η ποσότητα του Ο2, την οποία κάνει χρήση το σώµα σε 1 ονοµάζεται πρόσληψη οξυγόνου (VO2) Σε κατάσταση ηρεµίας αυτή η ποσότητα ανέρχεται σε 0.3 λίτρα ανά 1 Στην διάρκεια της προπόνησης και του αγώνα οι µύες χρειάζονται περισσότερο ΑΤΡ Οι µύες παίρνουν περισσότερο Ο2 από το αίµα για την παραγωγή της επί πλέον ενέργειας Έτσι η κατανάλωση του 02 αυξάνεται Οι αυξανόµενες απαιτήσεις του Ο2από τους µύες µπορούν να ικανοποιηθούν µε την αύξηση του αίµατος Έτσι έχουµε αύξηση της Κ.Σ. και του ΚΛΟΑ Η µέγιστη ποσότητα του Ο2, η οποία µπορεί να χρησιµοποιηθεί από το σώµα σε 1, ονοµάζεται µέγιστη πρόσληψη Ο2 (VO2 max) Η VO2 max ποικίλει από 2-7λίτρα/1 (µεγάλο ρόλο οι γενετικοί παράγοντες) Με την αερόβια προπόνηση η βελτίωση είναι από 10% µέχρι 20% το µέγιστο Η Κ.Σ. των παικτών στη διάρκεια του αγώνα είναι Μ.Ο. 170 σαλ. (100-110/190-200 σαλ) Άρα, διάφορα επίπεδα έντασης των προπονήσεων Οι ποδοσφαιριστές κυρίως χρειάζονται την άκυκλη αερόβια αντοχή Αυτό είναι κατανοητό από φυσιολογική άποψη Στην κυκλική αερόβια αντοχή οι αθλητές έχον σχεδόν σταθερό ρυθµό (π.χ. δροµείς, ποδηλάτες κ.τ.λ.) δηλαδή η Κ.Σ. και ο ΚΛΟΑ προς τους µύες είναι σταθερά. Στην κυκλική άσκηση οι µύες βραδείας συστολής είναι οι περισσότεροι που συµµετέχουν Η άκυκλη αερόβια αντοχή επιτρέπει στους παίκτες να εκτελούν σύντοµες εκρηκτικές κινήσεις (σπριντ, σουτ, κεφαλιές, τάκλινγκ κτλ) στα 90 και πολλές φορές Έτσι η ένταση είναι διαφορετική δηλαδή η Κ.Σ. και η παροχή του αίµατος προς τους µύες ποικίλει. Οι απαιτήσεις της Ακ. Αερ. Αντοχής είναι τελείως διαφορετικές από την κυκλική αερόβια αντοχή Οι εκρηκτικές ενέργειες χρησιµοποιούν ενέργεια, η οποία υπάρχει στο σώµα (ΑΤΡ & CP) την παρουσία του Ο2 µε την διάσπαση των φωσφογόνων ουσιών και των υδατανθράκων (γλυκογόνου και την παραγωγή του Γ.Ο.) Η ενέργεια λοιπόν δεν παράγεται από το Ο2. Σε εκρηκτικές ταχύτητες απαιτείται άµεση διαθέσιµη ενέργεια. Μετά το σπριντ το ΑΤΡ και το CP εξαντλούνται (µερικώς) Το CP (φωσφοκρεατίνη) αναπληρώνεται χωρίς το Ο2. Το Ο2 χρειάζεται για την αναπλήρωση του ΑΤΡ Το Ο2 είναι λοιπόν έµµεση πηγή σε σχέση µε την Ακ. Αερ. Αντοχή 2

Το Ο2 παίζει σπουδαίο ρόλο στο διάλειµµα µεταξύ δυο µέγιστων προσπαθειών Σε στιγµές µέγιστης προσπάθειες οι µύες χρειάζονται άµεσα περισσότερη ενέργεια Το σύστηµα του Ο2 δεν έχει τη δυνατότητα να παράγει την «έξτρα» ενέργεια πολύ γρήγορα Το σύστηµα του Ο2 είναι αρκετά αργό, ώστε να παράγει την ενέργεια που χρειάζονται οι «εκρηκτικές κινήσεις» διάρκειας µερικών δευτερολέπτων Έτσι έχουµε το πρόβληµα της «έλλειψης του Ο2». Επειδή ο ποδοσφαιριστής εκτελεί διαφορετικές κινήσεις κάθε 5, είναι λογικό να αντιµετωπίζουν συχνά το πρόβληµα της έλλειψης του Ο2. Στη διάρκεια µικρών περιόδων από έντονες προσπάθειες, χρειάζεται άµεσα περισσότερη ενέργεια. Το σύστηµα Ο2 δεν µπορεί να ανταποκριθεί γρήγορα, έτσι έχουµε λίγο Ο2 (έλλειψη Ο2) για την παραγωγή της απαραίτητης ενέργειας. 2). Το φωσφογόνο σύστηµα Το φωσφογόνο σύστηµα είναι το ένα από τα δυο αναερόβια συστήµατα του ανθρώπου. Ο όρος αναεροβίο δηλώνει ότι το σύστηµα δεν χρειάζεται το Ο2 ώστε να προµηθεύσει τους µύες µε ΑΤΡ Αποθηκευµένο ΑΤΡ CP ΑΤΡ ενέργεια Αυτή είναι η πιο γρήγορη µέθοδος παραγωγής ΑΤΡ όταν υπάρχει έλλειψη Ο2. Το φωσφογόνο σύστηµα περιέχει µικρή ποσότητα ΑΤΡ, αρκετή για προσπάθεια 1-2 Επίσης το Φ.Σ. περιέχει PC, η οποία µπορεί γρήγορα να µετατραπεί σε ΑΤΡ Το ΑΤΡ είναι αρκετό πάλι για µερικά δευτερόλεπτα Όταν το Φ.Σ. εξαντληθεί τελείως, τότε χρειάζονται 60-90 για την αναπλήρωση του ΑΤΡ και του CP Αυτό συµβαίνει συνήθως όταν οι ποδοσφαιριστές είναι ακίνητοι, εκτελούν βάδην ή jogging Η καλύτερη κατάσταση του συστήµατος του Ο2, σηµαίνει γρηγορότερη αποκατάσταση «της χρέωσης του Ο2», άρα και γρηγορότερη αποκατάσταση του Φ.Σ. Μόνο η.π. είναι κατάλληλη, δηλ., προπόνηση αντοχής µε πολλές αλλαγές στον ρυθµό της ταχύτητας. 3). Το σύστηµα του Γ.Ο. (αναερόβια παραγωγή ενέργειας Μερικές φορές οι ποδοσφαιριστές εκτελούν έντονες προσπάθειες για 10 και πάνω Το Φ.Σ. δεν επαρκεί Άρα, ενεργοποιείται το δεύτερο αναερόβιο ενεργειακό σύστηµα, δηλ. το σύστηµα του Γ.Ο. Ένας παίκτης εκτελεί έντονη προσπάθεια για 30, τότε το σύστηµα του Γ.Ο. έρχεται για βοήθεια του Φ.Σ. Τότε υπάρχει η αναερόβια άκυκλη αντοχή (Αν. Ακ. Αντοχή) Είναι η ικανότητα της αναερόβιας προσπάθειας για µεγαλύτερο χρονικό διάστηµα Υπάρχει η µετατροπή των υδατανθράκων (γλυκογόνου) σε ΑΤΡ χωρίς την παρουσία του Ο2. Το µειονέκτηµα είναι η παραγωγή του Γ.Ο. Η συσσώρευση του Γ.Ο. σηµαίνει κούραση ή εξάντληση Το Φ.Σ. και το σύστηµα του Γ.Ο. είναι και τα δυο αναερόβια, αλλά στο Φ.Σ. δεν υπάρχει παραγωγή Γ.Ο. Γλυκογόνο ΑΤΡ + Γ.Ο. Παραγωγή ενέργειας από το αναερόβιο γαλακτικό σύστηµα Ο ρόλος του Γ.Ο. στο ποδόσφαιρο Επιστηµονικές έρευνες έδειξαν ότι οι ποδοσφαιριστές δεν έχουν υψηλές τιµές συγκέντρωσης Γ.Ο. Αυτά τα αποτελέσµατα δείχνουν ότι το σύστηµα του Γ.Ο. δεν είναι ο πιο σπουδαίος παράγοντας των ποδοσφαιριστών Εντούτοις, το Γ.Ο. παίζει σοβαρό ρόλο στην απόδοση των ποδοσφαιριστών Γι αυτό στις προπονήσεις πρέπει να γυµνάζεται η Άκυκλη αναεροβία αντοχή Οι ποδοσφαιριστές παράγουν αρκετές ποσότητες Γ.Ο. στη διάρκεια του αγώνα. Ποτέ όµως δεν φτάνουν σε πολύ µεγάλα επίπεδα (acidification). Σε κάθε δραστηριότητα λειτουργούν κα τα 3 Ε.Σ. Κάποιο λειτουργεί περισσότερο. Το Φ.Σ. είναι πιο ενεργητικό σε δραστηριότητες, µέχρι 10, µετά λειτουργεί το Γ.Ο. και µέχρι 2-3 Την περισσότερη ενέργεια την δίνει το σύστηµα Ο2. Κυρίως ο ποδοσφαιριστής κάνει χρήση το Φ.Σ., γιατί πολύ λίγες δράσεις (κινήσεις) έχουν διάρκεια παραπάνω από 10 Το Νευρικό σύστηµα (Ν.Σ.) Η κάθε κίνηση του ανθρώπου εξαρτάται από το Ν.Σ. Η κάθε ποδοσφαιρική κίνηση ελέγχεται από το Ν.Σ. Οι κινήσεις στον αγώνα πραγµατοποιούνται µε την βοήθεια των µυών Στην πραγµατικότητα ο ποδοσφαιριστής χρησιµοποιεί το µυαλό για να επιλύει «τα ποδοσφαιρικά προβλήµατα» Οι µύες νευρώνονται από τα νεύρα. Οι νευρικές ώσεις από τον εγκέφαλο µεταδίδονται µε τις νευρικές ίνες στον νωτιαίο µυελό, απ όπου και συνδέονται µε τις µυικές ίνες Όταν οι νευρικές ώσεις µεταδοθούν στις µυικές ίνες, αυτές συστέλλονται δηλαδή έχουµε τις κινήσεις 3

Το µυικό σύστηµα (Μ.Σ.) Το µυοσκελετικό σύστηµα δίνει τη δυνατότητα για κίνηση Μεταξύ των µυϊκών ινών υπάρχει συνδετικός ιστός, αιµοφόρα αγγεία, λίπος και υγρά Η κάθε µυϊκή ίνα συνδέεται µε νευρική ίνα Οι µυϊκές ίνες χωρίζονται σε βραδείας συστολής (ΙΒΣ) και ταχείας συστολής (ΙΤΣ) Οι ΙΒΣ συστέλλονται αργά, κουράζονται δύσκολα και εργάζονται µε την παρουσία του Ο2 (αερόβια) Οι ΙΤΣ χωρίζονται σε ΙΙΑ και ΙΙΒ. Οι µυϊκές ίνες ΙΙΑ συσπώνται ταχύτερα από τις ΙΒΣ, αλλά δεν είναι τόσο ανθεκτικές στον κάµατο όσο οι ΙΒΣ. Τέλος οι µυϊκές ίνες ΙΙΒ είναι γρηγορότερες από τις ΙΙΑ, αλλά κουράζονται πολύ εύκολα. Οι µυϊκές ίνες ΙΙΑ και ΙΙΒ δουλεύουν αναερόβια και παράγουν Γ.Ο. Οι επίλεκτοι ποδοσφαιριστές έχουν 60% ΙΒΣ, 35% ΙΙΑ και 5% ΙΙΒ Η εκρηκτική µυϊκή εργασία είναι σπουδαία στις περισσότερες ποδοσφαιρικές κινήσεις Οι µύες των παικτών πρέπει να αναπτύσσουν µέγιστη δύναµη σε πολύ µικρό χρονικό διάστηµα (ΙΤΣ) Ο αγώνας διαρκεί 90 γι αυτό χρειάζονται και οι ΙΒΣ Στη µυϊκή ίνα υπάρχον µερικές πρωτεΐνες που παίζουν αποφασιστικό ρόλο για την λειτουργία των µυών. Αυτές οι πρωτεΐνες ονοµάζονται ένζυµα. Όσο περισσότερο προπονηµένος είναι ένας µυς (σε αντοχή), τόσο περισσότερα είναι τα αερόβια µυικά ένζυµα Τα αερόβια ένζυµα επηρεάζονται πολύ γρήγορα από την ακινησία ιακοπή 3 εβδοµάδων από τις προπονήσεις σηµαίνει πολύ µεγάλη πτώση των αερόβιων ενζύµων των ποδοσφαιριστών Με προπονήσεις 3 εβδοµάδων έχουµε µικρή αύξηση των αερόβιων ενζύµων. Άρα η επαναπόκτηση της αντοχής απαιτεί πολύ περισσότερο χρόνο από τον χρόνο της διακοπής. Επίλογος Το Ν.Σ. ελέγχει τις κινήσεις του ανθρώπου. Οι κινήσεις του ποδοσφαιριστή ελέγχονται από το Ν.Σ. Με την αναπνοή οι πνεύµονες γεµίζουν αέρα, από τους οποίους το Ο2 διαχέεται στο αίµα, όπου δεσµεύεται από την αιµοσφαιρίνη και µεταφέρεται σε όλο το σώµα. Το CO2 που παράγεται µεταφέρεται από το αίµα στους πνεύµονες και αποβάλλεται µε την εκπνοή Οι υδατάνθρακες και τα λίπη είναι οι κύριες καύσιµες ύλες για την παραγωγή ενέργειας των µυών Αυτές οι ύλες υπάρχουν στους µυς, αλλά µπορούν να προσληφθούν και από το αίµα Οι µύες µπορούν να παράγουν ενέργεια χωρίς τη παρουσία του οξυγόνου, µε τη διάσπαση των φωσφογώνων ουσιών και των υδατανθράκων (γλυκογόνου και την παραγωγή του Γ.Ο.) Το Γ.Ο. απελευθερώνεται από τους µυς στο αίµα και µέσω του αίµατος σ όλο το σώµα. Μυϊκή δύναµη είναι η µέγιστη δύναµη που παράγουν οι µύες σε µια κίνηση κα σε συγκεκριµένη ταχύτητα Μυϊκή αντοχή είναι η ικανότητα των µυών για µακροχρόνια µυϊκή εργασία Με την προπόνηση έχουµε στο µυ ορισµένες µεταβολές αύξηση της πυκνότητας των αιµοφόρων αγγείων, αύξηση της εγκάρσιας επιφάνειας των µυϊκών ινών (υπερτροφία) και αύξηση των ενζύµων Το σώµα µετατρέπει τις θρεπτικές ουσίες σε ΑΤΡ Το σώµα έχει τρία ενεργειακά συστήµατα: το σύστηµα του Ο2, το φωσφογόνο σύστηµα και το σύστηµα του Γ.Ο. (αναερόβιο γαλακτικό σύστηµα) Το Φ.Σ. και το σύστηµα του Γ.Ο. είναι αναερόβια Η αερόβια προπόνηση κάνει την καρδιά µεγαλύτερη και δυνατότερη Το Φ.Σ. περιέχει πολύ µικρή ποσότητα ΑΤΡ, αρκετή για µέγιστη προσπάθεια διάρκειας 2 Το Φ.Σ. περιέχει CP, την οποία µετατρέπει γρήγορα σε ΑΤΡ. Αυτό σηµαίνει µέγιστες προσπάθειες για άλλα 6-7 Το αποθηκευµένο ΑΤΡ παίζει σπουδαίο ρόλο στην ταχύτητα εκκίνησης (στο ξεκίνηµα). Η CP επηρεάζει την ικανότητα επιτάχυνσης, την αντοχή ταχύτητας και την ικανότητα των επαναλαµβανόµενων µικρών ταχυτήτων (σπριντ) Ο ποδοσφαιριστής µερικές φορές εκτελεί έντονη προσπάθεια για περισσότερο από 30. Το Φ.Σ. δίνει ενέργεια για τα πρώτα 10, άρα το σύστηµα του Γ.Ο. θα δώσει την ενέργεια για τα υπόλοιπα 20. Υπάρχει µετατροπή του γλυκογόνου σε ΑΤΡ χωρίς την παρουσία του Ο2. Εδώ, έχουµε την παραγωγή του Γ.Ο., η οποία προκαλεί την κούραση. Στους ποδοσφαιριστές υπάρχει περισσότερο αναερόβιο σύστηµα ανοχής Γ.Ο. και όχι παραγωγής Γ.Ο. Στην διάρκεια του αγώνα και των προπονήσεων συµµετέχουν και τα 3 συστήµατα. Οι µυες αποτελούνται από ΙΒΣ και ΙΤΣ. Ο παίκτης χρειάζεται και τους δυο τύπους µε λίγη παραπάνω προτίµηση της ΙΤΣ. 4

Θέµατα για συζήτηση Οι παίκτες διαφέρουν µεταξύ τους. Ο προπονητής πρέπει να το λαµβάνει αυτό υπόψην και µε ποιον τρόπο; Τι είναι το αναερόβιο κατώφλι και τι αξία έχει για τους ποδοσφαιριστές; Ποια είναι η φυσιολογική αξία της προπόνησης αποκατάστασης για τους ερασιτέχνες ποδοσφαιριστές; Σύµφωνα µε τη δική σου γνώµη, πόσο σπουδαία είναι η γνώση της φυσιολογίας από τους προπονητές ποδοσφαίρου; Συµφωνείς ότι οι µύες των παικτών είναι αιχµάλωτες του εγκεφάλου; Οι νεαροί ποδοσφαιριστές ηλικίας 6-18 ετών συνεχώς αναπτύσσονται. Τι σηµαίνει αυτό από φυσιολογικής άποψης; 5