H Επίδξαζε ηεο Άζθεζεο ζε Αζζελείο κε Πάξθηλζνλ Γεκήηξηνο Καηζνππάθεο Φπζηθνζεξαπεπηήο-Δξγ. Σπλεξγ. ΑΤΔΙ Μεηαπηπρ. Φνηη. ΤΔΔΦΑ Θεζ/ληθεο
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Πξνζδηνξηζκόο ηεο λόζνπ θαη αίηηα Δθθπιηζηηθή πάζεζε πνπ πεξηιακβάλεη: Τξόκνο θαηά ηελ εξεκία Γπζθακςία Βξαδπθηλεζία Απώιεηα αληίδξαζεο θαηά ηελ ζηάζε
Παζνγελεηηθή πξνέιεπζε ΓΔΝ ππάξρνπλ γλσζηά αίηηα αιιά... Σρεηίδεηαη κε ηελ απώιεηα ληνπακηλεξγηθώλ λεύξσλ ζηελ κέιελα νπζία ηνπ εγθεθάινπ θαη κε αθόινπζε έιεηςε ηνπ λεπξνδηαβηβαζηή ληνπακίλεο. Η θαηάζηαζε απηή πξνθαιεί κείσζε ηεο εθνύζηαο θίλεζεο ησλ κπώλ, ζπληνληζκνύ,ζηάζεο ηνπ ζώκαηνο θαη ηνπ κπτθνύ ηόλνπ. Ο βαζκόο εμέιημεο δηαθέξεη θαηά πεξίπησζε
Παζνγελεηηθή πξνέιεπζε (ζπλέρεηα) Οη εξεπλεηέο έρνπλ νδεγεζεί ζην ζπκπέξαζκα όηη πεξηβαληνινγηθνί ιόγνη όπσο ηνμίλεο θαη ξππαληηθέο νπζίεο παίδνπλ ζεκαληηθό ξόιν Γελεηηθή Ηιηθία (50>60 ρξόληα) Σσκαηηθνί κεραληζκνί, αληηδξάζεηο απηνλνζίαο,δπζιεηηνπξγεία ησλ κηηνρνλδξίσλ
Οη ζηόρνη ηεο άζθεζεο Ι Να κεηώζεη ηελ εμαζζέληζε ηεο ιεηηνπξγηθήο ηθαλόηεηαο ησλ αζζελώλ Να κεηώζεη ηηο πηζαλόηεηεο ςπρνθνηλσληθνύ απνθιεηζκνύ Να βειηηώζεη ηελ πνηόηεηα δσήο ηνπο Να βιεηηώζεη ηηο θαξδηναλαπλεπζηηθέο ηνπο επηδόζεηο Να βειηηώζε ηελ δπλαηόηεηα κεηαθίλεζεο όπσο θαη επηθνηλσλνίαο κε ην επξύηεξν θνηλσληθό πεξηβαιινλ
Οη ζηόρνη ηεο άζθεζεο ΙΙ Έξεπλεο νδεγνύλ ζην ζπκπέξαζκα όηη ηα επίπεδα θαξδηναλαπλεπζηηθήο ιεηηνπξγείαο θαη βειηίσζεο ηεο, αζζελώλ κε Πάξθηλζνλ είλαη παξόκνηα κε απηά ηνπ πιεζπζκνύ ρσξίο ηελ αζζέλεηα (Reuter et. al.,1999, Stanley et. al. 1999, Canning et. al., 1997) Μειέηε επέδεημε όηη ηα επίπεδα δύλακεο θαη ε βειηίσζε ζε απηά επήιζε ην ίδην θαη ζε αζζελείο κε Πάξθηλζνλ θαη ζε κε αζζελείο (Palmer et. al.1986
Οη ζηόρνη ηεο άζθεζεο ΙΙΙ H ρξήζε άιισλ αζιεκάησλ όπσο ι.ρ. νη πνιεκηθέο ηέρλεο από εξεπλεηέο (Palmer, et. al., 1986) γηα ηελ θαηαλόεζε ησλ δπλαηνηήησλ ησλ αζζελώλ αιιά θαη ε πεξαηηέξσ εμέηαζε εηδηθώλ ραξαθηεξηζηηθώλ ηεο κεραληθήο ιεηηνπξγείαο ηεο θίλεζεο (έλαξμε ηεο θίλεζεο-movement initiation)(bergen, et. al., 2002), θαηέδεημαλ ηελ άζθεζε ώο ην ζεκαληηθόηεξν κέζν βειηίσζεο ησλ θηλεηηθώλ επηδεμηνηήησλ ησλ αζζελώλ κε Parkinson.
Οη ζηόρνη ηεο άζθεζεο Είλαη ίζωο αζθαιέο λα ζπκπεξάλνπκε όηη ε άζθεζε, παίδεη έλαλ από ηνπο ζεκαληηθόηεξνπο ξόινπο ζηελ επίηεπμε ηνπ ζηόρνπ πνπ είλαη ε βειηίωζε ηεο δωήο ηωλ αζζελώλ κε parkinson θαη βάζε ηωλ εξεπλώλ είλαη ην ζπνπδαηόηεξεο ζεκαζίαο κέζν γηα ηελ επίηεπμε ηνπ.
Τη είδνπο άζθεζε; Ι Μειέηε ηνπ παλ/κίνπ ηνπ Harvard θαηέιεημε ζην ζπκπέξαζκα όηη ε άζθεζε έρεη επεξγεηηθέο ηδηόηεηεο θαηά ηεο αζζέλεηαο ηνπ Πάξθηλζνλ θαη όηη ππάξρεη ζπζρεηηζκόο ηνπ θηλδύλνπ κε ην ρξόλν εθγύκλαζεο. Υςειά επίπεδα ληνπακίλεο ζε κεηξηνπαζή άζθεζε (αεξόβηα θαη αλαεξόβηα) παξέρνπλ πξνζηαζία ή επηβξαδύλνπλ ηελ αζζέλεηα (Canning, et al. 1997) Ο Spirduso (1983), επηζήκαλε όηη ε άζθεζε ελεξγνπνηεί ηα λεύξα ληνπακίλεο απμάλνληαο ηελ ληνπακίλε ζηνλ εγθέθαιν θαη ζπλεπώο αλαβάιινληαο ηελ επίδξαζε ηεο αζζέλεηαο
Τη είδνπο άζθεζε; ΙΙ Δπίκνρζν πξόγξακκα γπκλαζηηθήο ζε αζζελείο κε κέηξηα θαη ήπηα κνξθή ηεο αζζέλεηαο, είρε σο απνηέιεζκα ηελ θαηαγξαθή βειηίσζεο ζε όια ηα επίπεδα κέηξεζεο δει. ζηελ θαξδηναλαπλεπζηηθή ιεηηνπξγεία, ζηελ ελδπλάκσζε, ζηελ ειαζηηθόηεηα θαη ζηελ ηζνξξνπία. Σεκαληηθόηεξν όισλ ίζσο ε νκόθσλε βειηίσζε ζπκπησκάησλ ηεο αζζέλεηαο πνπ επεξεάδεη ηελ πνηόηεηα δσήο.
Τη είδνπο άζθεζε; ΙΙΙ Τα πξνγξάκκαηα άζθεζεο ζα πξέπεη λα πεξηιακβάλνπλ: Αζθήζεηο ελδπλάκωζεο Αεξόβηα άζθεζε Αζθήζεηο ηζζνξνπίαο Βεκαηηζκνύ Σπληνληζκνύ Επειημίαο Χαιάξωζεο
Σπκπεξάζκαηα Οη έξεπλεο θαηαδεηθλύνπλ ηελ άζθεζε σο έλα εθ ησλ ζεκαληηθόηεξσλ κέζσλ γηα ηελ θαιπηέξεπζε ηεο πνηόηεηαο δσήο ησλ αηόκσλ κε αζζέλεηα ηνπ Πάξθηλζνλ Η κεζνδηθή ελαιιαγή πξνγξακκάησλ ελδείθλπηαη γηα ηελ θαιπηέξεπζε ζπγθεθξηκέλσλ θηλεηηθώλ παξακέηξσλ όπσο ι.ρ. ε ηζνξξνπία, ν ζπληνληζκόο, ν βεκαηηζκόο θ.η.ι. Οη βειηηώζεηο ησλ παξακέηξσλ είλαη παξάιιειεο κ απηέο ηνπ γεληθνύ πιεζπζκνύ Η άζθεζε είλαη εμίζνπ ζεκαληηθή γηα αζζελείο κε Parkinson όζν ε θαξκαθεπηηθή αγσγή (Gladwin, 1999)
Βηβιηνγξαθία Bergen, J.L., Toole, T., Elliot III, R.G., Wallace, B., Robinson, K., G.C. (2002). Aerobic exercise intervention improves aerobic capacity and movement initiation in Parkinson s disease patients, NeuroRehabilitation, 17, 161-168 Canning, G.G., Alison, J.A., Allen, N.E., & Groeler, H. (1997). Parkinson s disease: an investigation on exercise capacity, respiratory function and gait. Arch. Phys.Med. Rehabil., 78, 199-207 Gladwin, L.A. (1999). Parkinson s disease and Exercise, American Fitness, 5(7), 52-56 Levine, S., Brandeberg, P., Pagels, M. (2000). A strenuous exercise program benefits patients with mild to moderate Parkinsons s disease, Clinical Exercise Physiology, 2(1), 43-48 Palmer, S.S., Mortimer, J.A., Webster, D.D., Bistevins, R., Dickinson, G.L. (1986). Exercise therapy and Parkinson s disease, Arch. Phys. Med. Rehabil. 1986 Oct: 67 (10), 741-745 Spirduso, W.W. (1983). Exercise and the aging brain. Res. Quart. Exercise and Sport, 54, 208-218 Stanley, R.K., Protas, E.J., Jancovic, J. (1999). Exercise performance in those having Parkinson s disease and healthy normals. Med. Sci. Sports Exerc. 36(76), 761-766