ΔΙΑΓΩΝΙΜΑ ΣΗ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΑ (ΕΠΑΛ) Κείμενο Το παιχνίδι κεωρείται ςαν μια βαςικι δραςτθριότθτα του ανκρϊπινου είδουσ. Είναι δε το παιχνίδι μια βαςικι δραςτθριότθτα, γιατί ο άνκρωποσ μπορεί μζςα από το παιχνίδι να εκφράςει ςυναιςκιματα που τον ικανοποιοφν ψυχικά. Άρα, ο άνκρωποσ παίηει για να ψυχαγωγθκεί. Και πράγματι θ ψυχαγωγία αποτελεί το πρϊτο κίνθτρο του ακλθτιςμοφ. Ζνα άλλο ιςχυρό κίνθτρο για τθν ακλθτικι δραςτθριότθτα αποτελεί θ προφφλαξθ και θ διατιρθςθ τθσ υγείασ, γιατί θ ςωματικι κίνθςθ ζχει ευεργετικέσ ςυνζπειεσ ςτισ βιολογικζσ λειτουργίεσ του ανκρϊπινου ςϊματοσ. Κατά ςυνζπεια, αφοφ ο άνκρωποσ ακλείται για να ψυχαγωγθκεί και να διαφυλάξει τθν υγεία του, πρζπει ο ίδιοσ ο ακλθτιςμόσ να ςτοχεφει ς αυτοφσ τουσ δφο βαςικοφσ, υψθλοφσ και ευγενικοφσ, ςτόχουσ οι οποίοι, με τθν πάροδο του χρόνου και τθν αφξηςη τθσ βιομθχανοποίθςθσ και διείςδυςθσ τθσ τεχνολογίασ ςτθν κακθμερινι ηωι, γίνονται όλο και πιο επιτακτικοί, πιο αναγκαίοι. Ο ακλθτιςμόσ ςιμερα παρουςιάηεται ςε διάφορεσ μορφζσ και επιδζχεται πολλοφσ χαρακτθριςμοφσ, όπωσ μαηικόσ και ανταγωνιςτικόσ ακλθτιςμόσ, όπου ο ανταγωνιςτικόσ ακλθτιςμόσ υποδιαιρείται πάλι ςε τρεισ κατθγορίεσ: χαμθλοφ ανταγωνιςμοφ, υψθλισ επίδοςθσ, επαγγελματικισ δραςτθριότθτασ. Ο μαηικόσ ακλθτιςμόσ και ο ακλθτιςμόσ χαμθλοφ ανταγωνιςμοφ, που απαςχολοφν ςίγουρα το μεγαλφτερο μζροσ των δραςτθριοποιοφμενων ανκρϊπων επιτυγχάνουν πράγματι τουσ δφο προαναφερκζντεσ ςτόχουσ, γιατί δίνουν χαρά ςτουσ ακλοφμενουσ και τουσ βοθκοφν να διατθριςουν τθν υγεία τουσ. Όμωσ ωσ προσ τισ άλλεσ δφο κατθγορίεσ του ανταγωνιςτικοφ ακλθτιςμοφ τα πράγματα διαφζρουν πολφ. Οι Ολυμπιακοί αγϊνεσ του 1936, ςτο Βερολίνο, ζδειξαν, ίςωσ για πρϊτθ φορά, τόςο ζντονα, ότι ο ακλθτιςμόσ προςφζρεται ςαν μζςο επίδειξθσ ικανότθτασ και αξίασ ενόσ πολιτικοφ ςυςτιματοσ και κακεςτϊτοσ. Δθλαδι, ο ακλθτιςμόσ μπορεί να χρθςιμοποιθκεί ςαν μζςο προπαγάνδασ για τθν επίτευξθ πολιτικϊν ςτόχων. Σαν τζτοιοσ λοιπόν χρθςιμοποιικθκε ο ακλθτιςμόσ από το Χίτλερ. 1
Η πολιτικοποίθςθ ςυνδζκθκε δυόμιςι δεκαετίεσ αργότερα με τθν εμπορευματοποίθςθ του ακλθτιςμοφ και δθμιοφργθςε μια διαλεκτικι, άρρθκτθ ςχζςθ, που επθρζαςε τισ δομζσ του πρωτακλθτιςμοφ και ζδωςε νέεσ διαςτάςεισ ςτον ακλθτιςμό. Η προςπάκεια για τθν επίτευξθ διεκνϊν επιτυχιϊν επιςτράτευςε αναγκαςτικά όλθ τθν ιδιοφυΐα του ανκρϊπου και ζριξε ςτο παιχνίδι όλα τα κεμιτά και ακζμιτα μζςα. Ο ορκολογιςμόσ τθσ οικονομίασ τθσ ςφγχρονθσ εποχισ μπικε ςτθν υπθρεςία του ακλθτιςμοφ με όλα τα επικουρικά μζςα (οργάνωςθ, επιςτιμθ, τεχνολογία). Ζτςι από το τζλοσ τθσ δεκαετίασ του 1950, αρχζσ δεκαετίασ 1960, βλζπουμε να επιτελοφνται ςτον ακλθτιςμό ςιγά ςιγά τζτοιεσ μεταβολζσ, που μζχρι τότε ιταν άγνωςτεσ: Πρϊτα πρϊτα αρχίηει θ επζκταςθ τθσ ποςότθτασ και τθσ χρονικισ διάρκειασ τθσ προπόνθςθσ, που φτάνουν ςε πρωτοφανι επίπεδα. Παράλλθλα, ακολουκεί θ ποιοτικι μεταβολι τθσ προπόνθςθσ, ϊςτε θ επιβάρυνςθ και θ ζνταςθ τθσ άςκθςθσ παίρνουν τρομακτικζσ διαςτάςεισ. Η ακλθτιατρικι, θ φυςιολογία και θ βιοχθμεία αρχίηουν προοδευτικά να δίνουν όλο και περιςςότερεσ πλθροφορίεσ για τθν επζμβαςθ ςτο ανκρϊπινο ςϊμα, για να βελτιωκεί θ επίδοςθ. Όμωσ αυτι θ επζμβαςθ τθσ επιςτιμθσ μπερδεφει τα όρια μεταξφ ανκρϊπινθσ και απάνκρωπθσ ςυμβολισ ςτθν προπόνθςθ, γεγονόσ που δίνει τθν ευχζρεια για κάκε είδουσ επεμβάςεισ ςτον ακλθτι χωρίσ θκικζσ αναςτολζσ. Φάρμακα και χθμικά μζςα μπαίνουν ςτθν υπθρεςία του ακλθτιςμοφ, προκειμζνου να ςθμειωκοφν μεγάλα ρεκόρ και επιτυχίεσ. Οι επιπτϊςεισ ςτον άνκρωπο ακλθτι δε λαμβάνονται ςοβαρά υπόψθ. Σθμαςία ζχει μόνο θ επιτυχία ςτουσ διεκνείσ ςτίβουσ. Θεόδ. Αυγερινόσ, Κοινωνιολογία του ακλθτιςμοφ, εκδ. Salto, Θεςςαλονίκθ, 1989 Ερωτήςεισ Α1. Να γραφεί θ περίλθψθ του παραπάνω κειμζνου ςε 100 με 120 λζξεισ. 25 ΜΟΝΑΔΕΣ Β1. Στθν τελευταία παράγραφο του κειμζνου ο ςυγγραφζασ ιςχυρίηεται πωσ «θ επζμβαςθ τθσ επιςτιμθσ μπερδεφει τα όρια μεταξφ ανκρϊπινθσ 2
και απάνκρωπθσ ςυμβολισ ςτθν προπόνθςθ, γεγονόσ που δίνει τθν ευχζρεια για κάκε είδουσ επεμβάςεισ ςτον ακλθτι χωρίσ θκικζσ αναςτολζσ». Να αναπτυχκεί θ παραπάνω κζςθ ςε μία παράγραφο 80 100 λζξεων. 15 ΜΟΝΑΔΕΣ Β2. Ποιον τρόπο πεικοφσ χρθςιμοποιεί ο ςυγγραφζασ ςτθν ζκτθ παράγραφο («Όμωσ ωσ προσ τισ άλλεσ δφο κατθγορίεσ το Χίτλερ»); 5 ΜΟΝΑΔΕΣ Β3.α. Για τισ παρακάτω λζξεισ να γραφεί από μία ςυνϊνυμθ που να ανταποκρίνεται ςτο νόθμα του κειμζνου: ςυνζπειεσ, αναγκαίοι, ςτόχων, μεταβολζσ, προοδευτικά. Β3.β. Για τισ παρακάτω λζξεισ του κειμζνου να γραφεί από μία αντϊνυμθ: ευεργετικζσ, αφξθςθ, νζεσ, επιτυχία. 9 ΜΟΝΑΔΕΣ (5 + 4) Β4. Τι δθλϊνουν οι παρακάτω διαρκρωτικζσ λζξεισ και φράςεισ: κατά ςυνζπεια, όμωσ, πρϊτα πρϊτα; 6 ΜΟΝΑΔΕΣ Γ. Παραγωγή λόγου Στο πλαίςιο μίασ ςχολικισ εργαςίασ καλείςαι να παρουςιάςεισ ςτουσ ςυμμακθτζσ ςου τουσ λόγουσ για τουσ οποίουσ ο ακλθτιςμόσ αποτελεί μία πολφ καλι δραςτθριότθτα για τουσ νζουσ, αλλά και τουσ κινδφνουσ που εγκυμονεί θ ανταγωνιςτικι και επαγγελματικι εναςχόλθςθ με κάποιο άκλθμα εξαιτίασ τθσ εμπορευματοποίθςθσ και τθσ χριςθσ αναβολικϊν ουςιϊν. Η ζκταςθ τθσ ειςιγθςισ ςου πρζπει να κυμαίνεται μεταξφ 400 500 λζξεων. 40 ΜΟΝΑΔΕΣ 3
ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΕΣ ΑΠΑΝΤΗΣΕΙΣ Α1. Ο ςυγγραφζασ πραγματεφεται το κζμα του ακλθτιςμοφ αναφζροντασ, αρχικά, τθ κετικι επίδραςθ τθσ άκλθςθσ ςτο πνεφμα και το ςϊμα. Στθν τεχνολογικι εποχι, μάλιςτα, είναι ακόμα πιο ςθμαντικι θ επιδίωξθ των παραπάνω. Στθ ςυνζχεια, διαιρεί τθν ςθμερινι ζννοια του ακλθτιςμοφ ςε κατθγορίεσ και επιςθμαίνει ότι μόνο οριςμζνεσ από αυτζσ ςτοχεφουν ςτθν ψυχαγωγία και τθ ςωματικι ευεξία. Αντίκετα, άλλεσ μορφζσ του ςφγχρονου ακλθτιςμοφ γίνονται μζςο επίτευξθσ πολιτικϊν και εμπορικϊν ςκοπιμοτιτων χρθςιμοποιϊντασ άνομουσ τρόπουσ. Ο ςυγγραφζασ επιςθμαίνει τισ απαιτθτικζσ προπονιςεισ και τισ επιςτθμονικζσ γνϊςεισ που χρθςιμοποιοφνται ςιμερα για τθ μεγιςτοποίθςθ των ακλθτικϊν επιδόςεων. Τζλοσ, καταδεικνφει τισ επιπτϊςεισ του φαινομζνου οι οποίεσ όμωσ παραβλζπονται χάριν των επιτυχιϊν. Β1. Οι ςφγχρονοι ακλθτζσ που επιδίδονται επαγγελματικά ςε κάποιο άκλθμα ςυμμετζχοντασ ςε πρωτακλιματα αναπτφςςουν ζντονο ανταγωνιςμό που τουσ οδθγεί ςε ακζμιτεσ και κατακριτζεσ ενζργειεσ με τθ ςυμβολι, μάλιςτα, τθσ επιςτιμθσ. Χαρακτθριςτικό είναι το παράδειγμα τθσ χριςθσ ςκευαςμάτων που δθμιουργοφνται χάρθ ςτθν ιατρικι και ςτθ βιολογία για αφξθςθ τθσ απόδοςθσ των ακλθτϊν. Παρ όλο που πρόκειται για ουςίεσ άκρωσ βλαβερζσ για τον οργανιςμό, των οποίων θ χριςθ απαγορεφεται ρθτά από τουσ κανονιςμοφσ, το φαινόμενο ζχει πάρει τεράςτιεσ διαςτάςεισ και επιβεβαιϊνει τθ κζςθ του ςυγγραφζα. Β2. Τρόποσ πεικοφσ: επίκλθςθ ςτθ λογικι *μζςο πεικοφσ: το ιςτορικό παράδειγμα των Ολυμπιακϊν αγϊνων του 1936 (τεκμιριο) προκειμζνου να αποδειχτεί ότι ο ακλθτιςμόσ χρθςιμοποιείται ωσ προπαγανδιςτικό πολιτικό μζςο+. Β3.α. ςυνζπειεσ: αποτελζςματα αναγκαίοι: απαραίτθτοι ςτόχων: ςκοπϊν μεταβολζσ: αλλαγζσ προοδευτικά: ςταδιακά 4
Β3.β. ευεργετικζσ: επιηιμιεσ αφξθςθ: μείωςθ νζεσ: παλαιζσ επιτυχία: αποτυχία Β4. κατά ςυνζπεια: αποτζλεςμα όμωσ: αντίκεςθ πρϊτα πρϊτα: απαρίκμθςθ επιχειρθμάτων Γ. [Ενδεικτικι διαγραμματικι παρουςίαςθ+ Αγαπθτοί ςυμμακθτζσ, (προςφϊνθςθ ειςιγθςθσ) Πρόλογοσ Η άκλθςθ αποτελεί πανάρχαια ανκρϊπινθ δραςτθριότθτα, αγαπθτι ςε όλα τα μικθ και πλάτθ τθσ γθσ και με πολλαπλι ςθμαςία για τον άνκρωπο. Α ηθτοφμενο (προςφορά του ακλθτιςμοφ ςτουσ νζουσ): Σωματικι ρϊμθ και ευεξία, καλι λειτουργία του οργανιςμοφ, χαρακτθριςτικά που πρζπει να αναπτυχκοφν ςτθν παιδικι και εφθβικι θλικία για να φζρουν καλφτερο αποτζλεςμα. Εκτόνωςθ από τθν κακθμερινι ςχολικι πραγματικότθτα (που προκαλεί άγχοσ), άρα και ψυχικι ευεξία που με τθ ςειρά τθσ φζρνει ψυχικι ιςορροπία. Κοινωνικοποίθςθ του νζου και ανάπτυξθ ςυνεργαςίασ μζςα από τα ομαδικά παιχνίδια. Αυτογνωςία μζςω τθσ δοκιμισ των ορίων του ακλοφμενου: ικανοποίθςθ και αυτοπεποίκθςθ με τθν επίτευξθ τθσ νίκθσ, άςκθςθ ςτον ψφχραιμο χειριςμό αποτυχιϊν με τθν ιττα. Διάπλαςθ θκικοφ χαρακτιρα αφοφ ο ακλθτισ μακαίνει να πεικαρχεί ςτουσ κανόνεσ και να ςζβεται τον αντίπαλο. 5
Β ηθτοφμενο (κίνδυνοι πρωτακλθτιςμοφ): Το επίκεντρο δεν είναι πλζον θ διάπλαςθ υγιοφσ ςϊματοσ και προςωπικότθτασ, αλλά θ νίκθ που κα αποφζρει υλικά οφζλθ και δόξα. Συμμετοχι χορθγϊν, διαφθμιςτϊν και επιχειρθματιϊν που επιβάλλουν τουσ δικοφσ τουσ όρουσ ςτον ακλθτι (εμπορευματοποίθςθ). Εφκολα καμπϊνεται ο νζοσ ακλθτισ. Το άγχοσ τθσ πρωτιάσ που προκφπτει από τα παραπάνω καλλιεργεί ςτον ακλθτι ανταγωνιςτικά αιςκιματα που καταλιγουν ςτθν επιςτράτευςθ ακζμιτων τρόπων υπερίςχυςθσ (πχ δωροδοκία προπονθτϊν ι κριτϊν). Ο νζοσ δεν αποκτά θκικοφσ φραγμοφσ. Η χριςθ αναβολικϊν ουςιϊν εντάςςεται ςτα παραπάνω με τθν επιπρόςκετθ ςυνζπεια ότι προκαλεί ςοβαρά προβλιματα υγείασ ςτο χριςτθ που ςτιγματίηουν το υπόλοιπο τθσ ηωισ του. Επίλογοσ Όςο χριςιμθ είναι θ πλευρά του αγνοφ ακλθτιςμοφ, τόςο επιηιμια μπορεί να γίνει μζςα ςτο πλαίςιο του ςκλθροφ ανταγωνιςμοφ. Απαιτείται ωριμότθτα και ιςχυρι προςωπικότθτα από το νζο, ϊςτε να μπορεί να διακρίνει μεταξφ των δφο όψεων του νομίςματοσ. Ευχαριςτϊ. ΕΠΙΜΕΛΕΙΑ : ΑΚΕΛΛΑΡΙΟΤ ΣΑΤΡΟΤΛΑ 6