Ομάδα: Β Θεσσαλονίκης

ΕΥΡΩΠΑΙΚΗ ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΗ ΔΡΑΣΗ TEACHERS 4 EUROPE Με τη συνεργασία του Υπουργείου Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων Τάξη υλοποίησης: Ε1 τμήμα Σχολείο: 7/θ Δημοτικό Σχολείο Νέας Απολλωνίας Eκπαιδευτικός: Καραγιαννίδου Αθηνά Eπόπτρια: Κωνσταντινίδου Μαρία Ομάδα: Β Θεσσαλονίκης Μάρτιος 2012

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ Εισαγωγή...3 Σκοπός του προγράμματος...4 Επιμέρους στόχοι...4 Ομάδα στην οποία θα υλοποιηθεί...4 Χρονοδιάγραμμα επιμέρους φάσεων...5 ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ 1. Εισαγωγικά...5 2. Γεωγραφική προσέγγιση...6 3. Γνωριμία με διάφορες κουλτούρες...7 4. Θέματα οικονομικά, θεσμικά, δομής της Ε.Ε....8 5. Αξιολόγηση, συμπεράσματα, λήψη αποφάσεων...10 ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ Συμπεράσματα...12 ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ...13 2

ΠΡΩΤΟ ΜΕΡΟΣ: ΓΕΝΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ Εισαγωγή Το παιχνίδι θεωρείται το κύριο μέσο έκφρασης και δημιουργίας των παιδιών. Είναι η πιο αγαπημένη δραστηριότητά τους και παίζει καθοριστικό ρόλο στην ανάπτυξή τους. Όπως λέει χαρακτηριστικά ο Piaget: «το παιχνίδι είναι μέσο ανάπτυξης της νοημοσύνης και των άλλων δεξιοτήτων», ενώ συμπληρώνει ο Karl Groos: «τα παιχνίδια είναι μέσο φυσικής και ηθικής ανάπτυξης». Ο Huizinga διατυπώνει την άποψη ότι το παιχνίδι έχει μια πολιτιστική και δημιουργική λειτουργία, δηλαδή ο πολιτισμός έχει την καταγωγή του στο παιχνίδι. Το παιχνίδι βοηθά τα παιδιά να συνθέσουν τα στοιχεία της ζωής έτσι ακριβώς όπως τα έχουνε βιώσει, ενώ παράλληλα τους επιτρέπει να «αφομοιώσουν τη ζωή και να την κάνουν δική τους» (Almon, 2003). Μέσα από το παιχνίδι το παιδί έχει την ευκαιρία να κατανοήσει τον κόσμο, να αλληλεπιδράσει με τους γύρω του με κοινωνικό τρόπο, να εκφραστεί, να αναπαριστήσει τις σκέψεις και τις ιδέες του, να ελέγξει τα συναισθήματά του (Αυγητίδου, 2001). Για πολλές δεκαετίες έρευνες έχουν υποστηρίξει τη σχέση που υπάρχει ανάμεσα στο παιχνίδι και τη μάθηση. Ο Piaget μελετώντας τη γνωστική εξέλιξη του παιδιού συνειδητοποίησε ότι το παιχνίδι είναι το μέσο, το εργαλείο της αφομοίωσης. Το δημιουργικό παιχνίδι έχει τεράστια δύναμη στην προώθηση της ανάπτυξης, αλλά και τη μάθηση των παιδιών (Levin, 2010). Είναι βιωματικός και ευχάριστος τρόπος προσέγγισης της γνώσης, που φτάνει με αποτελεσματικό τρόπο στο στόχο της μάθησης, γι αυτό και επιλέχθηκε ως το κύριο μέσο διδασκαλίας της παρούσας θεματικής. 3

Σκοπός του προγράμματος Σκοπός του προγράμματος είναι οι μαθητές να έρθουν σε επαφή με την ευρωπαϊκή οικογένεια και να βιώσουν όσο είναι δυνατό πως είναι μέλη της. Επιμέρους στόχοι - Να γνωρίσουν οι μαθητές τα γεωγραφικά όρια της ευρωπαϊκής ζώνης και τις χώρες που την απαρτίζουν. - Να εξοικειωθούν με την ιδέα του διαφορετικού για να μπορέσουν να το προσεγγίσουν χωρίς φόβο και να διαπιστώσουν τις πολλές ομοιότητές μας με άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. - Να κατανοήσουν πως είναι μέλη της μεγάλης ευρωπαϊκής οικογένειας με δικαιώματα και υποχρεώσεις. Να αναλάβουν, κυρίως μελλοντικά αλλά και άμεσα όπου είναι δυνατό, ενεργό ρόλο συμμετοχής μέσα σ αυτή την οικογένεια ως ενεργοί πολίτες. Ομάδα στην οποία θα υλοποιηθεί Ομάδα στόχος αυτής της δράσης είναι το Ε1 τμήμα του Δημοτικού Σχολείου Νέας Απολλωνίας του Δήμου Βόλβης νομού Θεσσαλονίκης. Το τμήμα αποτελείται από 12 μαθητές, 8 αγόρια και έξι κορίτσια, από τους οποίους οι 6, οι μισοί δηλαδή, κατάγονται τουλάχιστον από έναν γονιό από κάποια χώρα της ΕΕ ή της Ευρώπης. Πιο συγκεκριμένα: 3 μαθητές είναι αλβανικής καταγωγής και από τους δύο γονείς 1 μαθητής είναι βουλγάρικης καταγωγής και από τους δύο γονείς 1 μαθητής είναι τσέχικης καταγωγής από τον ένα γονιό και ελληνικής από τον άλλο 1 μαθητής είναι σλοβένικης καταγωγής από τον ένα γονιό και ελληνικής από τον άλλο 4

Χρονοδιάγραμμα επιμέρους φάσεων Οι δράσεις για το πρόγραμμα θα διαρκέσουν επτά εβδομάδες, στις οποίες ο καταμερισμός θα γίνει εργασίας ως εξής: 23-27/01/2012: Εισαγωγικά, έγερση του ενδιαφέροντος των μαθητών για ενασχόληση με το θέμα, προβληματισμοί γύρω από την ιδέα της Ευρώπης και της Ένωσης, θέματα που τους απασχολούν. 30/1-3/02/2012: Γεωγραφική προσέγγιση. 6-10/2/2012: Γνωριμία με διάφορες κουλτούρες μέσα στην ευρωζώνη. 13/02-2/03/2012: Ενασχόληση με θέματα οικονομικά, θεσμικά, δομής της ευρωπαϊκής ένωσης, ευκαιριών που δίνονται και υποχρεώσεων που έχουμε ως μέλη. 5-9/03/2012: Αξιολόγηση, συμπεράσματα, λήψη αποφάσεων για το μέλλον. Ο χρόνος από το ωρολόγιο πρόγραμμα που αφιερώθηκε στο πρόγραμμα και τις δράσεις του ήταν περίπου δύο με τρεις ώρες ανά εβδομάδα. ΔΕΥΤΕΡΟ ΜΕΡΟΣ: ΕΠΙΜΕΡΟΥΣ ΔΡΑΣΕΙΣ 1. Εισαγωγικά, έγερση του ενδιαφέροντος των μαθητών για ενασχόληση με το θέμα, προβληματισμοί γύρω από την ιδέα της Ευρώπης και της Ένωσης, θέματα που τους απασχολούν. Στόχος αυτής της ενότητας ήταν να παρακινηθούν οι μαθητές να ασχοληθούν με το θέμα. Η αφόρμηση προήλθε από το σχετικό μάθημα του βιβλίου Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής της Ε τάξης. Το μάθημα εξηγεί τους λόγους που οδήγησαν στη δημιουργία μιας Ένωσης χωρών με κοινούς στόχους και προγραμματισμό. Μιλήσαμε για τους φυσικούς πόρους της γης, από τους οποίους εξαρτάται η ζωή μας, κι ότι αυτοί δεν περιορίζονται από τα σύνορα των χωρών. Για να προστατευτεί όμως η χρήση τους από αλόγιστη σπατάλη χρειάζεται το Δίκαιο και αλληλέγγυο εμπόριο, όπως μας εξηγεί και το βιβλίο, το οποίο με νόμους έχει θεσμοθετήσει η Ε.Ε. Ακόμη, αναφερθήκαμε στην ύπαρξη κοινών παγκόσμιων προβλημάτων με επιπτώσεις, όχι τοπικές, αλλά παγκόσμιες. 5

Δημιουργήσαμε ένα χάρτη εννοιών για να διαπιστώσουμε αν τα περιβαλλοντικά προβλήματα είναι όντως παγκόσμιου ενδιαφέροντος (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, εικ. 1). Τέλος, διαβάσαμε το μύθο της Ευρώπης, τον οποίο και δραματοποιήσαμε χωρισμένοι σε ομάδες (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, κειμ. 1) 2. Γεωγραφική προσέγγιση Στόχος αυτής της ενότητας ήταν να γνωρίσουν οι μαθητές τις χώρες που ανήκουν στην Ευρωπαϊκή ήπειρο κι ότι κάποιες από αυτές απαρτίζουν την Ε.Ε. Σε ένα χάρτη της Ευρώπης εντοπίσαμε μία μία τις χώρες τις Ευρώπης και τις καταγράψαμε. Έπειτα, αφού χωρίστηκαν οι μαθητές σε δύο ομάδες, έψαξαν να βρουν τις πρωτεύουσες των χωρών αυτών χρησιμοποιώντας τους υπολογιστές. Η ομάδα που ολοκλήρωσε πρώτη νίκησε. Στη συνέχεια, δόθηκε στην Α ομάδα ένας χάρτης της Ευρώπης, στον οποίο συμπλήρωσαν τα ονόματα των χωρών, τον έκοψαν σε μορφή παζλ και τον έδωσαν στη Β ομάδα να τον συναρμολογήσει (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, εικ. 2). Ο ίδιος χάρτης δόθηκε και στη Β ομάδα, η οποία έπρεπε να συμπληρώσει επάνω τα ονόματα με τις πρωτεύουσες των κρατών, να τον κόψει σε μορφή παζλ και να τον δώσει στην Α ομάδα για να τον συναρμολογήσει (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, εικ.3). Η ιδέα του παζλ με το χαρτί δεν ήταν και τόσο πετυχημένη. Ωστόσο, σε ένα βαθμό, επιτεύχθηκε ο στόχος της δραστηριότητας, γιατί οι μαθητές ήταν σε θέση να εντοπίσουν το σημείο όπου έπρεπε να μπει η κάθε χώρα, βλέποντας και το μεγάλο χάρτη στον πίνακα. Η δυσκολία παρουσιάστηκε τόσο στο διαχωρισμό των χωρών κατά το κόψιμο, όσο και στη διάλυση του χαρτιού από τα πολλά χέρια των παιδιών που το έπιαναν. Αφού κατανοήσαμε την έκταση και τη δομή των χωρών της ευρωπαϊκής ηπείρου, προχωρήσαμε στην Ε.Ε. Τους δόθηκε μια λίστα με τις χώρες της Ε.Ε. και ένας χάρτης ασπρόμαυρος, στον οποίο έπρεπε να αναγνωρίσουν και να ζωγραφίσουν μόνο αυτές τις χώρες. Έτσι, δημιούργησαν τον δικό τους έγχρωμο χάρτη της Ε.Ε. (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, εικ.4). Στη συνέχεια, υπήρχαν επάνω σε ένα θρανίο ασπρόμαυρες όλες οι σημαίες των χωρών της Ε.Ε. Οι μαθητές κλήθηκαν να τις αναγνωρίσουν και να τις ζωγραφίσουν. Για την 6

αναγνώριση μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν είτε τον υπολογιστή της τάξης και το ίντερνετ, είτε εγκυκλοπαίδεια, είτε άλλο υλικό. Κάποιες από τις σημαίες τις γνώριζαν ήδη, ενώ οι αλλοδαποί μαθητές από χώρες της Ε.Ε. έσπευσαν να ζωγραφίσουν τη σημαία της χώρας τους. Η δραστηριότητα ολοκληρώθηκε κολλώντας επάνω σε μεγάλο χαρτόνι όλες τις σημαίες γύρω από μια μεγαλύτερη σημαία της Ε.Ε. (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, εικ. 6). Τέλος, παίξαμε το παιχνίδι με τα ταμπελάκια των χωρών της Ε.Ε. Είχαμε προετοιμάσει από πριν ταμπελάκια με τα ονόματα όλων των χωρών και ο κάθε μαθητής διάλεξε τη χώρα που ήθελε. Κάποιες χώρες δεν μπήκαν στο παιχνίδι γιατί οι μαθητές ήταν λιγότεροι από αυτές. Ορίσαμε που βρίσκεται η θάλασσα και ο καθένας έπρεπε να τοποθετηθεί στο χώρο, όπως είναι τοποθετημένες οι χώρες στο χάρτη. Έπρεπε να βρουν τις χώρες που συνορεύουν και να έχουν βλεμματική επαφή καθόλη τη διάρκεια του παιχνιδιού. Με την έναρξη της μουσικής άρχισαν να κινούνται στην αίθουσα και μόλις σταματούσε η μουσική έπρεπε να κοιτούν τις χώρες που συνορεύουν. Η μουσική ξανάρχισε και στο επόμενο σταμάτημα έπρεπε να ακουμπήσουν τις ίδιες χώρες. Το ίδιο επαναλήφθηκε μερικές φορές μέχρι να το καταλάβουν και να το διασκεδάσουν. Στη συνέχεια, έπρεπε να κινηθούν μαζί με τις χώρες που ακουμπούσαν και έπειτα όλες οι χώρες μαζί, χωρίς να χωριστούν. Αναφέραμε ότι τώρα γίναμε μια ένωση, όπως ακριβώς και η Ε.Ε. και ότι έχουμε ευθύνη για την κάθε χώρα που βρίσκεται δίπλα μας μην πέσει, μη χτυπήσει, μη φύγει από την αλυσίδα, όπως ακριβώς συμβαίνει και στην Ε.Ε. 3. Γνωριμία με διάφορες κουλτούρες μέσα στην ευρωζώνη Στόχος της ενότητας ήταν οι μαθητές να έρθουν σε επαφή με κουλτούρες και ήθη άλλων χωρών, ώστε να εξοικειωθούν με την ιδέα του διαφορετικού και να το προσεγγίσουν χωρίς φόβο διαπιστώνοντας τις πολλές ομοιότητές μας. Αφορμή για να ασχοληθούμε με το θέμα αποτέλεσε το μάθημα «Λαοί και Πολιτισμοί της Ε.Ε.» από το βιβλίο της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής της Στ τάξης. Μιλήσαμε για τους διάφορους λαούς της Ευρωζώνης και τα στοιχεία που τους διαφοροποιούν (γλώσσα, παραδόσεις, ήθη, έθιμα) αλλά και αυτά που τους συνδέουν (κοινές αξίες όπως η δημοκρατία, η ελευθερία, η κοινωνική δικαιοσύνη, ο σεβασμός στην ετερότητα). Αυτές οι αξίες ενώνουν τους λαούς των κρατών μελών της ΕΕ, οι οποίοι έχουν κοινές πολιτισμικές και ιστορικές ρίζες. Αναφερθήκαμε στις επίσημες γλώσσες με τις οποίες 7

μπορούν όλοι οι λαοί να επικοινωνούν μεταξύ τους, αλλά και στη σπουδαιότητα που έχει η κάθε γλώσσα για το λαό της. Βρήκαμε τις επίσημες γλώσσες και τις αντιστοιχίσαμε με τις χώρες. Μία από τις δραστηριότητες του βιβλίου είχε τη λέξη καλημέρα σε όλες τις γλώσσες, την οποία προσπαθήσαμε να πούμε όλοι. Μεγάλο ήταν το ενδιαφέρον των παιδιών για να μάθουν το καλημέρα στις μητρικές γλώσσες των αλλοδαπών συμμαθητών τους. Έτσι, μάθαμε όλοι να λέμε καλημέρα στα Βουλγάρικα, τα Σλοβένικα, τα Τσέχικα και τα Αλβανικά. Επόμενη δραστηριότητα ήταν να διαλέξει ο καθένας από μια χώρα, όποια ήθελε, και να βρει πληροφορίες γι αυτήν, τις οποίες μας παρουσίασε στην τάξη. Οι πληροφορίες μπορούσαν να περιέχουν οτιδήποτε, όπως κάποιο έθιμο, κάποιο σημαντικό μνημείο, ιστορικά στοιχεία κ.α. (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, κειμ. 2, 3, 4, 5) Στο σημείο αυτό υπήρξε η ιδέα από τους μαθητές να φτιάξουμε ένα επιτραπέζιο παιχνίδι με κάρτες, που θα αφορά τα κράτη μέλη της Ε.Ε. Το παιχνίδι έχει ως εξής: θα υπάρχουν κάρτες (από 5 για κάθε χώρα), οι οποίες θα περιέχουν στοιχεία από αυτά που μάθαμε ως τώρα (τη σημαία, το καλημέρα, ιστορικά, μνημεία, έθιμα, επίσημη γλώσσα του κράτους, πρωτεύουσα, μεγάλες πόλεις, χαρακτηριστικά φαγητά). Ένας μαθητής, ο οποίος θα εναλλάσσεται κυκλικά, τραβάει μια κάρτα και διαβάζει τις πληροφορίες. Όποιος από τους άλλους βρει για ποια χώρα πρόκειται κερδίζει την κάρτα. Στο τέλος, κερδίζει ο μαθητής που έχει στην κατοχή του τις περισσότερες κάρτες. Η κατασκευή του παιχνιδιού ξεκίνησε, δεν προλάβαμε όμως να το ολοκληρώσουμε. 4. Ενασχόληση με θέματα οικονομικά, θεσμικά, δομής της ευρωπαϊκής ένωσης, ευκαιριών που δίνονται και υποχρεώσεων που έχουμε ως μέλη Στόχος αυτής της ενότητας ήταν να κατανοήσουν οι μαθητές πως είναι μέλη μιας μεγάλης οικογένειας με δικαιώματα και υποχρεώσεις και να έρθουν σε επαφή με την οργάνωση και λειτουργία της Ένωσης, καθώς και με τα κυριότερα κοινοτικά όργανα. Αφορμή για την ενασχόληση με το θέμα δόθηκε πάλι από το βιβλίο της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής της Στ τάξης με τα κεφάλαια: - Η Ε.Ε.: όργανα και λειτουργίες της - Η Ελλάδα στην Ε.Ε. - Σχέσεις μεταξύ των κρατών μελών της Ε.Ε. - Δικαιώματα και υποχρεώσεις των Ευρωπαίων πολιτών. 8

Το βιβλίο παρουσιάζει με πολύ ωραίο και προσιτό τρόπο όλα αυτά τα θέματα που μας απασχόλησαν για αρκετό διάστημα. Ξεκινήσαμε ορίζοντας ότι σκοπός της Ε.Ε. είναι να συνεργάζονται όλες οι χώρες για την ειρήνη, τη σταθερότητα, την ασφάλεια, τη δημοκρατία, τη δικαιοσύνη, την ανάπτυξη και την υπεράσπιση των κοινών αξιών των Ευρωπαίων πολιτών. Για να μπορέσει να επιτευχθεί αυτό τα κράτη μέλη έχουν μεταβιβάσει ορισμένες εξουσίες τους σε αντίστοιχα όργανα της Ε.Ε., τα οποία είναι: Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Το Συμβούλιο Υπουργών της Ε.Ε. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή (Κομισιόν) Το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Εκτός από αυτά, υπάρχουν κι άλλα όργανα που συμπληρώνουν και διευκολύνουν το έργο τους, όπως το Ελεγκτικό Συνέδριο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα κ.α. Αναλύσαμε το ρόλο καθενός από αυτά. Ωστόσο, τα δύο τελευταία που είναι και στην επικαιρότητα των γεγονότων αυτό το διάστημα και πιο οικείο σαν άκουσμα στους μαθητές, μονοπώλησαν θα έλεγα το ενδιαφέρον μας με το ρόλο και τις ενέργειές τους. Πολλές φορές αναφερόμενοι στην οικονομική κρίση από την οποία διέρχεται η χώρα μας, «κολλούσαμε» και δεν μπορούσαμε να πάμε παρακάτω. Ομολογώ πως πρόκειται για ένα θέμα που δεν το κλείσαμε, όμως υποσχόμασταν κάθε φορά ότι θα το ξανασυζητήσουμε στην πρώτη ευκαιρία, όπως και κάναμε. Στη συνέχεια, αναφερθήκαμε στην Ελλάδα ως μέλος της Ε.Ε. (το έτος προσχώρησης, το ρόλο και τη δράση της, τους εκπροσώπους μας στα κοινοτικά όργανα, κ.λπ.) και τις σχέσεις μεταξύ των κρατών μελών (το ενιαίο νόμισμα ευρώ, την κοινωνική δράση που αναπτύσσεται μεταξύ των κρατών, τα προγράμματα όπως το Comenius, το Ευρωπαϊκό Κεντρικό Δίκτυο Καταναλωτών, το ετήσιο Περιβαλλοντικό Συνέδριο, την Πράσινη Εβδομάδα, την Πολιτιστική Πρωτεύουσα. Παίξαμε ένα παιχνίδι ρόλων που είχε ως εξής: Χωρίστηκαν οι μαθητές σε τέσσερις ομάδες και τους ανατέθηκαν ρόλοι εκπροσώπων της Ελλάδας. Κάθε ομάδα εκπροσώπων έπρεπε να εκφράσει στα όργανα της Ε.Ε. (που ήταν μια άλλη ομάδα) κάποιους προβληματισμούς για τη χώρα της στο θέμα που της δόθηκε. Τα θέματα ήταν η παιδεία, ο αθλητισμός, η νεολαία, η οικονομία. 9

Έπειτα, παρουσιάσαμε τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των Ευρωπαίων πολιτών. Όπως σε κάθε χώρα, έτσι και στο σύνολό τους, που είναι η Ε.Ε. υπάρχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις των Ευρωπαίων πολιτών, τα οποία περιέχονται στο Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. Ο Χάρτης αυτός φτιάχτηκε από αντιπροσώπους όλων των κρατών και ορίζει τα πολιτικά, οικονομικά και κοινωνικά δικαιώματα των πολιτών της Ε.Ε. Από διάφορα περιοδικά που είχαμε στην τάξη βρήκαμε εικόνες που να δείχνουν ανθρώπινα δικαιώματα και τις κόψαμε. Απλώσαμε ένα χαρτόνι στο πάτωμα, ένας μαθητής ξάπλωσε επάνω και σχεδιάσαμε το περίγραμμά του. Στη συνέχεια, το κόψαμε και κολλήσαμε επάνω τις εικόνες με τα δικαιώματα (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, εικ. 6) Αφού χωρίστηκαν οι μαθητές σε δύο ομάδες, τους δόθηκαν αυτοκόλλητα χαρτάκια post-it με καταγεγραμμένες υποχρεώσεις και δικαιώματα των πολιτών της Ε.Ε. Έπρεπε να αναγνωρίσουν αν αυτό που περιγράφεται κάθε φορά είναι υποχρέωση ή δικαίωμα και να το κολλήσουν στην αντίστοιχη στήλη του χαρτονιού τους. Κέρδισε η ομάδα που είχε τα πιο πολλά σωστά (βλ. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ, εικ. 7). 5. Αξιολόγηση, συμπεράσματα, λήψη αποφάσεων για το μέλλον Στόχος αυτής της ενότητας ήταν να αξιολογήσουμε τα όσα κάναμε ως τώρα και να ωθήσουμε τους μαθητές να αναλάβουν, όπου είναι δυνατόν, ενεργό ρόλο συμμετοχής μέσα στην οικογένεια της Ε.Ε. ως ενεργοί πολίτες. Οι μαθητές χωρίστηκαν σε δύο ομάδες και σε κάθε ομάδα δόθηκε ένας φάκελος με καρτέλες. Οι καρτέλες περιείχαν έναν εννοιολογικό χάρτη, τον οποίο οι μαθητές έπρεπε να συναρμολογήσουν και, αφού συσκεφθούν με την ομάδα τους, να παρουσιάσουν τα αποτελέσματά τους στην άλλη ομάδα. Με την παρουσίαση έγινε η αξιολόγηση του προγράμματος και η ανακεφαλαίωση όλων όσων ειπώθηκαν κατά τη διάρκειά του. Παρακάτω παρουσιάζεται το υπόδειγμα των εννοιολογικών χαρτών, ενώ στο ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ εικ. 6 και εικ. 7, φαίνεται η δουλειά των παιδιών. 10

Εννοιολογικός χάρτης 1 Εννοιολογικός χάρτης 2 Μέσα από μια μεγάλη συζήτηση καταλήξαμε στο ότι είμαστε και μπορούμε να είμαστε μέτοχοι και συνεργοί σε ότι γίνεται μέσα σ αυτή τη μεγάλη ευρωπαϊκή οικογένεια, η οποία έχει να μας προσφέρει ακόμα περισσότερα. Πολλοί μαθητές εξέφρασαν την επιθυμία να σπουδάσουν σε κάποια άλλη χώρα για να τη γνωρίσουν καλύτερα. Το θέμα για εμάς δεν έκλεισε εδώ, αφού ακολουθούν κι άλλες δράσεις τις οποίες εμπνευστήκαμε κατά τη διάρκεια του προγράμματος. Οι δράσεις αυτές περιλαμβάνουν την ολοκλήρωση του επιτραπέζιου παιχνιδιού μας, την καταγραφή των γνωστότερων ποδοσφαιρικών ομάδων των κρατών μελών της Ε.Ε. και τη μελέτη των τραγουδιών της Eurovision και άλλων παραδοσιακών τραγουδιών των χωρών που συμμετέχουν στο διαγωνισμό. 11

ΤΡΙΤΟ ΜΕΡΟΣ Συμπεράσματα Κατά την εφαμογή του προγράμματος παρακολούθησα τους μαθητές μου να έρχονται πιο κοντά ο ένας στον άλλο, να βιώνουν θετικά συναισθήματα και να χαίρονται με το αποτέλεσμα της ομαδικής τους δουλειάς. Μέσα από τις εργασίες τους γνώρισαν τα όρια της ευρωπαϊκής ζώνης και τις χώρες που την απαρτίζουν, εξοικειώθηκαν με την ιδέα του διαφορετικού πολιτισμού, γλωσσικού κώδικα, ηθών και εθίμων και πιστεύω πως κατάφεραν να τα προσεγγίσουν χωρίς φοβο, διαπιστώνοντας μέσα από παραλληλισμούς τις πολλές ομοιότητές μας με άλλες χώρες της Ε.Ε.. Ακόμη, κατανόησαν πως σαν μέλη της ευρύτερης ευρωπαϊκής οικογένειας έχουν δικαιώματα και υποχρεώσεις, γεγονός που τους οδηγεί να δουν τους εαυτούς τους μελλοντικά ως ισότιμους ενεργούς πολίτες μέσα σ αυτή την οικογένεια. Σε γενικές γραμμές το πρόγραμμα έδωσε την ευκαιρία στους μαθητές να εμπλουτίσουν και να τροποποιήσουν τις αντιλήψεις τους, τόσο για την Ε.Ε., όσο και για τη θέση τους μέσα σ αυτήν. 12

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΕΙΚΟΝΑ 1 13

ΚΕΙΜΕΝΟ 1 Η αρπαγή της Ευρώπης Σύμφωνα με το μύθο των Ελλήνων, η Ευρώπη ήταν αδελφή του Κάδμου, ιδρυτή της Θήβας και κόρη του Αγήνορα και της Τηλεφάσσας, ηγεμόνα της Φοινίκης. Όταν μεγάλωσε, μια μέρα πήγε στην παραλία για να παίξει με τις φίλες της και να μαζέψει λουλούδια. Εκεί συνάντησε το θεό Δία. Εκείνον αμέσως τον χτύπησε ο θεός Έρωτας με τα βέλη του και για να την πλησιάσει μεταμορφώθηκε σε ήρεμο, εύσωμο και δυνατό ταύρο και πήγε δίπλα της κάνοντας δήθεν ότι βόσκει, σκεπτόμενος με τι τρόπο θα την κατακτούσε. Εκείνη τότε πλησίασε τον ταύρο - Δία και άρχισε να τον χαϊδεύει γοητευμένη από την ωραία κορμοστασιά του και τη μυϊκή του δύναμη. Σε λίγο δε δίστασε να τον ιππεύσει. Τότε αυτός άρχισε να τρέχει με αστραπιαία ταχύτητα. Η Ευρώπη έκλαιγε, μα δεν μπορούσε να πηδήσει, γιατί φοβόταν μη σκοτωθεί. Ο μεταμορφωμένος σε ταύρο θεός διέσχισε τη θάλασσα συνοδευόμενος από Τρίτωνες και Νηρηίδες και έφτασε στην Κρήτη. Όταν επιβιβάστηκε στο νησί, ο ταύρος δεν φαινόταν πια, αλλά ο Δίας πήρε από το χέρι την Ευρώπη και την οδήγησε στο Δικταίον άντρο. Καρπός των ερωτικών ενώσεων του Δία και της Ευρώπης στην Κρήτη ήταν ο Μίνωας, ο Ραδάμανθυς και ο Σαρπηδόνας. 14

ΕΙΚΟΝΑ 2 15

ΕΙΚΟΝΑ 3 16

ΕΙΚΟΝΑ 4 17

ΕΙΚΟΝΑ 5 18

ΕΙΚΟΝΑ 6 19

ΚΕΙΜΕΝΟ 2 ΚΕΙΜΕΝΟ 3 20

ΚΕΙΜΕΝΟ 4 21

ΚΕΙΜΕΝΟ 5 22

ΕΙΚΟΝΑ 6 23

ΕΙΚΟΝΑ 7 24

ΕΙΚΟΝΑ 8 25

ΕΙΚΟΝΑ 9 26