1 TEI Aνατολικής Μακεδονίας & Θράκης Τμήμα Λογιστικής & Χρηματοοικομικής Μάθημα: Χρηματοοικονομική Λογιστική ΙΙ 4 η εισήγηση Διδάσκων: Αθανάσιος Μανδήλας smand@teiemt.gr
2 H Λογιστική των Αποθεμάτων Αποθέματα είναι υλικά αγαθά που ανήκουν στην επιχείρηση και προορίζονται: Να μεταπωληθούν Να αναλωθούν για την παραγωγή έτοιμων αγαθών Να χρησιμοποιηθούν για τη συσκευασία-π.χ. των παραγόμενων προϊόντων ή των εμπορευμάτων
3 Λειτουργικό κύκλωμα εμπορικής επιχείρησης Διαθέσιμα Εμπορεύματα Απαιτήσεις Νέα Αγορές Πώληση με Είσπραξη πίστωση απαιτήσεων
4 Αγορά αποθεμάτων Με μετρητά Με βραχυπρόθεσμη ή μακροπρόθεσμη πίστωση Με ανταλλαγή άλλου στοιχείου του ενεργητικού, π.χ. χρεόγραφα
5 Λογιστική αγορών Χρεώνουμε Εμπορεύματα Αγορές χρήσεως Πιστώνουμε (συνήθως) Ταμείο ή Προμηθευτές εσωτερικού (εξωτερικού) ή Γραμμάτια πληρωτέα σε (ή $ ή κλπ) ή Επιταγές πληρωτέες (μεταχρονολογημένες) ή Κάποιο άλλο κατάλληλο λογαριασμό
6 Κόστος αγοράς αποθεμάτων Τι αυξάνει το κόστος αγοράς αποθεμάτων Τιμολογιακή αξία των αγαθών Τα ειδικά έξοδα αγορών Τι μειώνει το κόστος αγοράς αποθεμάτων Εκπτώσεις αγορών Επιστροφές αγορών
7 Κόστος αγοράς αποθεμάτων Δεν αυξάνει/μειώνει το κόστος αγοράς αποθεμάτων Τόκοι χρεωστικοί Όταν η αγορά είναι με πίστωση και οι τόκοι είναι γνωστοί και σημαντικοί καταχωρούνται ξεχωριστά, αφού θεωρούνται χρηματοοικονομικό έξοδο της χρήσης ΦΠΑ Γενικά έξοδα αγορών γιατί δεν συσχετίζονται με συγκεκριμένες αγορές Συναλλαγματικές διαφορές
8 Σύστημα Διαρκούς Απογραφής Παρακολουθούμε διαρκώς στα λογιστικά βιβλία κάθε είδος αποθέματος (ποσότητα, ποιότητα, τιμή) που αγοράζει και πωλεί η επιχείρηση Χρησιμοποιούνταν παραδοσιακά για είδη υψηλού μοναδιαίου κόστους
9 Πλεονεκτήματα διαρκούς απογραφής Επιτρέπει γρήγορο προσδιορισμό του κόστους πωληθέντων και του διαθέσιμου προς πώληση αποθέματος από τα υπόλοιπα των λογαριασμών στα καθολικά Διευκολύνει διαχείριση αποθεμάτων: Προγραμματισμό αγορών Εσωτερικό έλεγχο Εξυπηρέτηση πελατών
10 Χρησιμοποιούμενοι λογαριασμοί Ισολογισμός Εμπορεύματα Εκπτώσεις αγορών Επιστροφές Αγορών Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης Πωλήσεις αποθεμάτων Εκπτώσεις πωλήσεων Επιστροφές πωλήσεων Κόστος πωληθέντων
11 Κανόνες λειτουργίας των λογαριασμών Τα εμπορεύματα και οι αναλυτικοί του τηρούνται ως αμιγείς λογαριασμοί δηλαδή χρεώνονται με το κόστος του αρχικού αποθέματος και των αγορών και πιστώνονται με το κόστος πωληθέντων Ο λογαριασμός εμπορευμάτων της τελευταίας βαθμίδας ανάλυσης τηρείται και κατά ποσότητα και κατά αξία Οι πωλήσεις πιστώνονται με την τιμολογιακή αξία των πωλήσεων Η παρακολούθηση των απoθεμάτων με το σύστημα της, διαρκούς απογραφής δεν απαλλάσσει τις επιχειρήσεις από τη διενέργεια φυσικής απογραφής στο τέλος της χρήσης Τυχόν διαφορές μεταξύ των αποθεμάτων στα βιβλία και των αποτελεσμάτων της φυσικής απογραφής τακτοποιούνται στο λογαριασμό διαφορές απογραφής
12 Περιοδική Απογραφή Το λογιστικό σύστημα ΔΕΝ παρακολουθεί συνεχώς το κόστος πωληθέντων Στο τέλος της χρήσης γίνεται φυσική απογραφή για να διαπιστωθούν τα αποθέματα τέλους και η αξία τους Προκύπτει το κόστος πωληθέντων Γίνεται εγγραφή προσαρμογής του κόστους πωληθέντων και των αποθεμάτων για τη σύνταξη των λογιστικών καταστάσεων
13 Σύστημα Λογαριασμών στην Περιοδική Απογραφή Συγκεντρωτικό σύστημα Ο λογαριασμός 'Εμπορεύματα' τηρείται μικτός Υπάρχουν ξεχωριστοί λογαριασμοί μόνο για τα εμπορεύματα, τα γενικά έξοδα αγορών και τα γενικά έξοδα πωλήσεων Στην πράξη δεν χρησιμοποιείται καθόλου Αποκεντρωτικό σύστημα Ο λογαριασμός 'Εμπορεύματα' τηρείται αμιγής Τηρείται ο λογαριασμός 'Αγορές'
14 Χρησιμοποιούμενοι λογαριασμοί Ισολογισμός Κατάσταση Αποτελεσμάτων Χρήσης Αγορές Εμπορεύματα Απόθεμα έναρξης Απόθεμα λήξης Απομείωση εμπορευμάτων Εκπτώσεις αγορών εμπ/των Επιστροφές αγορών εμπ/των Πωλήσεις Εκπτώσεις πωλήσεων Επιστροφές πωλήσεων Κόστος πωληθέντων
15 Απομείωση εμπορευμάτων Έστω ότι το απόθεμα Α στην απογραφή λήξης του 2015 εμφανίζεται με ποσό 1.000 ευρώ, που είναι και το κόστος κτήσης. Στο τέλος του 2016 εκτιμάται ότι η καθαρή ρευστοποιήσιμη αξία του είναι πλέον 900 ευρώ. Χ Απομείωση εμπορευμάτων (ζημιά) 100 Π Απομείωση εμπορευμάτων (αντίθετος) 100
16 Λογιστικός προσδιορισμός κόστους πωληθέντων LIFO (δεν επιτρέπεται με τα Ε.Λ.Π) FIFO Μέθοδος του σταθμικού μέσου όρου Είναι υποθέσεις ροής κόστους, όχι φυσικής ροής του αποθέματος
17 Υπολογισμός Κόστους Πωληθέντων Παράδειγμα: Αποθέματα έναρξης: 200.000 +Αγορές Εμπορευμάτων: 900.000 -Επιστροφές Αγορών: 20.000 - Αποθέματα τέλους: 80.000 =Κόστος Πωληθέντων 1.000.000
18 Aπογραφή Τι είναι η απογραφή; Η λεπτομερής καταγραφή κατ είδος, ποσότητα και αξία των επιμέρους στοιχείων του ενεργητικού και του παθητικού μιας οικονομικής μονάδας σε δεδομένη χρονική στιγμή.
19 Απογραφή αποθεμάτων Οι επιχειρήσεις είναι υποχρεωμένες να πραγματοποιούν τις απογραφές των αποθεμάτων τους, τουλάχιστον μια φορά και ιδιαίτερα στο τέλος της χρήσης. Η απογραφή περιλαμβάνει δύο στάδια: Καταμέτρηση και καταγραφή όλων των αποθεμάτων και κατάταξη σε κατηγορίες. Αποτίμηση
Η σημασία της αποτίμησης των αποθεμάτων 20 Πραγματική εικόνα στον ισολογισμό Ακριβής προσδιορισμός του κόστους πωληθέντων και επομένως των αποτελεσμάτων χρήσεως. Η αξία των μενόντων καθορίζει άμεσα το κόστος των πωληθέντων. Αν τα μένοντα αποτιμηθούν σε αξία μεγαλύτερη από την πραγματική τότε μειώνεται το κόστος των πωληθέντων.
21 Κανόνες αποτίμησης Οι κανόνες αποτίμησης της επιχειρηματικής περιουσίας για την κατάρτιση του ετήσιου ισολογισμού, θεσπίζονται από το κράτος και αποτελούν διατάξεις της φορολογικής νομοθεσίας των εταιρειών
22 Τιμή κτήσεως Τιμολογιακή αξία είναι η αξία αγοράς που αναγράφεται στα τιμολόγια μειωμένη με τις εκπτώσεις που κάθε φορά χορηγούνται από τους προμηθευτές και απαλλαγμένη από τους φόρους και τα τέλη που δε βαρύνουν τελικά την επιχείρηση. Τιμή κτήσεως είναι η τιμολογιακή αξία αγοράς των αποθεμάτων αυξημένη με τα ειδικά έξοδα αγοράς και μειωμένη με τις εκπτώσεις.
23 Ιστορικό κόστος παραγωγής Αν πρόκειται για αγαθά που παράγει ή κατασκευάζει η επιχείρηση, ως τιμή κτήσεως λαμβάνεται το ιστορικό κόστος, που αποτελείται από το άθροισμα: i) Του κόστους αγοράς των πρώτων υλών και των διαφόρων υλικών που χρησιμοποιήθηκαν. ii) Των εξόδων παραγωγής.
24 Πως υπολογίζουμε την τιμή κτήσεως; Η τιμή κτήσεως υπολογίζεται με οποιαδήποτε από τις παρακάτω μεθόδους με την προϋπόθεση ότι η μέθοδος που θα επιλεχθεί θα εφαρμόζεται κατά πάγιο τρόπο.
25 Μέθοδοι υπολογισμού της τιμής κτήσεως Το κόστος των αποθεμάτων πρέπει να προσδιορίζεται με μια από τις παρακάτω μεθόδους: Μέθοδος εξατομικευμένου κόστους Μέθοδος F.I.F.O. Mέθοδος του μέσου σταθμικού κόστους Λοιπές μέθοδοι
26 Παράδειγμα Η Eμπορευματική Α.Ε αναφέρει τις παρακάτω συναλλαγές για το 2016: Ημερομηνία Αγορές Κόστος αγοράς Μάιος 12 100 μονάδες 1,000 Αύγουστος 14 200 μονάδες 2,200 Σεπτ. 18 120 μονάδες 1,800 Στις 31 Δεκεμβρίου, η εταιρία είχε διαθέσιμες 20 μονάδες. Να προσδιορισθεί το κόστος πωληθέντων και το κόστος των τελικών αποθεμάτων
27 Mέθοδος του μέσου σταθμικού κόστους Ημερομηνία Αγορές Κόστος Αγορών Μαιος 12 100 μονάδες 1,000 Αυγ. 14 200 μονάδες 2,200 Σεπτ. 8 120 μονάδες 1,800 Κόστος αγαθών 420 μονάδες 5,000 Κόστος μονάδας = 5,000/ 420 = 11.91 5,000 Κόστος πωληθέντων 400 * 11.91 = 4,762 Τελικά Αποθέματα 20 * 11.91 = 238
28 FIFO (First-in, First-out method) Ημερομ. Αγορές Κόστος Αγοράς Μαιος12 100 μονάδες @ 10 1,000 Αυγ. 14 200 μονάδες @ 11 2,200 Σεπτ. 18 120 μονάδες @ 15 1,800 420 μονάδες 5,000 Κόστος πωληθέντων (FIFO) 1,000 2,200 1,500 (100 πωληθ., 20 τελικά) 4,700 Κόστος διαθ. αγαθών 5,000 Κόστος πωληθέντων Tελικά αποθέματα 4,700 20 * 15 = 300
29 LIFO (Last-in, First-out) Ημερομ. Αγορές Κόστος αγορών Μάιος12 100 μονάδες@ 10 1,000 Αυγ. 14 200 μονάδες @ 11 2,200 Σεπτ.18 120 μονάδες @ 15 1,800 420 μονάδες 5,000 Κόστος πωληθέντων (LIFO) 1, 800 2,200 800 4,800 Κόστος διαθ. αγαθών 5,000 Κόστος πωληθέντων Tελικά αποθέματα 4,800 20 * 10 = 200
Αρχικό Απόθεμα Παράδειγμα 2 ΑΠΟΘΕΜΑΤΙΚΗ ΕΠΕ Μονάδες Μονάδες Πωληθέντων Κόστος/μονάδα ( ) Συνολικό κόστος ( ) 100 -- 2.10 210 Πωλήσεις -- 75 -- -- Αγορές 150 -- 2.80 420 Πωλήσεις -- 100 -- -- Αγορές 50 -- 3.00 150 Σύνολο 300 175 -- 780 Υπολογίστε το κόστος πωληθέντων και το κόστος του τελικού αποθέματος με βάση FIFO και Μέσο Σταθμισμένο 30
Παράδειγμα 2 Αποθεματική ΕΠΕ - FIFO Μονάδες Κόστος/Μονάδα Συνολικό κόστος Κόστος Πωληθέντων 100 2.10 210 75 2.80 210 175 420 Κόστος Τελικού Αποθέματος 50 3.00 150 75 2.80 210 125 360 31
Παράδειγμα 2-Αποθεματική ΕΠΕ Μέσος Σταθμισμένος 32 Μέσο Κόστος 780/300 = 2.60. Κόστος Πωληθέντων = 175 * 2.60 = 455 Τελικό Απόθεμα = 125 * 2.60 = 325 Σύγκριση Μεθόδων FIFO ΜΣΚ Κόστος Πωληθέντων 420 455 Τελικό Απόθεμα 360 325