ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΕΥΑΓΟΡΑΣ Λ. ΕΥΑΓΟΡΟΥ

ΑΝΑΛΥΤΙΚΟ ΥΠΟΜΝΗΜΑ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟΥ ΕΡΓΟΥ ΕΥΑΓΟΡΑΣ Λ. ΕΥΑΓΟΡΟΥ ΥΠΟΒΟΛΗ ΥΠΟΨΗΦΙΟΤΗΤΑΣ ΓΙΑ ΑΝΑΝΕΩΣΗ ΘΗΤΕΙΑΣ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ ΚΑΘΗΓΗΤΗ ΜΕ ΓΝΩΣΤΙΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ «ΘΕΩΡΙΑ ΚΑΙ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΧΕΣΕΩΝ» ΣΤΟ ΤΜΗΜΑ ΔΙΕΘΝΩΝ ΚΑΙ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΣΧΟΛΗ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ, ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΩΝ ΚΑΙ ΔΙΕΘΝΩΝ ΣΠΟΥΔΩΝ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΙΟ ΠΕΙΡΑΙΩΣ ΣΕΠΤΕΜΒΡΙΟΣ 2017

(Α) ΒΙΒΛΙΑ ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΕΣ: [1] Evaghorou E. L., The Operational Pattern of Mutual Funds in Cyprus, Dissertation of Master Degree, Nottingham: University of Nottingham, 2001. Το παρόν έργο αποτελεί τη διπλωματική εργασία μου την οποία εκπόνησα στα πλαίσια του μεταπτυχιακού μου τίτλου. Επίκεντρό της είναι η μελέτη του τρόπου λειτουργίας των αμοιβαίων κεφαλαίων στη χρηματοοικονομική αγορά της Κύπρου στα τέλη της δεκαετίας του 90 και στις αρχές της επόμενης. Αρχικά, πραγματοποιείται μια εκτενής αναφορά στη θεωρία που αφορά στα αμοιβαία κεφάλαια και τη λειτουργία τους στις χρηματοοικονομικές αγορές. Εν συνεχεία, η θεωρητική αυτή αποσαφήνιση εννοιών και όρων βοηθά στην ακόλουθη παρουσίαση της περιπτωσιολογικής μελέτης που αφορά στην κυπριακή χρηματοοικονομική αγορά καθώς η είσοδος των αμοιβαίων κεφαλαίων σε αυτήν αποτέλεσε ένα πρωτόγνωρο γεγονός. Μέσα από τη θεωρητική και περιπτωσιολογική συζήτηση, η εργασία παρουσιάζει προτάσεις και προτείνει μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν από τους αρμόδιους φορείς και θεσμούς που σχετίζονται με τα αμοιβαία κεφαλαία, με στόχο την επίτευξη μιας υγιούς αγοράς ως προς αυτά στα πλαίσια της κυπριακής οικονομίας. [2] Ευαγόρου Ε. Λ., Τα Οικονομικά της Άμυνας των Κρατών Ελλάδας Τουρκίας και οι Μεταξύ τους Σχέσεις. Μια Θεωρητική Προσέγγιση στον Πολιτικό Ρεαλισμό και στη Στρατηγική των Διεθνών Σχέσεων, Διδακτορική Διατριβή, Θεσσαλονίκη: Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, 2005. Το συγκεκριμένο έργο αποτελεί τη διδακτορική μου διατριβή. Κύριος σκοπός της διατριβής είναι η εξέταση τριών υποθέσεων εργασίας που πηγάζουν από τα βασικά αξιώματα της θεώρησης του πολιτικού ρεαλισμού και αφορούν: πρώτον, το βαθμό στον οποίο τα κράτη είναι κυρίαρχοι δρώντες στο διεθνές σύστημα, δεύτερον, τη δράση του κράτους με στόχο την εκπλήρωση του εθνικού συμφέροντος και τρίτον, το βαθμό στον οποίο η ισχύς είναι το εργαλείο εκπλήρωσης του εθνικού συμφέροντος. Επιμέρους στόχοι της διατριβής είναι: α) να παρουσιαστεί μια κριτική θέση στη θεώρηση του πολιτικού ρεαλισμού, αλλά και στις βασικές έννοιες αυτής (ισχύς, αναρχία, κρατική κυριαρχία, εθνικό συμφέρον), β) να καταδειχθεί η σχέση της οικονομίας με την άμυνα (εξοπλισμοί) και την πολιτική μέσα στα πλαίσια του διεθνούς οικονομικοπολιτικού περιβάλλοντος, γ) να οριστεί η οικονομική ισχύς και να σκιαγραφηθεί ο εξοπλιστικός ανταγωνισμός των κρατών και δ) να περιγραφεί ο όρος στρατηγική και να καταδειχθεί τι αυτός περιλαμβάνει στην περίπτωση του κράτους. Η όλη διατριβή χωρίζεται σε τρεις θεματικές ενότητες με συνέχεια και συνοχή μεταξύ τους. Η κάθε μία από αυτές στηρίζεται στα αντίστοιχα γνωστικά πεδία, αυτά των οικονομικών της άμυνας και της παγκόσμιας πολιτικής οικονομίας, της στρατηγικής των διεθνών σχέσεων και τις θεωρήσεις των διεθνών σχέσεων με έμφαση στον πολιτικό ρεαλισμό. Για τον έλεγχο των υποθέσεων εργασίας χρησιμοποιείται μία περιπτωσιολογική μελέτη που αφορά στις ελληνοτουρκικές σχέσεις με ιδιαίτερη έμφαση στα οικονομικά της άμυνας των δύο κρατών. Η χρήση των στοιχείων (ποσοτικού και ποιοτικού χαρακτήρα) της περιπτωσιολογικής μελέτης στοχεύει στην εξακρίβωση της ισχύος ή μη των υποθέσεων εργασίας. Η βιβλιογραφία που χρησιμοποιείται καλύπτει όλο το εύρος των γνωστικών 1

πεδίων της διατριβής, καθώς και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις. Το τελικό συμπέρασμα της διατριβής αφορά στο ότι τα κράτη παραμένουν οι κυρίαρχοι δρώντες στο διεθνές σύστημα αλλά η δράση τους καθορίζεται από τη δομή του. Η ισχύς είναι το μέσο για την εκπλήρωση του εθνικού συμφέροντος, όπου εθνικό συμφέρον για ένα κράτος δεν είναι μόνο η επιβίωση αλλά και η επέκταση. Συνεπώς, η παρούσα διδακτορική μελέτη αποδεικνύει ότι υπάρχουν επιθετικά και αναθεωρητικά κράτη στο διεθνές σύστημα. [3] Ευαγόρου Ε. Λ., Οι Ελληνοτουρκικές Σχέσεις από το 1923 έως Σήμερα: Θεωρία Διεθνών Σχέσεων και Στρατηγική, Αθήνα: Ποιότητα, 2010. Αντικείμενο του παρόντος έργου είναι οι ελληνοτουρκικές σχέσεις υπό το πρίσμα της θεωρίας των Διεθνών Σχέσεων και της στρατηγικής ανάλυσης, καθώς αυτές βρίσκονται πάντα στην αιχμή της διεθνολογικής συζήτησης τόσο στην Ελλάδα και την Τουρκία όσο και σε άλλες χώρες. Στη βάση της διαπίστωσης αυτής, το παρόν βιβλίο επιχειρεί τη μελέτη των σχέσεων μεταξύ των κρατών Ελλάδας και Τουρκίας, αλλά και του κυπριακού ζητήματος, με μια διεθνολογική χροιά και με άξονα τα ιστορικά δεδομένα. Η μελέτη συνδυάζει τη θεωρητική και εμπειρική υφή των γεγονότων και επιδιώκει να ερμηνεύσει την περιπτωσιολογική μελέτη των ελληνοτουρκικών σχέσεων με τα θεωρητικά εργαλεία των Διεθνών Σχέσεων και της στρατηγικής ανάλυσης. Μεθοδολογική στόχευση του έργου είναι ο επαληθευτικός έλεγχος της ισχύος των παραδοχών και αξιωμάτων της θεωρίας του πολιτικού ρεαλισμού με τη χρήση της συγκεκριμένης περιπτωσιολογικής μελέτης. Επιπρόσθετα, μια σημαντική στόχευση, είναι η παράθεση και ερμηνεία των γεγονότων που αφορούν τις σχέσεις των εμπλεκομένων κρατών καθώς και η αξιολόγηση της στρατηγικής συμπεριφοράς των κρατικών μονάδων. Η στόχευση αυτή εξυπηρετεί, μεταξύ άλλων, σε μια σημαντική συνεισφορά του έργου στη βιβλιογραφία που αφορά στην παρουσίαση μιας ολοκληρωμένης εικόνας των σχέσεων Ελλάδας και Τουρκίας με χρονική αναφορά, ολική εστίαση στα συστημικά γεγονότα και στη βάση της θεωρητικής κατοχύρωσης. Το παρόν εγχειρίδιο προσφέρει μια ισχυρή εισαγωγική βάση για τη μελέτη των σχέσεων Ελλάδας - Τουρκίας με παράλληλη θεωρητική αναφορά και προσφέρεται ως βασική γνώση για αυτούς που θέλουν να μελετήσουν εις βάθος τα ελληνοτουρκικά ζητήματα ή να επικεντρωθούν σε μια ιδιαίτερη πτυχή τους. Εν κατακλείδι, το βιβλίο ενδείκνυται όχι μόνο ως εργαλείο ακαδημαϊκής χρήσης αλλά μπορεί κάλλιστα να χρησιμοποιεί και από άλλους ενδιαφερόμενους που θα ήθελαν να διεισδύσουν στη θεωρητική ανάλυση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. 2

(Β) ΑΡΘΡΑ ΣΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΑ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΜΕ ΚΡΙΤΕΣ: [4] Evaghorou E. L. και Chailis M. S., The Accession of Cyprus Economy to the Eurozone: Political and Economic Consequences in the Cyprus Problem, International Journal of Trade and Global Markets, Vol. 1, No. 2, 2008, σελ. 175-193. Στο παρόν άρθρο εξετάζονται τα ζητήματα που αφορούν στην εισαγωγή του Ευρώ στην Κύπρο και τις συνέπειες που αυτό θα έχει τόσο ως προς το πολιτικό πρόβλημα της Κύπρου όσο και προς τις οικονομικές παραμέτρους στην κυπριακή οικονομία. Ο βασικός στόχος του άρθρου είναι να εξετάσει εάν η παράλληλη υιοθέτηση ή η μονομερής εισαγωγή του ευρώ στις κατεχόμενες περιοχές, ταυτόχρονα ή σε μεταγενέστερο χρόνο από αυτό που θα εισαχθεί στην ελεγχόμενη από την κυβέρνηση περιοχή, θα παραγάγει τα ίδια οφέλη σε Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους και θα επισπεύσει την οικονομική και πολιτική επανένωση του νησιού. Η παρούσα μελέτη λαμβάνει ως βάση για την ανάλυσή της τα ακόλουθα: Πρώτον, η επιτυχής συμμετοχή των χωρών στην ONE προαπαιτεί τον απαραίτητο βαθμό σύγκλισής τους με τα κριτήρια του Μάαστριχτ, έτσι ώστε τα δυνητικά μέλη της Ευρωζώνης (όπως η Κύπρος) να μπορούν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά τις οικονομικές και πολιτικές προκλήσεις, οι οποίες δύνανται να προκύψουν πριν και μετά την ένταξή τους στην ΟΝΕ. Δεύτερον, από την παράνομη τουρκική εισβολή του 1974, η Κύπρος έχει διαιρεθεί de facto γεωγραφικά, πολιτικά, διοικητικά, οικονομικά και νομισματικά στις περιοχές που παραμένουν υπό τον αποτελεσματικό έλεγχο της κυβέρνησης της Δημοκρατίας της Κύπρου και τις κατεχόμενες περιοχές, οι οποίες ελέγχονται από την Τουρκία. Το συμπέρασμα του άρθρου είναι ότι η διαδικασία εναρμόνισης με την Ε.Ε. και η υιοθέτηση του ευρώ σε οποιονδήποτε χρόνο θα πρέπει να εξεταστεί σοβαρά στις κατεχόμενες περιοχές. Αυτό είναι πιθανό να επιφέρει αμελητέες αρνητικές επιδράσεις στην οικονομία των ελεγχόμενων από την κυβέρνηση περιοχών αλλά θα μπορούσε να επιφέρει σημαντικά πολιτικά και οικονομικά οφέλη στις κατεχόμενες περιοχές προς την κατεύθυνση της επανένωσης της Κύπρου. [5] Ευαγόρου Ε. Λ., «Ο Εξοπλιστικός Ανταγωνισμός Ελλάδας και Τουρκίας υπό το πρίσμα της Στρατηγικής των Διεθνών Σχέσεων και της Πολιτικής Οικονομίας», Το Βήμα των Κοινωνικών Επιστημών, Τόμος ΙΔ, Τεύχος 53, Φθινόπωρο 2008, σελ. 91-121. Ο συνδυασμός των γνωστικών αντικειμένων της Οικονομίας και της Πολιτικής αποτελεί τη βάση της συγκεκριμένης μελέτης η οποία εξετάζει τα οικονομικά της άμυνας των κρατών Ελλάδας και Τουρκίας. Η παρούσα έρευνα θέτει υποθέσεις εργασίας που πηγάζουν από την συνένωση των θεματικών των οικονομικών της άμυνας και της στρατηγικής για την ασφάλεια των κρατών. Αυτές είναι: πρώτον, σε ποιο βαθμό η κούρσα εξοπλισμών μεταξύ των κρατών επηρεάζει τις διακρατικές σχέσεις και δεύτερον, πώς οι δαπάνες για αμυντικούς εξοπλισμούς προσδιορίζουν τη στρατηγική του κράτους στο διεθνές σύστημα. Οι υποθέσεις ελέγχονται με την περιπτωσιολογική μελέτη του ελληνοτουρκικού στρατιωτικού εξοπλισμού. H ανάλυση στηρίζεται στους πιο κάτω άξονες: την παρουσίαση της οικονομικής ισχύος των δύο κρατών, την 3

παρουσίαση του οικονομικού τους πλούτου και του επιπέδου ανάπτυξής τους καθώς και την πολιτικοστρατηγική τους θέση. Η εργασία καταλήγει στο συμπέρασμα ότι ο εξοπλιστικός ανταγωνισμός επιδρά καταλυτικά στις σχέσεις των δύο κρατών και μπορεί να μεταβάλει δραστικά την μεταξύ τους ισορροπία ισχύος, ενώ, επιπρόσθετα, επηρεάζει και τον τρόπο που λαμβάνουν αποφάσεις στρατηγικής. Καινοτομία στην παρούσα εργασία αποτελεί η εισαγωγή μεθοδολογικών εργαλείων και από τα δύο προαναφερθέντα γνωστικά αντικείμενα για την ανάλυση του ελληνοτουρκικού εξοπλιστικού ανταγωνισμού. Θεωρητική βάση της ανάλυσης αποτελούν τα γνωστικά πεδία της Πολιτικής Οικονομίας, των Οικονομικών της Άμυνας, της θεωρίας των Διεθνών Σχέσεων και της στρατηγικής ανάλυσης. [6] Evaghorou E. L., The State Strategy in Today s Global Economy: A Reset Position in the Theory of International Political Economy, International Journal of Society Systems Science, Vol. 2, No. 3, 2010, σελ. 297-311. Βασική επιδίωξη του παρόντος άρθρου είναι να συνδυάσει τη θεωρητική και εμπειρική άποψη για τη θέση του κράτους σήμερα στη διεθνή πολιτική οικονομία αλλά και τη στρατηγική του στη βάση της οικονομίας και των οικονομικών συντελεστών ισχύος. Η προσπάθεια αυτή στηρίζεται στη θεωρία της Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας ως προς το θεωρητικό κομμάτι αλλά και τις ραγδαία μεταβαλλόμενες πολιτικές και οικονομικές συνθήκες της παγκόσμιας κοινωνίας ως προς το εμπειρικό. Για να γίνει κατορθωτό αυτό, αναπτύσσονται τα πιο κάτω ζητήματα: η αλληλοσύνδεση οικονομίας και πολιτικής, η στρατηγική που διαμορφώνει το κράτος για να εξασφαλίσει την ασφάλειά του, τα μέσα που χρησιμοποιεί στη στρατηγική αυτή και αφορούν στους συντελεστές ισχύος, όπως αυτοί της οικονομίας και της τεχνολογίας. Η μελέτη θέτει την εξής υπόθεση εργασίας: αν υπάρχει στο διεθνές διακρατικό σύστημα υψηλός βαθμός οικονομικής αλληλεξάρτησης και παγκοσμιοποιημένη οικονομία, τότε η στρατηγική του κράτους, ως βασική μονάδας δράσης, για την εξασφάλιση της επιβίωσής του στηρίζεται σε νέα δεδομένα που αναφέρονται σε ειδικά επίπεδα ισχύος όπως αυτά της οικονομίας και της τεχνολογίας. Τα εμπειρικά δεδομένα της σύγχρονης διεθνούς οικονομίας και της κρατικής δράσης εξετάζουν το βαθμό ισχύος της συγκεκριμένης υπόθεσης. [7] Evaghorou E. L. and Mertzanidis N. G., «Balance of Power versus Complex Interdependence», Central European Journal of International and Securities Studies, Vol. 6, Iss. 3-4, 2012, σελ. 104-121. Αμφότερες οι έννοιες της ισορροπίας ισχύος και της σύνθετης αλληλεξάρτησης επιχειρούν να περιγράψουν και να αναλύσουν το διεθνές σύστημα μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Επιλέγοντας δύο θεωρίες, αυτήν του Επιθετικού Ρεαλισμού που εισαγάγει ο John J. Mearsheimer και της Νεοφιλελεύθερης Θεσμοποίησης που εισαγάγουν ο Robert O. Keohane και Joseph S. Nye, ως το θεωρητικό πλαίσιο των παραπάνω εννοιών, αντίστοιχα, επιχειρούμε να εξετάσουμε τις υπό αναφορά έννοιες συγκριτικά και σε σχέση με το εμπειρικό γεγονός. Μέσα από μια κριτική αξιολόγηση των δύο θεωριών, με βάση τις πραγματικότητες του σημερινού διεθνούς συστήματος, το άρθρο στοχεύει στο να απαντήσει στο ερώτημα ποια από τις δύο έννοιες θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως η πιο ικανή να ερμηνεύσει με μια σχετικότητα τα εμπειρικά γεγονότα μετά τον Ψυχρό 4

Πόλεμο. Τα συμπεράσματα της έρευνας δείχνουν ότι η έννοια της «σύνθετης αλληλεξάρτησης» παρέχει ένα ικανό και ευρύτερο πλαίσιο για την ερμηνεία της διεθνούς συνεργασίας μετά τον Ψυχρό Πόλεμο και ότι ο «επιθετικός ρεαλισμός» περιγράφει καλύτερα τη σύγκρουση και τον ανταγωνισμό των μεγάλων δυνάμεων. [8] Evaghorou E. L., The State Offensiveness in the International System: A Theoretical Discussion on Political Realism, International Journal of Public Law and Policy, Vol. 4, No. 1, 2014, σελ. 14-23. Η θεωρία του επιθετικού ρεαλισμού, στη βάση της ευρύτερης θεώρησης του κλασικού Παραδείγματος υποστηρίζει ότι η επιθετικότητα των κρατών είναι ένα εγγενές στοιχείο της δομής του συστήματος και προκαλείται από την ίδια τη δομή του. Αναλύοντας το μεθοδολογικό χαρακτήρα της πιο πάνω υπόθεσης εργασίας, το άρθρο καταλήγει σε συμπεράσματα αναφορικά με την εγκυρότητα της μεθοδολογικής διεργασίας για την ισχύουσα θέση καθώς και το βαθμό αξιοπιστίας της συστημικής αυτής ανάλυσης. Για τον έλεγχο της πιο πάνω υπόθεσης εργασίας χρησιμοποιούμε μια συγκριτική ανάλυση μεταξύ της κλασικής ρεαλιστικής θέσης για την κακή φύση του ανθρώπου και της θέσης του δομικού ρεαλισμού για τη συστημική αναγκαιότητα επιδίωξης ισχύος. Ως επακόλουθο της σύγκρισης των δύο αντίθετων αυτών θέσεων, εξετάζουμε τη διλημματική εκδοχή μεταξύ πολέμου και ειρήνης, ανταγωνισμού και συνεργασίας, όπως, επίσης, και τη φύση της επιθετικής συμπεριφοράς των κρατών. Τέλος, αναδεικνύεται η σημαντικότητα της έννοιας της ισορροπίας ισχύος για τη διατήρηση της ασφάλειας και της σταθερότητας στο διεθνές σύστημα υπό το καθεστώς των δομικών πιέσεων που οδηγούν τα κράτη σε επιθετικές συμπεριφορές. [9] Evaghorou E. L., «BRICS States New Development Bank: Challenges and Controversies for the Global Political Economy System», International Journal of Diplomacy and Economy, Vol. 3, No. 1, 2016, σελ. 59-74. Τα κράτη BRICS, ως ανερχόμενες οικονομικές και πολιτικές δυνάμεις, συμφώνησαν στη δημιουργία μιας Νέας Τράπεζας Αναπτύξεως (ΝΤΑ) και ενός Αποθεματικού Ταμείου (ΑΤ) με σκοπό να εξασφαλίσουν τα εθνικά τους συμφέροντα στην παγκόσμια πολιτική οικονομία. Η ενέργεια τους αυτή επιδιώκει να αμφισβητήσει την πρωτοκαθεδρία της αμερικανικής ισχύος στο παγκόσμιο οικονομικό σύστημα και να μεταβάλει το σημερινό status quo. Στο συγκεκριμένο άρθρο εξετάζεται το ιστορικό πλαίσιο και τα χαρακτηριστικά των νέων οικονομικών θεσμών που ιδρύουν τα κράτη BRICS και αναδεικνύονται τα πραγματικά αίτια της στρατηγικής δράσης των κρατών αυτών. Επίσης, μέσα από την ανάλυση των επιδιώξεών τους, με την ίδρυση της ΝΤΑ και του ΑΤ, επιχειρούμε να εξετάσουμε τον ανταγωνισμό που προκύπτει από τη λειτουργία των δυτικών οικονομικών θεσμών όπως είναι το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) και η Παγκόσμια Τράπεζα (ΠΤ). 5

(Γ) ΑΡΘΡΑ ΣΕ ΠΕΡΙΟΔΙΚΑ ΜΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: [10] Ευαγόρου Λ. Ε., «Τα Μικρά Κράτη και η Στρατηγική τους στο Διεθνές Σύστημα: Η Περιπτωσιολογική Μελέτη της Κύπρου», Γεωστρατηγική, Ινστιτούτο Αμυντικών Αναλύσεων, Τεύχος 12, Σεπτ.-Δεκ. 2007, σελ. 61-72. Στο άρθρο αυτό, εξετάζονται ζητήματα στρατηγικής που αφορούν τα μικρά κράτη του διεθνούς συστήματος με επίκεντρο την περιπτωσιολογική μελέτη της Κύπρου. Στο άναρχο, πολύπλοκο και συχνά μεταβαλλόμενο διεθνές σύστημα, η διαμόρφωση και υλοποίηση στρατηγικής είναι υψίστης σημασίας για τα κράτη. Ιδιαίτερη σπουδαιότητα αποκτά η στρατηγική όταν αναφέρεται στην προσπάθεια των μικρών κρατών να εξασφαλίσουν την ασφάλεια και επιβίωσή τους. Υπό αυτά τα δεδομένα, στην παρούσα εργασία επιδιώκεται η μελέτη και η ανάλυση της στρατηγικής ενός μικρού κράτους (ή, αλλιώς, μίας μικρής κρατικής δύναμης) όπως είναι η Κύπρος. Θέτοντας ως υπόθεση εργασίας ότι τα μικρά κράτη διαμορφώνουν στρατηγική στο διεθνές σύστημα για να εξασφαλίσουν την επιβίωσή τους, επιχειρείται η εξέταση των ανεξάρτητων μεταβλητών που την επηρεάζουν. Ακολούθως, με τη χρήση της περιπτωσιολογικής μελέτης της Κύπρου, εξακριβώνεται η ισχύς της υπόθεσης εργασίας που έχει τεθεί. H ανάλυση στηρίζεται στους εξής άξονες: θεωρητική ανάλυση της έννοιας της στρατηγικής, παρουσίαση των θεωρητικών επιδιώξεων των μικρών κρατών, ανάλυση της εξάρτησης από τις μεγάλες δυνάμεις και παρουσίαση της στρατηγικής εξισορρόπησης. Θεωρητική βάση της ανάλυσης αποτελούν τα πεδία της στρατηγικής ανάλυσης και της θεωρίας των Διεθνών Σχέσεων. [11] Ευαγόρου Λ. Ε., «Προβληματισμοί για μια Σύγχρονη Ελληνική Στρατηγική», Φιλελεύθερη Έμφαση, Τεύχος 51, Απρ.-Μάιος-Ιούν. 2012, σελ. 66-77. Στο παρόν άρθρο επιδιώκεται η εξέταση της ελληνικής εθνικής μακρο-στρατηγικής σε μια σύγχρονη προοπτική της. Μέσα από την προσπάθεια αυτή, αναδεικνύεται η ανάγκη να επαναπροσδιοριστούν βασικοί άξονες των συζητηθέντων που αφορούν στην ελληνική εθνική μακρο-στρατηγική, να ενταχθούν σε μια σύγχρονη προοπτική ανάλυσης, να εντοπιστούν οι αδυναμίες και τα προβλήματά της και να αναδειχθούν ευκαιρίες και προοπτικές για το ελληνικό κράτος. Οι θεωρητικές συνισταμένες του άρθρου αναφέρονται στα εξής: πρώτον, στη συστημική ανάλυση των Διεθνών Σχέσεων όσο αφορά στη μελέτη του ευρύτερου στρατηγικού πλαισίου δράσης της ελληνικής στρατηγικής και δεύτερον, στο μοντέλο ορθολογιστικής συμπεριφοράς για την οριοθέτηση του πλαισίου μέσα στο οποίο ένα κράτος που συμπεριφέρεται ορθολογικά καλείται να διαμορφώσει στρατηγική που θα του αποφέρει κέρδη. Υπό το φως των πιο πάνω θεωρητικών προσεγγίσεων, το άρθρο επιχειρεί να παρουσιάσει ένα ευρύτερο στρατηγικό πλάνο του ελληνικού κράτους σε μια μάκρο-κλίμακα. Αυτό, γίνεται αναφορικά με τους εσωτερικούς συντελεστές ισχύος και σε σχέση με την εσωτερική εξισορρόπηση που επιδιώκει ένα κράτος, καθώς, επίσης, και σε αναφορά με την εξωτερική εξισορρόπηση που επιδιώκει ένα κράτος μέσω συμμαχιών. Τέλος, οι προτάσεις που κατατίθενται έχουν ως βασικό στόχο να επισημάνουν τις αναγκαιότητες για την αναπροσαρμογή της ελληνικής στρατηγικής καθώς και τα σημεία στα οποία πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη βαρύτητα. Αυτά αφορούν κυρίως: α) στην ισχυροποίηση των 6

πολιτικών θεσμών, β) στην ανάδειξη ηγετικών προσωπικοτήτων που μπορούν να λαμβάνουν αποφάσεις που αφορούν στην εξωτερική πολιτική, γ) στην αποδέσμευση των εθνικών στρατηγικών σχεδιασμών από τις εσωτερικές πολιτικές διεργασίες, δ) στην ύπαρξη ευκρινούς ορισμού στόχων, με ευκρινή σχεδιασμό μακροπρόθεσμης υλοποίησής τους, που θα περιλαμβάνει τακτικές κινήσεις ανά περίπτωση, ε) στην πραγματοποίηση μελέτης του ευρύτερου γεωπολιτικού περιβάλλοντος της Ελλάδας με ιδιαίτερη εστίαση στα ζητήματα που είναι παγκοσμίου ενδιαφέροντος και στ) στην ανάπτυξη όλων των εν δυνάμει συντελεστών ισχύος είτε αφορούν την εσωτερική ενδυνάμωση (στρατιωτική, οικονομική ισχύς) είτε αφορούν την εξωτερική ενδυνάμωση (συμμαχίες και πλαίσια συνεργατικών πολιτικών). [12] Ευαγόρου Λ. Ε., «Η Ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Διδάγματα για τα Κράτη που Επιδιώκουν την Εισδοχή τους στην Ευρωπαϊκή Οικογένεια», Ευρωπαϊκή Έκφραση, Τευχ. 85, 2 ο Τριμ. 2012, σελ. 11-15. Το παρόν άρθρο πραγματεύεται τις προϋποθέσεις ένταξης των υποψηφίων προς ένταξη κρατών-μελών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) με εμπειρικό άξονα την περίπτωση της ενταξιακής πορείας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Με άξονα την ανάλυση των χαρακτηριστικών που αφορούσαν στην ένταξη της Κυπριακής Δημοκρατίας στην ΕΕ μπορούν να εξαχθούν κρίσιμα συμπεράσματα για τα κράτη που βρίσκονται σε ενταξιακή πορεία ή επιθυμούν να ενταχθούν στην ΕΕ. Συγκεκριμένα, γίνεται αναφορά στην περίοδο πριν από την ένταξη και στην περίοδο της διαπραγματευτικής διαδικασίας, στις επιδιώξεις και τους στόχους της Κύπρου από την ένταξή της στην ΕΕ, στα προβλήματα και στις δυσκολίες που αντιμετώπισε πριν και μετά από αυτήν, στα οφέλη που αποκόμισε με την ένταξή της και στο περιβάλλον που βρίσκεται σήμερα η Κύπρος όντας μέλος της ευρωπαϊκής οικογένειας. Καταγράφοντας τα ιδιαίτερα δεδομένα της Κύπρου, χωρίς να προβλέπονται οι διαφορές με τα άλλα κράτη, δίνεται ένα στίγμα για το τί θα μπορούσαν να εκμεταλλευτούν ή να αποφύγουν τα υπό ένταξη κράτη. Ιδιαίτερα, γίνεται αναφορά στα υπό ένταξη κράτη των αρχών της τρέχουσας δεκαετίας. Τέλος, πραγματοποιείται μια συνοπτική παρουσίαση του περιβάλλοντος που έχουν να αντιμετωπίσουν τα κράτη που θα ενταχθούν, στη βάση των δεδομένων της ΕΕ σήμερα. [13] Ευαγόρου Ε. Λ., Θεοδωρικάκος Δ. Π., Μπουγά, Π., Καπάνταη Α. και Μπουντούρη Ό., «Η Εικόνα της Βραζιλίας στην Ελλάδα: Ανάλυση και Παρουσίαση Αποτελεσμάτων Δημοσκόπησης», Δημοσιογραφία, Τόμ. Ι, Τεύχ. 6-7, 2015, σελ. 24-31. Η Βραζιλία είναι ένα κράτος που αναπτύσσεται ταχύτατα στον οικονομικό τομέα και σε πολιτικό επίπεδο διεκδικεί θέση στις αποφάσεις που αφορούν στη διεθνή πολιτική. Παράλληλα είναι κράτος με ιδιαίτερα κοινωνικά χαρακτηριστικά και με εσωτερική πολιτική αστάθεια κατά περιόδους. Υπό το πρίσμα των συγκεκριμένων χαρακτηριστικών της Βραζιλίας, επιλέξαμε να ερευνήσουμε την εικόνα που έχουν οι Έλληνες για τη Βραζιλία μέσω δημοσκόπησης. Έτσι, το παρόν έργο αποτελεί την ανάλυση συμπερασμάτων που αφορούν σε δημοσκόπηση που πραγματοποιήθηκε τον 7

Ιούνιο του 2014, στην οποία ζητήθηκε η γνώμη 607 Ελλήνων, άνω των δεκαοκτώ ετών, για την εν λόγω χώρα. Η μέθοδος συλλογής στοιχείων ήταν οι τηλεφωνικές συνεντεύξεις, με τη χρήση συστήματος CATI και στη βάση γραπτού δομημένου ερωτηματολογίου. Στόχος του συγκεκριμένου κειμένου είναι, αφενός να παρουσιαστούν και να αναλυθούν τα αποτελέσματα της ανωτέρω δημοσκόπησης και αφετέρου να εξαχθούν συμπεράσματα που αφορούν στην εικόνα της Βραζιλίας στην Ελλάδα. Η έκθεση των αποτελεσμάτων διαρθρώνεται σε τέσσερις ενότητες, ακολουθώντας τη δομή του ερωτηματολογίου της έρευνας: α) την ενότητα ερωτήσεων γενικών γνώσεων, β) την ενότητα ερωτήσεων διεθνολογικών ζητημάτων, γ) την ενότητα ερωτήσεων για τις σχέσεις Βραζιλίας και Ελλάδας και δ) την ενότητα ερωτήσεων γενικού ενδιαφέροντος. [14] Ευαγόρου Ε. Λ., «Βραζιλία και Εγχώριες Εταιρίες Παραγωγής Στρατιωτικών Εξοπλισμών: Οικονομία και Εξωτερική Πολιτική», Αεροπορική Επιθεώρηση, Τεύχ. 104, Αύγ. 2015, σελ. 165-178. Η Βραζιλία αποτελεί ένα κράτος με μια ραγδαία αναπτυσσόμενη εθνική οικονομία, όπου η παραγωγή και εξαγωγή στρατιωτικών εξοπλισμών αποτελεί ισχυρό πυλώνα της. Οι πωλήσεις στρατιωτικών εξοπλισμών από τις βραζιλιάνικες εταιρείες προς τρίτα κράτη δημιουργεί πελατειακές εξαρτήσεις των τελευταίων από το βραζιλιάνικο κράτος. Επιπλέον, η σύνδεση των βραζιλιάνικων εταιρειών παραγωγής στρατιωτικού εξοπλισμού με το κράτος αποτελεί μια κρίσιμη παράμετρο τόσο ως προς το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό και την οικονομία της Βραζιλίας όσο και με τις σχέσεις της Βραζιλίας με τον υπόλοιπο κόσμο. Επιδιώκοντας την αποσαφήνιση του πλέγματος των σχέσεων που δημιουργείται μεταξύ βραζιλιάνικου κράτους και εταιρειών παραγωγής και εξαγωγής στρατιωτικών εξοπλισμών στη Βραζιλία, το παρόν άρθρο επικεντρώνεται στα ακόλουθα: Πρώτον, πραγματοποιείται μια ιστορική ανασκόπηση της πορείας των βραζιλιάνικων εταιρειών παραγωγής στρατιωτικών εξοπλισμών και του τρόπου ανάπτυξης και εδραίωσή τους στη διεθνή αγορά ενώ μέσα από αυτή επιδιώκεται η κατανόηση των αιτιών σύνδεσης των εταιρειών στρατιωτικών εξοπλισμών με το βραζιλιάνικο κράτος. Δεύτερον, εξετάζονται και αναλύονται οι αιτίες ανάπτυξης της παραγωγής και εξαγωγής στρατιωτικών εξοπλισμών από τη Βραζιλία ενώ ταυτόχρονα παρουσιάζονται οι επιδιώξεις και αναλύονται τα οφέλη για τη Βραζιλία από αυτές τις διαδικασίες. Τρίτον, αναλύεται η σχέση στρατιωτικών εξοπλισμών και εξωτερικής πολιτικής, ελέγχοντας αν το πρώτο έχει θετικά οφέλη στην εξωτερική πολιτική του κράτους, είτε ως προς την εικόνα της Βραζιλίας στον κόσμο είτε δημιουργώντας σχέσεις εξάρτησης με τρίτες χώρες. [15] Ευαγόρου Ε. Λ., «Το Κυπριακό Ζήτημα και οι Διακρατικοί Ανταγωνισμοί Ισχύος: Τα Γεωστρατηγικά Χαρακτηριστικά του Κυπριακού Ζητήματος», Foreign Affairs The Hellenic Edition, Τευχ. 46, Ιούν.-Ιούλ. 2017, σελ. 37-53. Μια από τις κρίσιμες παραμέτρους του κυπριακού ζητήματος είναι αυτή που αφορά στους γεωστρατηγικούς συσχετισμούς ισχύος μεταξύ των κρατών που εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα σε αυτό. Στη βάση αυτής της παραμέτρου, στο παρόν κείμενο επιχειρείται η ανάλυση της συμπεριφοράς και των επιδιώξεων των κρατών που 8

εμπλέκονται άμεσα ή έμμεσα στην επίλυση του Κυπριακού, υπό το πλαίσιο των γεωστρατηγικών ανταγωνισμών ισχύος. Κύριοι στόχοι της παρούσας ανάλυσης είναι, πρώτον, ο προσδιορισμός του βαθμού επιρροής των στρατηγικών συσχετισμών ισχύος μεταξύ των κρατών που τελικά καθορίζουν τις διαδικασίες για επίλυση του Κυπριακού και, δεύτερον, η καταγραφή των τάσεων αναφορικά με τη μελλοντική προοπτική της διαδικασίας επίλυσής τους υπό το πρίσμα του διακρατικού ανταγωνισμού για ισχύ. 9

(Δ) ΑΡΘΡΑ ΣΕ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥΣ ΤΟΜΟΥΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΚΡΙΣΗ: [16] Ευαγόρου Λ. Ε., «Η Υψηλή Στρατηγική της Σοβιετικής Ένωσης πριν και μετά τον Β Παγκόσμιο Πόλεμο: Αντιθέσεις και Συγκλίσεις Στρατηγικών Στόχων Ασφαλείας και Ηγεμονικής Επιβολής με Ιδεολογικά Προτάγματα», στο Π. Ήφαιστος, Κ. Κολιόπουλος και Ε. Χατζηβασιλείου (επιμ.), Η Έναρξη του Ψυχρού Πολέμου, 1941-1950: Στρατηγικά ή Ιδεολογικά Αίτια, Αθήνα: Ινστιτούτο Διεθνών Σχέσεων, Πάντειο Πανεπιστήμιο, 2012, σελ. 117-149. Επίκεντρο της ανάλυσης του παρόντος άρθρου είναι τα αίτια της στρατηγικής συμπεριφοράς της Σοβιετικής Ένωσης κατά τις χρονικές περιόδους πριν και μετά την έναρξη του Β Παγκοσμίου Πολέμου (Β Π.Π.). Γίνεται έλεγχος του κατά πόσο οι στρατηγικές αυτές επιλογές ταυτίζονταν με την εξασφάλιση του εθνικού συμφέροντος υπό τις δομικές πιέσεις του διεθνούς συστήματος ή με τους ιδεολογικούς στόχους της σοβιετικής κομμουνιστικής ηγεσίας για την παγκόσμια προώθηση της κομμουνιστικής ιδεολογίας. Η θεωρητική και εμπειρική ανάλυση (που βασίζεται στα ιστορικά στοιχεία των συγκεκριμένων χρονικών περιόδων) των στρατηγικών επιλογών της Σοβιετικής Ένωσης επιδιώκει να διαλευκάνει τα πραγματικά κίνητρα της σοβιετικής ηγεσίας. Συμπερασματικά, το άρθρο καταλήγει στο ότι τα πραγματικά αίτια της υψηλής στρατηγικής της Σοβιετικής Ένωσης, πριν και μετά τον Β Π.Π., κινούνται μεταξύ των στρατηγικών αναγκών ασφαλείας του κράτους και των κομμουνιστικών ιδεολογικών επιδιώξεων της ηγεσίας του, με το βάρος να πέφτει στην πρώτη υπόθεση όταν υπήρχε σύγκρουση μεταξύ εθνικών συμφερόντων ασφαλείας και ιδεολογικών συμφερόντων. 10

(Ε) ΑΡΘΡΑ ΣΕ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥΣ ΤΟΜΟΥΣ ΜΕΤΑ ΑΠΟ ΠΡΟΣΚΛΗΣΗ: [17] Evaghorou L. E. και Chailis S. M., The Evolutionary Process of Cypriot Economy After the Accession to the Eurozone and the Political Consequences in the Cyprus Problem, V. Kandzija και A. Kumar (επιμ.), 50 Years of European Union, Rijeka: University of Rijeka, 2008, σελ.144-154. Στη βάση των οικονομικών και πολιτικών προκλήσεων που έχει να αντιμετωπίσει η Κυπριακή Δημοκρατία με την είσοδό της στην ΟΝΕ, στο παρόν άρθρο, εξετάζεται ο βαθμός επιτυχίας από τη συμμετοχή της στην Ευρωζώνη αλλά και τα ενδεχόμενα οφέλη που προκύπτουν από αυτή τη συμμετοχή. Λαμβάνοντας υπόψη τη ντε φάκτο διχοτόμηση του νησιού από την τουρκική εισβολή και μετά, εξετάζονται οι πολιτικές και οικονομικές επιδράσεις από τη συμμετοχή στην ΟΝΕ, τόσο στην περιοχή αποτελεσματικού ελέγχου της Κυπριακής Δημοκρατίας όσο και στις κατεχόμενες περιοχές οι οποίες ελέγχονται από την Τουρκία. Επιπρόσθετα, βασική επιδίωξη της εργασίας αυτής είναι η εξέταση της εξής υπόθεσης εργασίας: η παράλληλη υιοθέτηση ή η μονομερής εισαγωγή του ευρώ στις κατεχόμενες περιοχές, ταυτόχρονα ή σε μεταγενέστερο χρόνο από αυτό που θα εισαχθεί στην ελεγχόμενη από την κυβέρνηση περιοχή, θα παραγάγει τα ίδια οφέλη σε Ελληνοκυπρίους και Τουρκοκυπρίους και θα επισπεύσει την οικονομική και πολιτική επανένωση του νησιού. Το άρθρο καταλήγει με το ακόλουθο συμπέρασμα: Η διαδικασία εναρμόνισης με την ΕΕ και η υιοθέτηση του ευρώ στις κατεχόμενες περιοχές είναι πιθανό να επιφέρει αμελητέες αρνητικές επιδράσεις στην οικονομία των ελεγχόμενων από την κυβέρνηση περιοχών αλλά θα μπορούσε να επιφέρει σημαντικά πολιτικά και οικονομικά οφέλη στις κατεχόμενες περιοχές προς την κατεύθυνση, της επανένωσης της Κύπρου. [18] Evaghorou E. L., An Offensive Realism Approach: Turkey as a Regional Power, στο A. Kalaitzidis (επιμ.), Global Politics in the Dawn of the Twenty-First Century, Athens: ATINER, 2009, σελ. 227-244. Το συγκεκριμένο έργο πραγματεύεται το βασικό επιχείρημα της θεωρίας του επιθετικού ρεαλισμού που εισαγάγει ο J. Mearsheimer, ο οποίος υποστηρίζει ότι υπάρχουν επιθετικά και αναθεωρητικά κράτη στο διεθνές σύστημα, τα οποία, όταν η κατανομή της ισχύος το επιτρέπει, προσπαθούν να μεταβάλουν το status quo εις βάρος άλλων ασθενέστερων από αυτά κρατών. Επεκτείνοντας την ανάλυση του Mearsheimer, στη συγκεκριμένη εργασία ελέγχουμε την πιο πάνω θεωρητική θέση με τη χρήση ως περιπτωσιολογικής μελέτης μια περιφερειακής δύναμης αντί μια παγκόσμιας δύναμης που χρησιμοποιεί ο ίδιος. Η περιπτωσιολογική μελέτη επικεντρώνεται στην Τουρκία ως περιφερειακή δύναμη. Υπό αυτό το πρίσμα, εξετάζουμε την εξωτερική πολιτική της Τουρκίας και τη στρατηγική του κράτους για την εξυπηρέτηση του εθνικού του συμφέροντος. Επιπρόσθετα, παρουσιάζονται και αναλύονται οι σχέσεις της Τουρκίας με τα γειτονικά της κράτη αλλά και αυτές με την υπερδύναμη. Η εξέταση των ζητημάτων αυτών, στοχεύει στο να ελέγξει αν η Τουρκία, ως περιφερειακή δύναμη, αναπτύσσει επιθετικές πρωτοβουλίες υπό τις πιέσεις της δομής του συστήματος. Η καινοτομία του άρθρου συνίσταται, πρώτον, στο ότι χρησιμοποιεί μια διαφορετική περιπτωσιολογική μελέτη για τον έλεγχο της ισχύος μιας υπάρχουσας θεωρίας και, δεύτερο, στο ότι 11

εξετάζει και αναλύει τη σύγχρονη στρατηγική της Τουρκίας σε ένα ασταθές και μεταβαλλόμενο γεωγραφικό περιβάλλον. Καταληκτικά, η μελέτη συμπεραίνει ότι η υπόθεση της θεωρίας του Mearsheimer μπορεί να έχει εφαρμογή και στην περίπτωση των μεσαίων περιφερειακών δυνάμεων όπως είναι και η περίπτωση της Τουρκίας. [19] Tsirigotis D. και Evaghorou E. L., «Greek Domestic Politics: Enduring Problems and Prospects», στο C. Yenigun και F. Gjana (επιμ.), Balkans: Foreign Affairs, Politics and Social-Cultures, Tirana: Epoka University Press, 2011, σελ. 105-130. Το παρόν άρθρο επιχειρεί να διερευνήσει την εσωτερική πολιτική δομή στην Ελλάδα, από την ίδρυση του σύγχρονου ελληνικού κράτους έως και σήμερα. Σε αυτό, υποστηρίζεται ότι ο εκσυγχρονισμός της ελληνικής κοινωνίας, στο πλαίσιο του έθνουςκράτους, είναι σταθερά συνδεδεμένος με την προοπτική της νεωτερικότητας, και ιδίως με την εγκατάλειψη της πολιτικής ενδυνάμωσης και τη συμπερίληψη αυτής στη διακριτική εξουσία ή στην πολιτική κηδεμονία της κρατικής εξουσίας. Στη βάση του συγκεκριμένου επιχειρήματος, περιγράφεται και αναλύεται το θεμελιώδες πρόβλημα της ελληνικής κοινωνίας, που είναι η διαφορά της κλίμακας μεταξύ της νεωτερικότητας (κράτος-έθνος) και του ελληνικού κοσμοσυστήματος (πόλη-κράτος). Μέσα από αυτή τη συζήτηση, προσπαθούμε να αναλύσουμε τα σημερινά προβλήματα της ελληνικής εσωτερικής πολιτικής και του ελληνικού οικονομικού συστήματος καταλήγοντας σε προτάσεις αναφορικά με τον υπερκερασμό των συγκεκριμένων προβλημάτων. [20] Ευαγόρου Ε. Λ., «Θεωρία Παιγνίων και SWOT Ανάλυση στη Θεωρία και Στρατηγική των Διεθνών Σχέσεων: η Ελληνοτουρκική Διένεξη μέσα από Υποδείγματα», στο Τιμητικός Τόμος Ομότιμου Καθηγητή Σωτηρίου Καρβούνη πρώην Πρύτανη Πανεπιστημίου Πειραιώς, Πειραιάς: Κέντρο Ερευνών Πανεπιστημίου Πειραιώς, 2012, σελ. 213-237. Στον παρόν άρθρο γίνεται σύζευξη των παραδοχών της θεωρίας των παιγνίων και της ανάλυσης SWOT (ως εργαλείου της διοίκησης επιχειρήσεων) με το γνωστικό επιστημονικό πεδίο της θεωρίας των Διεθνών Σχέσεων και της Στρατηγικής σκέψης, με στόχο την ανάλυση της ελληνοτουρκικής διένεξης. Η χρήση των συγκεκριμένων υποδειγμάτων, επικουρεί τις διεθνολογικές συζητήσεις που αφορούν στα ζητήματα ανταγωνισμού των κρατών Ελλάδας και Τουρκίας. Η ανάλυση των ελληνοτουρκικών σχέσεων μέσα από υποδειγματικές καταστάσεις έχει στόχο να ερμηνεύσει, πρώτον, το πως το κράτος μπορεί να σχεδιάσει στρατηγική με βάση τις παραμέτρους: δυνάμεις, αδυναμίες, ευκαιρίες και απειλές, που χρησιμοποιούνται από την SWOT ανάλυση και δεύτερον, τις συγκρουσιακές σχέσεις δύο κρατών, όπως αυτές μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας με επίκεντρο τον εξοπλιστικό τους ανταγωνισμό, στη βάση της μαθηματικής γνώσης από τα παίγνια του «διλήμματος του φυλακισμένου» και της «κότας». Συμπερασματικά, η έρευνα επιβεβαιώνει τη χρηστικότητα των συγκεκριμένων υποδειγμάτων για την ανάλυση των ζητημάτων που αφορούν στις συγκρουσιακές σχέσεις των κρατών. 12

[21] Evaghorou E. L., «The Cyprus Issue: A Systemic Analysis and Strategic Dimensions», στο M. Kontos, N. Panagiotides, S-Ch. Theodoulou και H. Alexandrou (επιμ.), Great Powers Politics in Cyprus: Foreign Interventions and Domestic Perceptions, Newcastle upon Tyne: Cambridge Scholars Publishing, 2014, Chapter 6. Με βάση τη θεωρία των διεθνών σχέσεων και τη στρατηγική ανάλυση, στο παρόν άρθρο εξετάζεται η δράση των κρατών που εμπλέκονται στο κυπριακό πρόβλημα και ερμηνεύεται η στρατηγική τους συμπεριφορά όπως αυτή διαμορφώνεται διαχρονικά από την ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας. Επιδίωξη του άρθρου είναι ο εντοπισμός των βασικών αιτίων της κρατικής συμπεριφοράς στο στρατηγικό πλέγμα του κυπριακού και η επιρροή των συστημικών δεδομένων στη στρατηγική συμπεριφορά των κρατών. Τα κράτη που εμπλέκονται στο στρατηγικό πλέγμα του κυπριακού και τίθενται στο μικροσκόπιο της ανάλυσής μας είναι η Κυπριακή Δημοκρατία, η Ελλάδα, η Τουρκία και οι μεγάλες δυνάμεις (ΗΠΑ και Μεγάλη Βρετανία). Επίσης, στο άρθρο παρουσιάζεται με αναλυτική χροιά το ιστορικό και στρατηγικό πλαίσιο που διαμόρφωσε το κυπριακό πρόβλημα. Συμπερασματικά, υποστηρίζεται ότι οι συστημικοί παράγοντες έχουν έντονη επιρροή στη διαμόρφωση του προβλήματος και ότι τα κράτη που εμπλέκονται σε αυτό επιδιώκουν να εξασφαλίσουν το εθνικό τους συμφέρον υπό τις ασφυκτικές πιέσεις του συστήματος. Όποια από αυτά τα κράτη λαμβάνουν υπόψη τους τους κανόνες λειτουργίας του συστήματος έχουν κέρδη ενώ, αντίθετα, όσα κράτη τους αγνοούν έχουν απώλειες, γεγονός που αναδεικνύεται και στην περιπτωσιολογική μελέτη του κυπριακού προβλήματος. 13

(ΣΤ) ΑΡΘΡΑ ΣΕ ΣΥΛΛΟΓΙΚΟΥΣ ΤΟΜΟΥΣ ΜΕ ΠΡΑΚΤΙΚΑ ΣΥΝΕΔΡΙΩΝ: [22] Bozinis A., Evaghorou E. L., Folinas D. και Petridis M., «Electronic Democracy: The Presence of Political Parties and Parliament Representatives in Internet. The Case of Leftist Parties in Greece and Cyprus», στο Political Marketing and Democracy: Proceeding of the International Conference on Political Marketing 2005, Kastoria: Department of Public Relations and Communications, TEI of Western Macedonia, 2005. [CD-ROM ISBN 960-88605-0-4] Κύρια προσπάθεια της εργασίας αυτής είναι η εξέταση του πώς τα αριστερά κόμματα της Ελλάδας και της Κύπρου χρησιμοποιούν την ιστοσελίδα τους και το ηλεκτρονικό τους ταχυδρομείο για να προωθήσουν τις πολιτικές τους θέσεις. Σκοπός της προσπάθειας είναι η ανάδειξη της διαδραστικής σχέσης μεταξύ των πολιτικών κομμάτων και των πολιτών ψηφοφόρων μέσα από τη χρήση του διαδικτύου. Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, η κοινωνία της πληροφορίας λαμβάνει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Η παρούσα εργασία επισημαίνει τα χαρακτηριστικά αυτά και ακολούθως προσδιορίζει το πώς αυτά χρησιμοποιούνται από τα πολιτικά κόμματα. Ως περιπτωσιολογικές μελέτες επιλέχθηκαν οι ιστοσελίδες των αριστερών κομμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου. Από την σύνθεση της βιβλιογραφικής ανασκόπησης, που αφορά στην ηλεκτρονική δημοκρατία, στην ηλεκτρονική ψηφοφορία και στην ηλεκτρονική πολιτική επικοινωνία, με την εικόνα της περιπτωσιολογικής μελέτης, η εργασία παρουσιάζει τα σύγχρονα προβλήματα της ηλεκτρονικής δημοκρατίας και εντοπίζει τις σημαντικότερες παραμέτρους που σχετίζονται με τα ελληνικά αριστερά κόμματα και τους κοινοβουλευτικούς τους αντιπροσώπους. [23] Ευαγόρου Ε. Λ., «Η Θέση του Κράτους Σήμερα στην Παγκοσμιοποιημένη Οικονομία: Μια Θεωρητική Επανατοποθέτηση στη Θεωρία των Διεθνών Σχέσεων και της Πολιτικής Οικονομίας», στα Πρακτικά του Β Πανελλήνιου Συνεδρίου Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας του Ινστιτούτου Διεθνών Οικονομικών Σχέσεων (ΙΔΟΣ): Παγκόσμια Πολιτική Οικονομία και οι Νέες Προκλήσεις για την Ανάπτυξη, Αθήνα: Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο, 2005. [CD-ROM, αρχείο «World Economy and Global Governance»] Η παρούσα μελέτη θέτει την εξής υπόθεση εργασίας: αν υπάρχει στο διεθνές διακρατικό σύστημα υψηλός βαθμός οικονομικής αλληλεξάρτησης και παγκοσμιοποιημένη οικονομία, τότε η στρατηγική του κράτους για την εξασφάλιση της επιβίωσής του στηρίζεται σε νέα δεδομένα που αναφέρονται σε ειδικά επίπεδα ισχύος όπως αυτά της οικονομίας και της τεχνολογίας. Για την επαλήθευση της πιο πάνω υπόθεσης εργασίας τίθενται τα παρακάτω ερωτήματα τα οποία και υποβοηθούν τη μεθοδολογική διεργασία: Πώς διαμορφώνει το κράτος τη δράση του στο σύγχρονο οικονομικό πλαίσιο του φιλελευθερισμού; Ποιο χαρακτήρα λαμβάνει η δομή του διεθνούς συστήματος σήμερα; Για την ανάλυση των παραπάνω θεωρητικών ζητημάτων εξετάζεται η στρατηγική των κρατών για την εκπλήρωση του εθνικού συμφέροντος στα πλαίσια των οικονομικών και πολιτικών τους σχέσεων που δημιουργεί η παγκοσμιοποίηση και η πρόοδος της τεχνολογίας. Επίσης, ερμηνεύεται η οικονομική ισχύς των κρατών, προσδιορίζεται ο οικονομικός πλούτος, καταγράφεται το επίπεδο ανάπτυξης και 14

εξετάζεται η δομικότητα του συστήματος. Τέλος, στην παρούσα εργασιακή δουλειά, επιδιώκεται η εξέταση παραγόντων όπως η αλληλεξάρτηση, τα διεθνή καθεστώτα, ο ρόλος και η δράση μη κρατικών φορέων (πολυεθνικές εταιρείες, Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, Παγκόσμια Τράπεζα), υπερκρατικών οργανισμών (Ο.Η.Ε.), οικονομικών συνασπισμών κρατών (Ε.Ε., G7, OΠEK), η διεθνής αναρχία και ο ρόλος των μεγάλων δυνάμεων. Συμπερασματικά, η εργασία επαληθεύει την αρχική υπόθεση εργασίας που θέτει. [24] Evaghorou E. L., «The Economics of Defence of Greece and Turkey: A Contemporary Theoretical Approach for States Rivalry and Arms Race», στο E. Nikolaidou (επιμ.), Proceedings of the 10th Annual International Conference on Economics & Security, Thessaloniki: South East European Research Center, 2006, σελ. 145-171. Στο παρόν κείμενο, με υπόβαθρο τη σύζευξη μεταξύ οικονομικών της άμυνας και στρατηγικής των Διεθνών Σχέσεων, εξετάζεται η περιπτωσιολογική μελέτη της εξοπλιστικής σύγκρουσης μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας. Παρουσιάζοντας, αρχικά, το υπόβαθρο της υπό αναφορά θεωρητικής σύζευξης και συμπεραίνοντας την αμοιβαία αλληλοσυσχέτισή τους, εξετάζονται ακολούθως, η οικονομική ισχύς των δύο υπό μελέτη κρατών, ο οικονομικός τους πλούτος και το επίπεδο ανάπτυξής τους, καθώς, και η πολιτικο-οικονομική δομή των κοινωνιών τους. Τα συμπεράσματα της εργασίας αναδεικνύουν ότι το επίπεδο των εξοπλιστικών δαπανών μεταξύ των δύο κρατών καθορίζει σε μεγάλο βαθμό τις μεταξύ τους σχέσεις και τα κονδύλια που δαπανώνται για εξοπλισμούς προσδιορίζουν σε μεγάλο βαθμό τη στρατηγική συμπεριφορά των συγκεκριμένων κρατών. Τέλος, το άρθρο αυτό, παρέχει μια σύγχρονη θεωρητική οπτική που αφορά στον εξοπλιστικό ανταγωνισμό μεταξύ των κρατών, καθώς, συνδυάζει έννοιες των γνωστικών πεδίων της Πολιτικής Οικονομίας, των Οικονομικών της Άμυνας και της θεωρίας των Διεθνών Σχέσεων. [25] Ευαγόρου Λ. Ε., «Η Σχέση Μεταξύ Δαπανών για Στρατιωτικούς Εξοπλισμούς και Ανάπτυξης του Κράτους: Η Περίπτωση της Τουρκίας», στο A. Bitzenis, J. Marangos, P. Papadimitriou και C. Kafteranis (επιμ.), Proceedings of International Conference on International Business, 2011, Κομοτηνή: Παρατηρητής της Θράκης - Επικοινωνία, 2012, σελ. 238-254. Η διασύνδεση οικονομίας και στρατιωτικών εξοπλισμών παρουσιάζει ενδιαφέρουσες ερευνητικές προοπτικές, καθώς οι δεύτεροι μπορούν να συνδεθούν με την ευρύτερη ανάπτυξη του κράτους. Με βάση τη διαπίστωση αυτή, στο παρόν άρθρο αναλύεται η σχέση ανάπτυξης και στρατιωτικών εξοπλισμών, με περιπτωσιολογική μελέτη το τουρκικό κράτος και τους τουρκικούς στρατιωτικούς εξοπλισμούς. Παράλληλα, και καθώς τα δρώμενα στον αμυντικό τομέα αντανακλούν στις οικονομικές δραστηριότητες του κράτους και δημιουργούν ένα πλέγμα αλληλεξάρτησης μεταξύ τους, στην παρούσα εργασία εντοπίζονται και σκιαγραφούνται τα κύρια θεωρητικά και εμπειρικά ζητήματα που άπτονται των αμυντικο-οικονομικών θεμάτων και ιδιαίτερα αυτά που αφορούν στη σχέση εξοπλισμών και ανάπτυξης. Τέλος, παρουσιάζεται η 15

περίπτωση της Τουρκίας και οι δαπάνες της για άμυνα και ανάπτυξη με ιδιαίτερη αναφορά στη δράση του τουρκικού στρατού αναφορικά με αυτές. [26] Evaghorou E. L., «Studying International Relations at the Systemic Level», στο A. Bitzenis και V. A. Vlachos (επιμ.), Proceedings of International Conference on International Business, 2012, Κομοτηνή: Παρατηρητής της Θράκης, 2013, σελ. 144-155. Οι μεθοδολογικές διευκρινίσεις και η παράθεση των θεωρητικών ορισμών και εννοιών για τον τρόπο ερμηνείας των διεθνολογικών φαινομένων κρίνονται απαραίτητοι σε κάθε επιστημονική εργασία. Ιδιαίτερα απαραίτητοι κρίνονται αυτοί που αφορούν στη μελέτη στρατηγικών συμπεριφορών στο πλαίσιο του διακρατικού συστήματος. Στη βάση αυτού του συλλογισμού, στο παρόν άρθρο επισημαίνεται η κρισιμότητα της συστημικής ανάλυσης στις Διεθνείς Σχέσεις, όπως είναι ο δομικός ρεαλισμός, χωρίς, βέβαια, να απορρίπτονται τα άλλα επίπεδα ανάλυσης. Με άξονα τη θέση του δομικού ρεαλισμού ότι η κρατική συμπεριφορά είναι αποτέλεσμα της δομής του συστήματος, αποτυπώνεται η προβλεπτικότητα της θεωρίας αναφορικά με παγιωμένες συστημικές συμπεριφορές που παρατηρούνται σε μια συνεχώς επαναλαμβανόμενη διαδικασία στη διεθνή πολιτική. Τα υπό εξέταση ζητήματα που θέτει το παρόν άρθρο για να εκπληρώσει τον παραπάνω στόχο είναι: τα επίπεδα διαχωρισμού της ανάλυσης στη θεωρία των διεθνών σχέσεων και η χρησιμότητα του καθενός από αυτά για την εξήγηση των διεθνών φαινομένων, η μεθοδολογία που ακολουθεί μια συστημική θεωρία, όπως είναι ο δομικός ρεαλισμός, η περίπτωση της θεωρίας του επιθετικού ρεαλισμού και η θέση ότι η κρατική συμπεριφορά είναι αποτέλεσμα της δομής του συστήματος. [27] Ευαγόρου Ε. Λ., «Αναπροσαρμογές στο Σύγχρονο Διεθνές Σύστημα: Αμερικανικός Ηγεμονισμός και Ανάδυση Νέων Περιφερειακών Δυνάμεων», στο Πρακτικά Επιστημονικού Συνεδρίου «Αλλάζοντας την Ελλάδα και τον Κόσμο: Ιδέες και Πολιτική», Κόρινθος: Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Διεθνών Σχέσεων, Σχολή Κοινωνικών και Πολιτικών Επιστημών, Πανεπιστημίου Πελοποννήσου, 2015. [https://econtent.pedis.uop.gr/conf /index.php/psirconf/2015/rt/suppfilemetadata/37/0/66, Όνομα αρχείου: 37-160-1-SP.pdf]. Οι αναπροσαρμογές που παρατηρούνται στο διεθνές σύστημα, με την ανάδυση νέων δυνάμεων, δύνανται να μεταβάλλουν την παγκόσμια ισορροπία ισχύος. Υπό το φως αυτών των αλλαγών κύρια στόχευση της εργασίας είναι να περιγράψει και να αναλύσει την παρούσα δομή του διεθνούς συστήματος, σε σχέση με την κατανομή ισχύος και τους κυριότερους παίκτες σε αυτό, και ακολούθως να εκτιμήσει τις τάσεις αναφορικά με τη μελλοντική του πορεία. Κατά συνέπεια, στο παρόν κείμενο εξετάζεται ο ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων στις περιφέρειες όπου αμφισβητείται η αμερικανική ηγεμονία από νέες αναδυόμενες δυνάμεις (Κίνα, Ρωσία, Ινδία) και αναζητούνται τα αίτια που διαμορφώνουν το χαρακτήρα του διεθνούς συστήματος στο πλαίσιο αυτού του ανταγωνισμού. Θεωρητική βάση για την ανάλυση των πιο πάνω εμπειρικών στοιχείων είναι το θεωρητικό κεκτημένο που αφορά στο διακρατικό 16

ανταγωνισμό και στην ισορροπία ισχύος. Συμπερασματικά, η ανάλυση καταλήγει στα εξής: πρώτον, επαληθεύεται το γεγονός της ύπαρξης πρωτοβουλιών αμφισβήτησης της αμερικανικής πρωτοκαθεδρίας στις διεθνές υποθέσεις, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά στο περιφερειακό επίπεδο, όχι όμως με ιδιαίτερη επιτυχία στο παγκόσμιο επίπεδο. Δεύτερον, οι επιδιώξεις επιβολής ηγεμονίας από μεγάλες αναδυόμενες περιφερειακές δυνάμεις εμπεριέχουν την πρόθεσή τους να μεταβάλουν το υπάρχον status quo, ενώ αντίθετα ηγεμονικές δυνάμεις που έχουν την πρωτοκαθεδρία στις διεθνείς υποθέσεις και επωφελούνται από αυτήν επιθυμούν τη σταθερότητα και τη διατήρηση του υπάρχοντος status quo. 17

(Ζ) ΑΡΘΡΟΓΡΑΦΙΚΑ ΔΟΚΙΜΙΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ: [28] Ευαγόρου Ε. Λ., «Προοπτικές σε Ένα Μεταβαλλόμενο Διεθνές Σύστημα», στο Η Κύπρος το 2010, Ετήσια Ειδική Έκδοση, Forum ΑΓΟΡΑΪΔΕΩΝ, Ιανουάριος 2010, σελ. 27-30. Υπό το φως των διεθνολογικών εξελίξεων στις αρχές της δεύτερης δεκαετίας του 21 ου αιώνα, παρουσιάζονται και αναλύονται οι διεθνολογικές προκλήσεις για την Κυπριακή Δημοκρατία. Καθώς το διεθνές σύστημα κρύβει απειλές αλλά και ευκαιρίες για τα κράτη, στο παρόν κείμενο αναδεικνύονται οι απειλές που καλείται να αντιμετωπίσει η Κυπριακή Δημοκρατία καθώς και οι ευκαιρίες που θα της παρουσιαστούν και θα πρέπει να εκμεταλλευτεί για να ισχυροποιήσει τη θέση της και να εξασφαλίσει το εθνικό της συμφέρον. Το άρθρο υπογραμμίζει ότι παρόλο που το κυπριακό ζήτημα ιεραρχείται πρώτο στις στρατηγικές επιδιώξεις της Κύπρου, εντούτοις, υπάρχουν και άλλα σημαντικά ζητήματα που θα πρέπει να απασχολήσουν την εξωτερική της πολιτική, καθώς, άμεσα ή έμμεσα, επηρεάζεται από αυτά. Στο παρόν άρθρο σταχυολογούνται μερικά τέτοια ζητήματα -όπως η διεθνής οικονομική κρίση, η πορεία της ευρωπαϊκής ενοποίησης, η τεχνολογία, η διεθνής τρομοκρατία- και συνδέονται με άλλους στρατηγικούς ορίζοντες που πρέπει να απασχολήσουν την Κυπριακή Δημοκρατία καθώς ο εγκλωβισμός της, αναγκαίος υπό τις περιστάσεις, στο κυπριακό πρόβλημα την οπισθοδρομούν σε πολλά άλλα πρωτεύοντα για τη διεθνή κοινότητα ζητήματα. Τέλος, επισημαίνεται ο επιτακτικός χαρακτήρας σχεδιασμού μακροχρόνιου ορίζοντα στρατηγικής από την Κύπρο για να μπορεί να διαχειριστεί επιτυχώς τις όποιες διεθνολογικές προκλήσεις της παρουσιαστούν. [29] Ευαγόρου Ε. Λ., «Η Στρατηγική Πολύ Μικρής Κρατικής Δύναμης: Η Περίπτωση της Κύπρου», Η Σύγχρονη Άποψη, Τεύχ. 22, Μάιος-Ιούν. 2010, σελ. 16-18. Στο διεθνές σύστημα δεν υπάρχουν μόνο οι μεγάλες δυνάμεις αλλά επίσης υπάρχουν μεσαίες, μικρές ή και πολύ μικρές δυνάμεις, οι οποίες επίσης σχεδιάζουν και υλοποιούν στρατηγική με σκοπό την επιβίωσή τους. Στο παρόν άρθρο, εξετάζεται η στρατηγική μιας πολύ μικρής δύναμης όπως είναι η Κύπρος, με βάση το θεωρητικό υπόβαθρο για τη στρατηγική των μικρών κρατών. Θέτοντας στο στρατηγικό πρόβλημα του κυπριακού ζητήματος την υπόθεση ότι ως φορέας δράσης σε αυτό είναι η Κύπρος, ως ανεξάρτητο κράτος, τότε δημιουργούνται ερωτήματα στρατηγικής δράσης από ένα μικρό ως προς την ισχύ κράτος. Έτσι, αναζητείται η πορεία δράσης της Κυπριακής Δημοκρατίας ως αυτόνομου κυρίαρχου κρατικού δρώντος. Η ανάλυση οδηγεί στο συμπέρασμα ότι η στρατηγική που διαμορφώνουν τα μικρά κράτη, ενώ στηρίζεται στις βασικές παραδοχές και αξίες της θεωρίας των Διεθνών Σχέσεων, λαμβάνει διαφορετικό χαρακτήρα από αυτό της στρατηγικής των άλλων κρατών με μεγαλύτερη δύναμη. Αυτό επαληθεύεται και στην περίπτωση της Κύπρου η οποία ως μικρό κράτος προσπαθεί να υλοποιήσει στρατηγική για την επιβίωσή της με πολλούς όμως περιορισμούς λόγω μικρής ισχύος. 18

[30] Ευαγόρου Ε. Λ., «Οι Μεγάλες Προκλήσεις για το Νέο Πρόεδρο», στην ηλεκτρονική σελίδα του Ινστιτούτου Δημοκρατίας Κωνσταντίνος Καραμανλής, ημερομηνία δημοσίευσης: Τετάρτη, 6 Φεβρουαρίου 2013. [http://electionsnet.org/index.php/2013-02-04-10-15-01/2013-01-31-12-06-9/item/64-oi-megales-prokliseis-gia-to-neo-proedro] Με αφορμή τις προεδρικές εκλογές του Φεβρουαρίου 2013 στην Κύπρο, το παρόν άρθρο εγείρει προς συζήτηση ζητήματα και προκλήσεις που αφορούν στις πολιτικές (εξωτερικής και εσωτερικής υφής) της Κυπριακής Δημοκρατίας και τα οποία θα κληθεί ο νέος Πρόεδρος να αντιμετωπίσει, με άξονα το συμφέρον του κυπριακού κράτους και των πολιτών του. Η σταχυολόγηση των ζητημάτων αυτών και των προκλήσεων που αυτά θέτουν δίνει το στίγμα της κρισιμότητας των θεματικών με τις οποίες καταπιάνεται η ανάλυση. Αυτά αφορούν, στο κυπριακό πρόβλημα, στην οικονομική κρίση, στην ΑΟΖ και στα ζητήματα ενέργειας, στην παρουσία της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στα ζητήματα διεθνούς ασφάλειας στα οποία εμπλέκεται. Το άρθρο, πέραν από την παρουσίαση και ανάλυση των ζητημάτων, παραθέτει προτάσεις για την όσο το δυνατό καλύτερη αντιμετώπισή τους από το νέο Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας. Οι προτάσεις αυτές έχουν άξονα την επίτευξη του μέγιστου οφέλους για το κυπριακό κράτος. [31] Ευαγόρου Ε. Λ. και Μερτζανίδης Ν. Γ., «Τα Αίτια της Πολιτικής Κρίσης στην Ευρωπαϊκή Ένωση: Ιστορικός Προβληματισμός, Μελλοντική Προοπτική και ο Ρόλος της Γερμανίας», Foreign Affairs The Hellenic Edition, Τευχ. 36, Οκτ.-Νοέμ. 2015, σελ. 19-27. Η οικονομική κρίση στην Ευρωζώνη ανέδειξε κρίσιμα ζητήματα πολιτικής διαχείρισης της ισορροπίας ισχύος και της σταθερότητας στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Τα ζητήματα αυτά ανέκυψαν κατά κύριο λόγο από τις ηγεμονικές αξιώσεις ισχυρών ευρωπαϊκών κρατών στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Στη βάση μίας ιστορικής ανασκόπησης και ακολούθως αναζήτησης των αιτιών της σημερινής κρίσης, στο παρόν κείμενο σκιαγραφούνται τα βασικά χαρακτηριστικά της γένεσης της ΕΕ καθώς και οι σκοποί που εξυπηρετήθηκαν με αυτήν. Παράλληλα, αναδεικνύονται οι λανθασμένες αντιλήψεις και αποφάσεις σε σχέση με αυτούς τους πρωταρχικούς σκοπούς της ΕΕ. Επιδίωξη της μελέτης είναι η ανάδειξη της σημασίας της ΕΕ για τους λαούς της Ευρώπης. Τέλος, με ιδιαίτερη αναφορά στο γερμανικό παράγοντα, επισημαίνονται οι παραλείψεις των ευρωπαϊκών ηγεσιών αναφορικά με τους επιδιωκόμενους σκοπούς της ΕΕ, οι οποίοι αφορούν στη δημοκρατική και στην ωφέλιμα παραγωγική για όλα τα κράτη λειτουργία της. 19

(Η) ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΣΕ ΣΥΝΕΔΡΙΑ ΜΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ: Σημείωση: Τα κείμενα των ανακοινώσεων στα συνέδρια με επιστημονική επιτροπή δημοσιεύτηκαν είτε στα πρακτικά των συνεδρίων και των ημερίδων, είτε, μετά από επεξεργασία, σε επιστημονικά περιοδικά ή συλλογικούς τόμους όπως παρατίθενται πιο πάνω. [32] Bozinis A., Evaghorou E. L., Folinas D. και Petridis M., Electronic Democracy: The Presence of Political Parties and Parliament Representatives in Internet. The Case of Leftist Parties in Greece and Cyprus, στο International Conference of Political Marketing and Democracy, Kastoria, Greece, 31/03 02/04 2005. Καθώς στην εποχή της παγκοσμιοποίησης, η κοινωνία της πληροφορίας λαμβάνει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά η έρευνα της παρούσας ανακοίνωσης αναδεικνύοντας αυτά τα χαρακτηριστικά επιχειρεί να προσδιορίσει τον τρόπο με τον οποίο χρησιμοποιούνται από τα πολιτικά κόμματα. Πιο συγκεκριμένα, η ανακοίνωση παρουσιάζεται την έρευνα αναφορικά με το πώς τα κόμματα της αριστεράς σε Ελλάδα και Κύπρο χρησιμοποιούν την ιστοσελίδα τους και το ηλεκτρονικό τους ταχυδρομείο για να προωθήσουν τις πολιτικές τους θέσεις. Σκοπός της έρευνας είναι ο έλεγχος του αν υπάρχει διαδραστική σχέση μεταξύ των πολιτικών κομμάτων και των πολιτών ψηφοφόρων μέσα από τη χρήση του διαδικτύου. Η αξιολόγηση των ιστοσελίδων των αριστερών κομμάτων της Ελλάδας και της Κύπρου συνδράμει ως περιπτωσιολογική μελέτη στην κατεύθυνση αυτή. Τέλος, από μια σύνθεση της βιβλιογραφικής ανασκόπησης που αφορά στην ηλεκτρονική δημοκρατία, στην ηλεκτρονική ψηφοφορία και στην ηλεκτρονική πολιτική επικοινωνία, με την εικόνα της περιπτωσιολογικής μελέτης, η εργασία παρουσιάζει τα σύγχρονα προβλήματα της ηλεκτρονικής δημοκρατίας και εντοπίζει τις σημαντικότερες παραμέτρους που σχετίζονται με τα ελληνικά αριστερά κόμματα και τους κοινοβουλευτικούς τους αντιπροσώπους. [Το κείμενο της ανακοίνωσης δημοσιεύτηκε στα πρακτικά του συνεδρίου] [33] Ευαγόρου Ε. Λ., «Η Θέση του Κράτους Σήμερα στην Παγκοσμιοποιημένη Οικονομία: Μια Θεωρητική Επανατοποθέτηση στη Θεωρία των Διεθνών Σχέσεων και της Πολιτικής Οικονομίας», στο Β Πανελλήνιο Συνέδριο Διεθνούς Πολιτικής Οικονομίας Η Παγκόσμια Πολιτική Οικονομία και οι Νέες Προκλήσεις για την Ανάπτυξη, Αθήνα, Ελλάδα, 16/09 18/09 2005. Η παρούσα ανακοίνωση αφορά στην εξέταση της εξής υπόθεσης εργασίας: Αν υπάρχει στο διεθνές σύστημα υψηλός βαθμός οικονομικής αλληλεξάρτησης και παγκοσμιοποιημένη οικονομία, τότε η στρατηγική του κράτους για την εξασφάλιση της επιβίωσής του στηρίζεται σε νέα δεδομένα που αναφέρονται σε ειδικά επίπεδα ισχύος όπως αυτά της οικονομίας και της τεχνολογίας. Για την επαλήθευση της πιο πάνω υπόθεσης εργασίας τίθενται τα παρακάτω ερωτήματα τα οποία και υποβοηθούν τη μεθοδολογική διεργασία: Πώς διαμορφώνει το κράτος τη δράση του στο σύγχρονο οικονομικό πλαίσιο του φιλελευθερισμού; Ποιο χαρακτήρα λαμβάνει η δομή του διεθνούς συστήματος σήμερα; Για την ανάλυση των πιο πάνω θεωρητικών ζητημάτων και την απάντηση των ερευνητικών ερωτημάτων εξετάζεται η στρατηγική των κρατών για την εκπλήρωση του εθνικού συμφέροντος στα πλαίσια των οικονομικών και 20