ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΕΠΙΤΡΟΠΗ Βρυξέλλες, 08.IV.2005 C(2005)1154 Θέµα: Ενίσχυση αριθ. N 24/2005 Ελλάδα Καθεστώς για την ανάπτυξη της βιοµηχανικής έρευνας και τεχνολογίας στις επιχειρήσεις (ΠΑΒΕΤ) Κύριε Υπουργέ, Η Επιτροπή θα ήθελε να πληροφορήσει τις ελληνικές αρχές ότι αποφάσισε, βάσει των πληροφοριών που υποβλήθηκαν από αυτές, να µην εγείρει αντιρρήσεις σχετικά µε το προαναφερθέν µέτρο. 1. ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Με επιστολή της 13 ης Ιανουαρίου 2005, που καταχωρίστηκε στη Γενική Γραµµατεία της Επιτροπής στις 18 Ιανουαρίου 2005, οι ελληνικές αρχές κοινοποίησαν στην Επιτροπή, βάσει του άρθρου 88 παράγραφος 3 ΕΚ, το προαναφερθέν καθεστώς ενίσχυσης. Απαντώντας σε αίτηµα για συµπληρωµατικές πληροφορίες εκ µέρους της Επιτροπής της 3 ης Φεβρουαρίου 2005, οι ελληνικές αρχές υπέβαλαν πρόσθετες πληροφορίες µε επιστολή της 21 ης Φεβρουαρίου 2005 που καταχωρίστηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2005. 2. ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ ΤΟΥ ΜΕΤΡΟΥ Οι λεπτοµέρειες για το καθεστώς ενίσχυσης έχουν ως εξής: 2.1. Στόχος Η Γενική Γραµµατεία Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Ανάπτυξης (ΓΓΕΤ) θα προκηρύξει πρόσκληση υποβολής προσφορών για την εφαρµογή ερευνητικών σχεδίων εντός του πλαισίου του εξεταζόµενου καθεστώτος. Η δράση αυτή θα αποτελέσει τµήµα του επιχειρησιακού προγράµµατος «ανταγωνιστικότητα» («Ε.Π.ΑΝ») του Υπουργείου Κύριο Πέτρο Μολυβιάτη Υπουργό Εξωτερικών Βασιλίσσης Σοφίας 5 Grèce - 10671 Αθήνα Commission européenne, B-1049 Bruxelles Belgique Europese Commissie, B-1049 Brussel België Τηλέφωνο: 00-32-(0)2-299.11.11.
Ανάπτυξης που στοχεύει στην υποστήριξη πολλά υποσχόµενων επιχειρήσεων, οι στόχοι των οποίων συµβαδίζουν µε τις γενικές κατευθύνσεις του εξεταζόµενου καθεστώτος και συγκεκριµένα: Έρευνα που στοχεύει στην απόκτηση νέων γνώσεων οι οποίες θα αποδειχθούν χρήσιµες για την τελική διαµόρφωση νέων ή βελτιωµένων προϊόντων ή υπηρεσιών µε υψηλή προστιθέµενη αξία (λαµβάνοντας υπόψη τη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας) Έρευνα που στοχεύει στην απόκτηση νέων γνώσεων για τη βελτίωση της παραγωγικότητας των επιχειρήσεων και την ανάπτυξη νέων ή βελτιωµένων µεθόδων παραγωγής Έρευνα σχετικά µε τις µεθόδους εισαγωγής προηγµένης έρευνας σε τοµείς της παραδοσιακής βιοµηχανίας Ανάπτυξη ερευνητικών δραστηριοτήτων µε στοιχεία καινοτοµίας, οι οποίες όµως πληρούν όλα τα κριτήρια του κοινοτικού πλαισίου των κρατικών ενισχύσεων στην έρευνα και ανάπτυξη 1 (στο εξής: πλαίσιο Ε&Α ). Η ενίσχυση θα χορηγείται κατόπιν ανοιχτής πρόσκλησης εκδήλωσης ενδιαφέροντος. Προκειµένου να συµπεριληφθούν όλοι οι τοµείς της οικονοµίας, οι ελληνικές αρχές προτίµησαν να περιγράψουν το µέτρο µε γενικούς όρους. 2.2. Νοµική βάση, διάρκεια και προϋπολογισµός του καθεστώτος ενίσχυσης Το καθεστώς ενίσχυσης θα διαχειρίζεται η Γενική Γραµµατεία Έρευνας και Τεχνολογίας του Υπουργείου Ανάπτυξης (ΓΓΕΤ) και βασίζεται στο επιχειρησιακό πρόγραµµα («ανταγωνιστικότητα») («Ε.Π.ΑΝ») του Υπουργείου. Το καθεστώς ενίσχυσης θα έχει έναρξη ισχύος την ηµεροµηνία έγκρισης της Επιτροπής και λήξη την 31 η εκεµβρίου 2008, µε συνολικό προϋπολογισµό µέχρι ποσού 20 εκατ. ευρώ. 2.3. Αποδέκτες Αποδέκτες του καθεστώτος ενίσχυσης θα είναι τόσο ΜΜΕ όσο και µεγάλες επιχειρήσεις, καθώς και τα δηµόσια ερευνητικά ιδρύµατα και τα πανεπιστήµια. 2.4. Μορφή της ενίσχυσης Η ενίσχυση θα χορηγηθεί µε τη µορφή µη επιστρεπτέων επιχορηγήσεων. 2.5. Επιλέξιµες δαπάνες Σύµφωνα µε τις πληροφορίες που υποβλήθηκαν από τις ελληνικές αρχές, οι εντάσεις των ενισχύσεων υπολογίζονται βάσει των ακόλουθων επιλέξιµων δαπανών: απάνες προσωπικού (ερευνητές, τεχνικοί και λοιπό προσωπικό υποστήριξης που απασχολείται αποκλειστικά στην ερευνητική δραστηριότητα) 1 ΕΕ C 45, της 17.2.1996, σ. 5. 2
απάνες για όργανα, εξοπλισµό, οικόπεδα και εγκαταστάσεις που χρησιµοποιούνται αποκλειστικά και σε µόνιµη βάση (εκτός από περιπτώσεις εµπορικής µεταβίβασης) για την ερευνητική δραστηριότητα απάνες συµβούλων και αντίστοιχων υπηρεσιών που χρησιµοποιούνται αποκλειστικά για την ερευνητική δραστηριότητα, περιλαµβανοµένης της έρευνας, της τεχνογνωσίας και των διπλωµάτων ευρεσιτεχνίας κ.λπ. που αγοράζονται από εξωτερικές πηγές. Πρόσθετα γενικά έξοδα και άλλες δαπάνες λειτουργίας που προκύπτουν άµεσα από ερευνητική δραστηριότητα Άλλα λειτουργικά έξοδα (π.χ. δαπάνες υλικών, προµηθειών και συναφών προϊόντων) που προκύπτουν άµεσα από την ερευνητική δραστηριότητα. 2.6. Στάδια Ε&Α Σύµφωνα µε τις πληροφορίες που υποβλήθηκαν από τις ελληνικές αρχές, τα σχέδια που θα ενισχύονται εµπίπτουν στα στάδια Ε&Α βιοµηχανικής έρευνας και προανταγωνιστικής ανάπτυξης. Τα στάδια Ε&Α καθορίζονται βάσει του παραρτήµατος Ι του πλαισίου Ε&Α. 2.7. Εντάσεις ενίσχυσης Οι εντάσεις ενίσχυσης είναι µέχρι 50% για τη βιοµηχανική έρευνα και µέχρι 25% για την προανταγωνιστική ανάπτυξη. Το καθεστώς προβλέπει περιφερειακή πριµοδότηση ύψους 10%. 2.8. Χαρακτήρας «κινήτρου» Οι ελληνικές αρχές δεσµεύτηκαν ότι θα χορηγούν ενισχύσεις σε επιχειρήσεις µεγαλύτερες από ΜΜΕ, όπως αυτές ορίστηκαν από την Επιτροπή 2, µόνον αφού εξετάσουν ότι η ενίσχυση εµπεριέχει κίνητρο για την αποδέκτρια επιχείρηση να δραστηριοποιηθεί στην έρευνα πέραν της καθηµερινής της επιχειρηµατικής δραστηριότητας. Οι ελληνικές αρχές θα αιτιολογήσουν στην ετήσια έκθεση µε ποιο τρόπο τηρήθηκε ο χαρακτήρας κινήτρου για ενισχύσεις που χορηγήθηκαν σε επιχειρήσεις µεγαλύτερες των ΜΜΕ, όπως αυτές ορίστηκαν από την Επιτροπή. 2.9. Μεγάλα µεµονωµένα σχέδια Οι ελληνικές αρχές δεσµεύτηκαν να κοινοποιούν στην Επιτροπή οποιοδήποτε µεµονωµένο σχέδιο πραγµατοποιείται βάσει του παρόντος καθεστώτος, µε κόστος που υπερβαίνει τα 25 εκατ. ευρώ και για το οποίο προτείνεται η χορήγηση ενίσχυσης µε ακαθάριστο ισοδύναµο άνω των 5 εκατ. ευρώ, σύµφωνα µε το σηµείο 4.7 του πλαισίου Ε &Α. 2 Σύσταση της Επιτροπής, της 6 ης Μαΐου 2003, σχετικά µε τον ορισµό των πολύ µικρών, των µικρών και των µεσαίων επιχειρήσεων (ΕΕ L 124, της 20.5.2003, σ. 36). 3
2.10. Σώρευση ενισχύσεων Η ενίσχυση που χορηγείται βάσει του παρόντος καθεστώτος δεν µπορεί να σωρευθεί µε άλλες κρατικές ενισχύσεις (είτε η ενίσχυση προέρχεται από περιφερειακές, εθνικές ή κοινοτικές πηγές) για τις ίδιες επιλέξιµες δαπάνες. 3. Εκτίµηση του µέτρου Η Επιτροπή αξιολόγησε το µέτρο σύµφωνα µε το άρθρο 87 και επόµ. της συνθήκης ΕΚ και το άρθρο 61 και επόµ. της συµφωνίας ΕΟΧ και αποφάσισε, σύµφωνα µε το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ και βάσει της πολιτικής της για τις κρατικές ενισχύσεις υπέρ της έρευνας και ανάπτυξης να µην εγείρει αντιρρήσεις στην εφαρµογή του εν λόγω µέτρου. 3.1. Ύπαρξη ενίσχυσης βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ Εφόσον χορηγούνται επιχορηγήσεις σε επιχειρήσεις, το προταθέν µέτρο εµπίπτει στις διατάξεις του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ καθώς και του άρθρου 61 παράγραφος 1 της συµφωνίας ΕΟΧ. Οι επιχορηγήσεις αυτές χρηµατοδοτούνται µέσω του ελληνικού προϋπολογισµού και κατά συνέπεια µέσω κρατικών πόρων. Ενισχύουν ορισµένες επιχειρήσεις και κατά συνέπεια είναι επιλεκτικές. Επίσης, οι επιχορηγήσεις βάσει του καθεστώτος προσφέρουν τη δυνατότητα στους αποδέκτες να βελτιώσουν τη συνολική οικονοµική τους κατάσταση και να ενισχύσουν τη θέση τους στην αγορά. Το εξεταζόµενο καθεστώς δεν αποκλείει τη χορήγηση ενισχύσεων σε οντότητες που ασκούν δραστηριότητες σε οικονοµικούς τοµείς ενδοκοινοτικού εµπορίου. Συνεπώς, πρέπει να εξαχθεί το συµπέρασµα ότι οι υπό εξέταση επιχορηγήσεις δύνανται να στρεβλώσουν τον ανταγωνισµό και να επηρεάσουν το εµπόριο µεταξύ κρατών µελών. Στο βαθµό που η Ε&Α διεξάγεται από δηµόσια µη κερδοσκοπικά ερευνητικά ιδρύµατα για λογαριασµό επιχειρήσεων ή σε συνεργασία µε επιχειρήσεις, οι ελληνικές αρχές δεσµεύτηκαν να διασφαλίσουν ότι τα κριτήρια του σηµείου 2.4. τρίτο εδάφιο του πλαισίου Ε&Α πληρούνται. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή θεωρεί ότι σ αυτές τις περιπτώσεις δεν χορηγούνται πρόσθετες κρατικές ενισχύσεις βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ. 3.2. Νοµιµότητα της ενίσχυσης Η Επιτροπή σηµειώνει ότι οι ελληνικές αρχές τήρησαν τον όρο του άρθρου 88 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ και κοινοποίησαν το καθεστώς ενίσχυσης πριν από την έναρξή του. Η έναρξη ισχύος του µέτρου υπόκειται στην έγκριση της Επιτροπής. 3.3. Συµβατότητα της ενίσχυσης Παρότι η Επιτροπή κατέληξε στο συµπέρασµα ότι το κοινοποιηθέν µέτρο συνιστά κρατική ενίσχυση βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 1 της συνθήκης ΕΚ, αποφάσισε ότι, σύµφωνα µε το άρθρο 87 παράγραφος 3 στοιχείο γ) της συνθήκης ΕΚ, µπορεί να τύχει απαλλαγής από την απαγόρευση ενίσχυσης. Από την έρευνα της Επιτροπής απορρέει ότι πληρούνται οι όροι του πλαισίου Ε&Α. Κατά συνέπεια, δεν αλλοιώνουν τους όρους των συναλλαγών κατά τρόπο που θα αντέκειτο στο κοινό συµφέρον. 4
3.3.1. Επιλέξιµες δαπάνες Οι επιλέξιµες δαπάνες συµβιβάζονται προς τις διατάξεις του παραρτήµατος ΙΙ του πλαισίου Ε&Α. 3.3.2. Στάδια Ε&Α Το καθεστώς ενίσχυσης στοχεύει στην ενίσχυση δραστηριοτήτων βιοµηχανικής έρευνας και προανταγωνιστικής ανάπτυξης σύµφωνα µε τις διατάξεις του παραρτήµατος Ι του πλαισίου Ε&Α. 3.3.3. Εντάσεις ενίσχυσης Οι εντάσεις ενίσχυσης που ορίζονται στο καθεστώς ενίσχυσης είναι συµβατές προς το πλαίσιο Ε&Α. Οι βασικές εντάσεις ενίσχυσης ανέρχονται σε 50 % ακαθάριστο για τη βιοµηχανική έρευνα και 25 % ακαθάριστο για την προανταγωνιστική ανάπτυξη και τηρούν τα σηµεία 5.3. και 5.5. του πλαισίου Ε&Α. Πέραν της προαναφερθείσας βασικής έντασης ενίσχυσης, η περιφερειακή πριµοδότηση του σηµείου 5.10.2. µπορεί να εφαρµοστεί, εφόσον το σύνολο της ελληνικής επικράτειας αποτελεί αυτή τη στιγµή ενισχυόµενη περιοχή βάσει του άρθρου 87 παράγραφος 3 στοιχείο α) της συνθήκης ΕΚ. Οι ελληνικές αρχές δεσµεύτηκαν για το ότι η περιφερειακή πριµοδότηση θα προσαρµοστεί ώστε να συνάδει µε τον νέο χάρτη περιφερειακών ενισχύσεων ο οποίος θα ισχύσει από 1 ης Ιανουαρίου 2007. Η Επιτροπή σηµειώνει ότι η εφαρµοζόµενη ένταση ενίσχυσης δεν θα υπερβεί το µέγιστο ακαθάριστο ποσοστό έντασης ενίσχυσης ύψους 75% για τη βιοµηχανική έρευνα και 50% για την προανταγωνιστική ανάπτυξη, σύµφωνα µε το σηµείο 5.10.6. του πλαισίου Ε&Α. 3.3.4. Χαρακτήρας «κινήτρου» Στόχος των κρατικών ενισχύσεων υπέρ της Ε&Α είναι να λειτουργήσουν ως κίνητρο, ώστε να αναλάβουν οι εταιρείες δραστηριότητες Ε&Α. Όσον αφορά τις ενισχύσεις προς ΜΜΕ, όπως αυτές ορίστηκαν από την Επιτροπή, ο χαρακτήρας κινήτρου µπορεί να θεωρηθεί ότι υπάρχει, σύµφωνα µε το σηµείο 6.4. του πλαισίου Ε&Α. Για ενισχύσεις που χορηγούνται προς επιχειρήσεις µεγαλύτερες από ΜΜΕ, όπως αυτές ορίστηκαν από την Επιτροπή, η προϋπόθεση πληρούται επίσης εφόσον οι ελληνικές αρχές δεσµεύτηκαν ότι θα χορηγήσουν ενισχύσεις µόνον αφού θα έχουν ελέγξει κατά περίπτωση την ύπαρξη του χαρακτήρα κινήτρου και θα αιτιολογήσουν κάθε υπόθεση χωριστά στην ετήσια έκθεση. 3.3.5. Μεµονωµένη κοινοποίηση µεγάλων ερευνητικών σχεδίων Οι ελληνικές αρχές δεσµεύτηκαν να κοινοποιήσουν στην Επιτροπή οποιοδήποτε µεµονωµένο σχέδιο θα πραγµατοποιηθεί βάσει του καθεστώτος, µε κόστος άνω των 25 εκατ. ευρώ και για το οποίο προτείνεται να χορηγηθεί ενίσχυση µε ακαθάριστο ισοδύναµο επιχορήγησης άνω των 5 εκατ. ευρώ, σύµφωνα µε το σηµείο 4.7 του πλαισίου Ε&Α. 5
3.3.6. Σώρευση Βάσει του εξεταζόµενου καθεστώτος, η ενίσχυση δεν µπορεί να σωρευθεί µε άλλη κρατική ενίσχυση (ανεξάρτητα αν η πηγή της ενίσχυσης είναι τοπική, εθνική ή κοινοτική) για τις ίδιες επιλέξιµες δαπάνες. 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ Με βάση την παραπάνω εκτίµηση, η Επιτροπή θεωρεί ότι η ενίσχυση δεν προκαλεί αµφιβολίες ως προς τη συµβατότητα µε την κοινή αγορά και κατά συνέπεια αποφάσισε να θεωρήσει την ενίσχυση συµβατή προς τις διατάξεις του άρθρου 87 παράγραφος 3 σηµείο γ) της συνθήκης ΕΚ. Η Επιτροπή υπενθυµίζει στις ελληνικές αρχές την υποχρέωση υποβολής ετησίων εκθέσεων σχετικά µε την εφαρµογή του καθεστώτος οι οποίες θα επιτρέπουν στην Επιτροπή να ελέγχει ότι πληρούνται όλες οι απαραίτητες προϋποθέσεις και ιδίως θα αποδεικνύουν ότι η χορηγηθείσα ενίσχυση προς µεγάλες επιχειρήσεις ήταν σε κάθε περίπτωση απαραίτητη ως κίνητρο. Επίσης, η Επιτροπή υπενθυµίζει στις ελληνικές αρχές ότι σύµφωνα µε το άρθρο 88 παράγραφος 3 της συνθήκης ΕΚ, όλα τα σχέδια επαναχρηµατοδότησης, τροποποίησης ή αλλαγής του εν λόγω καθεστώτος ενίσχυσης πρέπει να κοινοποιηθούν στην Επιτροπή. Εάν η παρούσα επιστολή περιλαµβάνει εµπιστευτικές πληροφορίες, που δεν θα πρέπει να κοινοποιηθούν σε τρίτους, παρακαλείσθε να ενηµερώσετε σχετικά την Επιτροπή εντός δεκαπέντε εργάσιµων ηµερών από την ηµεροµηνία παραλαβής της. Εάν η Επιτροπή δεν λάβει σχετική αιτιολογηµένη αίτηση εντός της οριζόµενης προθεσµίας, θα θεωρήσει ότι είστε σύµφωνοι µε τη γνωστοποίηση σε τρίτους και µε τη δηµοσίευση του πλήρους κειµένου της παρούσας επιστολής στη γλώσσα στην οποία θεωρείται αυθεντικό, στον ιστότοπο του διαδικτύου: http://europa.eu.int/comm/secretariat_general/sgb/state_aids/. Η αίτησή σας πρέπει να σταλεί µε συστηµένη επιστολή ή µε τηλεοµοιοτυπία στη διεύθυνση: European Commission Directorate-General for Competition B-1049 Brussels Fax No: +32 2 2961242 Με τιµή, Για την Επιτροπή Neelie Kroes Μέλος της Επιτροπής 6