EΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ 1999 2004 Επιτροπή Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού ΠΡΟΣΩΡΙΝΟ 9 Noεµβρίου 2001 ΣΧΕ ΙΟ ΓΝΩΜΟ ΟΤΗΣΗΣ της Επιτροπής Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού προς την Επιτροπή Ελευθεριών και ικαιωµάτων των Πολιτών, ικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων επί της πρότασης απόφασης του Συµβουλίου σχετικά µε την ασφάλεια κατά τη διεξαγωγή διεθνών ποδοσφαιρικών αγώνων (C5-0435/2001 2001/0824(CNS)) Συντάκτρια γνωµοδότησης: Marieke Sanders-ten Holte PA\453672.doc PE 303.796
PE 303.796 2/8 PA\453672.doc
ΙΑ ΙΚΑΣΙΑ Κατά τη συνεδρίασή της στις 16 Οκτωβρίου 2001, η Επιτροπή Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού όρισε την κ. Marieke Sanders-ten Holte συντάκτρια γνωµοδότησης. Κατά τη/τις συνεδρίασή/εις της στις, η επιτροπή εξέτασε το σχέδιο γνωµοδότησης. Κατά την τελευταία ως άνω συνεδρίαση, η επιτροπή ενέκρινε τα κάτωθι συµπεράσµατα µε ψήφους υπέρ, ψήφους κατά και αποχή/αποχές/οµόφωνα. Ήσαν παρόντες κατά την ψηφοφορία οι βουλευτές (πρόεδρος/ασκών(ούσα) την προεδρία)... (αντιπρόεδρος)... (αντιπρόεδρος) συντάκτης/ρια γνωµοδότησης)...,... (αναπλ....),... (αναπλ.... σύµφωνα µε το άρθρο 153, παράγραφος 2, του κανονισµού),... και.... PA\453672.doc 3/8 PE 303.796
ΣΥΝΤΟΜΗ ΑΙΤΙΟΛΟΓΗΣΗ 1. ιαδικασία: Βάσει του άρθρου 34 της Συνθήκης ΕΚ, το Συµβούλιο µπορεί να εγκρίνει αποφάσεις στο πλαίσιο του «τρίτου πυλώνα» (αστυνοµική και δικαστική συνεργασία για ποινικές υποθέσεις) κατόπιν πρωτοβουλίας της Επιτροπής ή κράτους µέλους. Η πρωτοβουλία αυτή προέρχεται από τη Βελγική Προεδρία. 2. ιεθνείς ποδοσφαιρικοί αγώνες και χουλιγκανισµός: Το ποδόσφαιρο αποτελεί το υπ αριθ. ένα άθληµα στην Ευρώπη. Σε ερασιτεχνικό επίπεδο, αναγνωρίζεται ότι διαδραµατίζει σηµαντικό κοινωνικό ρόλο, προάγοντας την υγεία αλλά και αξίες όπως η οµαδική εργασία και η ιδέα του ευ αγωνίζεσθαι. Στο επίπεδο του επαγγελµατικού ποδοσφαίρου, και ιδίως σε διεθνές επίπεδο, αποτελεί σηµαντικότατη επιχειρηµατική δραστηριότητα. υστυχώς, το επαγγελµατικό ποδόσφαιρο συχνά αµαυρώνεται από τον χουλιγκανισµό και τη βία, τόσο εντός των γηπέδων όσο και εκτός αυτών. εν υπάρχει κράτος µέλος που να µην έχει τους ποδοσφαιρικούς του χούλιγκανς αλλά ο έλεγχος της βίας στους διεθνείς αγώνες είναι ιδιαίτερα προβληµατικός. Ορισµένα κράτη µέλη έχουν θεσπίσει νοµοθεσία που επιτρέπει στις δικαστικές αρχές να απαγορεύουν σε σεσηµασµένα (ή ύποπτα) για χουλιγκανική δράση άτοµα να ταξιδεύουν στο εξωτερικό κατά τη διάρκεια διεθνών ποδοσφαιρικών συναντήσεων. Οι ανταλλαγές πληροφοριών µεταξύ των αστυνοµικών αρχών µπορούν να αποτρέψουν την είσοδο χούλιγκανς σε χώρες που φιλοξενούν διεθνείς ποδοσφαιρικές συναντήσεις. Ασφαλώς, ένα στοιχείο που συµβάλλει στον περαιτέρω περιορισµό της βίας και των ταραχών κατά τη διάρκεια διεθνών ποδοσφαιρικών συναντήσεων, είναι και η βεβαιότητα της άσκησης διώξεων είτε στη φιλοξενούσα χώρα είτε στην πατρίδα του χούλιγκαν. 3. Tο σχέδιο απόφασης: Tο σχέδιο απόφασης υποστηρίζει ότι οι ανταλλαγές πληροφοριών µεταξύ των αρµοδίων εθνικών αρχών παίζει σηµαντικό ρόλο για την τήρηση του νόµου και της τάξης κατά τη διάρκεια των διεθνών ποδοσφαιρικών αγώνων. Όµως, το ισχύον σήµερα σύστηµα της ανταλλαγής πληροφοριών που κατά το πλείστον βασίζονται σε µη δεσµευτικές ρυθµίσεις και ad hoc επαφές των εθνικών αρχών µεταξύ τους, και που κυρίως συνίσταται στην ανταλλαγή πληροφοριών όσον αφορά οπαδούς ποδοσφαιρικών οµάδων για τους οποίους υπάρχουν υποψίες ότι ενδέχεται να προξενήσουν ταραχές, έχει αποδειχθεί ατελέσφορο. Αυτό που χρειάζεται, υποστηρίζει το σχέδιο οδηγίας, είναι κάθε κράτος µέλος να ιδρύσει ή να ορίσει ένα αστυνοµικού χαρακτήρα εθνικό κέντρο πληροφοριών ποδοσφαίρου (προς το παρόν µόνο το ΗΒ, η Γερµανία, οι Κάτω Χώρες και το Βέλγιο διαθέτουν τέτοια κέντρα που λειτουργούν σε µόνιµη βάση) που θα λειτουργήσει ως «µοναδικό, άµεσο και κεντρικό σηµείο επαφής». Τα κέντρα θα επιφορτιστούν µε τη «συλλογή, αποθήκευση, επεξεργασία, ανάλυση και ανταλλαγή πληροφοριών όσον αφορά τη φύση όλων των οπαδών, τόσο των οπαδών γενικώς όσο και των επικίνδυνων οπαδών». 4. Παρατηρήσεις του συντάκτη γνωµοδότησης: Μολονότι θετικά, τα µέτρα που έλαβαν τα κράτη µέλη για την καταπολέµηση του ποδοσφαιρικού χουλιγκανισµού καθώς και οι διατάξεις της οδηγίας δεν αρκούν για την επίλυση του προβλήµατος. Τα δικαστήρια (ορθώς) δείχνουν απροθυµία στο να περιορίσουν την ελεύθερη κυκλοφορία όσων δεν έχουν βεβαρηµένο ποινικό µητρώο. Επίσης, τα κράτη µέλη συχνά προτιµούν να απελαύνουν αντί να διώκουν τους ξένους φιλάθλους που συλλαµβάνονται σε ποδοσφαιρικούς αγώνες. Επί πλέον, όλο πληθαίνουν και καθίστανται πιο ανησυχητικές οι ενδείξεις ότι ο ποδοσφαιρικός χουλιγκανισµός και η βία δεν προέρχονται απλώς από µικρές µειοψηφίες κακοποιών στοιχείων και ακροδεξιών εξτρεµιστών ούτε οφείλονται σε καταστάσεις µέθης. Λόγω του δηµοφιλούς χαρακτήρα του δεν PE 303.796 4/8 PA\453672.doc
προξενεί κατάπληξη το γεγονός ότι το ποδόσφαιρο αναδύει στην επιφάνεια όλα τα χαρακτηριστικά στοιχεία (φυλετικά, ένταξης σε οµάδα, σεχταριστικά) που διαπερνούν όλες τις κοινωνίες. Σύµφωνα µε έναν εµπειρογνώµονα, η επιθετική συµπεριφορά και η ποδοσφαιρική βία «αφορούν κυρίως την αρρενωπότητα, την εδαφική αντιπαράθεση και τη διέγερση»: αποτελούν «µια κεντρική πηγή καταξίωσης, κύρους ή φήµης, και ηδονικής συναισθηµατικής διέγερσης». Η έντονη αστυνόµευση το µόνο που επιτυγχάνει είναι να ενθαρρύνει την αντιπαράθεση. 5. Ο χουλιγκανισµός και η διατάραξη της τάξης στους ποδοσφαιρικούς αγώνες αποτελούν µάλλον ζητήµατα του ποινικού δικαίου παρά αθλητικά ή πολιτιστικά προβλήµατα. Ωστόσο, ο συντάκτης προτείνει ορισµένες τροπολογίες επί του σχεδίου απόφασης στους τοµείς που εµπίπτουν στο πεδίο αρµοδιοτήτων της Επιτροπή πολιτισµού: Νέα αιτιολογική σκέψη: προσθέτει µνεία της δήλωσης για τον αθλητισµό που προσαρτήθηκε στη Συνθήκη της Νίκαιας, υπογραµµίζοντας την ευρύτερη κοινωνική σηµασία του αθλητισµού. Νέα αιτιολογική σκέψη: Υπογραµµίζει την πρωταρχική ευθύνη των αθλητικών οργανισµών και των κρατών µελών για τη διαχείριση των αθλητικών υποθέσεων. Άρθρο 3(5): Η διεύρυνση της συµµετοχής των σωµατείων και των συνδέσµων των οπαδών θα συνέβαλε στη βελτίωση της συµπεριφοράς των ποδοσφαιρικών οπαδών. Για παράδειγµα, οι παίκτες και οι προπονητές θα έπρεπε να καταδικάζουν αποφασιστικότερα όχι απλώς τη βία εκτός των γηπέδων αλλά και τους αποπνέοντες ξενοφοβία ύµνους και τις αποδοκιµασίες των ξένων εθνικών ύµνων από οπαδούς εντός των γηπέδων. Επίσης, οι σύνδεσµοι των οπαδών µπορούν να υποστηρίξουν ότι οι οπαδοί που ταξιδεύουν αποτελούν πρέσβεις της χώρας τους και οφείλουν να συµπεριφέρονται αναλόγως. Τόσο οι σύλλογοι όσο και οι σύνδεσµοι των οπαδών πρέπει να έχουν λόγο όταν οι εθνικές αρχές προετοιµάζουν τις οµάδες τους ενόψει διεθνών αγώνων. Άρθρο 4(2): Η περιττή συγκρουσιακή αστυνόµευση µπορεί να αποφευχθεί αν η αστυνοµία είναι καλύτερα ενηµερωµένη σχετικά µε τις πολιτιστικές ιδιαιτερότητες της συµπεριφοράς των οπαδών της φιλοξενούµενης οµάδας. Τα σηµεία αυτά πρέπει επίσης να περιληφθούν και στις τακτικές ανταλλαγές πληροφοριών που προβλέπει το σχέδιο οδηγίας. ΤΡΟΠΟΛΟΓΙΕΣ Η Επιτροπή Πολιτισµού, Νεότητας, Παιδείας, Μέσων Ενηµέρωσης και Αθλητισµού καλεί την αρµόδια επί της ουσίας Επιτροπή Ελευθεριών και ικαιωµάτων των Πολιτών, ικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων, να ενσωµατώσει στην έκθεσή της τις κάτωθι τροπολογίες: Κείµενο που προτείνει η Επιτροπή 1 Τροπολογίες του Κοινοβουλίου Τροπολογία 1 Αιτιολογική σκέψη -1 (α) νέα 1 ΕΕ C 258, 15.9.2001, σελ. 7. PA\453672.doc 5/8 PE 303.796
Η ήλωση για την ιδιαιτερότητα του αθλητισµού και του κοινωνικού του ρόλου στην Ευρώπη, που προσαρτήθηκε στη Συνθήκη της Νίκαιας, αναφέρει ότι ο αθλητισµός αποτελεί παράγοντα που συµβάλλει στην ενσωµάτωση, τη συµµετοχή στην κοινωνική ζωή, την ανεκτικότητα, την αποδοχή των διαφορών και τη συµµόρφωση προς τους κανόνες και ότι η Κοινότητα πρέπει, κατά συνέπεια, να λάβει υπόψη τις εγγενείς κοινωνικές, εκπαιδευτικές και πολιτιστικές λειτουργίες του αθλητισµού Αιτιολόγηση Προσθέτει τη συναφή αναφορά υπογραµµίζοντας την ευρύτερη σηµασία του αθλητισµού. Τροπολογία 2 Αιτιολογική σκέψη -1 (β) νέα Η ήλωση αυτή αναφέρει επίσης ότι οι αθλητικοί φορείς και τα κράτη µέλη έχουν την πρωταρχική ευθύνη για τη διαχείριση των αθλητικών υποθέσεων Αιτιολόγηση Προσθέτει την αντίστοιχη αναφορά υπογραµµίζοντας την πρωταρχική ευθύνη των κρατών µελών και των αθλητικών οργανώσεων στη διαχείριση των αθλητικών υποθέσεων. Τροπολογία 3 Άρθρο 3, παράγραφος 1 1. Το εθνικό κέντρο πληροφοριών ποδοσφαίρου είναι υπεύθυνο για τον συντονισµό της ανταλλαγής πληροφοριών µεταξύ αστυνοµικών υπηρεσιών κατά τη 1. Το εθνικό κέντρο πληροφοριών ποδοσφαίρου συνδέονται στενά µε τα ποδοσφαιρικά σωµατεία και τους συνδέσµους φιλάθλων. Είναι υπεύθυνο για PE 303.796 6/8 PA\453672.doc
διεξαγωγή διεθνών ποδοσφαιρικών αγώνων. Η ανταλλαγή πληροφοριών µπορεί εξάλλου να λαµβάνει χώρα και µε άλλες αρχές επιβολής του νόµου, οι οποίες συµβάλλουν στη δηµόσια ασφάλεια και τάξη. τον συντονισµό της ανταλλαγής πληροφοριών µεταξύ αστυνοµικών υπηρεσιών κατά τη διεξαγωγή διεθνών ποδοσφαιρικών αγώνων. Η ανταλλαγή πληροφοριών µπορεί εξάλλου να λαµβάνει χώρα και µε άλλες αρχές επιβολής του νόµου, οι οποίες συµβάλλουν στη δηµόσια ασφάλεια και τάξη. Αιτιολόγηση Τα ποδοσφαιρικά σωµατεία και οι σύνδεσµοι φιλάθλων διαδραµατίζουν σηµαντικό ρόλο στην καταπολέµηση του ποδοσφαιρικού χουλιγκανισµού. Συνεπώς, τα εθνικά κέντρα πληροφοριών ποδοσφαίρου πρέπει να έχουν στενή επαφή µαζί τους. Τροπολογία 4 Άρθρο 4, παράγραφος 2 2. Οι γενικές πληροφορίες που ανταλλάσσονται επ' ευκαιρία της διεξαγωγής ενός διεθνούς ποδοσφαιρικού αγώνα είναι στρατηγικής, επιχειρησιακής ή τακτικής φύσεως: - ως "στρατηγικής φύσεως πληροφορίες" νοούνται τα στοιχεία που περιγράφουν την ποδοσφαιρική διοργάνωση σε όλες της τις διαστάσεις, µε ιδιαίτερο βάρος στους κινδύνους που η διοργάνωση αυτή εγκυµονεί για την ασφάλεια, - ως "επιχειρησιακής φύσεως πληροφορίες" νοούνται τα στοιχεία που επιτρέπουν το σχηµατισµό ακριβούς εικόνας των γεγονότων στο πλαίσιο της ποδοσφαιρικής διοργάνωσης, - ως "τακτικής φύσεως πληροφορίες" νοούνται τα στοιχεία που επιτρέπουν στους επιχειρησιακούς υπευθύνους να ενεργούν κατά τον ενδεδειγµένο τρόπο στο πλαίσιο της διατήρησης της ασφάλειας και της τήρησης της τάξης κατά τη διοργάνωση. 2. Οι γενικές πληροφορίες που ανταλλάσσονται επ' ευκαιρία της διεξαγωγής ενός διεθνούς ποδοσφαιρικού αγώνα είναι στρατηγικής, επιχειρησιακής ή τακτικής φύσεως: - ως "στρατηγικής φύσεως πληροφορίες" νοούνται τα στοιχεία που περιγράφουν την ποδοσφαιρική διοργάνωση σε όλες της τις διαστάσεις, συµπεριλαµβανοµένων και των ιστορικών πληροφοριών σχετικά µε τις πολιτιστικές ιδιαιτερότητες της συµπεριφοράς που επιδεικνύουν οι οπαδοί, µε ιδιαίτερο βάρος στους κινδύνους που η διοργάνωση αυτή εγκυµονεί για την ασφάλεια, - ως "επιχειρησιακής φύσεως πληροφορίες" νοούνται τα στοιχεία που επιτρέπουν το σχηµατισµό ακριβούς εικόνας των γεγονότων στο πλαίσιο της ποδοσφαιρικής διοργάνωσης, - ως "τακτικής φύσεως πληροφορίες" νοούνται τα στοιχεία που επιτρέπουν στους επιχειρησιακούς υπευθύνους να ενεργούν κατά τον ενδεδειγµένο τρόπο στο πλαίσιο της διατήρησης της ασφάλειας και της τήρησης της τάξης κατά τη διοργάνωση. PA\453672.doc 7/8 PE 303.796
Αιτιολόγηση Υπάρχουν ισχυρές ενδείξεις ότι η απαθής αστυνόµευση, η οποία παρεξηγεί τις ακίνδυνες, και µε πολιτιστικές ιδιαιτερότητες µορφές συµπεριφοράς που επιδεικνύουν οι ποδοσφαιρικοί οπαδοί που παρακολουθούν διεθνείς συναντήσεις, µπορεί να προκαλέσει σύγκρουση µεταξύ αστυνοµικών δυνάµεων και ποδοσφαιρικών οπαδών. PE 303.796 8/8 PA\453672.doc