ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ & ΑΝΑΨΥΧΗΣ

ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟ ΟΡΓΑΝΩΣΗΣ ΙΟΙΚΗΣΗΣ ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΥ & ΑΝΑΨΥΧΗΣ Το «Εργαστήριο Οργάνωσης - ιοίκησης Αθλητισμού & Αναψυχής», (ΦΕΚ 355/18-03- 2005) [Sport & Recreation Management Laboratory], του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, έχει ως στόχο να εξυπηρετεί εκπαιδευτικές, συμβουλευτικές και ερευνητικές ανάγκες στα γνωστικά αντικείμενα της διοίκησης αθλητισμού & αναψυχής, ελεύθερου χρόνου, αθλητικού τουρισμού, και της οργάνωσης-διοίκησης της φυσικής αγωγής και της εκπαίδευσης γενικότερα. Αντικείμενο δραστηριότητας του εργαστηρίου είναι η επιστημονική υποστήριξη αθλητικών οργανισμών, οργανισμών αναψυχής και αθλητικού τουρισμού, καθώς επίσης και εκπαιδευτικών οργανισμών με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και αποδοτικότητάς τους σε διοικητικό και οργανωτικό επίπεδο. Στα πλαίσια επίτευξης των παραπάνω στόχων, το Εργαστήριο Οργάνωσης ιοίκησης Αθλητισμού και Αναψυχής διοργανώνει το 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αναψυχής Ελεύθερου Χρόνου & Αθλητικού Τουρισμού. 2

ΜΕ ΤΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης Τρικάλων ήμου Τρικκαίων ΕΚΑ Τρικάλων ΧΟΡΗΓΟΙ 3

ΠΡΟΛΟΓΟΣ Μετά από 2 χρόνια και την επιτυχημένη προσπάθεια του 1ου Πανελλήνιου Συνεδρίου Αναψυχής-Ελεύθερου Χρόνου & Αθλητικού Τουρισμού το Εργαστήριο Οργάνωσης και ιοίκησης Αθλητισμού & Αναψυχής του Τμήματος Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας διοργανώνει το 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Αναψυχής-Ελεύθερου Χρόνου & Αθλητικού Τουρισμού. Το συνέδριο έχει ως κύριο στόχο να αποτελέσει μια μόνιμη ευκαιρία συνάντησης και ανταλλαγής απόψεων των ανθρώπων που ασχολούνται με την αναψυχή, τον ελεύθερο χρόνο και τον αθλητικό τουρισμό. Επιμέρους στόχοι του συνεδρίου είναι: Να παρουσιάσει τα πιο πρόσφατα επιστημονικά ευρήματα που αφορούν στο χώρο της αναψυχής, του ελεύθερου χρόνου και του αθλητικού τουρισμού. Να συνδέσει τα επιστημονικά ευρήματα με την πρακτική εφαρμογή στο χώρο των οργανισμών αναψυχής και αθλητικού τουρισμού. Να διαμορφώσει ένα νέο πλαίσιο για επαγγέλματα σχετικά με το χώρο αναψυχής και του αθλητικού τουρισμού στην Ελλάδα. Οι εργασίες που υποβλήθηκαν στο συνέδριο εξετάστηκαν από επιστημονική επιτροπή και στα πρακτικά του συνεδρίου συμπεριλαμβάνονται μόνο οι εργασίες οι οποίες αξιολογήθηκαν ότι πληρούσαν τις προϋποθέσεις που είχε ορίσει η επιστημονική επιτροπή του συνεδρίου. Θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους όσους παρευρέθηκαν στα Τρίκαλα και ιδιαίτερα τους συγγραφείς των εργασιών. Επίσης θα θέλαμε να ευχαριστήσουμε όλους όσους συνέβαλαν εθελοντικά στην διοργάνωση του συνεδρίου. Χωρίς τη δική τους βοήθεια δε θα ήταν δυνατή η διοργάνωσή του. Θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους τους συνεργάτες μου στο Εργαστήριο Οργάνωσης- ιοίκησης Αθλητισμού & Αναψυχής, και ιδιαίτερα την κ. Ελένη Ζουρνατζή, για τη σημαντική τους βοήθεια τους στην διοργάνωση του συνεδρίου. Για την Οργανωτική Επιτροπή Ο Υπεύθυνος του Συνεδρίου Αθανάσιος Κουστέλιος Αναπληρωτής Καθηγητής 4

ΘΕΜΑΤΟΛΟΓΙΑ Αναψυχή Ψυχολογία της Αναψυχής Οργάνωση ραστηριοτήτων Αναψυχής ιοίκηση Εταιρειών Αναψυχής Ποιότητα Υπηρεσιών στην Αναψυχή Προώθηση Προγραμμάτων Αναψυχής Επαγγελματικές Προοπτικές και Απασχόληση στην Αναψυχή Εγκαταστάσεις Ασφάλεια σε ραστηριότητες Αναψυχής Σχεδιασμός Προγραμμάτων Αναψυχής Αθλητικός Τουρισμός Οικονομική ιάσταση Αθλητικού Τουρισμού Ολυμπιακοί Αγώνες και Αθλητικός Τουρισμός Αθλητικός Τουρισμός και Υγεία Αθλητικός Τουρισμός στον 21ο Αιώνα Αθλητικός Τουρισμός: Προοπτικές Ανάπτυξης στην Ελλάδα Ελεύθερος Χρόνος ιαχείριση Ελεύθερου Χρόνου Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις του Ελεύθερου Χρόνου 5

ΕΠΙΤΡΟΠΕΣ Οργανωτική Επιτροπή Κ. Μπαγιάτης, Καθηγητής, Πρύτανης Π.Θ. Γ. Θεοδωράκης, Καθηγητής, Πρόεδρος Τ.Ε.Φ.Α.Α. Π.Θ. Α. Κουστέλιος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τ.Ε.Φ.Α.Α. Π.Θ. Ε. Πολλάτου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τ.Ε.Φ.Α.Α. Π.Θ. Χ. Κουθούρης, Επίκουρος Καθηγητής, Τ.Ε.Φ.Α.Α. Π.Θ. Επιστημονική Επιτροπή Υ. Χαραχούσου, Καθηγήτρια, Τ.Ε.Φ.Α.Α..Π.Θ. Α. Κουστέλιος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τ.Ε.Φ.Α.Α. Π.Θ. Γ. Κώστα, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τ.Ε.Φ.Α.Α..Π.Θ. Ε. Πολλάτου, Επίκουρη Καθηγήτρια, Τ.Ε.Φ.Α.Α. Π.Θ Χ. Κουθούρης, Επίκουρος Καθηγητής, Τ.Ε.Φ.Α.Α. Π.Θ. Κ. Αλεξανδρής, Λέκτορας, Τ.Ε.Φ.Α.Α. Α.Π.Θ. Ν. Θεοδωράκης, Λέκτορας, Τ.Ε.Φ.Α.Α. Σερρών. Παπαδημητρίου, Ε.Ε..Ι.Π., Πανεπιστημίου Πατρών Β. Γραμματικόπουλος, ιδάσκοντας, Τ.Ε.Φ.Α.Α. Π.Θ. Ν. Τσιγγίλης, ιδάσκοντας, Τ.Ε.Φ.Α.Α. Π.Θ. Υπεύθυνος Συνεδρίου Α. Κουστέλιος, Αναπληρωτής Καθηγητής, Τ.Ε.Φ.Α.Α. Π.Θ. 6

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ Εργαστήριο Οργάνωσης ιοίκησης Αθλητισμού & Αναψυχής 2 Πρόλογος 3 Χορηγοί 4 Θεματολογία 5 Επιτροπές 6 Πίνακας Περιεχομένων 7 Προφορικές Ανακοινώσεις 8 Αναρτημένες Ανακοινώσεις 12 INDEX 140 Οι κανόνες δεοντολογίας (συγγραφικά δικαιώματα) που αφορούν στη συγγραφή των εργασιών είναι αποκλειστική ευθύνη των συγγραφέων των άρθρων 7

ΠΡΟΦΟΡΙΚΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ Ο ΒΑΘΜΟΣ ΤΗΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΕ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑΣ Ταξιάρχης Ρέλλιας, Χαρίλαος Κουθούρης, Γιώργος Κώστα 13 ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΕ ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΑΙΘΡΙΩΝ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ Ελένη Πρίμπα, Χαρίλαος Κουθούρης, Κωνσταντίνος Αλεξανδρής, Ιωάννης Μιχαηλίδης 17 ΜΕΛΕΤΗ ΙΑΦΟΡΩΝ ΜΕΤΑΞΥ ΧΙΟΝΟ ΡΟΜΩΝ ΚΑΙ ΑΘΛΗΤΩΝ ΧΙΟΝΟΣΑΝΙ ΑΣ ΣΕ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΜΕ ΧΡΗΣΗ ΤΗΣ ΚΛΙΜΑΚΑΣ SERVQUAL Αχιλλέας Μπάρλας, Αθανάσιος Κουστέλιος 21 ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΗΣ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΟΥ ΠΡΩΤΑΘΛΗΜΑΤΟΣ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟ ΤΟΥΣ ΑΘΛΗΤΕΣ/ΤΡΙΕΣ Έφη Τσίτσκαρη, Αχιλλέας Καρδομάτης, Γιώργος Κώστα, Γιώργος Τζέτζης, Κώστας Αλεξανδρής, Γιώργος Τσίτσκαρης 24 ΙΑΦΟΡΕΣ ΜΕΤΑΞΥ ΦΙΛΑΘΛΩΝ ΠΟ ΟΣΦΑΙΡΟΥ ΚΑΙ ΚΑΛΑΘΟΣΦΑΙΡΙΣΗΣ ΣΕ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ Αχιλλέας Μπάρλας, Αθανάσιος Κουστέλιος, Θεοδωράκης Νικόλαος 28 ΨΥΧΟΛΟΓΙΚΑ ΟΦΕΛΗ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΛΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΣΤΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ ΥΠΑΙΘΡΙΑ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΤΗΣ ΧΙΟΝΟ ΡΟΜΙΑΣ Νικόλαος Νάκης, Γεωργία Υφαντίδου, Γεώργιος Κώστα, Αθανάσιος Λάιος, Παναγιώτης Αντωνίου 31 ΑΝΑΒΑΣΗ ΣΤΟ EVEREST 8848 M, ΣΤΗ«ΣΤΕΓΗ» ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ! ΜΕ ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΤΗΝ DREAM EVEREST 2004 TEAM. ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟ ΠΡΟΪΟΝ Η ΑΘΛΗΤΙΚΗ ΕΠΙ ΟΣΗ; Νίκος Μαγγίτσης, Συνοδή Αθανασίου 35 ΑΝΑΣΤΑΛΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΚΑΙ ΕΛΛΗΝΙΚΟΙ ΠΑΡΑ ΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ Ιωάννης Κώτης, ημήτρης Γουλιμάρης, Γιώργος Κώστα, Χαρίλαος Κουθούρης 38 ΚΛΙΜΑ ΗΘΙΚΗΣ ΣΕ ΜΗ ΚΕΡ ΟΣΚΟΠΙΚΑ ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΣΩΜΑΤΕΙΑ: ΜΙΑ ΙΕΡΕΥΝΗΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ Μιλτιάδης Πρώιος, Ιωάννης Αθαναηλίδης, Γεώργιος Μπαλασάς, ημήτριος Μπαλασάς 42 ΑΣΚΗΣΗ, ΚΑΠΝΙΣΜΑ ΚΑΙ ΥΓΕΙΑ: ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΝΟΣ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΑΓΩΓΗΣ ΥΓΕΙΑΣ Αναστασία ούκα, Νικόλαος ιγγελίδης 45 ΑΠΟΨΗ ΤΩΝ ΑΣΘΕΝΩΝ ΜΕ ΣΑΚΧΑΡΩ Η ΙΑΒΗΤΗ ΤΥΠΟΥ Ι ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ Φανή Εγγλέζου, Νικόλαος Κουτλιάνος 48 ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΚΗ ΚΙΝΗΤΙΚΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΕΜΦΑΝΙΣΗ ΠΤΩΣΕΩΝ ΣΕ ΓΥΝΑΙΚΕΣ ΤΡΙΤΗΣ ΗΛΙΚΙΑΣ Ευθυμία Τσεκούρα, Μαρία Μιχαλοπούλου, Νικόλαος Αγγελούσης, Βασίλης Γούργουλης 50 8

ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΑΞΙΟΠΙΣΤΙΑΣ ΤΩΝ ΚΛΙΜΑΚΩΝ MFES ΚΑΙ ABC ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΟΥ ΦΟΒΟΥ ΓΙΑ ΠΤΩΣΗ Στυλιανός Αντωνάρας, Νικόλαος Αγγελούσης, Μαρία Μιχαλοπούλου, Βασίλειος Γούργουλης 53 ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΑΝΟΙΑ ΣΤΗΝ 3η ΗΛΙΚΙΑ Χαράλαμπος Αναγνωστόπουλος, Αλέξανδρος Ανδρικόπουλος 57 ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΖΩΗΣ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΑΝΕΡΓΩΝ ΤΗΣ ΥΤΙΚΗΣ ΘΕΣΣΑΛΙΑΣ Ηλίας Λούκας, Χριστίνα Καρατζαφέρη, Αντώνης Χατζηγεωργιάδης, Γεώργιος Σακκάς, Κατερίνα Μπαλτσαβιά., Γιάννης Κουτεντάκης 60 ΙΕΡΕΥΝΩΝΤΑΣ ΤΗΝ «ΕΓΚΛΗΜΑΤΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ». ΜΙΑ ΣΥΓΚΡΙΤΙΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΟΜΩΝ ΤΟΥ ΕΛΕΥΘΕΡΟΥ ΧΡΟΝΟΥ Στράτος Γεωργούλας, Αγγελική Κίτσιου, ημήτρης Παπανδρέου 64 Ο ΑΘΛΗΤΙΣΜΟΣ ΣΤΟΝ ΕΛΕΥΘΕΡΟ ΧΡΟΝΟ ΩΣ ΣΤΟΙΧΕΙΟ ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Η ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΤΟΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΚΟΙΝΩΝΙΟΛΟΓΙΑ Ιωάννης Κουκουμπλιάκος 67 ΧΡΗΣΗ ΧΡΟΝΟΥ ΚΑΙ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗ ΣΕ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΜΑΘΗΤΩΝ ΗΜΟΤΙΚΟΥ ΣΧΟΛΕΙΟΥ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ ΠΑΤΡΑΣ Παναγιώτα ραγατογιάννη, Κλεάνθης Συρακούλης 70 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΞΙΟΤΗΤΩΝ ΖΩΗΣ ΣΤΗΝ ΣΧΟΛΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ ΜΙΑ ΠΡΩΤΟΤΥΠΗ ΕΦΑΡΜΟΓΗ Αθανάσιος Σπόντης, Ελιζάνα Πολλάτου, Κων/να Καραδήμου, Αθανασία Μπακιρτζή 73 ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΠΡΟΣΑΝΑΤΟΛΙΣΜΟΥ ΣΤΟ ΧΩΡΟ. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΤΗ ΣΧΟΛΙΚΗ ΦΥΣΙΚΗ ΑΓΩΓΗ Ελιζάνα Πολλάτου, Αθανάσιος Σπόντης, Κων/να Καραδήμου, Φώτης Χατζηγούλας, Μαρία Θεόκα 77 ΠΙΛΟΤΙΚΗ ΕΡΕΥΝΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΕΡΩΤΗΜΑΤΟΛΟΓΙΟΥ ΤΥΠΟΛΟΓΙΑΣ ΤΟΥΡΙΣΤΩΝ Γεωργία Υφαντίδου, Γιώργος Κώστα, Μαρία Μιχαλοπούλου 80 ΘΡΗΣΚΕΥΤΙΚΟΣ ΚΑΙ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑΚΟΣ ΤΟΥΡΙΣΜΟΣ ΣΤΟ ΝΟΜΟ ΣΕΡΡΩΝ Νικόλαος Αθανασίου, ημήτριος Γαργαλιάνος, Φώτης Κοκολιός 83 Η ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΠΑΡΑΜΕΤΡΟΣ ΣΤΟ ΘΕΣΜΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΩΝ ΚΑΤΑ ΥΣΕΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ημήτρης Μυλωνόπουλος, Πολυξένη Μοίρα 87 ΙΑΧΕΙΡΙΣΗ ΚΙΝ ΥΝΩΝ (RISK MANAGEMENT) ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΙΑ ΙΚΑΣΙΑΣ ΣΕ ΑΘΛΗΜΑΤΑ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑΣ Άννα ημητριάδη, Σοφία ημητριάδη 90 ΕΠΙΚΟΙΝΩΝΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΣΜΙΚΗ ΡΑΣΗ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΗΣ DISNEY ΜΕΣΑ ΑΠΟ ΤΟ ΠΑΡΑ ΕΙΓΜΑ ΤΗΣ ΤΑΙΝΙΑΣ «ΤΟ ΓΟΥΡΟΥΝΑΚΙ ΚΑΙ Η ΜΕΓΑΛΗ ΠΑΡΕΑ ΤΟΥ ΓΟΥΙΝΙ». 9

Στέφανος Νταλάσης 93 ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ, ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΠΕΛΑΤΩΝ ΚΑΙ ΠΡΟΘΕΣΗ ΓΙΑ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ ΤΗΣ ΣΥΜΜΕΤΟΧΗΣ ΣΕ ΑΘΛΗΤΙΚΑ ΚΕΝΤΡΑ Ελένη Ζουρνατζή, Αθανάσιος Κουστέλιος, Ελιζάνα Πολλάτου, Βασίλειος Γεροδήμος 99 ΠΑΡΑΛΙΑ ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ: ΠΟΣΟ ΡΑΜΑΤΙΚΕΣ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΟΙ ΑΛΛΑΓΕΣ ΣΤΟΥΣ ΣΥΝΕΧΩΣ ΕΞΕΛΙΣΣΟΜΕΝΟΥΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΟΥΣ ΠΡΟΟΡΙΣΜΟΥΣ Γιώργος Ζωγράφος, Αλέξιος έφνερ 103 10

ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΕΣ ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΕΙΣ ΤΟ ΕΠΙΠΕ Ο ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΑΘΛΟΥΜΕΝΩΝ ΠΕΛΑΤΩΝ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΕΣ ΥΠΗΡΕΣΙΕΣ ΤΩΝ Ι ΙΩΤΙΚΩΝ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΩΝ. ΠΕΡΙΠΤΩΣΙΑΚΗ ΜΕΛΕΤΗ ΤΩΝ ΠΟΛΕΩΝ ΑΘΗΝΑΣ - ΛΑΡΙΣΑΣ Αικατερίνη Ντόντου, Γεώργιος Κώστα, Γεωργία Υφαντίδου, Εμμανουήλ Πιταροκοίλης 108 ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ ΠΟΥ ΣΧΕΤΙΖΟΝΤΑΙ ΜΕ ΤΗΝ ΠΡΟΣΚΟΛΛΗΣΗ ΣΤΗΝ ΑΣΚΗΣΗ ΣΤΑ ΗΜΟΤΙΚΑ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΑ Παρθένα Κοτσιαμπαΐδου, Κωνσταντίνος Αλεξανδρής, Χαρίλαος Κουθούρης, Γεώργιος Κώστα ΠΡΟΦΙΛ ΜΕΛΩΝ Ι ΙΩΤΙΚΩΝ ΓΥΜΝΑΣΤΗΡΙΩΝ Ελένη Ζουρνατζή, Αθανάσιος Κουστέλιος, Νικόλαος Τσιγγίλης, Βασίλειος Γραμματικόπουλος, Ιωάννα Κουστέλιου 110 114 ΜΕΤΡΗΣΗ ΤΗΣ ΑΥΤΟ-ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ ΣΕ ΙΕΥΘΥΝΤΙΚΑ ΣΤΕΛΕΧΗ ΣΤΗΝ ΕΚΠΑΙ ΕΥΣΗ Iωάννης Κάβουρας, Αθανάσιος Κουστέλιος 118 ΦΥΣΙΚΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΚΑΙ ΑΡΙΘΜΟΣ ΒΗΜΑΤΩΝ ΕΝΗΛΙΚΩΝ ΑΝ ΡΩΝ Λαμπρινή ρόλαπα, Μαρία Μιχαλοπούλου, Βασιλική Ζήση, Νικόλαος Αγγελούσης 122 ΕΠΟΧΙΚΕΣ ΙΑΚΥΜΑΝΣΕΙΣ ΣΤΗ ΦΥΣΙΚΗ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΑ ΜΑΘΗΤΩΝ ΛΥΚΕΙΩΝ ΑΣΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΟΧΗΣ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑ Α Χρυσούλα Μπιτζίδου, Μαρία Μιχαλοπούλου, Θωμάς Κουρτέσης, Νικόλαος Αγγελούσης 126 ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΤΩΝ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ ΚΑΤΑ ΤΗ ΙΑΡΚΕΙΑ ΤΗΣ ΕΓΚΥΜΟΣΥΝΗΣ Ασημίνα Λεονταρίδου 130 Η ΥΝΑΜΙΚΗ ΤΟΥ ΑΘΛΗΤΙΚΟΥ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ ΚΑΙ Η ΕΠΙ ΡΑΣΗ ΑΘΛΗΤΙΚΩΝ ΓΕΓΟΝΟΤΩΝ ΣΤΙΣ ΠΟΛΕΙΣ-ΧΩΡΕΣ ΠΟΥ ΤΑ ΦΙΛΟΞΕΝΟΥΝ Γεώργιος Γκουτζιούπας, Βασίλης Αργυρίου, Αργύρης Σταμάτης 133 ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΙΚΗ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗ ΠΡΟΠΟΝΗΤΩΝ Ουρανία Γεωργιάδη, Αθανάσιος Κουστέλιος, Νικόλαος Τσιακάρας, Βασίλειος Γεροδήμος 137 11

12 Προφορικές Ανακοινώσεις

Ο ΒΑΘΜΟΣ ΤΗΣ ΙΚΑΝΟΠΟΙΗΣΗΣ ΤΩΝ ΣΥΜΜΕΤΕΧΟΝΤΩΝ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΟΙΟΤΗΤΑ ΤΩΝ ΠΑΡΕΧΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΕ ΚΑΤΑΣΚΗΝΩΣΕΙΣ ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑΣ Ταξιάρχης Ρέλλιας 1, Χαρίλαος Κουθούρης 2 & Γιώργος Κώστα³ Καθηγητής Φυσικής Αγωγής 1 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας² ημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης³ Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού Εισαγωγή Οι κατασκηνώσεις περιπέτειας αποτελούν τη νέα τάση στο χώρο των παιδικών κατασκηνώσεων στη χώρα μας. Είναι πρωτότυπα κατασκηνωτικά κέντρα τα οποία λειτουργούν συνήθως στις παρυφές βουνών, συνδυάζοντας πολλές φορές και την παρουσία κάποιας λίμνης ή ποταμού. ιοργανώνονται από Εταιρείες Υπαιθρίων ραστηριοτήτων, εξειδικευμένα Τουριστικά Γραφεία, Ανώνυμες Εταιρείες, που συστήνονται για το λόγο αυτό ή Ορειβατικούς Συλλόγους. Στα προγράμματά τους θα πρέπει να συμπεριλαμβάνονται υπαίθριες δραστηριότητες (Υ ) που διακρίνονται από οργάνωση, συμβάλλουν στη βελτίωση προσωπικών, ψυχολογικών χαρακτηριστικών και έχουν ολιστικό χαρακτήρα (McKenzie, 2000). Η σειρά, με την οποία πραγματοποιούνται σχετίζεται άμεσα με την αποτελεσματικότητα του προγράμματος (Bisson, 1998). Οι Υ που επιλέγονται εξαρτώνται άμεσα από την ηλικία, το φύλο, τη μόρφωση κ.ά. Έτσι τα νεαρά, μορφωμένα και υψηλής κοινωνικό-οικονομικής θέσης άτομα είναι πιθανό να αναζητήσουν περισσότερο ενεργητικές δραστηριότητες (McIntyre, 1999). Οι εμπειρίες, που προέρχονται από αυτές τις δραστηριότητες χαρακτηρίζονται από την έντονη αλληλεπίδραση της ικανότητας των συμμετεχόντων και του κινδύνου. Ο σωστός χειρισμός και προγραμματισμός των Υ αποτελεί βασικό παράγοντα για την ικανοποίηση ή δυσαρέσκεια των συμμετεχόντων (Reynolds & Braithwaite, 2001). Σχεδόν όλοι οι ορισμοί, που έχουν δοθεί κατά καιρούς για την ικανοποίηση των πελατών βασίζονται στην αρχή της διαφοράς των αντιλήψεων και των προσδοκιών (Korte, 1996). Οι Zeithaml και Bitner (1996) περιγράφουν την ικανοποίηση ως μια εκτεταμένη αξιολόγηση ενός προϊόντος ή μιας υπηρεσίας, που επηρεάζεται από παράγοντες όπως οι αντιλήψεις για την ποιότητα υπηρεσιών, η ποιότητα του προϊόντος και η τιμή. Η ικανοποίηση, λοιπόν αναφέρεται στην κρίση του καταναλωτή, που σχετίζεται με την αγορά προϊόντων ή υπηρεσιών και η οποία οδηγεί σε ένα ευχάριστο και υψηλό επίπεδο συναισθηματικής πληρότητας (Arnould, Price & Zinkhan, 2004). Το επίπεδο της ικανοποίησης του πελάτη αυξάνεται με την εμπλοκή και αλληλεπίδραση στην παραγωγή και παράδοση των υπηρεσιών (Kellogg, Youngdahl & Bowen, 1997). Οι σημερινοί πελάτες των επιχειρήσεων υπαίθριας αναψυχής εμπλέκονται όλο και περισσότερο στη διαδικασία αυτή. Μεθοδολογία είγμα Συμμετείχαν 185 παιδιά 6 κατασκηνώσεων περιπέτειας από όλη την Ελλάδα, ηλικίας περίπου 12 ετών και άνω. Οι 2 από αυτές το 2002 λειτούργησαν από κοινού και για το λόγο αυτό αναφέρεται ότι το τελικό δείγμα ήταν 5 κατασκηνώσεις. Επιλέχθηκε ο παραπάνω ηλικιακός περιορισμός κυρίως λόγω των δυσκολιών που εντοπίστηκαν στην κατανόηση και απάντηση των ερωτήσεων από τα παιδιά μικρότερης ηλικίας, κατά τη διεξαγωγή της πιλοτικής έρευνας. Στα παιδιά ηλικίας 7 έως 11 ετών η νοητική ανάπτυξη βρίσκεται στη φάση της συγκεκριμένης σκέψης. Αδυνατούν να σκεφθούν βάση των κανόνων της αναστρεψιμότητας (αναίρεσης και αντιστάθμισης), αλλά και οι διάφορες συναγωγές των νοητικών τους πράξεων λειτουργούν μεμονωμένα (Παρασκευόπουλος, 1985). Επίσης, το λεξιλόγιό τους δεν είναι αρκετά πλούσιο, κάτι που φάνηκε από την αδυναμία κατανόησης ορισμένων βασικών λέξεων και εννοιών που περιλαμβάνονταν στο ερωτηματολόγιο. Όργανα μέτρησης Για τη συλλογή των δεδομένων χρησιμοποιήθηκε ένα ερωτηματολόγιο τύπου SERVQUAL, το οποίο κατασκευάστηκε ειδικά για την παρούσα έρευνα. Για την κατασκευή του πραγματοποιήθηκε εκτενής ανασκόπηση της σχετικής βιβλιογραφίας. Το ερωτηματολόγιο αποτελούνταν από 6 μέρη. Το τρίτο, που αποτελούσε και το κύριο μέρος αποτελούνταν από 32 ερωτήσεις, που αφορούσαν τη διερεύνηση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών και περιείχαν και τις δέκα διαστάσεις, 13

σύμφωνα με το SERVQUAL των Parasuraman, Zeithaml και Berry (1985). Οι ερωτήσεις ήταν θετικά διατυπωμένες, αφού οι αρνητικά διατυπωμένες είναι λιγότερο αξιόπιστες και ο συντελεστής α του Cronbach είναι σημαντικά χαμηλότερος (Αθανασίου, 2000). Χρησιμοποιήθηκε 7βάθμια κλίμακα Likert, διότι αυξάνεται η αξιοπιστία με τον αριθμό των βημάτων και η έκφραση της έντασης των συναισθημάτων (Malhotra, 1996). Όπου 1 αντιστοιχούσε το "καθόλου" και 7 το "άριστα". Αποτελέσματα Από τα 185 παιδιά τα 101 (54,6%) ήταν αγόρια και τα 84 (45,4%) κορίτσια. Τα περισσότερα από αυτά (31,9%) ήταν 12 και 13 ετών (26%) αντίστοιχα. Στον πίνακα 1 παρουσιάζονται οι μέσες τιμές και η σταθερή απόκλιση όλων των μεταβλητών που χρησιμοποιήθηκαν στην έρευνα και εκτιμάται ότι καθορίζουν την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών στις κατασκηνώσεις περιπέτειας στην Ελλάδα. Πίνακας 1. Μέση τιμή και σταθερή απόκλιση των παραγόντων ποιότητας. α/α Παράγοντες Ποιότητας Μέση Τυπική τιμή Απόκλιση 1 Φυσικό περιβάλλον και εγκαταστάσεις άσκησης 5.81.99 2 Κατάσταση του εξοπλισμού των δραστηριοτήτων 5.71 1.26 3 Κατάσταση των χώρων υγιεινής και του εστιατορίου 4.99 1.41 4 Ευρυχωρία και άνεση του δωματίου 5.30 1.42 5 Καθαριότητα και φιλικότητα του προσωπικού 6.35 1.01 6 Εκπαίδευση, γνώσεις, προσόντα και παροχή βοήθειας από το προσωπικό 6.39.93 7 Προθυμία των στελεχών 6.09 1.19 8 Πραγματοποίηση κάθε επιθυμίας 4.82 1.46 9 Ικανότητα καλής επικοινωνίας των στελεχών 5.96 1.28 10 Αίσθημα ασφάλειας με την παρουσία γιατρού 5.31 1.63 11 Αίσθημα ασφάλειας με την παρουσία φύλακα 5.14 1.94 12 Εμπιστοσύνη στις επιλογές και τις λύσεις των στελεχών 6.06 1.31 13 Ικανότητα των στελεχών να αντιλαμβάνονται τις ανάγκες των κατασκηνωτών 5.98 1.18 14 Αίσθηση ότι πάνω απ' όλα είναι το παιδί 5.78 1.37 15 Συχνή επικοινωνία με την οικογένεια 4.83 1.83 16 Πιστή εφαρμογή του προγράμματος 5.58 1.56 17 Ικανότητα τροποποίησης του ημερήσιο προγράμματος 6.23 1.24 18 Στοιχείο της περιπέτειας στις δραστηριότητες 6.49 1.09 19 Ικανοποιητικός αριθμός χώρων αναψυχής 5.12 1.70 20 Παροχή πληροφοριών για την ασφάλεια και την προστασία στην περιοχή 5.15 1.73 21 Γενικότερη εμφάνιση και συντήρηση της περιοχής 6.02 1.26 22 Κατάλληλες δραστηριότητες αναψυχής για την περιοχή 6.62.95 23 Πληροφορίες για τη φύση και την ιστορία του τόπου 5.62 1.63 24 Ποικιλία του ημερήσιου προγράμματος 5.97 1.32 25 Περισσότερες δραστηριότητες στο πρόγραμμα 3.45 2.20 26 Περισσότερες ώρες εξάσκησης στις δραστηριότητες 3.49 2.10 27 Ικανοποιητική ποσότητα φαγητού 5.71 1.67 28 Γενική ποιότητα των εγκαταστάσεων 5.81 1.40 29 Γενική ποιότητα των υπηρεσιών 5.89 1.14 30 Γενική ποιότητα της αναψυχής 6.24 1.08 31 Θα ήθελα να ξανάρθω σε αυτή την κατασκήνωση 6.05 1.47 32 Θα τη συνιστούσα ανεπιφύλακτα και σε άλλους 6.34 1.22 Συζήτηση - Συμπεράσματα Ιδιαίτερος προβληματισμός θα πρέπει να υπάρξει για τους παράγοντες που εμφάνισαν πολύ χαμηλή μέση τιμή και μεγάλη τυπική απόκλιση και οι οποίοι αναφέρονται στην κατάσταση των χώρων υγιεινής και εστιασμού, στην έλλειψη μόνιμης παρουσίας γιατρού και φύλακα, στη συχνή επικοινωνία (κυρίως τηλεφωνική) με τους γονείς, και τέλος στην ύπαρξη ικανοποιητικού αριθμού χώρων αναψυχής γύρω από την κατασκήνωση και παροχή πληροφοριών για την προστασία και την ασφάλεια της περιοχής. Οι παράγοντες αυτοί, μεμονωμένα ή σε συνδυασμό μεταξύ τους έχει βρεθεί ότι συμβάλλουν στη γενική ικανοποίηση των επισκεπτών και συμμετεχόντων σε προγράμματα υπαίθριων δραστηριοτήτων (π.χ. Burns, 2000). Εντούτοις, η γενική εντύπωση των παιδιών για την ποιότητα των υπηρεσιών ήταν πολύ θετική (Μ=5.89, SD=1.14) επιβεβαιώνοντας τα ευρήματα της Gymόthy (2000) ότι η αντίληψη των πελατών για την παρεχόμενη υπηρεσία και προϊόν είναι ολιστική και διαμορφώνεται από τη συνολική ποιότητα των υπηρεσιών που προσφέρονται. Το προσωπικό που 14

απασχολείται σήμερα στις παιδικές κατασκηνώσεις περιπέτειας φαίνεται ότι ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των παιδιών, αφού εξέφρασαν αρκετή ικανοποίηση τόσο από την εκπαίδευση, τις γνώσεις και τα προσόντα, την προθυμία, την ικανότητα καλής επικοινωνίας και αντίληψης των αναγκών τους από τα στελέχη όσο και την προθυμία τους. Το παραπάνω συμπέρασμα ενισχύεται και από την έρευνα των Qu, Ryan και Chu (2000) που έκαναν σε ξενοδοχεία και βρήκαν ότι "η ποιότητα της απόδοσης του προσωπικού" ήταν ο ισχυρότερος παράγοντας, που καθόρισε τη γενική ικανοποίηση των πελατών σε αντίθεση με την ποιότητα των υπηρεσιών και των εγκαταστάσεων. Τα παιδιά εκφράστηκαν πολύ θετικά στην πρόθεση για επανάληψη της συμμετοχής και να συστήσουν την κατασκήνωση σε άλλους. Θα πρέπει, όμως να γίνουν οι κατάλληλες διορθωτικές ενέργειες, ώστε το ποσοστό των παιδιών, που απάντησαν αρνητικά στην ερώτηση "θα ήθελα να ξανάρθω σε αυτή την κατασκήνωση" ("καθόλου"=3.2%, "μέτρια"=9.7%) να ελαχιστοποιηθεί. Η υψηλή ικανοποίηση οδηγεί τους πελάτες σε μεγαλύτερη αφοσίωση και είναι περισσότερο πρόθυμοι να συστήσουν την επιχείρηση σε άλλους (Rust & Oliver, 1994) προωθώντας έμμεσα μια θετική εικόνα για αυτή (Harrington & Akehurst, 1996). Οι Rust, Zahorik και Keiningham (1995) με έρευνα που πραγματοποίησαν σε μεγάλη αλυσίδα ξενοδοχείων κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι τα μεγαλύτερα οφέλη προκύπτουν όταν οι δυσαρεστημένοι πελάτες μετατρέπονται σε ευχαριστημένους. Οι δυσαρεστημένοι πελάτες συνήθως δεν επιστρέφουν και είναι αυτοί που μεταφέρουν σε άλλους τα αρνητικά τους βιώματα μέσω της "προφορικής διαφήμισης". Στο παρελθόν υπήρχε η τάση για προσέλκυση νέων πελατών. Σήμερα είναι αρκετά προσφιλής η ιδέα της δημιουργίας προσωπικών σχέσεων με υπάρχοντες και προηγούμενους πελάτες, αφού κοστίζει λιγότερο να προσελκύονται επαναλαμβανόμενοι πελάτες από το να "δημιουργούνται" νέοι. Αποτέλεσμα είναι να αναπτύσσεται συνεχώς το μάρκετινγκ των σχέσεων (relationship marketing) (Morrison, 1999). Βιβλιογραφία Αθανασίου, Λ. (2000). Μέθοδοι και τεχνικές έρευνας στις επιστήμες της αγωγής. Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, Ιωάννινα. Arnould, E., Price, L., & Zinkhan, G. (2004). Consumer Satisfaction. In E. Arnould, L. Price & G. Zinkhan, Consumers, Second Edition. McGraw-Hill. Bisson, C. (1998). The effects of sequencing adventure activities on the development of group cohesion. Doctoral Dissertation presented at the 26th Annual Association for Experiential Education International Conference (November), Lake Tahoe, NV. Burns, R.C. (2000). Methodological issues associated with customer satisfaction measurement and market segmentation at water-based recreation areas. Unpublished Doctoral Dissertation, Pennsylvania State University, College of Health and Human Development, USA. Gyimsthy, S. (2000). The Quality of Visitor Experience in Peripheral Areas of Europe. A Case Study. Unpublished Doctoral Dissertation. Anglia Polytechnic University, Denmark. Harrington, D., & Akehurst, G. (1996). An exploratory investigation into managerial perceptions of service quality in UK hotels. Progress in Tourism and Hospitality Research, 2, 135-150. Kellogg, D.L., Youngdahl, W.E., & Bowen, D.E. (1997). On the relationship between customer participation and satisfaction: two frameworks. International Journal of Service Industry Management, 8(3), 206-219. Korte, C. (1996). Customer satisfaction measurement. Lang, Berlin. Malhotra, N.K. (1996). Marketing Research. An Applied Orientation. Upper Saddle River, New Jersey: Prentice Hall. McIntyre, N. (1999). Adventure and the Outdoor. Lecture notes. University of Waikato, New Zealand. ιαθέσιμο στη σελίδα: www.tmc.waikato.ac.nz/support/leisure/norm/restrict/crsmatdo.pdf McKenzie, D.M. (2000). How are Adventure Education Program Outcomes Achieved?: A review of the literature. Australian Journal of Outdoor Education, 5(1), 19-28. Morrison, A.M. (1999). Τουριστικό και Ταξιδιωτικό Μάρκετινγκ, β' έκδοση. "ΕΛΛΗΝ", Αθήνα. Παρασκευόπουλος, Ι. (1985). Εξελικτική Ψυχολογία, τόμος 3 ος και 4 ος. Αθήνα. Parasuraman, A., Zeithaml, V.A., & Berry, L.L. (1985). A conceptual model of service and its implication form future research. Journal of marketing, 49, 41-50. Qu, H., Ryan, B., & Chu, R. (2000). The Importance of Hotel Attributes in Contributing to Travelers Satisfaction in the Hong Kong Hotel Industry. Journal of Quality Assurance in Hospitality & Tourism, 1(3), 65-83. Reynolds, C.P., & Braithwaite, D. (2001). Towards a conceptual framework for wildlife tourism. Tourism Management, 22, 31-42. 15

Rust, R.T., & Oliver, R.L. (1994). Service Quality: New Directions in Theory and Practice. London: Sage Publications. Rust, R.T., Zahorik, A.J., & Keiningham, T.L. (1995). Return on quality (ROQ): making service quality financially accountable. Journal of Marketing, 59(April), 58-70. Zeithaml, V.A., & Bitner, M.J. (1996). Services Marketing. New York, NY: McGraw-Hill. 16

ΙΕΡΕΥΝΗΣΗ ΤΗΣ ΠΟΙΟΤΗΤΑΣ ΤΩΝ ΠΡΟΣΦΕΡΟΜΕΝΩΝ ΥΠΗΡΕΣΙΩΝ ΣΕ ΚΕΝΤΡΟ ΥΠΑΙΘΡΙΩΝ ΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΩΝ ΑΝΑΨΥΧΗΣ: Η ΠΕΡΙΠΤΩΣΗ ΤΟΥ ΚΑΡΠΕΝΗΣΙΟΥ. Ελένη Πρίμπα 1, Χαρίλαος Κουθούρης 1, Κωνσταντίνος Αλεξανδρής 2 & Ιωάννης Μιχαηλίδης 3 Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας 1 Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης 2 ημοκρίτειο Πανεπιστήμιο Θράκης 3 Τμήμα Επιστήμης Φυσικής Αγωγής & Αθλητισμού Εισαγωγή Η ποιότητα υπηρεσιών έχει αποτελέσει αντικείμενο ευρείας μελέτης (Bloemer, De Ruyter & Wetzels, 1999; Zeithaml & Bitner, 2000) και στο χώρο του αθλητικού μάρκετινγκ, ενώ η προσπάθεια ενισχύθηκε από τη στιγμή που βρέθηκε να υπάρχει ισχυρή συσχέτιση μεταξύ των παρεχόμενων υπηρεσιών σε έναν αθλητικό οργανισμό και της επικείμενης ικανοποίησης και διατήρησής των πελατών του (Bloemer et al., 1999). Ως επίπεδο ποιότητας των υπηρεσιών καθορίζεται (Parasuraman, Zeithaml, Berry, 1988) η σύγκριση των προσδοκιών των πελατών με την αντίληψη που διαμορφώνουν, έναντι των πραγματικών υπηρεσιών μετά την χρήση τους. Το επικρατέστερο όργανο αξιολόγησης της ποιότητας υπηρεσιών, παρά τις πολλές κριτικές που έχει υποστεί, είναι το SERVQUAL των Parasuraman et al. (1988), το οποίο έχει χρησιμοποιηθεί σε πολλές και διαφορετικές εμπορικές αγορές (Asubonteg, McCleary & Swan, 1996). Υπάρχουν όμως και μελέτες που απέτυχαν να υποστηρίξουν την δομή των πέντε παραγόντων του (Kouthouris & Alexandris, 2005). Η ποιότητα των υπηρεσιών σχετίζεται με μελλοντικές συμπεριφορές των πελατών όπως η πρόθεση για επανάληψη της συμμετοχής, η διατήρηση των πελατών και η ανεπίσημη προφορική επικοινωνία (WOM) (Alexandris, Dimitriadis & Markata, 2002; Bloemer et al., 1999; Olorunniwo, Hsu & Udo, 2006). Η αξιοποίηση της μεταβλητής της ανεπίσημης επικοινωνίας των πελατών αποτελεί σημαντική στρατηγική κάθε επιχείρησης. Από μελέτες έχει βρεθεί ότι ο απογοητευμένος πελάτης χρησιμοποιεί πολύ περισσότερα προφορικά σχόλια από τον ικανοποιημένο (Anderson, 2003) και ότι τα αρνητικά σχόλια είναι δυο φορές ισχυρότερα στο να επηρεάσουν έναν υποψήφιο πελάτη σε σύγκριση με τα θετικά (Nam, Manchanda & Chintagunta, 2006). Η παρούσα έρευνα διερεύνησε την πιθανή διαφοροποίηση των παραγόντων της ποιότητας των υπηρεσιών που παρέχονται, σε ένα κέντρο υπαιθρίων δραστηριοτήτων αναψυχής έναντι των διαφορετικών δημογραφικών χαρακτηριστικών των πελατών - επισκεπτών. Επιπλέον μελέτησε την ικανότητα των παραγόντων της ποιότητας των υπηρεσιών να προβλέψουν ικανοποιητικά την ανεπίσημη προφορική επικοινωνία των αντίστοιχων πελατών. Αντικειμενικοί στόχοι της μελέτης ήταν: α) οι παράγοντες της ποιότητας των υπηρεσιών σε κέντρα υπαίθριας αναψυχής δεν διαφοροποιούνται λόγω του διαφορετικού φύλου, της διαφορετικής ηλικίας και της διαφορετικής οικονομικής κατάστασης των πελατών, β) οι παράγοντες της ποιότητας των υπηρεσιών σε κέντρα υπαίθριας αναψυχής προβλέπουν την ανεπίσημη προφορική επικοινωνία των πελατών. Μεθοδολογία είγμα Στην έρευνα συμμετείχαν 322 άτομα που αποτέλεσαν πελάτες ενός κέντρου παροχής υπηρεσιών υπαίθριας αναψυχής κατά την διάρκεια τεσσάρων διημέρων (Σάββατο & Κυριακή), στον περιαστικό χώρο της πόλης του Καρπενησίου. Αρχικά δόθηκαν 400 ερωτηματολόγια (ποσοστό επιστροφής 76%) σε άτομα που συμμετείχαν στα προγράμματα του κέντρου. Τα δημογραφικά χαρακτηριστικά του δείγματος παρουσιάζονται στον πίνακα 1. Πίνακας 1. ημογραφικά χαρακτηριστικά (Απόλυτη τιμή και ποσοστό). Φύλο Ηλικία Οικονομική Κατάσταση Ομάδες Άτομα Ποσοστό % Ομάδες Άτομα Άνδρες 184 57 % 10-19 ετών 17 Ποσοστό % Ομάδες Άτομα Ποσοστό % 67 21 % Εύπορη 23 7 %

Γυναίκες 138 43 % 20-29 ετών 30-39 ετών 40-49 ετών 95 30 % 110 34 % 50 16 % Άνετη 117 36 % Ικανοπο ιητική 182 57 % Όργανα μέτρησης Για τη μέτρηση των πέντε διαστάσεων της ποιότητας υπηρεσιών χρησιμοποιήθηκε το όργανο μέτρησης του SERVQUAL (Parasuraman et al., 1988) με 25 ερωτήσεις, προσαρμοσμένο στο περιβάλλον προγραμμάτων υπαιθρίων δραστηριοτήτων αναψυχής, όπως παρουσιάζεται παρακάτω: 1. Χειροπιαστά : Αποτελείται από πέντε ερωτήσεις (Cronbach s alpha.78) όπως ατομικός εξοπλισμός που παρέχεται είναι κατάλληλος; 2. Υπευθυνότητα : Αποτελείται από πέντε ερωτήσεις (Cronbach s alpha.86) όπως Οι συνοδοί είναι πρόθυμοι και λύνουν κάθε απορία; 3. Αξιοπιστία : Αποτελείται από πέντε ερωτήσεις (Cronbach s alpha.86) όπως Το χρονοδιάγραμμα εφαρμόζεται με ακρίβεια; 4. Ασφάλεια : Αποτελείται από πέντε ερωτήσεις (Cronbach s alpha.83) όπως Γίνονται συνεχώς συστάσεις για ασφαλή διεξαγωγή των δράσεων; 5. Εμπάθεια : Αποτελείται από πέντε ερωτήσεις (Cronbach s alpha.54) όπως Υπάρχουν δράσεις διαφορετικής δυσκολίας για τον καθένα; Χρησιμοποιήθηκε επταβάθμια κλίμακα Likert από το ιαφωνώ απόλυτα (1), έως το Συμφωνώ απόλυτα (7). Για την καταγραφή της ανεπίσημης προφορικής επικοινωνίας χρησιμοποιήθηκε το ερωτηματολόγιο των Alexandris et al. (2002) που αποτελείται από τρία στοιχεία: Είμαι αποφασισμένος να μιλώ θετικά για το Saloon Park και σε άλλους ανθρώπους, Είμαι αποφασισμένος να συνιστώ το Saloon Park σε άλλα άτομα, Θα ήταν δύσκολο για εσάς να μην επισκεφθείτε ξανά στο μέλλον το Saloon Park; Χρησιμοποιήθηκε πενταβάθμια κλίμακα Likert από το Πάρα πολύ (5) έως το Καθόλου (1). Η αξιοπιστία του ερωτηματολογίου ελέγχθηκε επιτυχώς (Cronbach s alpha,.94). Αποτελέσματα Τα αποτελέσματα της έρευνας υποστήριξαν μερικώς τις αρχικές υποθέσεις. Οι τιμές των παραγόντων της ποιότητας των υπηρεσιών καθώς και της ανεπίσημης προφορικής επικοινωνίας παρουσιάζονται στον πίνακα 2. Πίνακας 2. Περιγραφικά στατιστικά παραγόντων ποιότητας και προφορικής επικοινωνίας Μεταβλητές Αριθμός θεμάτων Μέση τιμή Τυπική απόκλιση Cronbach s a Χειροπιαστά 5 5.92 0.91.76 Υπευθυνότητα 5 6.59 0.67.77 Αξιοπιστία 5 6.24 0.81.71 Ασφάλεια 5 6.20 0.83.71 Εμπάθεια 5 5.31 0.84.77 Προφορικές επικοιν. 3 4.12 0.61.79 Αναφορικά με την πρώτη υπόθεση, η μελέτη των αποτελεσμάτων της στατιστικής ανάλυσης t- test έδειξε ότι οι παράγοντες της ποιότητας υπηρεσιών δεν διαφοροποιούνται λόγω του διαφορετικού φύλου (p=n.s.). Ο μέσος όρος των τιμών των ανδρών στην εμπάθεια ήταν ελαφρώς μικρότερος (Μ=5.27, SD=0.89) από αυτόν των γυναικών (Μ=5.34, SD=0.73), όπως και ο μέσος όρος των τιμών της αξιοπιστίας (άνδρες M= 6.21, SD=0.88, γυναίκες Μ=6.28, SD=0.76) και της ασφάλειας (άνδρες Μ=6.19, SD=0.85, γυναίκες Μ=6.22, SD=0.81). Στα χειροπιαστά η μέση τιμή των ανδρών (Μ=5.93, SD=0.86) ήταν παρόμοια με των γυναικών (Μ=5.92, SD=0.99), ενώ στην υπευθυνότητα ο μέσος όρος των τιμών των γυναικών ήταν μικρότερος (Μ=6.55, SD=0.8) από αυτόν των ανδρών 18

(Μ=6.6, SD=0.59). Επίσης μελέτη των αποτελεσμάτων της ανάλυσης διακύμανσης (ANOVA) έδειξε ότι οι παράγοντες της ποιότητας υπηρεσιών δεν διαφοροποιούνται αναφορικά με τις διαφορετικές ηλικιακές ομάδες του δείγματος. Αντίθετα η διαφορετική οικονομική κατάσταση των πελατών, ως δημογραφικό χαρακτηριστικό του δείγματος, αποδείχθηκε ότι στην περίπτωση του παράγοντα της εμπάθειας διαφοροποιεί την αντίληψη των πελατών για το επίπεδο των παρεχόμενων υπηρεσιών (F=4.49 (3,321), p<0.01). Από την εφαρμογή των Post Hoc test του Scheffe φάνηκε επίσης οι διαφορές να εντοπίζονται μεταξύ των ομάδων 1(εύπορη) και 2(άνετη)-3(ικανοποιητική) (p<0.5). Στον παράγοντα ασφάλεια (F=3.39 (3,321), p<0.01) η μεγαλύτερη διαφορά εντοπίστηκε μεταξύ των ομάδων 1-3 (p<0.5). Αναφορικά με την δεύτερη υπόθεση, η ανάλυση πολλαπλής παλινδρόμησης έδειξε την υψηλή ικανότητα των παραγόντων της ποιότητας των υπηρεσιών (ανεξάρτητες μεταβλητές) να προβλέψουν την ανεπίσημη προφορική επικοινωνία (εξαρτημένη μεταβλητή) (R 2 =39%). Αναλυτικά στο πρώτο βήμα εισήχθη η μεταβλητή χειροπιαστά που είναι υπεύθυνη για το 12% της πρόβλεψης (F=43.07, p<0.001) με συντελεστή beta 0.29. Στο δεύτερο βήμα εισήχθη η μεταβλητή της εμπάθειας που είναι υπεύθυνη για ένα επιπλέον 3% (F=12.43, p<0.001) με συντελεστή beta 0.19 (πίνακας 3). Με τους υπόλοιπους παράγοντες της ποιότητας υπηρεσιών δεν βρέθηκαν στατιστικά σημαντικές συσχετίσεις. Πίνακας 3. Ανάλυση παλινδρόμησης για την πρόβλεψη των προθέσεων. Μεταβλητή Πολλαπλό R Β Τυπικό Σημαντικότητα Beta T σφάλμα b του t Χειροπιαστά 0.34 0.2 0.04 0.29 5.41 0.001 Εμπάθεια 0.39 0.12 0.04 0.19 3.53 0.001 Συζήτηση Το κυριότερο ερευνητικό αποτέλεσμα της παρούσας έρευνας εστιάζεται στην υποστήριξη ότι το ερευνητικό εργαλείο, μέτρησης και αξιολόγησης της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών SERVQUAL, μπορεί να έχει επιτυχή εφαρμογή στην αγορά των κέντρων παροχής προγραμμάτων υπαίθριας αναψυχής. Το γεγονός φάνηκε από την ικανότητα δυο παραγόντων της ποιότητας των υπηρεσιών, χειροπιαστά και εμπάθεια να προβλέψουν μελλοντική συμπεριφορά των πελατών και συγκεκριμένα την ανεπίσημη προφορική επικοινωνία. Τα ευρήματα αυτά ενισχύονται από προγενέστερες έρευνες (Bloemer et al., 1999, Olorunniwo et al.,2006). Πρόσφατα έχει αναφερθεί ότι σε δραστηριότητες όπου απαιτείται ενεργή συμμετοχή του πελάτη, η ποιότητα έκβασης αποτελεί καθοριστικό παράγοντα της ικανοποίησης του πελάτη και των προθέσεών του (Alexandris, Zahariadis, Tsorbatzoudis & Grouios, 2004). Αναφορικά με την διαφοροποίηση της αντίληψης της ποιότητας των υπηρεσιών λόγω διαφορετικών δημογραφικών χαρακτηριστικών, στατιστικά σημαντικές διαφορές εμφανίσθηκαν μόνον στον παράγοντα εμπάθεια και συγκεκριμένα αναφορικά με την οικονομική κατάσταση των πελατών. Σε αντίθεση το διαφορετικό φύλο και η διαφορετική ηλικιακή ομάδα δεν επηρέασαν την αντίληψη των πελατών για την ποιότητα. Τα ευρήματα αυτά ενισχύονται και από άλλες μελέτες στο χώρο της αναψυχής (Afthinos, Theodorakis & Nassis, 2005; Markovic, 2004). Σε κάθε περίπτωση η έρευνα στην αγορά παροχής υπηρεσιών και προγραμμάτων υπαίθριας αναψυχής, στην χώρα μας, πρέπει να συνεχισθεί, καθ όσον τα αποτελέσματα της παρούσης περιπτωσιακής μελέτης δεν συμφωνούν απόλυτα με αποτελέσματα άλλων συναφών ερευνών (Kouthouris & Alexandris, 2005). Βιβλιογραφία Afthinos, Y., Theodorakis, N.D., & Nassis, P. (2005). Customers' expectations of service in Greek fitness centers. Gender, age, type of sport center, and motivation differences. Managing Service Quality, 15, 245-258. Alexandris, K., Dimitriadis, N., & Markata, D. (2002). Can perceptions of service quality predict behavioral intentions? An exploratory study in the hotel sector in Greece. Managing Service Quality, 12(4), 224-231. Alexandris, K., Zahariadis, P., Tsorbatzoudis, Ch., & Grouios, G. (2004). An empirical investigation into the role of the outcome dimension in measuring perceived service quality in a health club context. International Journal of Sport Management, 5, 281-294. Anderson, E.W. (2003). Customer satisfaction and word of mouth. Journal of Service Research, 5(4), 333-344. Asubonteng, P., McCleary, K., & Swan, J. (1996). SERVQUAL revisited: a critical review of service quality. Journal of services marketing, 10, 62-81. 19