#EURoad2Sibiu Προς μια Ευρωπαϊκή Αμυντική Ένωση Μάιος 2019 ΠΡΟΣ ΜΙΑ ΠΙΟ ΕΝΩΜΕΝΗ, ΠΙΟ ΙΣΧΥΡΗ ΚΑΙ ΠΙΟ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΚΗ ΕΝΩΣΗ «Όσον αφορά την άμυνα, το ζητούμενο δεν είναι να καθιερωθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση ως αντίβαρο του ΝΑΤΟ. Οι δύο οργανισμοί πρέπει να συνεργάζονται και να συμβιώνουν. Στον τομέα της άμυνας χρειαζόμαστε μεγαλύτερη συνεργασία, όπως προβλέπεται και στη Συνθήκη της Λισαβόνας. Κυρίως, στο θέμα των προμηθειών, χρειαζόμαστε μεγαλύτερη συνεργασία και όχι τον μεταξύ μας ανταγωνισμό για πράγματα που χρειαζόμαστε από κοινού.» Τότε υποψήφιος πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, 15 Ιουλίου 2014 Σήμερα, για να μπορέσουμε να εγγυηθούμε την ασφάλεια πρέπει να διαχειριστούμε απειλές που υπερβαίνουν τα εθνικά σύνορα. Καμία χώρα δεν είναι σε θέση να αντιμετωπίσει μόνη της αυτές τις απειλές. Οι πολίτες στρέφονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση για προστασία: 3 στους 4 Ευρωπαίους τάσσονται υπέρ μιας κοινής πολιτικής ασφάλειας και άμυνας μεταξύ των κρατών μελών της ΕΕ (Ευρωβαρόμετρο, Νοέμβριος 2018). 3 στους 4 Ευρωπαίους επιθυμούν κοινή πολιτική ασφάλειας και άμυνας ΜΕΓΑΛΥΤΕΡΗ ΠΡΟΟΔΟΣ ΤΑ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΕΤΗ ΑΠ Ο,ΤΙ ΤΑ ΠΡΟΗΓΟΥΜΕΝΑ 60 Τον Δεκέμβριο του 2016, κατόπιν προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι ηγέτες της ΕΕ κατάρτισαν από κοινού ένα σχέδιο για την εμβάθυνση της συνεργασίας στον τομέα της ασφάλειας και της άμυνας για την ΕΕ και τα κράτη μέλη της, προκειμένου να επιτευχθεί η αναγκαία στρατηγική αυτονομία για την υπεράσπιση των συλλογικών συμφερόντων τους, για την αντιμετώπιση των εξωτερικών συγκρούσεων και κρίσεων, καθώς και για την ασφάλεια των έργων στις γειτονικές μας χώρες. Έκτοτε: Η ΕΕ δημιούργησε κοινό Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας για τη χρηματοδότηση κοινών δραστηριοτήτων έρευνας και ανάπτυξης. 25 κράτη μέλη συμφώνησαν να αναπτύξουν από κοινού αμυντικές ικανότητες μέσω της μόνιμης διαρθρωμένης συνεργασίας (PESCO), με σκοπό να επιδιώξουν μεγαλύτερη συνεργασία στους τομείς της άμυνας και της ασφάλειας. Η ΕΕ έχει εντείνει τη συνεργασία με το ΝΑΤΟ σε πρωτοφανές επίπεδο.
ΤΟ ΚΟΣΤΟΣ ΤΟΥ ΣΗΜΕΡΙΝΟΥ ΚΑΤΑΚΕΡΜΑΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΑΝΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΌΤΗΤΑΣ Αμυντικές δαπάνες ΕΕ ΗΝΩΜΕΝΕΣ ΠΟΛΙΤΕΙΕΣ Συνολικό ποσό 227 δισ. 545 δισ. % του ΑΕΠ Επένδυση ανά στρατιώτη 1,34 3,3 27,639 108,322 Αλληλεπικάλυψη χρησιμοποιούμενων συστημάτων Αριθμός τύπων οπλικών συστημάτων 178 30 Κύρια άρματα μάχης 17 1 Αντιτορπιλικά/φρεγάτες 29 4 Μαχητικά αεροσκάφη 20 6 * Αριθμός τύπων οπλικών συστημάτων για επίλεκτες κατηγορίες οπλικών συστημάτων Πηγή: ΝΑΤΟ, Διεθνές Ινστιτούτο Στρατηγικών Μελετών, SIPRI, Έκθεση της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου, 2017 Το κόστος από την έλλειψη συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών στον τομέα της άμυνας και της ασφάλειας εκτιμάται μεταξύ 25 δισ. ευρώ και 100 δισ. ευρώ τον χρόνο. Σήμερα, περίπου το 80 % των δημόσιων συμβάσεων στον τομέα της άμυνας αποτελεί αντικείμενο διαχείρισης σε αμιγώς εθνικό επίπεδο, γεγονός που έχει ως αποτέλεσμα δαπανηρές αλληλεπικαλύψεις στρατιωτικών ικανοτήτων. Από το 2010 δαπανώνται λιγότερα από 200 εκατ. ευρώ ετησίως για τη συνεργατική ευρωπαϊκή έρευνα και τεχνολογία στον τομέα της άμυνας. ΠΩΣ ΘΑ ΒΟΗΘΗΣΕΙ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΜΥΝΑΣ; Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας θα συμβάλει στη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης όσον αφορά την προστασία και την υπεράσπιση των πολιτών της. Θα συντονίζει, θα συμπληρώνει και θα διευρύνει τις εθνικές επενδύσεις στην άμυνα. Το Ταμείο θα προωθεί τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών για την παραγωγή σύγχρονης και διαλειτουργικής αμυντικής τεχνολογίας και εξοπλισμού. Θα ενθαρρύνει σθεναρά τη συμμετοχή των μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων σε συνεργατικά έργα και θα προάγει πρωτοποριακές καινοτόμες λύσεις. Θα λειτουργεί ως καταλύτης για μια καινοτόμο και ανταγωνιστική βιομηχανική και επιστημονική βάση, η οποία θα είναι σε θέση να ανταποκρίνεται στις αμυντικές ανάγκες της Ευρώπης μέσω πρωτοποριακών και πλήρως διαλειτουργικών τεχνολογιών και εξοπλισμού. Τα κράτη μέλη, με τη συνάθροιση των πόρων τους, θα μπορούν να εξασφαλίζουν καλύτερη απόδοση για τις επενδύσεις τους και να αναπτύσσουν τεχνολογίες και εξοπλισμό που δεν θα μπορούσαν να αναπτύξουν εάν εργάζονταν ανεξάρτητα το ένα απ το άλλο. Η παροχή υποστήριξης καθ όλα τα στάδια φάση έρευνας και ανάπτυξης του κύκλου ζωής θα εξασφαλίσει ότι τα αποτελέσματα της έρευνας δεν θα μείνουν αναξιοποίητα λόγω έλλειψης χρηματοδότησης για την ανάπτυξη πρωτοτύπων και τη δοκιμή της τεχνολογίας.
Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας, η ΕΕ παρέχει στήριξη καθ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής, από την έρευνα μέχρι την ανάπτυξη πρωτοτύπων και την πιστοποίηση. Ποσοστό έως 8 % του συνολικού προϋπολογισμού θα στηρίξει ανατρεπτική, υψηλού κινδύνου καινοτομία στον τομέα της άμυνας. ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΕΡΕΥΝΑ έως 100 % σε επιχορηγήσεις, βραβεία και δημόσιες συμβάσεις μελέτες και σχεδιασμός: 100 % ανάπτυξη πρωτοτύπων: 20 % δοκιμές, προσόντα, πιστοποίηση: 80 % πριμοδότηση διαθέσιμη για καινοτόμα έργα στα οποία συμμετέχουν ΜΜΕ και εταιρείες μεσαίας κεφαλαιοποίησης για έργα PESCO τα έργα πρέπει να συμβάλλουν σε προτεραιότητες που έχουν συμφωνηθεί στο πλαίσιο της ΚΕΠΠΑ ή του ΝΑΤΟ ΑΠΟΚΤΗΣΗ καμία ενωσιακή στήριξη, αλλά τα κράτη μέλη δεν μπορούν να αποφασίσουν από κοινού να αποκτήσουν ικανότητες. Η Επιτροπή μπορεί να προσφέρει πρακτική υποστήριξη Μόνο συνεργατικά έργα στα οποία συμμετέχουν τουλάχιστον 3 επιλέξιμες οντότητες από τουλάχιστον 3 κράτη μέλη ή συνδεδεμένες χώρες. Η συμμετοχή οντοτήτων τρίτων χωρών υπόκειται σε καθορισμένους όρους που διασφαλίζουν τα συμφέροντα ασφάλειας και άμυνας της ΕΕ και των κρατών μελών της. ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΑΜΥΝΑΣ ΑΠΟΤΕΛΕΙ ΗΔΗ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ; Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας θα είναι πλήρως λειτουργικό το 2021. Εν τω μεταξύ, η συνεργασία στον τομέα της άμυνας που χρηματοδοτείται από την ΕΕ υλοποιείται ήδη με τα πρόδρομα προγράμματα. Για πρώτη φορά στην ευρωπαϊκή ιστορία, στο πλαίσιο της τρέχουσας δημοσιονομικής περιόδου, η ΕΕ παρέχει κίνητρα για τη συνεργασία στον τομέα της ευρωπαϊκής άμυνας με προϋπολογισμό ύψους 590 εκατ. ευρώ. Πολλά ερευνητικά έργα έχουν ήδη δρομολογηθεί. Η Επιτροπή δημοσίευσε πρόσφατα τις πρώτες προσκλήσεις υποβολής έργων για την ανάπτυξη αμυντικού εξοπλισμού και τεχνολογίας που καλύπτει όλους τους τομείς (εναέριες, χερσαίες και θαλάσσιες περιοχές, τον κυβερνοχώρο και το διάστημα). ΠΡΟΫΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ ΤΗΣ ΕΕ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΜΥΝΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ 2017-2020 ΕΡΕΥΝΑ ΑΝΑΠΤΥΞΗ 25 εκατ. 2017 40 εκατ. 2018 25 εκατ. 2019 245 εκατ. 2020 255 εκατ. 90 εκατ. ΣΥΝΟΛΟ 500 εκατ.
ΟΡΙΣΜΕΝΑ ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ ΕΡΓΩΝ ΠΟΥ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΟΥΝΤΑΙ ΑΠΟ ΤΗΝ ΕΕ Ocean2020: Η ΕΕ επενδύει 35 εκατ. ευρώ στο εν λόγω ερευνητικό έργο με 42 εταίρους από 15 χώρες της ΕΕ για τη στήριξη αποστολών θαλάσσιας επιτήρησης με την ενσωμάτωση τηλεκατευθυνόμενων αεροσκαφών και μη επανδρωμένων υποβρυχίων σε επιχειρήσεις στόλου. Eurodrone: Η ΕΕ προτίθεται να στηρίξει με 100 εκατ. ευρώ την ανάπτυξη ενός τηλεκατευθυνόμενου αεροπορικού συστήματος μεσαίου ύψους μεγάλης εμβέλειας (MALE RPAS). Το σύστημα είναι ζωτικής σημασίας για τη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, η οποία, σύμφωνα με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του 2013, αποτελεί ενωσιακή προτεραιότητα και τομέα όπου η ΕΕ έχει σήμερα σαφή τεχνολογική και στρατηγική εξάρτηση. ΠΟΙΑ ΜΟΡΦΗ ΘΑ ΠΡΟΣΛΑΒΕΙ Η ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΣΤΟΝ ΤΟΜΕΑ ΤΗΣ ΑΜΥΝΑΣ ΑΠΟ ΤΟ 2021 ΚΑΙ ΜΕΤΑ; Τον Ιούνιο του 2018 η Επιτροπή πρότεινε ένα ολοκληρωμένο Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας ύψους 13 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του επόμενου μακροπρόθεσμου προϋπολογισμού της ΕΕ, το οποίο θα καλύψει τόσο το σκέλος έρευνας όσο και το σκέλος των ικανοτήτων. Τον Φεβρουάριο του 2019 τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, με την επιφύλαξη της επίσημης έγκρισης από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο, έχουν καταλήξει σε μερική πολιτική συμφωνία σχετικά με το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας, το οποίο θα προωθήσει μια καινοτόμο και ανταγωνιστική βιομηχανική βάση στον τομέα της άμυνας και θα συμβάλει στη στρατηγική αυτονομία της ΕΕ. 8,9 δισ. ευρώ για τη συγχρηματοδότηση συνεργατικών έργων ανάπτυξης ικανοτήτων που θα συμπληρώνουν τις εθνικές συμβολές 13 δισ. ευρώ 4,1 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση συνεργατικών ερευνητικών εργασιών με σκοπό την αντιμετώπιση των αναδυόμενων και των μελλοντικών απειλών για την ασφάλεια Οι δημοσιονομικές πτυχές του μελλοντικού Ευρωπαϊκού Ταμείου Άμυνας υπόκεινται στη συνολική συμφωνία σχετικά με τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ, που προτάθηκε από την Επιτροπή τον Μάιο του 2018. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Άμυνας θα συμπληρώσει άλλα προγράμματα της ΕΕ που προτάθηκαν από την Επιτροπή, ιδίως τα 6,5 δισ. ευρώ που έχουν διατεθεί στον μηχανισμό «Συνδέοντας την Ευρώπη» για να ενισχυθούν οι στρατηγικές υποδομές μεταφορών της ΕΕ, ώστε να καταστούν κατάλληλες για στρατιωτική κινητικότητα, και την πρόταση για νέο πρόγραμμα έρευνας και καινοτομίας «Ορίζων Ευρώπη», με προϋπολογισμό 100 δισ. ευρώ. Επιπλέον, θα αποσκοπεί στη διασφάλιση της συνέπειας με τα έργα που προτείνονται στο πλαίσιο της μόνιμης διαρθρωμένης συνεργασίας, καθιστώντας τις δύο αυτές πρωτοβουλίες συμπληρωματικές και αλληλοενισχυόμενες.
ΜΟΝΙΜΗ ΔΙΑΡΘΡΩΜΕΝΗ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ: ΑΥΞΗΜΕΝΗ ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΑ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ 25 κράτη μέλη συμφώνησαν να συνεργαστούν όσον αφορά τις αμυντικές ικανότητες Η μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να αναπτύξουν από κοινού αμυντικές δυνατότητες, τις οποίες θα καθιστούν διαθέσιμες για τη διεξαγωγή ενωσιακών στρατιωτικών επιχειρήσεων, κάτι που θα ενισχύσει τον ρόλο της ΕΕ ως διεθνούς εταίρου σε θέματα ασφάλειας και θα μεγιστοποιήσει την αποτελεσματικότητα των αμυντικών δαπανών. 25 κράτη μέλη συμμετέχουν στη μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία SE FI EE LV Έχουν εγκριθεί 34 συνεργατικά έργα σε τομείς όπως το ιατρικό επιτελείο της ΕΕ, η στρατιωτική κινητικότητα, η θαλάσσια επιτήρηση και η κυβερνοασφάλεια. IE NL PL LT Η μόνιμη διαρθρωμένη συνεργασία στον τομέα της άμυνας έχει ως στόχο να καταστήσει την ευρωπαϊκή άμυνα πιο αποτελεσματική, ενισχύοντας τη συνεργασία μεταξύ των κρατών μελών, διασυνδέοντας τις δυνάμεις τους μέσω της αυξημένης διαλειτουργικότητας και ενισχύοντας τη βιομηχανική ανταγωνιστικότητα. PT ES FR BE LU DE IT CZ AT SI HR SK HU RO BG EL CY ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΗΣ ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑΣ ΜΕ ΤΟΥΣ ΔΙΕΘΝΕΙΣ ΕΤΑΙΡΟΥΣ: ΕΕ-ΝΑΤΟ Συνεργασία ΕΕ-ΝΑΤΟ Η ασφάλεια της ΕΕ και του ΝΑΤΟ είναι αλληλένδετες. Οι δύο αυτοί οργανισμοί από κοινού μπορούν επίσης να κινητοποιήσουν ευρύ φάσμα εργαλείων και να κάνουν την πλέον αποτελεσματική χρήση των πόρων για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων και την ενίσχυση της ασφάλειας των πολιτών τους. Η συνεργασία αποτελεί πλέον τον κανόνα, ως άμεση συνέχεια του νέου επιπέδου φιλοδοξιών που περιγράφονται αδρομερώς στις κοινές δηλώσεις του Ιουλίου 2016 και του Ιουλίου 2018. Σύνοδος κορυφής του ΝΑΤΟ, Βαρσοβία 8-9/7/2016 Αναχαίτιση υβριδικών απειλών Επιχειρησιακή συνεργασία, μεταξύ άλλων στη θάλασσα Κυβερνοασφάλεια και άμυνα Αμυντικές ικανότητες Αμυντική βιομηχανία και έρευνα Ασκήσεις Στήριξη των προσπαθειών των εταίρων για την ανάπτυξη ικανοτήτων 74 συγκεκριμένες δράσεις βρίσκονται σε εξέλιξη
Print ISBN 978-92-76-07331-4 doi:10.2775/607053 NA-01-19-406-EL-C PDF ISBN 978-92-76-07329-1 doi:10.2775/32941 NA-01-19-406-EL-N