Εδαφοκλιματικό Σύστημα και Άμπελος Δολαπτσόγλου Χριστίνα ΤΕΙ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ ΚΑΙ ΘΡΑΚΗΣ ΤΜΗΜΑ ΟΙΝΟΛΟΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ ΠΟΤΩΝ ΔΡΑΜΑ 2019 Chr. Dolaptsoglou 7 ο Εργαστήριο
ΙΑΚ ή CEC: είναι το ποσό των κατιόντων που µπορούν να προσροφήσουν και να συγκρατήσουν σε ανταλλάξιµη µορφή τα κολλοειδή του εδάφους Τα φυτά απορροφούν τα απαραίτητα για τη θρέψη τους στοιχεία (K, Ca, Mg) στην ιοντική τους µορφή µέσα από το εδαφικό διάλυµα. Fe K N Cu Zn Mn Mg N Ca S P Zn H K 2 O 2
Η διαθεσιµότητα των κατιόντων στο εδαφικό διάλυµα έχει σχέση µε το ποσό των ανταλλάξιµων κατιόντων που βρίσκονται προσροφηµένα στη στερεή φάση του εδάφους και άρα µε την ΙΑΚ. Άρα η ΙΑΚ ή ECE αποτελεί δείκτη γονιµότητας των εδαφών και προστατεύει τα θρεπτικά στοιχεία από την έκπλυση και την αποµάκρυνσή τους από το εδαφικό διάλυµα. 6 ο Εργαστήριο 3
Ικανότητα Ανταλλαγής Κατιόντων Η ΙΑΚ µετριέται σε: meq κατιόντων / 100 g ξηρου εδάφους όπου meq: χιλιοστοϊσοδύναµα Χιλιοστοϊσοδύναµο (ενός στοιχείου) είναι η ποσότητα του στοιχείου που αντικαθιστά ή ενώνεται µε 1 mg H (υδρογόνο). 4 η και 5 η Διδακτική Ενότητα 4
Ικανότητα Ανταλλαγής Κατιόντων Πρακτικά υπολογίζεται µε διαίρεση του ατοµικού βάρους στοιχείου προς το σθένος του: Για παράδειγµα 1 meq K + = 39 mg/1 = 39 mg 1 meq Ca ++ = 40,08 mg/2 = 20,04 mg Άρα έδαφος µε ΙΑΚ = 25 meq / 100 gr µπορεί να προσροφήσει 25 x 20,04 mg Ca / 100 gr = = 25 x 0,02004 gr Ca / 100 gr = = 0,501 gr Ca / 100 gr 4 η και 5 η Διδακτική Ενότητα 5
Η ΙΑΚ εξαρτάται από: 1. Από το ποσοστό % της αργίλου του εδάφους όσο η άργιλος αρνητικό φορτίο ΙΑΚ (ορυκτά αργίλου = (η άργιλος έχει κυρίως κολλοειδή) αρνητικό φορτίο) 2. Την ορυκτολογική σύσταση της αργίλου καολινίτης µοντµοριλονίτης βερµικουλίτης 5 meq / 100 gr 110 meq / 100 gr 160 meq / 100 gr 6 ο Εργαστήριο 6
Η ΙΑΚ εξαρτάται από: 3. Την περιεκτικότητα σε οργανική ουσία όταν η οργανική ουσία τότε και η ΙΑΚ η οργ. ουσία µπορεί να φέρει τιµή > 200 meq / 100 gr Γενικά ένα έδαφος όταν έχει ΙΑΚ < 12 έχει χαµηλή τιµή ενώ όταν έχει ΙΑΚ > 20 έχει ικανοποιητική τιµή 4. Την οξύτητα του εδάφους η ΙΑΚ µε την του ph 6 ο Εργαστήριο 7
Για εκτίµηση της γονιµότητας των εδαφών πιο χρήσιµη είναι η τιµή του βαθµού κορεσµού µε βάσεις (V) και ουσιαστικά είναι το πόσο ΙΑΚ που αντιστοιχεί στα κατιόντα Ca ++, Mg ++, K +, Na + Εκφράζεται ως: Ο βαθµός κορεσµού (V) εκφράζει το βαθµό έκπλυσης των 4 κατιόντων από το έδαφος Εάν V>80% τότε το έδαφος παρουσιάζει αλκαλική αντίδραση Εάν V<80% τότε το έδαφος παρουσιάζει όξινη αντίδραση 8
Διαδικασία: Ο προσδιορισµός της ΙΑΚ γίνεται σε 2 στάδια: Το 1 ο στάδιο στηρίζεται στην αντικατάσταση όλων των ανταλλάξιµων κατιόντων των εδαφικών κολλοειδών από Na + Ζυγίζουµε 5gr εδάφους σε κωνική φιάλη των 200 ml Προσθέτουµε 33 ml CH 3 COONa (οξικό νάτριο) Χύνουµε µε προσοχή το υγρό και επαναλαµβάνουµε την ίδια διαδικασία για 2 ακόµη φορές 6 ο Εργαστήριο Ανακινούµε για 5 και φυγοκεντρούµε 9
Διαδικασία: Το 2 ο στάδιο στηρίζεται στην αντικατάσταση των ιόντων Na + από NH + 4 Στο δείγµα προστίθενται 33 ml CH 3 COO NH 4 + (οξική αµµωνία). Ανακινούµε για 5min και φυγοκεντρούµε (επαναλαµβάνουµε 3 φορές) Συγκεντρώνουµε το εκχύλισµα των 3 επαναλήψεων και προσδιορίζουµε τα Na+ µε α) φλογοφωτόµετρο ή β) ατοµική απορρόφηση 6 ο Εργαστήριο 10
Προσδιορισμός Ικανότητας Ανταλλαγής Κατιόντων (ΙΑΚ) Φλογοφωτόµετρο 11
Παράδειγµα: Έστω ότι η ένδειξη του φλογοφωτόµετρου είναι 5ppm ή 5 mg/lt Na +, τότε η συγκέντρωση Na σε meq θα είναι: 1 meq Na + = 23mg/1 = 23mg 1 meq Na + είναι 23 mg x=; 5 mg Άρα σε 1lt περιέχονται 5 mg Na ή 5/23 meq Na 6 ο Εργαστήριο 12