ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΤΩΝ ΕΥΡΩΠΑΪΚΩΝ ΚΟΙΝΟΤΗΤΩΝ Βρυξέλλες, 16.4.2003 COM(2003) 181 τελικό ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ περί της εφαρµογής της απόφασης αριθ. 1445/2000/ΕΚ σχετικά µε την εφαρµογή τεχνικών επιτόπιων δειγµατοληπτικών ερευνών και τηλεσκόπησης στις γεωργικές στατιστικές για την περίοδο 1999-2003

ΕΚΘΕΣΗΣ ΤΗΣ ΕΠΙΤΡΟΠΗΣ ΠΡΟΣ ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ περί της εφαρµογής της απόφασης αριθ. 1445/2000/ΕΚ σχετικά µε την εφαρµογή τεχνικών επιτόπιων δειγµατοληπτικών ερευνών και τηλεσκόπησης στις γεωργικές στατιστικές για την περίοδο 1999-2003 ΠΙΝΑΚΑΣ ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΩΝ 1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ... 3 2. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΧΕ ΙΩΝ ΕΠΙΤΌΠΙΩΝ ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ... 4 2.1. Σχέδιο LUCAS... 4 2.2. Σχέδιο MARS-STAT... 6 3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΥΟ ΣΧΕ ΙΩΝ... 7 3.1. Σχέδιο LUCAS... 7 3.2. Σχέδιο MARS-STAT... 9 4. ΣΥΜΠΕΡΆΣΜΑΤΑ... 10 5. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ... 11 2

1. ΕΙΣΑΓΩΓΗ Η παρούσα έκθεση εκπονείται σύµφωνα µε το άρθρο 6 της απόφασης 1445/2000/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου, της 22ας Μαΐου 2000, σχετικά µε την εφαρµογή τεχνικών επιτόπιων δειγµατοληπτικών ερευνών και τηλεσκόπησης στις γεωργικές στατιστικές για την περίοδο 1999-2003 1. Το εν λόγω άρθρο ορίζει ότι «το αργότερο ως τις 31 Ιουλίου 2003, η Επιτροπή υποβάλει έκθεση στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συµβούλιο σχετικά µε την εκτέλεση των δράσεων αυτών και τη χρησιµοποίηση των διατεθέντων πόρων, η οποία συνοδεύεται, ενδεχοµένως, από προτάσεις σχετικά µε τη συνέχιση των εφαρµογών των τεχνικών επιτόπιων δειγµατοληπτικών ερευνών και τηλεσκόπησης στις γεωργικές στατιστικές». Η παρούσα συνολική έκθεση αποτελεί συνέχεια των ετήσιων εκθέσεων της Επιτροπής προς τα κράτη µέλη, σύµφωνα µε τη διαδικασία που προβλέπεται στο άρθρο 5, παράγραφος 2 της εν λόγω απόφασης, σχετικά µε τις λεπτοµέρειες εκτέλεσης, τις χρησιµοποιούµενες µεθόδους, τη χρησιµοποίηση των πιστώσεων, την αξιολόγηση των εξαγχθέντων αποτελεσµάτων, καθώς και το πρόγραµµα εργασίας για το επόµενο έτος. Στόχος της παρούσας έκθεσης είναι να παρουσιάσει απολογισµό των ακόλουθων δύο βασικών δράσεων που πραγµατοποιήθηκαν στο πλαίσιο της εφαρµογής της οδηγίας 1445/2000/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συµβουλίου: διεξαγωγή επιτόπιας δειγµατοληπτικής έρευνας σε ευρωπαϊκό επίπεδο (LUCAS) 2, αφενός, και θέση σε λειτουργικό επίπεδο ενός γεωργοµετεωρολογικού συστήµατος παρακολούθησης των καλλιεργειών και πρόβλεψης των αποδόσεων (MARS) 3, αφετέρου. Πράγµατι, ενώ όσον αφορά το γεωργοµετεωρολογικό σύστηµα η εµπειρία που αποκτήθηκε από την εφαρµογή του επιτρέπει την εξαγωγή αρκετά αξιόπιστων συµπερασµάτων όσον αφορά τα αποτελέσµατα της εν λόγω δράσης, για την έρευνα LUCAS η περίοδος πειραµατικής εφαρµογής της ήταν εξαιρετικά σύντοµη και δεν επιτρέπει την εξαγωγή τελικών συµπερασµάτων. Οι παράγοντες που εµποδίζουν, στο στάδιο αυτό, την εξαγωγή τελικών συµπερασµάτων για την εφαρµογή της δειγµατοληπτικής επιτόπιας έρευνας LUCAS είναι κατά κύριο λόγο οι ακόλουθοι: πρώτον, ενώ η απόφαση 1445/2000/ΕΚ έπρεπε, κατ αρχήν, να καλύπτει την περίοδο από 1ης Ιανουαρίου 1999 έως 31 εκεµβρίου 2003, στην πράξη, λόγω της πολύ µεγάλης διάρκειας των διαδικασιών έγκρισης, άρχισε να ισχύει µόνο στις 5 Ιουλίου 2000. Τούτο είχε ως αποτέλεσµα η πρώτη έρευνα να πραγµατοποιηθεί το 2001 δεύτερον, ενώ αρχικά είχε προβλεφθεί η διεξαγωγή ετήσιας έρευνας για το σύνολο της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Επιτροπή υποχρεώθηκε, εξαιτίας του υψηλότερου κόστους των ερευνών από το αρχικά προβλεπόµενο, να µειώσει τη συχνότητα διεξαγωγής της έρευνας ανά διετία ούτως ώστε να είναι σε θέση να τηρήσει τους δηµοσιονοµικούς περιορισµούς 1 ΕΕ L 163 της 4.7.2000 2 Land Use/Cover Area frame statistical Survey 3 Monitoring Agriculture with Remote Sensing 3

που προβλέπονται για την παρούσα δράση. Κατά συνέπεια, µέχρι στιγµής, έχει διεξαχθεί µόνο µία έρευνα τέλος, τα αποτελέσµατα της δεύτερης πιλοτικής έρευνας που θα πραγµατοποιηθεί το 2003 δεν θα είναι διαθέσιµα πριν από τα τέλη του έτους. Συνεπώς, ακόµη και εάν καθυστερούσε η παρουσίαση της παρούσας έκθεσης έως τις 31 Ιουλίου 2003, δεν θα ήταν δυνατόν να συνεκτιµηθούν τα αποτελέσµατά της δεύτερης αυτής έρευνας. Υπό τις περιστάσεις αυτές, η παρούσα έκθεση θα περιοριστεί σε µια πολύ συνοπτική περιγραφή των δύο προαναφερόµενων δράσεων καθώς και σε µια προκαταρκτική αξιολόγηση των εξαγχθέντων αποτελεσµάτων, που ωστόσο δικαιολογούν την εξακολούθηση των εν λόγω δράσεων για µια συµπληρωµατική περίοδο 4 ετών, µετά το πέρας της οποίας θα καταστεί δυνατή η πραγµατοποίηση πληρέστερου και εγκυρότερου απολογισµού. 2. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΣΧΕ ΙΩΝ ΕΠΙΤΟΠΙΩΝ ΕΙΓΜΑΤΟΛΗΠΤΙΚΩΝ ΕΡΕΥΝΩΝ ΚΑΙ ΤΗΛΕΠΙΣΚΟΠΗΣΗΣ 2.1. Σχέδιο LUCAS 2.1.1. Σκοπός του σχεδίου Το πιλοτικό σχέδιο LUCAS φιλοδοξεί να καλύψει την ανάγκη διάθεσης πληροφοριών σχετικά µε τη χρήση/κάλυψη της γης, ανάγκη η οποία γίνεται περισσότερο αισθητή στο πλαίσιο της νέας κοινής γεωργικής πολιτικής και ενόψει της διεύρυνσης. Το εν λόγω σχέδιο ανταποκρίνεται, επίσης, στην ανάγκη ανάλυσης των αλληλεπιδράσεων µεταξύ γεωργίας, περιβάλλοντος και υπαίθρου. Η ανάγκη µεγαλύτερης συνεκτίµησης του περιβάλλοντος στις διάφορες κοινοτικές πολιτικές αναφέρεται συστηµατικά από το Ευρωπαϊκό Συµβούλιο, ειδικότερα δε στα συµπεράσµατα του Ευρωπαϊκού Συµβουλίου του Γκέτεµποργκ 4. Βασικός στόχος του πιλοτικού σχεδίου LUCAS είναι να δοκιµαστεί η σκοπιµότητα διεξαγωγής επιτόπιας δειγµατοληπτικής έρευνας για την απόκτηση εναρµονισµένων πληροφοριών όσον αφορά την, κυρίως γεωργική, χρήση/κάλυψη γης, εντός προθεσµίας και µε βαθµό ακρίβειας που θα είναι αποδεκτά σε ευρωπαϊκό επίπεδο και, αν είναι δυνατόν, σε επίπεδο κρατών µελών, αλλά και για τη συλλογή εδαφικών δεδοµένων που αφορούν το περιβάλλον. Μια πρώτη επιτόπια δειγµατοληπτική έρευνα διεξάχθηκε για τα 13 κράτη µέλη το 2001. Λόγω της επιδηµίας του αφθώδους πυρετού το 2001 στο Ηνωµένο Βασίλειο και στην Ιρλανδία, η έρευνα δεν κατέστη δυνατό να διεξαχθεί στα εν λόγω δύο κράτη µέλη παρά µόνο το 2002. Μια δεύτερη ολοκληρωµένη έρευνα θα διεξαχθεί το 2003. Η εν λόγω δεύτερη πιλοτική έρευνα θα επιτρέψει, επίσης, τη διεξαγωγή χρονολογικής ανάλυσης των αλλαγών στη χρήση/κάλυψη της γης καθώς και της διάρθρωσης του τοπίου. 4 Συµπεράσµατα της Προεδρίας - Ευρωπαϊκό Συµβούλιο του στις 15 και 16 Ιουνίου 2001 4

2.1.2. Μεθοδολογία Η στατιστική έρευνα LUCAS βασίζεται στη δειγµατοληψία περιοχής (δηλαδή βασίζεται στην οπτική παρατήρηση ενός δείγµατος περιοχών µε γεωγραφική αναφορά, χωρίς καµία επαφή µε το γεωργό). Επειδή η έρευνα LUCAS προορίζεται να παρέχει πληροφορίες για το σύνολο του εδάφους και όχι µόνο για τις καλλιεργούµενες εκτάσεις, επελέγη η δειγµατοληψία περιοχής (δηλαδή ανά τµήµα εδάφους) και όχι η δειγµατοληψία βάσει καταλόγου εκµεταλλεύσεων. Το πιλοτικό σχέδιο LUCAS έχει αναπτυχθεί, µέχρι σήµερα, σε δύο φάσεις: την άνοιξη πραγµατοποιείται µία έρευνα περιοχής, η οποία αποτελεί την πραγµατική επιτόπια έρευνα, µε σκοπό τη συλλογή στοιχείων για τη χρήση/κάλυψη της γης και για το περιβάλλον και το φθινόπωρο πραγµατοποιείται µια έρευνα επί συνεντεύξει, µε βάση ένα δείγµα κατόχων εκµεταλλεύσεων µε σκοπό τη συλλογή συµπληρωµατικών πληροφοριών, ιδίως όσον αφορά την απόδοση, τις γεωργικές τεχνικές, τις προθέσεις σποράς κτλ. Ωστόσο, πρέπει να σηµειωθεί ότι µόνο η έρευνα περιοχής είναι πραγµατικά ουσιώδης για το σχέδιο LUCAS, ενώ η έρευνα των κατόχων εκµεταλλεύσεων αποτελεί παράγωγο προϊόν. Η πρώτη φάση της πιλοτικής έρευνας LUCAS βασίστηκε σε ένα σχέδιο δειγµατοληψίας που αναπτύχθηκε σε δύο επίπεδα: πρωτογενείς οµάδες δειγµατοληψίας (ΠΜ ) που αντιστοιχούν σε κυψέλες εντός πλαισίου πλάτους 18 km και δευτερογενείς οµάδες δειγµατοληψίας ( Μ ) που αντιπροσωπεύουν 10 σηµεία κατανεµηµένα εντός ενός ορθογώνιου τριγώνου (µήκους 1.500 m και πλάτους 600 m) γύρω από κάθε ΠΜ. Η δειγµατοληψία περιλαµβάνει περίπου 10.000 ΠΜ που καλύπτουν ολόκληρο το έδαφος της ΕΕ. Η παρατήρηση LUCAS πραγµατοποιείται επιτόπου, εκεί όπου ακριβώς είναι γεωγραφικά τοποθετηµένες οι Μ που αποτελούν αντικείµενο δειγµατοληψίας. Εκτός από τη συλλογή στοιχείων που αφορούν τη χρήση/κάλυψη της γης, ο υπεύθυνος της έρευνας πρέπει να προβεί σε συστηµατική παρατήρηση του «περιβάλλοντος» των πρωτογενών µονάδων δειγµατοληψίας. Εξάλλου, οι διακυµάνσεις των γραµµικών χαρακτηριστικών και κάλυψης της γης στο χώρο (διάρθρωση του τοπίου) συλλέγονται κατά µήκος της ευθείας γραµµής που συνδέει τις 5 πρώτες Μ. Η δεύτερη φάση της πιλοτικής έρευνας LUCAS συνίσταται σε µία συµπληρωµατική συλλογή πληροφοριών για την απόδοση, τις προθέσεις σποράς και τις γεωργικές πρακτικές. Πραγµατοποιείται σε δείγµα 5.000 γεωργών που επιλέγονται µε βάση τις περιοχές δειγµατοληψίας της φάσης 1. Ο πίνακας 1 που επισυνάπτεται σε παράρτηµα παρουσιάζει την κατανοµή του κόστους της έρευνας LUCAS 2001-2002, για τα διάφορα µέρη (lots) στα οποία κατανεµήθηκαν οι εργασίες. Εξάλλου, ο πίνακας 2 παρουσιάζει τις δαπάνες που πραγµατοποίησε η Επιτροπή (Eurostat) το 2002 για ορισµένες µεθοδολογικές αναλύσεις που αφορούν την έρευνα LUCAS. 5

2.2. Σχέδιο MARS-STAT 2.2.1. Σκοπός του σχεδίου Ο σκοπός του γεωργοµετεωρολογικού συστήµατος παρακολούθησης καλλιεργειών και πρόβλεψης αποδόσεων, που ανέπτυξε το Κοινό Κέντρο Ερευνών (ΚΚΕρ) στο πλαίσιο του σχεδίου MARS, συνίσταται στην παροχή των απαραίτητων στοιχείων για την κατανόηση του αντίκτυπου των κλιµατολογικών εξελίξεων στη συγκοµιδή και στην έγκαιρη διεξαγωγή προβλέψεων απόδοσης των κυριότερων καλλιεργειών. Σύµφωνα µε τις λεπτοµέρειες εκτέλεσης που προβλέπονται στην απόφαση 1445/2000/ΕΚ, οι δραστηριότητες ανάπτυξης στόχευαν να καταστήσουν λειτουργικό το γεωργοµετεωρολογικό µοντέλο και την αλυσίδα επεξεργασίας δορυφορικών δεδοµένων χαµηλής ευκρίνειας NOAA και VEGETATION. Οι εν λόγω δορυφορικές εικόνες χρησιµοποιούνται για την ανάλυση, την παρακολούθηση και την πρόβλεψη των αποδόσεων των µεγάλων ευρωπαϊκών καλλιεργειών. Ταυτόχρονα το ΚΚΕρ διασφάλισε τη διατήρηση και τον εµπλουτισµό των λογισµικών καθώς και την εποπτεία του συνόλου του σχεδίου. 2.2.2. Μεθοδολογία Το σύστηµα MARS για την παρακολούθηση των καλλιεργειών και την πρόβλεψη των αποδόσεων περιλαµβάνει 4 διαφορετικές υποδραστηριότητες: Αγορά µετεωρολογικών δεδοµένων, επεξεργασία, υπολογισµοί, παρεµβολές και αποθήκευση παράγωγων µετεωρολογικών δεδοµένων Χρήση µετεωρολογικών δεδοµένων στο γεωργοµετεωρολογικό µοντέλο CGMS (σύστηµα παρακολούθησης ανάπτυξης καλλιεργειών). Τα αποτελέσµατα συνίστανται στην παραγωγή µιας σειράς δεικτών εξοµοίωσης της ανάπτυξης των βασικών καλλιεργειών. Οι εν λόγω δείκτες αποθηκεύονται σε βάση δεδοµένων µε γεωγραφικό προσδιορισµό που επιτρέπει την παραγωγή θεµατικών χαρτών των µετεωρολογικών στατιστικών και των δεικτών ανά καλλιέργεια απόκτηση δορυφορικών εικόνων NOAA-AVHRR, SPOT-VEGETATION και επεξεργασία των δεδοµένων αυτών µε το σύστηµα SPACE. Οι δείκτες που αφορούν την κατάσταση της χλωρίδας υπολογίζονται µέσω της ενσωµάτωσης των δεδοµένων για την κάλυψη εδάφους CORINE δηµιουργία στο ΚΚΕρ, µιας οµάδας εµπειρογνωµόνων που ασχολούνται µε τη στατιστική ανάλυση των στοιχείων και µε την ποσοτική πρόβλεψη µε βάση τους προηγούµενους δείκτες. Επειδή οι δράσεις που αναφέρονται στα σηµεία 1, 2 και 3 βρίσκονται σε λειτουργικό στάδιο, αποφασίστηκε η ανάθεσή τους σε τρίτους, η δε επιλογή του αναδόχου έγινε στο πλαίσιο πρόσκλησης υποβολής προσφορών (δηµοσιεύθηκε στην ΕΕ S228, της 24/11/99). Η σύµβαση που συνάφθηκε για το σκοπό αυτό (επονοµαζόµενη MARS- OP) κατανεµήθηκε σε 4 µέρη και διεξάχθηκε σε 3 φάσεις. Τα µέρη 1, 2, 3 αντιστοιχούν στις δραστηριότητες των σηµείων 1, 2, 3 που περιγράφονται παραπάνω. Το µέρος 4 αποτελείται από ερευνητικές δραστηριότητες που χρηµατοδοτήθηκαν από το ΚΚΕρ από τα οικεία ερευνητικά κονδύλια. Η πρώτη 6

φάση κάλυψε την περίοδο 2000-2001, η δεύτερη φάση το έτος 2002 και η τρίτη, το έτος 2003. Η δραστηριότητα που αναφέρεται στο παραπάνω σηµείο 4 τέθηκε υπό την αιγίδα της Επιτροπής και διεξάχθηκε από το ΚΚΕρ σε συνεργασία µε τη Γ Γεωργία. Το βασικό αποτέλεσµα της δραστηριότητας αυτής είναι το δελτίο MARS που δηµοσιεύτηκε 6 φορές το 1999, 6 το 2000, 7 το 2001, 7 το 2002 ενώ για το 2003 προβλέπεται να δηµοσιευτεί 6 φορές (το τελευταίο δελτίο προβλέπεται να κυκλοφορήσει στα τέλη Νοεµβρίου 2003). Το δελτίο αποστέλλεται στις ενδιαφερόµενες υπηρεσίες της Επιτροπής, στα κράτη µέλη, στις Στατιστικές Υπηρεσίες και στα διάφορα υπουργεία Γεωργίας. ηµοσιεύεται, επίσης, στο δικτυακό τόπο: http://mars.jrc.it/stats/bulletin ως υπηρεσία πληροφοριών για τους ελεύθερους επαγγελµατίες και την επιστηµονική κοινότητα. Στον πίνακα 3, που επισυνάπτεται σε παράρτηµα, παρουσιάζεται η χρήση της κοινοτικής χρηµατοδότησης για το σύνολο του σχεδίου MARS-STAT (γεωργοµετεωρολογικό σύστηµα) κατά τη διάρκεια της περιόδου 2000-2003. 3. ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗ ΤΩΝ ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΩΝ ΤΩΝ ΥΟ ΣΧΕ ΙΩΝ Κατ αρχάς, πρέπει να σηµειωθεί ότι λόγω της καθυστερηµένης έκδοσης της απόφασης 1445/2000/ΕΚ, που καλύπτει την περίοδο 1999-2003, η πρώτη πιλοτική έρευνα LUCAS διεξάχθηκε το 2001. Όσον αφορά τις δραστηριότητες που συνδέονται µε τη γεωργοµετεωρολογία, η συνέχισή τους κατά τη µεταβατική περίοδο 1999-2000 κατέστη δυνατή χάρη στα κονδύλια που διατίθενται προσωρινά για άλλες δραστηριότητες ανάπτυξης και έρευνας στο πλαίσιο του Κοινού Κέντρου Ερευνών (σχέδιο MARS). 3.1. Σχέδιο LUCAS Η πιλοτική έρευνα, που διεξάχθηκε το 2001 σε 13 κράτη µέλη και το 2002 στο Ηνωµ. Βασίλειο και στην Ιρλανδία, κατάδειξε τη σκοπιµότητα του εν λόγω σχεδίου σε κοινοτική κλίµακα. Το σχέδιο αποδείχθηκε, κατά την πρώτη αυτή φάση, ότι είναι σε θέση: να παρέχει µια κοινή µεθοδολογία και ονοµατολογία για τη συλλογή δεδοµένων και τον υπολογισµό των εκτιµήσεων για τη χρήση/κάλυψη της γης να συλλέγει εναρµονισµένες πληροφορίες που καλύπτουν το σύνολο του εδάφους της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συλλέγει εγκαίρως πληροφορίες για τις γεωργικές εκτάσεις να επεκτείνει ένα σύστηµα που αφορά αποκλειστικά τα στοιχεία για τη χρήση/κάλυψη γης που απευθύνεται κατά κύριο λόγο στους χρήστες γεωργικών στατιστικών και στους περιβαλλοντολόγους οι οποίοι κατά τον τρόπο αυτό θα έχουν στη διάθεσή τους µια οµοιογενή βάση δεδοµένων που αφορούν µεταξύ άλλων τη διάβρωση του εδάφους, το τοπίο, τους φυσικούς κινδύνους, το θόρυβο, κλπ. 7

να παρέχει τις απαραίτητες στατιστικές πληροφορίες για την εφαρµογή δεικτών που αποσκοπούν στη µέτρηση του βαθµού ενσωµάτωσης των περιβαλλοντικών παραµέτρων στην κοινή γεωργική πολιτική όπως περιγράφεται στις ανακοινώσεις της Επιτροπής COM2000(20) τελικό και COM2001(144) τελικό. Πριν από την εφαρµογή του σχεδίου, είχε εκτιµηθεί ότι σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ένωσης η ακρίβεια µε το σχέδιο δειγµατοληψίας που περιγράφεται παραπάνω θα ήταν της τάξης του 2% για τις βασικές κατηγορίες χρήσης/κάλυψης γης. Τούτο επιβεβαιώθηκε κατά τις πιλοτικές έρευνες 2001 και 2002. Εξάλλου, ορισµένα κράτη µέλη προτίθενται να προσαρµόσουν το µέσο αυτό στις ιδιαίτερες ανάγκες τους για να αντικαταστήσουν τη συλλογή ορισµένων στοιχείων. Ωστόσο, επειδή αποδείχθηκε ότι οι επιτόπιες δειγµατοληπτικές έρευνες κοστίζουν πολύ περισσότερο από όσο είχε αρχικά προβλεφθεί, η έρευνα µπορεί να διεξάγεται µόνο ανά διετία. Για τον ίδιο επίσης λόγο κατέστη απαραίτητη η µείωση του αριθµού των σηµείων παρατήρησης, γεγονός που είχε ως αποτέλεσµα η αντιπροσώπευση να είναι ικανοποιητική µόνο σε επίπεδο ΕΕ 15 και όχι σε επίπεδο κρατών µελών. Υπό τις συνθήκες αυτές, κρίνεται σκόπιµη η εξέταση τρόπων βελτίωσης αυτής της αντιπροσωπευτικότητας είτε µέσω της αύξησης του αριθµού των σηµείων παρατήρησης σε ορισµένα κράτη µέλη είτε µέσω της βελτιστοποίησης του σχεδίου δειγµατοληψίας. Στην παρούσα φάση κατά την οποία έχει διεξαχθεί µόνο µία έρευνα σε κοινοτικό επίπεδο και χωρίς να έχουν ακόµη αξιοποιηθεί και αναλυθεί όλες οι δυνατότητές της, δεν είναι δυνατή η πραγµατοποίηση ενός εξαντλητικού απολογισµού του εν λόγω πιλοτικού σχεδίου. Ο απολογισµός αυτός δεν θα καταστεί δυνατό να πραγµατοποιηθεί πριν ολοκληρωθεί η ανάλυση των αποτελεσµάτων της έρευνας 2003 τα οποία προβλέπεται να διατεθούν µόνο στα τέλη του 2003. Ωστόσο, προκειµένου ο απολογισµός αυτός να είναι όσο το δυνατόν πιο αποδεκτός, θα πρέπει να βασίζεται στα αποτελέσµατα επαρκούς αριθµού ερευνών ώστε να ενσωµατώνονται όλες οι τεχνικές προσαρµογές που επιβάλλονται από την αποκτηθείσα εµπειρία. Η Επιτροπή εκτιµά ότι τούτο µπορεί να γίνει αµέσως µετά τη διεξαγωγή και την ανάλυση της τρίτης έρευνας, εξ ου και η ανάγκη παράτασης της βασικής απόφασης που θα περιορίζεται µεν χρονικά αλλά ωστόσο θα έχει την απαραίτητη διάρκεια. Στο διάστηµα αυτό θα µπορούσε να πραγµατοποιηθεί µια µελέτη σκοπιµότητας για την εκτίµηση της χρησιµότητας της ερµηνείας µε βάση την αεροφωτογραφία στο πλαίσιο της εφαρµογής του εν λόγω σχεδίου. Εάν τα αποτελέσµατα αυτής της µελέτης είναι θετικά, τότε η ερµηνεία µε βάση την αεροφωτογραφία θα µπορεί να χρησιµοποιείται για τη συλλογή των σηµείων παρατήρησης που βρίσκονται σε υψόµετρο άνω των 2000 µέτρων ή στα οποία η πρόσβαση είναι δυσχερής. Μπορεί, επίσης, υπό ορισµένες προϋποθέσεις να αντικαταστήσει, ορισµένα έτη, την παρατήρηση στο έδαφος. Ενδεχόµενη παράταση της πιλοτικής φάσης του σχεδίου θα επέτρεπε, επίσης, την εξέταση της δυνατότητας βελτίωσης, µέσω των κατάλληλων τεχνικών προσαρµογών (για παράδειγµα κατάρτιση των υπεύθυνων διεξαγωγής ερευνών), του βαθµού ακρίβειας των αποτελεσµάτων σε κοινοτικό και εθνικό επίπεδο καθώς και της ακριβούς εξακρίβωσης του βαθµού στον οποίο θα µπορούσαν τα κράτη µέλη, σε 8

προαιρετική βάση, να εµπλακούν περισσότερο στην εφαρµογή του εν λόγω σχεδίου, ιδίως µέσω της ενδεχόµενης ανάληψης της ευθύνης για επιπλέον σηµεία παρατήρησης µε απώτερο σκοπό την αύξηση της πυκνότητας του πλέγµατος των σηµείων παρατήρησης. Τέλος, τυχόν διακοπή της πιλοτικής φάσης µετά τη διεξαγωγή δύο µόνο ερευνών, προκειµένου να γίνει ένας πρώτος απολογισµός αυτών των δύο ερευνών, θα µπορούσε να οδηγήσει σε απώλεια τεχνογνωσίας που θα ήταν δύσκολο να καλυφθεί βραχυπρόθεσµα. 3.2. Σχέδιο MARS-STAT Το σύστηµα MARS επέτρεψε την αξιολόγηση των επιπτώσεων του κλίµατος στις καλλιέργειες, σε επίπεδο ΕΕ 15 και στις υποψήφιες για ένταξη χώρες, κατά ανεξάρτητο και οµοιογενή τρόπο σε ολόκληρη την ευρωπαϊκή ήπειρο. Για την περίοδο 1999/2000 το σύστηµα επέτρεψε την αξιολόγηση: - των προβληµάτων που δηµιουργήθηκαν εξαιτίας των ισχυρών βροχοπτώσεων κατά την περίοδο σποράς στη Γαλλία, στη Γερµανία και τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης: - της ξηρασίας στην Ισπανία. Για την περίοδο 2000/2001 η παρακολούθηση κατέδειξε: - τις καλές συνθήκες σποράς - τη χειµερινή ξηρασία στην Ισπανία, που την ακολούθησαν καλές συνθήκες - την ξηρασία κατά την πρώτη καλοκαιρινή περίοδο στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης - τις εξαιρετικά υγρές συνθήκες συγκοµιδής σε διάφορες περιοχές της Βόρειας Ευρώπης. Για την περίοδο 2001/2002 το σύστηµα επέτρεψε την αξιολόγηση: - των προβληµάτων που προκλήθηκαν από τις ισχυρές βροχοπτώσεις κατά την περίοδο σποράς στη Γαλλία, στη Γερµανία και στις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης - τις καλές συνθήκες για τις χειµερινές καλλιέργειες στην Ισπανία - την καλή συγκοµιδή στις υποψήφιες για ένταξη χώρες. Για την περίοδο 2002/2003 η παρακολούθηση κατέδειξε : - τις γενικές καλές συνθήκες σποράς - τη χειµερινή και εαρινή ξηρασία στην Ισπανία και στη νότια Ιταλία - τη βελτίωση, εν γένει, της απόδοσης των σιτηρών για χορτονοµή στη Γαλλία - τις υπέρµετρες βροχοπτώσεις κατά τη διάρκεια του θέρους σε πολλές χώρες της Ευρώπης. Οι συνθήκες αυτές επηρέασαν τη συγκοµιδή κατά τη διάρκεια του Αυγούστου κυρίως στη Γερµανία και προκάλεσαν ζηµίες σε ορισµένες καλλιέργειες (πληµµύρες κυρίως στη Γερµανία και στη ηµοκρατία της Τσεχίας). 9

Το δελτίο MARS υποβάλλεται 3 έως 4 φορές ετησίως στις ενδιαφερόµενες υπηρεσίες της Γενικής ιεύθυνσης Γεωργίας. Οι προβλέψεις των αποδόσεων που γίνονται στο πλαίσιο αυτό χρησιµοποιούνται από την ίδια Γενική ιεύθυνση µεταξύ των άλλων διαθέσιµων στοιχείων για την κατάρτιση ισοζυγίων προβλέψεων των βασικών καλλιεργειών της Ένωσης και των υποψηφίων χωρών. Το ΚΚΕρ δηµιούργησε επίσης, µε τη συνδροµή του αναδόχου για τις δραστηριότητες MARS-OP, τον δικτυακό τόπο :http://www.marsop.info που επιτρέπει την αναζήτηση πληροφοριών µε βάση τα στοιχεία που προέκυψαν από την εκτέλεση της σύµβασης MARS-OP. Ο εν λόγω δικτυακός τόπος αποτέλεσε αντικείµενο παρουσίασης στην οµάδα εργασίας για τα φυτικά προϊόντα στην EUROSTAT, το 2002. Επιτρέπει στον χρήστη που έχει σχετική άδεια να µεταφορτώνει πληροφορίες, δείκτες και χάρτες: µετεωρολογικούς, γεωργοµετεωρολογικούς και δορυφορικούς. Από τις στατιστικές για τον δικτυακό τόπο MARS προκύπτει ότι πραγµατοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του έτους στον δικτυακό τόπο του δελτίου (http://mars.jrc.it/stats/bulletin) (συµπεριλαµβανοµένων των διεθνών οργανισµών και των αναλυτών της οικονοµικής συγκυρίας) εκατό περίπου ανεξάρτητες συνδέσεις. Στον δικτυακό τόπο http://www.marsop.info καταγράφηκε η σύνδεση εκατό περίπου χρηστών χωρίς χρονικό περιορισµό. Η αξιολόγηση των αποτελεσµάτων αποτελεί αδιάκοπη δραστηριότητα στο πλαίσιο της µονάδας MARS του ΚΚΕρ. Τα εκ των υστέρων σφάλµατα στις ποσοτικές προβλέψεις των αποδόσεων υπολογίζονται µε βάση τα τελικά επίσηµα στοιχεία. Για τα έτη 1999, 2000, 2001 τα σφάλµατα προβλέψεων είναι αντίστοιχα ή µικρότερα από τα µέσα σφάλµατα του συστήµατος MARS που είχαν δηµοσιευτεί στις προηγούµενες εκθέσεις. Για το 2002 και 2003, οι συγκρίσεις θα διεξαχθούν αµέσως µόλις διατεθούν τα επίσηµα στοιχεία. Το ΚΚΕρ δροµολόγησε µελέτη επονοµαζόµενη QUAMP (ποσοτική ανάλυση των προβλέψεων MARS) για την ανίχνευση και αξιολόγηση των πηγών σφαλµάτων στις προβλέψεις. Τα εν λόγω αποτελέσµατα θα διατεθούν το 2003. 4. ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ Με βάση τα στοιχεία αξιολόγησης που περιέχονται στην παρούσα έκθεση και σύµφωνα µε την αποκτηθείσα εµπειρία, η Επιτροπή εκτιµά σκόπιµη την παράταση της ισχύος της βασικής απόφασης για δύο επιπλέον έτη (από 2004 έως 2007) προκειµένου να διεξαγάγει πρόσθετη δειγµατοληπτική επιτόπια έρευνα και κατά συνέπεια να προβεί σε έναν απολογισµό που θα είναι πιο αξιόπιστος από εκείνον που θα βασιζόταν µόνο στα αποτελέσµατα των δύο ερευνών (ή µάλλον µίας έρευνας). Εξάλλου, µία παράταση ίσης διάρκειας όσον αφορά το σχέδιο MARS (γεωργοµετεωρολογική πτυχή) ευθυγραµµίζεται εξ ολοκλήρου µε το θετικό απολογισµό της εν λόγω δράσης στη διάρκεια των τελευταίων ετών. 10

5. ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ Πίνακας 1 απάνες που πραγµατοποιήθηκαν για την έρευνα LUCAS το διάστηµα 2001-2002 (σε ευρώ) Μέρος Περιγραφή Κόστος ( ) 1 ιασφάλιση ποιότητας και τεκµηρίωση του σχεδίου LUCAS 2 + 10 ιεξαγωγή της έρευνας στο Βέλγιο και το Λουξεµβούργο 262 777 62 475 3 ιεξαγωγή της έρευνας στη ανία 98 803 4 ιεξαγωγή της έρευνας στη Γερµανία 403 936 5 ιεξαγωγή της έρευνας στην Ελλάδα 115 499 6 ιεξαγωγή της έρευνας στη Γαλλία 419 295 7 ιεξαγωγή της έρευνας στην Ισπανία 227 149 9 ιεξαγωγή της έρευνας στη Ιταλία 180 488 11 ιεξαγωγή της έρευνας στις Κάτω Χώρες 97 957 12 ιεξαγωγή της έρευνας στην Αυστρία 157 808 13 ιεξαγωγή της έρευνας στην Πορτογαλία 110 808 14 ιεξαγωγή της έρευνας στη Φινλανδία 248 377 15 ιεξαγωγή της έρευνας στη Σουηδία 511 470 8 +16 ιεξαγωγή της έρευνας στο Ηνωµ. Βασίλειο και στην Ιρλανδία 255 791 ΣΥΝΟΛΟ 3 152 632 11

Πίνακας 2 απάνες που πραγµατοποιήθηκαν για τις µεθοδολογικές αναλύσεις LUCAS το 2002 (σε ευρώ) Περιγραφή Κόστος ( ) Μεθοδολογική ανάλυση των αποτελεσµάτων της έρευνας LUCAS 2001 90 200 Μελέτη του ρόλου της ερµηνείας µε βάση την αεροφωτογραφία στην έρευνα LUCAS 49 421 Μελέτη της αξιοποίησης των στοιχείων από την κοινοτική έρευνα LUCAS 182 074 Σχέδιο LUCAS-Phare 447 500 Πίνακας 3 ΣΥΝΟΛΟ 877 624 απάνες που πραγµατοποιήθηκαν για το γεωργοµετεωρολογικό σύστηµα (MARS-STAT) (σε ευρώ) ΜΕΡΟΣ\Φάση Φάση 1 Φάση 2 Φάση 3 Σύνολο 3 φάσεων Περίοδος 2000/2001 2002 2003 2000/2003 ΜΕΡΟΣ 1 151.812 99.650 99.650 351.112 ΜΕΡΟΣ 2 204.900 87.500 90.100 382.500 ΜΕΡΟΣ 3 207.294 160.010 162.310 529.614 ΜΕΡΟΣ 4 259.372 197.468 200.567 657.407 Συντονισµός 74.220 29.500 30.400 134.120 Σύνολο/φάση 897.598 574.128 583.027 2.054.753 12