Διάχυση ενός Ευρωπαϊκού βιώσιμου μοντέλου για την παραγωγή αιθανόλης 1ης γενιάς από γλυκό σόργο σε αποκεντρωμένες μονάδες Ηλεκτρονική Έκδοση - Τεύχος ο - Σεπτέμβριος 011
Table of the Contents: Το πρόγραμμα SWEETHANOL Ανταλλαγή εμπειριών Σο ππόγπαμμα SWEETHANOL Γι αςηούρ πος έσαζαν ηο 1 ο ενημεπυηικό δεληίο.. Είκαζηε ζηελ επράξηζηε ζέζε λα ζαο θαιωζνξίζνπκε ζην δεύηεξν καο ελεκεξωηηθό δειηίν. Καηά ηελ δηάξθεηα ηνπ έξγνπ ζα παξαρζνύλ ζπλνιηθά έληεθα ελεκεξωηηθά δειηία, νη ελδηαθεξόκελνη πνπ επηζπκνύλ λα ιακβάλνπλ δωξεάλ ηα δειηία απηά, κπνξνύλ λα εγγξαθηνύλ ζηελ ηζηνζειίδα ηνπ έξγνπ (www.sweethanol.eu) ή λα επηθνηλωλήζνπλ απεπζείαο κε ηνπο εηαίξνπο ηνπ έξγνπ. 1 η επίζκετη ηηρ ομάδαρ έπγος Η ζηπαηηγική ζηην Ινδίαρ ζηα Βιοκαύζιμα The International Crops Research Institute for the Semi-Arid Tropics Μονάδερ ΒΙΟΑΙΘΑΝΟΛΗ ζηην Ινδία πος σπηζιμοποιούν ΓΛΤΚΟ ΟΡΓΟ υρ ππώηη ύλη 3 3 4 Διζαγυγικά Τν έξγν SWEETHANOL ζπγρξεκαηνδνηείηαη απφ ην πξφγξακκα «Δπθπήο Δλέξγεηα γηα ηελ Δπξψπε» θαη ζηνρεχεη ζηε δηάδνζε ελφο βηψζηκνπ επξσπατθνχ κνληέινπ γηα ηελ παξαγσγή Βηναηζαλφιεο (1εο γεληάο) ζε απνθεληξσκέλεο κνλάδεο. Σην έξγν ζπκκεηέρνπλ 6 εηαίξνη απφ ηελ Ιηαιία, ηελ Ιζπαλία θαη ηελ Διιάδα θαη ιήγεη ηνλ Αχγνπζην ηνπ 01. (πεξηζζφηεξεο πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ην έξγν ζηελ ζειίδα 5) Οι επιζκέτειρ ηηρ ομάδαρ έπγος Σην πιαίζην ηνπ SWEETHANOL, ε νκάδα επηζθέθηεθε ηξεηο ρψξεο πνπ παξάγνπλ βηναηζαλφιε πξνθεηκέλνπ λα κειεηήζνπλ ηελ ηερλνινγία πνπ ρξεζηκνπνηείηαη θαη λα ζπιιέμνπλ πιεξνθνξίεο ζρεηηθά κε ηηο ηερληθέο θαιιηέξγεηαο γιπθνχ ζφξγνπ θαη παξαγσγήο βηναηζαλφιεο. 1 η επίζκετη Πξψηνο πξννξηζκφο ήηαλ ε Ιλδία. The Rusni Distillery 4 TATA Chemical Ltd 4 Δηαίποι 5 Δκδηλώζειρ 5 www.sweethanol.eu Η νκάδα επηζθέθηεθε ηα θξαηίδηα ηεο Ιλδίαο, Andhra Pradesh θαη Maharashtra. Τνλ Ιαλνπάξηνπ ηνπ 003 ην Υπνπξγείν Πεηξειαίνπ ηεο Ιλδίαο πξνψζεζε έλα πξφγξακκα αλάκημεο ηεο βελδίλεο κε 5% αηζαλφιε. Πεξηζζφηεξα απφ 115 απνζηαθηήξηα αιθνφιεο απφ ηα ζπλνιηθά 30 πνπ ππήξραλ, ζπλνιηθά κεηέηξεςαλ ηηο κνλάδεο ηνπο ζε κνλάδεο παξαγσγήο αηζαλφιεο κε ζπλνιηθή δπλακηθφηεηα 1,5 δηζεθαηνκκχξηα ιίηξα αλά εκέξα. Σηελ Ιλδία γηα ηελ παξαγσγή αηζαλφιεο ρξεζηκνπνηνχληαη θπξίσο ηα ππνπξντφληα δάραξεο. Η θπβέξλεζε ζηεξίδεη ηελ έξεπλα γηα ηνλ εληνπηζκφ θαηάιιεισλ πνηθηιηψλ γιπθνχ ζφξγνπ γηα ην ηνπηθφ θιίκα θαη ηε δεκηνπξγία εξεπλεηηθψλ νξγαληζκψλ φπσο είλαη ην ICRISAT, ην νπνίν έρεη αξρίζεη ήδε έξεπλεο γηα ηελ εθκεηάιιεπζε απνζεκάησλ δεχηεξεο γεληάο βηνθαπζίκσλ. page.
Η ζηπαηηγική ηηρ Ινδίαρ ζηα βιοκαύζιμα επικενηπώνεηαι ζηη σπήζη μη-διαηποθικών πηγών Η εμαζθάιηζε ηξνθήο είλαη πξνηεξαηφηεηα ζηελ Ιλδία θαζψο ην έλα ηέηαξην ηνπ πιεζπζκνχ δεη θάησ απφ ηα φξηα ηεο θηψρεηαο, ε θαιιηέξγεηα ηνπ γιπθνχ ζφξγνπ είλαη ζχκκαρνο ζε απηήλ ηελ πνιηηηθή, θαζψο ην ζηηάξη ρξεζηκνπνηείηαη έηζη πξνο βξψζηλ θαη φρη γηα ηελ παξαγσγή αηζαλφιεο. Πεπιζζόηεπα πλεονεκηήμαηα ηος γλςκού ζόπγος Ο γιπθφο ζφξγνο πεξηέρεη 10-1% ζάθραξα θαη κπνξεί λα ππνβιεζεί ζε παξφκνηα επεμεξγαζία φπσο θαη ην δαραξνθάιακν κε επηπιένλ πιενλεθηήκαηα ηελ πεξίνδν σξίκαλζεο ηνπ πνπ είλαη 110-10 κέξεο θαη ηελ ρακειή απαίηεζε ηνπ ζε λεξφ, /3 ιηγφηεξν ζε ζρέζε κε ην δαραξνθάιακν. Η Ινδία είναι ένα από ηα μέπη όπος ο γλςκόρ ζόπγορ σπηζιμοποιείηαι για ηην παπαγυγή αιθανόληρ Τν Ννέκβξην ηνπ 007 ε Rusni Distilleries Pvt Ltd ζην Hyderabad, Andhra Pradesh, μεθίλεζε ηελ παξαγσγή αηζαλφιεο απφ γιπθφ ζφξγν. Έλα ρξφλν αξγφηεξα, ην Γεθέκβξην ηνπ 008, ε TATA Chemical Ltd, ζηηο εγθαηαζηάζεηο ηεο ζην Nanded ηεο Maharashtra, μεθίλεζε ηελ παξαγσγή αηζαλφιεο ρξεζηκνπνηψληαο θαη απηή ην γιπθφ ζφξγν σο πξψηε χιε. Σο Γιεθνέρ Ινζηιηούηο Καλλιεπγειών για ηιρ Ημι-Άγονερ Σποπικέρ Πεπιοσέρ (ICRISAT) Τν ICRISAT έρεη ηελ έδξα ηνπ ζην Hyderabad, Andhra, Pradesh, ηεο Ιλδίαο. Έρεη ζαλ απνζηνιή λα βνεζήζεη 600 εθαηνκκχξηα αλζξψπνπο λα μεπεξάζνπλ ηελ πείλα, ηε θηψρεηα θαη λα ζπκβάιεη ζηελ ελδπλάκσζε ηνπ ππνβαζκηζκέλνπ πεξηβάιινληνο ησλ μεξψλ ηξνπηθψλ πεξηνρψλ κέζσ ηεο βειηίσζεο ηεο γεσξγίαο. Τν Ιλζηηηνχην εζηηάδεη ηελ έξεπλα ηνπ ζε 5 θαιιηέξγεηεο: ηελ αξαρίδα, ην pigeon-pea, ην ζφξγν, ην θερξί θαη ην ξεβίζη. Τν Ιλζηηηνχην πξαγκαηνπνηεί έξεπλεο ζηα βηνθαχζηκα κε ζηφρν ηελ παξνρή εηζνδήκαηνο ζηνπο θησρνχο αγξφηεο, ελψ δε ζέηεη ζε θίλδπλν ηελ ηξνθηθή αιπζίδα θαη ην πεξηβάιινλ. Τν ICRISAT ίδξπζε ην 003 ην Αγξφ-Δπηζηεκνληθφ Πάξθν (Agri- Science Park (ASP)) γηα ηελ πξνψζεζε ζπλεξγαζίαο ηνπ δεκφζηνπ-ηδησηηθνχ ηνκέα πνπ ζα εκπνξεχεηαη επηζηεκνληθέο ηερλνινγίεο. Τν ASP έρεη έμη ηκήκαηα: 1. Αγξν-Βηνηερλνινγηθφ Κέληξν Καηλνηνκίαο (AIC). Αγξν-Θεξκνθνηηίδα Δπηρεηξήζεσλ (ABI) 3. Δξεπλεηηθή Δπηηξνπή Υβξηδίσλ (HPRC) 4. Δξεπλεηηθή Κνηλνπξαμία Βηνινγηθψλ Πξντφλησλ (BRC) 5. Κέληξν Τερλνγλσζίαο NutriPlus (NutriPlus) 6. SAT Eco-Venture Μέρξη ζηηγκήο πεξηζζφηεξεο απφ 0 ηερλνινγίεο έρνπλ δηαηεζεί ζηελ αγνξά, δεκηνπξγψληαο έηζη βηνκεραλνπνίεζε θαη επθαηξίεο απαζρφιεζεο. Βαζική επιηςσία ηος ASP ήηαν η εμποπεςμαηοποίηζη ηηρ αιθανόληρ από γλςκό ζόπγο, όπος ηο ICRISAT ανέπηςξε ςβπίδια με μεγάλη απόδοζη σςμού και ζακσάπυν για ηην βιομησανική παπαγυγή αιθανόληρ. Η ηεσνολογία αςηή εμποπεςμαηοποιήθηκε επιηςσώρ από ηα διςλιζηήπια M/s. Rusni Distilleries Ltd. page 3
Μονάδερ ΒΙΟΑΙΘΑΝΟΛΗ ζηην Ινδία πος σπηζιμοποιούν ΓΛΤΚΟ ΟΡΓΟ υρ ππώηη ύλη Γιςλιζηήπιο Rusni Τν δηπιηζηήξην Rusni είλαη ε πξώηε κνλάδα παξαγωγήο βηναηζαλόιεο από γιπθό ζόξγν ζηνλ θόζκν. Σχκθσλα κε ηνλ Mr. AR Palaniswamy, κηα κνλάδα κεζαίνπ κεγέζνπο φπσο ην Rusni θνζηίδεη πεξίπνπ 7 εθαη., ελψ παξάγεη ηελ κέξα 40.000 ιίηξα αηζαλφιεο φηαλ βξίζθεηαη ζε πιήξε ιεηηνπξγία. Τν Rusni εθηφο απφ ζηξφπη γιπθνχ ζφξγνπ πνπ πξνκεζεχεηαη απφ κηα Απνθεληξσκέλε Μνλάδα Σπκπχθλσζεο Φπκνχ (DCU) αγνξάδεη θαη κίζρνπο γιπθνχ ζφξγνπ γηα Rs 600 (9-10 ) ηνλ ηφλν απφ άιινπο γεσξγνχο θνληά ζηελ πεξηνρή ηνπ εξγνζηαζίνπ. Τν Rusni γηα λα απνθχγεη ηνλ αληαγσληζκφ ηξνθήο-θαπζίκσλ δελ αγνξάδεη ζηηάξη σο πξψηε πιε γηα ηελ παξαγσγή βηναηζαλφιεο, εθηφο αλ έρεη ήδε πξνζιεθζεί απφ κχθεηεο. Τν ζηηάξη ην νπνίν είλαη αθαηάιιειν γηα θαηαλάισζε απφ αλζξψπνπο θαη δψα κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί γηα παξαγσγή αηζαλφιεο. Τν Rusni έρεη 30 κνλάδεο ζχλζιηςεο δπλακηθφηεηαο 1 ηφλν/ψξα ε θάζε κία θαη 6 δεμακελέο γηα ηε δχκσζε θαη ηελ απνζήθεπζε ηνπ ζηξνπηνχ γιπθνχ ζφξγνπ. Γηα λα κπνξέζνπλ νη γεσξγνί πνπ είλαη καθξηά απφ ηηο κνλάδεο λα ζπκκεηάζρνπλ ζηελ αιπζίδα ηνπ γιπθνχ ζφξγνπ, πξνηείλεηαη ε δεκηνπξγία απνθεληξσκέλσλ κνλάδσλ ζχλζιηςεο ησλ κίζρσλ (DCU) θαη παξαγσγή ζηξνπηνχ. Η ζηξαηεγηθή ηνπ ICRISAT είλαη λα εμεηάζεη ηε δπλαηφηεηα κείσζεο ησλ απσιεηψλ ζηελ παξαγσγή θαη λα βνεζήζεη ζηελ αχμεζε ηεο παξαγφκελεο εηήζηαο πνζφηεηαο πξψησλ πιψλ (κίζρνη, ζηξφπη ή άξξσζην ζηηάξη). TATA Chemical Ltd Τν εξγνζηάζην βηναηζαλφιεο ηεο TATA Chemical Ltd πνπ βξίζθεηαη ζηε Nanded ηεο Maharashtra, παξάγεη 30.000 ιίηξα αλά εκέξα θαη ρξεζηκνπνηεί ην γιπθφ ζφξγν σο πξψηε χιε γηα ηε παξαγσγή βηναηζαλφιεο. Οη κίζρνη ηνπ γιπθνχ ζφξγνπ κεηαθέξνληαη ζην εξγνζηάζην ηεο TATA θαη εθθνξηψλνληαη ζηελ ηαηλία κεηαθνξάο ηεο πξψηεο χιεο ζηνλ ηεκαρηζηή. Ο ηεκαρηζηήο ησλ κίζρσλ κε ηελ ζεηξά ηνπ ηξνθνδνηεζεί ην ηκήκα άιεζεο. Η αιεζκέλε πξψηε χιε ζπλζιίβεηαη πεξλψληαο κέζα απφ ηέζζεξηο κχινπο εμνπιηζκέλνπο κε έλα εηδηθφ ζχζηεκα άιεζεο ην «Toothed Roller Pressure Feeder». Καηά ηε δηάξθεηα ηεο άιεζεο απφ ηνλ ηξίην ελ ζεηξά κχιν πξνζηίζεηαη δεζηφ λεξφ, γχξσ ζηνπο 65 ν C, γηα λα απμεζεί ε εμαγσγή πνζφηεηα ηνπ ρπκνχ. Ο ρπκφο πνπ εμάγεηαη απφ ηνπο 4 κχινπο ζπιιέγεηαη θαη κεηαθέξεηαη ζηελ κνλάδα ζπκπχθλσζεο γηα ηελ παξαγσγή ζηξνπηνχ. Ο ρπκφο απφ γιπθφ ζφξγν, εθηφο απφ ζάθραξα πεξηέρεη θαη δηαιπηά ζηέξεα (αλζνθπάλεο θαη ρισξνθχιιε) θαη αδηάιπηα ζηεξεά (θφθθνη ακχινπ). Σην ηέινο απηήο ηεο δηαδηθαζίαο ν ρπκφο πνπ παξάγεηαη θηιηξάξεηαη ψζηε λα θαζαξηζηεί. Γηα θαιχηεξεο πνηφηεηαο ζηξφπη ν ρπκφο ζπκππθλψλεηαη (βξάδεη) ζε ζηαζεξή ζεξκνθξαζία θαη αλαθαηεχεηαη ζπλερψο. Η πήμε αξρίδεη θαζψο απμάλεηαη ζηαδηαθά ε ζεξκνθξαζία ηνπ ρπκνχ. Ο αθξφο πνπ παξάγεηαη αθαηξείηαη θαηά ηε δηάξθεηα ηεο αξγήο ζέξκαλζεο. Όηαλ ε ζεξκνθξαζία θζάζεη ζηνπο 100-110 C θαη ν ρπκφο έρεη πεξηεθηηθφηεηα πεξίπνπ 45% ζάθραξα έλα κέξνο ηνπ απνζεθεχεηαη, ελψ ην ππφινηπν ζπλερίδεη λα ζπκππθλψλεηαη έσο φηνπ ε πεξηεθηηθφηεηα ηνπ ζε ζάθραξα θηάζεη ην 85% (καθξνπξφζεζκε απνζήθεπζε θαη ρξήζε ηνπ ρπκνχ). Τν ζηξφπη κε 45% ζάθραξα κπνξεί λα απνζεθεπηεί κέρξη θαη 3 κε 4 κήλεο, ελψ ην ζηξφπη κε πεξηεθηηθφηεηα 85% ζάθραξα απνζεθεχεηαη κέρξη θαη έλα έηνο. Τν ζηξφπη πνπ πάεη ζηελ κνλάδα δχκσζεο είλαη απηφ ησλ 45% ζαθράξσλ θαη αξαηψλεηαη κέρξη ηα ζάθραξα ηνπ λα θηάζνπλ ζην 18%. Έλδπκα πξνζηίζεληαη ζηε δεμακελή δχκσζεο ιακβάλνληαο ππφςε ηηο απαξαίηεηεο πξνυπνζέζεηο απνζηείξσζεο ψζηε λα απνθεπρζεί ε κφιπλζε απφ αλεπηζχκεηα βαθηεξίδηα ή άιινπο κηθξννξγαληζκνχο. Ο ρπκφο βξάδεη γηα έλα δηάζηεκα πεξίπνπ 7 σξψλ ζε πεξίπνπ 30-3 C κε ph πεξίπνπ 3.5-4.0 θαη νδεγείηαη γηα απφζηαμε θαη αθπδάησζε έηζη ψζηε ην ηειηθφ πξντφλ πνπ είλαη ε αηζαλφιε λα έρεη θαζαξφηεηα 99,8%. page 4 Γιαβάζηε ζηο επόμενο ενημεπυηικό δεληίο για ηην παπαγυγή βιοαιθανόληρ ζηην Ιζπανία και ζηο Πεπού
Δκδηλώζειρ Ιηαλία Σηηο 3 Σεπηεκβξίνπ ε CETA δηνξγάλσζε ζηελ Gorizia κηα εκεξίδα, (Consortium Intersectorial Workshop) γηα ηε ζπδήηεζε ησλ ηηαιηθψλ, ειιεληθψλ θαη ηζπαληθψλ κνληέισλ γηα ηελ παξαγσγή βηναηζαλφιεο απφ γιπθφ ζφξγν ζε απνθεληξσκέλεο κνλάδεο. Απηή ε ζπδήηεζε επέηξεςε ηε ζχγθξηζε ησλ θαηαζηάζεσλ ζρεηηθά κε ηελ δπλαηφηεηα παξαγσγήο αηζαλφιεο πξψηεο θαη δεχηεξεο γεληάο ζηηο 3 δηαθνξεηηθέο ρψξεο ηεο Δ.Δ., νη νπνίεο είλαη θαηάιιειεο γηα ηελ θαιιηέξγεηα ηνπ γιπθνχ ζφξγνπ, ζπγθξίλνληαο ηελ εμνηθνλφκεζε αεξίσλ ζεξκνθεπίνπ πνπ πξνθχπηνπλ απφ ηε κειέηε πνπ βαζίδεηαη ζηελ νδεγία ησλ ΑΠΔ EC/8/009. Ιζπανία Τνλ Οθηψβξε, ην CARTIF ζα δηνξγαλψζεη ην πξψην εθπαηδεπηηθφ ζεκηλάξην γηα ηνπο παξαγσγνχο βηναηζαλφιεο, ζα αμηνινγήζεη θαη ζα εμεγήζεη ηηο δπλαηφηεηεο ρξήζεο ηνπ γιπθνχ ζφξγνπ σο πξψηε χιε γηα ηελ παξαγσγή βηναηζαλφιεο. Σην ζεκηλάξην απηφ ζα πεξηγξαθηνχλ ηα ζηάδηα γηα ηελ εθαξκνγή ζε βηνκεραληθή εγθαηάζηαζε γηα ηελ παξαγσγή βηναηζαλφιεο Δλλάδα Σηηο 9 Σεπηεκβξίνπ ηνπ 011, ην ΠΔΚΚΜ/ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Δ. δηνξγάλσζε ζηε Θεζζαινλίθε, κηα εκεξίδα (National Intersectorial workshop) γηα ηηο πξννπηηθέο αλάπηπμεο κηαο κνλάδαο βηναηζαλφιεο ζηελ Διιάδα, ηηο πνιηηηθέο πηπρέο, ηα πιενλεθηήκαηα ηνπ γιπθνχ ζφξγνπ, ηελ νηθνλνκηθή βησζηκφηεηα κηαο ηέηνηαο κνλάδαο θαη άιια ηερληθά θαη δηνηθεηηθά δεηήκαηα. Οκηιεηέο ζηελ εκεξίδα ήηαλ εθπξφζσπνο ηνπ Υπνπξγείνπ Αγξνηηθήο Αλάπηπμεο θαη Τξνθίκσλ θαη κέινο ηεο Δπηηξνπήο γηα ηε βηναηζαλφιε, ν ππεχζπλνο έξγνπ ζηελ Διιάδα θαη Αληηπξφεδξνο ηεο εηαηξείαο Cal West Easy Energy Europe, θαη ν Γηεπζπληήο Τεθκεξίσζεο θαη Έξεπλαο ηνπ Σπλδέζκνπ Βηνκεράλσλ Βνξείνπ Διιάδνο. Επιζκεθηείηε ηην Εσρωπαϊκή Κοινόηηηα για ηον Γλσκό Σόργο και ηην Βιοαιθανόλη (ESSE) και γίνεηε μέλος Δπαγγεικαηίεο, ηερληθνί θαη επηρεηξεκαηίεο ζπλεξγάδνληαη θαη ζπδεηνχλ. Μείλεηε ελεκεξσκέλνη θαη αληαιιάμηε εκπεηξίεο γηα ηελ παξαγσγή βηναηζαλφιεο απφ γιπθφ ζφξγν. αθνινπζήζηε ηνπο! Έμη θνξείο από 3 ρώξεο (Ιηαιία, Ιζπαλία θαη Ειιάδα) έρνπλ ελώζεη ηηο δπλάκεηο ηνπο γηα λα ζπιιέμνπλ, λα αμηνινγήζνπλ θαη λα δηαδώζνπλ πνιύηηκεο πιεξνθνξίεο γηα ηελ παξαγωγή βηναηζαλόιεο από γιπθό ζόξγν. Με απηό ην ελεκεξωηηθό δειηίν ζα ζαο θξαηάκε ελήκεξνπο ζρεηηθά κε ηελ εμέιημε ηωλ ελεξγεηώλ καο. Σσνεργάηες ηοσ έργοσ From Italy C.E.T.A. (Κέληξν Θεωξεηηθήο θαη Εθαξκνζκέλεο Οηθνινγίαο), Gorizia, (www.ceta.ts.it) INIPA-COLDRETTI, Rome (www.coldrietti.it) Από ηην Ιζπανία CARTIF (Τερλνινγηθό Κέληξν Εθαξκνζκέλεο Εξεπλαο), Boecillo, Valladolid, (www.cartif.com) ADABE (Έλωζε γηα ηε δηάδνζε ηεο ρξήζεο ηεο βηνκάδαο ζηελ Ιζπαλία), Madrid, (www.adabe.net) Από ηην Ελλάδα ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ Α.Ε. ΠΕΚΚΜ Αλαπηπμηαθή Αλώλπκε Εηαηξία Ο.Τ.Α. Αλαηνιηθήο Θεζζαινλίθεο / Πεξηθεξεηαθό Ελεξγεηαθό Κέληξν Κεληξηθήο Μαθεδνλίαο, Θέξκε (www.anatoliki.gr), Αγξνηηθόο Σπλεηαηξηζκόο Χαιάζηξαο page 5