ΑΝΣΗΡΔΤΜΑΣΗΚΟ ΤΝΓΔΜΟ ΚΤΠΡΟΤ «Ο ΥΡΟΝΗΟ ΠΟΝΟ ΚΑΗ Ζ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΗΚΖ ΑΝΣΗΜΔΣΧΠΗΖ ΣΟΤ ΠΡΑΚΣΗΚΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΣΖΝ ΗΝΟΜΤΑΛΓΗΑ»

ΑΝΣΗΡΔΤΜΑΣΗΚΟ ΤΝΓΔΜΟ ΚΤΠΡΟΤ 3 Ο ΠΑΓΚΤΠΡΗΟ ΤΝΔΓΡΗΟ ΑΚ «Ο ΥΡΟΝΗΟ ΠΟΝΟ ΚΑΗ Ζ ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΗΚΖ ΑΝΣΗΜΔΣΧΠΗΖ ΣΟΤ ΠΡΑΚΣΗΚΖ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ ΣΖΝ ΗΝΟΜΤΑΛΓΗΑ» Τπό ηελ αηγίδα ηνπ Γξ. ηαύξνπ Μαιά, Τπνπξγνύ Τγείαο ΥΑΗΡΔΣΗΜΟΗ ΑΒΒΑΣΟ 19 ΜΑΗΟΤ 2012 ΛΔΤΚΧΗΑ ΚΔΝΣΡΗΚΑ ΓΡΑΦΔΗΑ ΣΡΑΠΔΕΑ ΚΤΠΡΟΤ ΛΔΤΚΧΗΑ Γξ. ΣΑΤΡΟ ΜΑΛΑ Γξ. ΒΑΟ ΚΟΤΣΔΛΛΑ Κνο ΜΑΡΗΟ ΚΟΤΛΟΤΜΑ Κα ΣΔΛΛΑ ΚΤΡΗΑΚΗΓΟΤ ΤΠΟΤΡΓΟ ΤΓΔΗΑ ΠΡΟΔΓΡΟ ΡΔΚ ΠΡΟΔΓΡΟ ΑΚ ΒΟΤΛΔΤΣΖ, ΔΚΠ. ΠΡ. ΔΠ. ΤΓΔΗΑ ΣΖ ΒΟΤΛΖ ΠΑΡΟΤΗΑΔΗ Κα ΟΤΕΖ ΜΑΚΡΖ Γξ ΠΑΡΑΚΔΤΖ ΥΑΡΑΛΑΜΠΟΤ Γξ ΑΒΒΑ ΝΔΟΚΛΔΟΤ Κνο ΓΗΑΝΝΖ ΓΡΑΛΑΖ ΠΡΟΧΠΗΚΖ ΔΜΠΔΗΡΗΑ ΡΔΤΜΑΣΟΛΟΓΟ ΦΤΥΗΑΣΡΟ ΓΤΜΝΑΣΖ ΤΝΣΟΝΗΣΡΗΑ ΦΟΤΛΑ ΜΑΡΚΗΓΟΤ 1

Υαηξεηηζκόο Τπνπξγνύ Τγείαο Γξνο ηαύξνπ Μαιά Απνηειεί ηδηαίηεξε ηηκή γηα κέλα ε πξφζθιεζε ζαο λα απεπζχλσ ραηξεηηζκφ ζηελ έλαξμε ησλ εξγαζηψλ ηνπ 3 νπ πλεδξίνπ πνπ δηνξγαλψλεη ν Αληηξεπκαηηθφο χλδεζκνο, ζηα πιαίζηα ηεο 12 εο Δηήζηαο Δβδνκάδαο Ρεπκαηνπαζεηψλ, κε ην ελδηαθέξνλ ζέκα «Ο Υξφληνο Πφλνο θαη ε Απνηειεζκαηηθή Αληηκεηψπηζε ηνπ Ζ Πξαθηηθή Γηαρείξηζε ηνπ ζηελ Ηλνκπαιγία». Ζ Δβδνκάδα Ρεπκαηνπαζεηψλ πνπ δηνξγαλψλεηαη απφ ηνλ Αληηξεπκαηηθφ χλδεζκν Κχπξνπ έρεη θαηαζηεί εηήζηνο ζεζκφο κε ζθνπφ ηελ ελεκέξσζε θαη δηαθψηηζε ηνπ θνηλνχ γηα ηε ζεκαζία ηεο έγθαηξεο δηάγλσζεο θαη ηεο πξψηκεο ζεξαπεπηηθήο παξέκβαζεο ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ ξεπκαηηθψλ παζήζεσλ. Ο Αληηξεπκαηηθφο χλδεζκνο Κχπξνπ ηδξχζεθε κε ζθνπφ ηελ επίιπζε ησλ πνιιαπιψλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεησπίδνπλ ηα άηνκα ηα νπνία πάζρνπλ απφ ηηο δηάθνξεο κνξθέο ξεπκαηνπαζεηψλ ζηελ Κχπξν. Με ηνπο ιίγνπο πφξνπο πνπ δηαζέηεη πξνζθέξεη ζηα κέιε ηνπ ππεξεζίεο θπζηνζεξαπείαο θαη εξγνζεξαπείαο θαζψο ςπρνθνηλσληθή ζηήξημε θαη εξγαιεία γηα ηελ απηνεμππεξέηεζε ηνπο. Θεσξείηαη κία απφ ηηο πην δπλακηθέο εζεινληηθέο νκάδεο πνπ επηδηψθεη ην ζπληνληζκφ ησλ ελεξγεηψλ φισλ ησλ εκπιεθφκελσλ θνξέσλ θαη ηε ζηελή ζπλεξγαζία θξάηνπο θαη ηδησηηθνχ ηνκέα. Πξφζθαηα έρεη εγθξηζεί απφ ην Τπνπξγηθφ πκβνχιην ε εζληθή ζηξαηεγηθή γηα νινθιεξσκέλε αληηκεηψπηζε ησλ ξεπκαηνπαζεηψλ θαη ε νπνία εηνηκάζηεθε απφ ην Τπνπξγείν Τγείαο κε ηε ζπκκεηνρή ηερλνθξαηψλ θαη επηζηεκφλσλ ηνπ θξαηηθνχ θαη ηδησηηθνχ ηνκέα, ηεο Ρεπκαηνινγηθήο Δηαηξείαο Κχπξνπ θαζψο θαη κειψλ ηνπ Αληηξεπκαηηθνχ πλδέζκνπ Κχπξνπ θαη άιισλ ηδησηηθψλ ζπιιφγσλ. Ζ ζχζηαζε ηεο Δπηηξνπήο πνπ ζα αλαιάβεη ηελ πινπνίεζε ηνπ Δζληθνχ ρεδίνπ είλαη ζέκα ρξφλνπ. Σν ζεκεξηλφ ζπλέδξην θηινδνμεί λα απνηειέζεη εζηία δεκηνπξγηθήο αληαιιαγήο απφςεσλ θαη είκαη βέβαηνο φηη ζα πεηχρεη λα θαηαζηεί πεδίν θαη αθνξκή γφληκνπ δηαιφγνπ. Σν θεθάιαην ηνπ Υξφληνπ Πφλνπ πνπ έρεη επηιεγεί λα αλαπηπρζεί ζήκεξα είλαη πνιπεπίπεδν θαη πνιχπινθν, αλ ιάβεη θαλείο ππφςε ην εχξνο ησλ αληηδξάζεσλ πνπ θαιχπηεη, ην βαζκφ ζηνλ νπνίν εθηείλεηαη, ηε ζεκαηνινγία πνπ πεξηέρεη αιιά θαη ην φηη 2

επηδξά ζηνλ ηξφπν δσήο θαη ιεηηνπξγίαο ηνπ αζζελή κε έλα θαηλνκεληθά άθαθν ξεπκαηνινγηθφ λφζεκα φπσο απηφ ηεο Ηλνκπαιγίαο. Οη αζζελείο φηαλ ζπλεηδεηνπνηήζνπλ φηη ζα δνπλ κε ηελ πάζεζε ηεο Ηλνκπαιγίαο θαη ηηο ζπλέπεηεο πνπ πξνθαιεί ζηελ θαζεκεξηλή ηνπο δηαβίσζε ν επίκνλνο θαη ρξφληνο πφλνο κπνξνχλ θαηά θάπνηνλ ηξφπν κε δηάθνξεο κεζφδνπο λα ζπκθηιησζνχλ κε ηελ πάζεζε θαη λα εληζρχζνπλ ηηο δπλαηφηεηεο ηνπο. Ο πφλνο αιινηψλεη ηελ πνηφηεηα δσήο ηνπ αζζελή, επηδξά αξλεηηθά ζηε ςπρνζχλζεζε ηνπ θαη δπζθνιεχεη ηελ θαζεκεξηλφηεηα ηνπ αθφκε θαη ζηα πην απιά πξάγκαηα. Παξφιν πνπ δελ πξνθαιεί κφληκεο βιάβεο ε δηάξθεηα ησλ επψδπλσλ ζπκπησκάησλ κπνξεί λα θπκαλζεί απφ κήλεο κέρξη θαη ρξφληα. Ο ρξφληνο πφλνο πνπ πξνθαιείηαη απφ ηηο ξεπκαηηθέο παζήζεηο αληηκεησπίδεηαη απνηειεζκαηηθά κε ηε ζπλδξνκή πνηθηιίαο ζεξαπεπηηθψλ παξεκβάζεσλ θαη ηε ζπκβνιή ηνπ ηαηξνχ. Οη αζζελείο κε ρξφλην θαινήζε πφλν αληηκεησπίδνληαη ζπλήζσο απφ ηαηξνχο δηαθφξσλ εηδηθνηήησλ πνπ είλαη νη ζεξάπνληεο ηαηξνί. Με ηελ αλάπηπμε φκσο ησλ ηαηξείσλ πφλνπ ηα ηειεπηαία ρξφληα, γίλεηαη πξνζπάζεηα φπσο ε αληηκεηψπηζε ησλ παξαπάλσ αζζελψλ λα γίλεηαη απφ νκάδα εμεηδηθεπκέλσλ ζηνλ πφλν ηαηξψλ, νη νπνίνη ζε ζπλεξγαζία ηηο πην πνιιέο θνξέο κε ηνπο ζεξάπνληεο, πξνζθέξνπλ ηθαλνπνηεηηθή αλαθνχθηζε. Σν Τπνπξγείν Τγείαο βαζηδφκελν ζε απηά ηα δεδνκέλα δεκηνχξγεζε ζην Γεληθφ Ννζνθνκείν Λεπθσζίαο Ηαηξείν Πφλνπ γηα ηελ αληηκεηψπηζε αξρηθά ηνπ πφλνπ πνπ νθείιεηαη ζε θανήζε λφζν θαη ζηειερψλεηαη κε αλαηζζεζηνιφγν ηαηξφ πνπ ζπλεξγάδεηαη κε ηνπο ζεξάπνληεο ηαηξνχο. Δπεηδή φκσο ε παξεγνξεηηθή ζεξαπεία είλαη ε πεξίζαιςε γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ επηκέξνπο ζπκπησκάησλ ηνπ αζζελή, δελ πεξηνξίδεηαη ε εθαξκνγή ηεο κφλν ζηνπο αζζελείο ηνπ ηειηθνχ ζηαδίνπ κηαο θαθνήζνπο λφζνπ αιιά επεθηείλεηαη θαη ζε άιιεο νκάδεο αζζελψλ. Γηα ην ζθνπφ απηφ ζα θαηαβιεζεί πξνζπάζεηα ζηαδηαθά ην ηαηξείν λα επεθηείλεη ηηο ππεξεζίεο ηνπ ζηελ αληηκεηψπηζε ησλ αζζελψλ νη νπνίνη ππνθέξνπλ απφ θαινήζε ρξφλην πφλν γηα λα ηνπο παξέρεηαη ηθαλνπνηεηηθή αλαθνχθηζε. Δθθξάδσ ηα ζεξκά κνπ ζπγραξεηήξηα ζηνλ Αληηξεπκαηηθφ χλδεζκν Κχπξνπ γηα ηελ κεγάιε πξνζθνξά πξνο ηελ θνηλσλία θαη λα δηαβεβαηψζσ φηη ην Τπνπξγείν Τγείαο ζα θαηαβάιεη, ζηα πιαίζηα ησλ δπλαηνηήησλ ηνπ, θάζε δπλαηή πξνζπάζεηα γηα ηε βειηίσζε θαη αλαβάζκηζε ησλ ππεξεζηψλ ηνπ πξνο ηνπο αζζελείο κε ξεπκαηνπάζεηεο. 3

Ζ ζπλερήο ελεξγνπνίεζε φισλ ησλ ελδηαθεξφκελσλ κεξψλ θαζψο θαη ε ζπλέλσζε ησλ δπλάκεσλ, καο παξέρεη ηε δπλαηφηεηα λα αληινχκε λέεο γλψζεηο θαη λα εθαξκφδνπκε λέεο κεζφδνπο πξνο φθεινο ησλ αζζελψλ πνπ αγαπάκε θαη αληδηνηειψο ππεξεηνχκε. ηαχξνο Μαιάο Τπνπξγφο Τγείαο 4

Υαηξεηηζκόο ηνπ Γξ. Βάζνπ θνπηέιια, Ρεπκαηνιόγνπ, Πξόεδξνπ Ρεπκαηνινγηθήο Δηαηξείαο Κύπξνπ Αγαπεηά άηνκα κε ξεπκαηηθέο θαη κπνζθειεηηθέο παζήζεηο, θπξίεο θαη θχξηνη, Ο πφλνο νξίδεηαη σο κηα δπζάξεζηε εκπεηξία, ζπλαηζζεκαηηθή θαη αηζζεηεξηαθή, ε νπνία ζρεηίδεηαη κε επαπεηινχκελε βιάβε ησλ ηζηψλ ή πεξηγξάθεηαη ππφ ην πξίζκα ηέηνηαο βιάβεο. Απνηειεί ηνλ πην ζπρλφ ιφγν πνπ καο αλαγθάδεη λα δεηήζνπκε ηαηξηθή βνήζεηα. Ζ ζπρλφηεηα ηνπ πφλνπ ζην γεληθφ πιεζπζκφ είλαη πεξίπνπ 8%, ελψ νη κηζνί πεξίπνπ παξνπζηάδνπλ δηαηαξαρέο άγρνπο θαη δηάζεζεο. Πξέπεη λα αλαδεηείηαη ε δηάγλσζε ηεο δηαηαξαρήο ηνπ πφλνπ φηαλ πξνθαιεί ζεκαληηθή δπζθνξία θαη κείσζε ηεο ιεηηνπξγηθφηεηαο ζε δηάθνξνπο ηνκείο (πξνζσπηθνχο, επαγγεικαηηθνχο, θνηλσληθνχο, θ.ά.). Γηα ηελ θνηλσλία, ην νηθνλνκηθφ θφζηνο ηνπ πφλνπ είλαη κεγαιχηεξν απφ απηφ ηεο θαηάζιηςεο θαη ηνπ άγρνπο. Γηάθνξνη παξάγνληεο ζπκβάινπλ ζηελ έλαξμε, ζνβαξφηεηα, επηδείλσζε θαη δηαηήξεζή ηνπ: αθελφο βηνινγηθνί θαη αθεηέξνπ ςπρνδπλακηθνί, γλσζηαθνί θαη ζπκπεξηθνξάο. Ζ ηλνκπαιγία (fibromyalgia) είλαη έλα παξάδεηγκα ρξφληνπ πφλνπ, πνπ αλήθεη ζηηο ζσκαηφκνξθεο δηαηαξαρέο. Δηπκνινγηθά ζεκαίλεη άιγνο (πφλνο) ζηηο ίλεο ησλ κπψλ, δειαδή είλαη κπτθφο πφλνο. Υαξαθηεξίδεηαη απφ αλαθεξφκελν δηάρπην πφλν (ηαπηφρξνλα ζην άλσ θαη θάησ θαη αξηζηεξφ θαη δεμηφ ηκήκα ηνπ ζψκαηνο θαζψο θαη ζηνλ αμνληθφ ζθειεηφ) θαη θαηά ηελ θιηληθή εμέηαζε ππάξρεη επαηζζεζία ζηνλ πφλν (κεηά απφ πίεζε) ζε ζπγθεθξηκέλα αλαηνκηθά ζεκεία. Δπηπιένλ, ππάξρνπλ πνιιά άιια ζπκπηψκαηα (δηαηαξαρή χπλνπ, αίζζεκα θφπσζεο, δπαζαλεμία ζηελ δέζηε ή ην θξχν, θ.ά.). Δίλαη δπλαηφλ λα ζπλππάξρεη κε άιιεο παζήζεηο, ξεπκαηηθέο ή κε, θαζψο θαη κε αγρψδεηο δηαηαξαρέο, θαηάζιηςε θαη κεηαηξαπκαηηθή δηαηαξαρή. Ζ ζπρλφηεηα ηεο ζηνλ γεληθφ πιεζπζκφ είλαη 0,5 8% (αλαινγία γπλαίθεο:άλδξεο είλαη 9:1), ελψ ζην εμσηεξηθφ ξεπκαηνινγηθφ ηαηξείν πνιχ πεξηζζφηεξν. Άξα, ν ξεπκαηνιφγνο είλαη ν γηαηξφο κε κεγάιε εκπεηξία ζην λα επηβεβαηψζεη ή λα απνθιείζεη ηελ χπαξμή ηεο. Ζ ηλνκπαιγία αληηκεησπίδεηαη, αλ θαη ην πηζαλφηεξν είλαη φηη δελ ζα ζεξαπεπζεί πιήξσο. Βαζηθή παξάκεηξνο είλαη ε ζεηηθή ζθέςε θαη ε επηζπκία ηνπ αηφκνπ λα βγεη απφ ηνλ θαχιν θχθιν ηνπ πφλνπ. Απαηηεί επαλεθπαίδεπζε ζηάζεσλ θαη πεπνηζήζεσλ θαη ρξεηάδεηαη ρξφλν. Δμαξηάηαη απφ ζπλδπαζκφ δηαθφξσλ παξαγφλησλ: 5

ενημέπωζη: πξέπεη λα θαηαλνήζεη φηη είλαη κία θαινήζεο πάζεζε πνπ δελ πξνθαιεί ζσκαηηθή αληθαλφηεηα θαη λα δηαβάζεη αξθεηά γηα ηελ πάζεζή ηνπ. εκπαίδεςζη: ππάξρνπλ δηάθνξεο ηερληθέο φπσο ζπλαληήζεηο κε νκνηνπαζείο, ραιάξσζε, βηναλάδξαζε, επεκβαηηθή ζπκπεξηθνξηθή ζεξαπεία, ππλνζεξαπεία, ζπλαηζζεηηθφο δηαινγηζκφο, θ.ά. άζκηζη: ζπκβάιιεη ζηελ κείσζε ηνπ πφλνπ, ζε αληίζεζε κε ηελ μεθνχξαζε πνπ ηνλ επηδεηλψλεη. Δίλαη απνιχησο απαξαίηεηε (π.ρ. βάδηζε, ρνξφο, πνδειαζία, γπκλαζηηθή, γηφγθα, ηάη ηζί [Tai Chi], θνιχκπη, θ.ά.) θαη απμάλεηαη ζηαδηαθά. θαπμακεςηική αγωγή: βνεζνχλ θπξίσο ηα αληθαηαζιηπηηθά. Σέινο, ην άηνκν κε ηλνκπαιγία πξέπεη λα απαληήζεη ζηελ εξψηεζε πσο κπνξψ λα ην αληηκεησπίζσ; θαη φρη πσο ην έπαζα;. Βάζνο θνπηέιιαο Πξφεδξνο ΡΔΚ 6

Υαηξεηηζκόο Πξνέδξνπ Α..Κ. θ. Μάξηνπ Κνπινύκα Αμηφηηκε Κχξηε Τπνπξγέ, Δθιεθηνί Πξνζθεθιεκέλνη, Κπξίεο θαη Κχξηνη Σν ζεκεξηλφ 3 ν πλέδξην πνπ δηνξγαλψλεηαη απφ ηνλ ΑΚ ζε ζπλεξγαζία κε ηελ ΡΔΚ έρεη σο ζέκα ηνλ Υξφλην Πφλν θαη ηελ Απνηειεζκαηηθή Αληηκεηψπηζε ηνπ Πξαθηηθή Γηαρείξηζε ζηελ Ηλνκπαιγία. Φηινδνμνχκε φηη κέζα απφ ηηο εηζεγήζεηο πνπ ζα γίλνπλ απφ ηνπο εθιεθηνχο νκηιεηέο, ηνπο νπνίνπο επραξηζηψ ζεξκά γηα ηελ ζπκκεηνρή ηνπο θαη γηα ηε ζεκαληηθή ζπκβνιή ηνπο ζηελ επηηπρία ηνπ ζπλεδξίνπ, ζα θαηαλνήζνπκε ην ζνβαξφ απηφ πξφβιεκα πνπ επεξεάδεη ρηιηάδεο ζπκπαηξηψηεο καο θαζψο επίζεο ζα ελεκεξσζνχκε γηα ηηο κεζφδνπο θαη ηηο ηερληθέο πνπ έρνπκε ζηε δηάζεζε καο γηα ηελ απνηειεζκαηηθή αληηκεηψπηζε ηνπ ρξφληνπ πφλνπ. Ο πφλνο είλαη ν «δπλάζηεο ησλ ιαψλ», ζχκθσλα κε ηνλ Albert Schweitzer ν νπνίνο είρε βξαβεπζεί κε ην Νφκπει Δηξήλεο ην 1952 θαη ηδξπηήο ηνπ νκψλπκνπ λνζνθνκείνπ ζηελ Κεληξηθή Αθξηθή. Καη έρεη απφιπην δίθαην. Ο ρξφληνο πφλνο επεξεάδεη ζεκαληηθά ηελ πνηφηεηα δσήο ηνπ πάζρνληα, θαη έρεη ζεκαληηθέο θνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο επηπηψζεηο. Σα άηνκα κε ρξφλην πφλν ζπρλά αλαθέξνπλ δπζθνιία ζηνλ χπλν. άγρνο θαη θαηάζιηςε, κεησκέλε ελέξγεηα. δπζθνιίεο ζπγθέληξσζεο, κεησκέλε φξεμε θ.α. Ζ θαηαζηάζεηο απηέο επηβαξχλνπλ νηθνλνκηθά ηνλ αζζελή φπσο ην θφζηνο θαξκάθσλ, θξνληίδαο θαη απψιεηαο εηζνδεκάησλ, αιιά θαη ηελ θνηλσλία κε ζπρλφηεξεο απνπζίεο απφ ηελ εξγαζία, θαη κεησκέλε παξαγσγηθφηεηα θαη θπζηθά ηνπο θνξείο παξνρήο ηαηξηθήο πεξίζαιςεο. Νέα θάξκαθα θαηά ηνπ πφλνπ κε ιηγφηεξεο παξελέξγεηεο θαη θαηλνχξγηεο παξεκβαηηθέο ηερληθέο κπνξνχλ λα αλαθνπθίζνπλ ζήκεξα φζνπο πάζρνπλ απφ ρξφληνπο πφλνπο. Δπηβάιιεηαη ε ιεηηνπξγία Δηδηθψλ Κέληξσλ Αληηκεηψπηζεο ηνπ Πφλνπ θαη Παξεγνξεηηθήο Αγσγήο. Δθεί, νη αζζελείο πνπ βηψλνπλ έληνλν θαη επίκνλν πφλν βξίζθνπλ επαγγεικαηίεο πγείαο πνπ είλαη εμεηδηθεπκέλνη ζηελ θαηαλφεζε θαη ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ ηνπο. Σα Κέληξα απηά παξέρνπλ ζπλδπαζκφ ζεξαπεηψλ φπνπ, εθηφο απφ ηνπο εηδηθνχο γηαηξνχο, ζπκκεηέρνπλ θαη δηάθνξνη άιινη επαγγεικαηίεο πγείαο, φπσο θπζηθνζεξαπεπηέο, λνζειεπηέο, ςπρνιφγνη, θνηλσληθνί ιεηηνπξγνί θ.ά. 7

Ο ρξφληνο πφλνο απνηειεί θνηλφ γλψξηζκα γηα ηηο πεξηζζφηεξεο ησλ ξεπκαηηθψλ θαη κπνζθειεηηθψλ παζήζεσλ κε πην ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ηελ νζηεναξζξίηηδα, ηελ Ρεπκαηνεηδή αξζξίηηδα θαη ηελ ηλνκπαιγία. Σν ζπλέδξην καο ζα αζρνιεζεί κε ηνλ ρξφλην πφλν ζηα άηνκα κε ηλνκπαιγία, κηα παξεμεγεκέλε θαηάζηαζε πγείαο απφ ηελ νπνία ππνθέξνπλ ρηιηάδεο ζπκπαηξηψηεο καο αιιά ιφγσ ησλ δηαθξίζεσλ θαη ηνπ ζηίγκαηνο, αλαγθάδνληαη ζε πνιιέο πεξηπηψζεηο λα ππνθέξνπλ ζησπειά θαη λα κελ αλαδεηνχλ ιχζεηο ζην πξφβιεκα ηνπο. Γηα απηνχο ηνπο ιφγνπο ν ΑΚ έρεη δεκηνπξγήζεη ηελ Οκάδα Αηφκσλ κε Ηλνκπαιγία γηα λα πξνζθέξεη ζηήξημε πξνο ηα άηνκα απηά αιιά θαη γηα λα ελεκεξψζεη ηφζν ηνπ αζζελείο θαη ην θνηλφ γηα ηελ πάζεζε απηή αιιά θαη ηνπο επαγγεικαηίεο πγείαο έηζη ψζηε λα παξαπέκπνληαη ηα άηνκα κε ηλνκπαιγία ζηνπο εηδηθνχο ην γξεγνξφηεξν δπλαηφ. Καινχκε ηελ Πνιηηεία παξά ηελ νηθνλνκηθή θξίζε πνπ επεξεάδεη θαη ηε Υψξα καο λα ζπλερίζεη λα επελδχεη ζηελ πγεία πνπ απνδεδεηγκέλα έρεη καθξνπξφζεζκα νηθνλνκηθά θαη θνηλσληθά νθέιε θαη λα πξνζθέξεη πξνο ηνπο Κχπξηνπο ξεπκαηνπαζείο ζσζηή θαη νινθιεξσκέλε ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε θαζψο επίζεο πξφζβαζε ζε πξνγξάκκαηα θξνληίδαο, ζηήξημεο, εθπαίδεπζεο θαη απηνδηαρείξηζεο ησλ ξεπκαηηθψλ θαη κπνζθειεηηθψλ παζήζεσλ κέζα απφ έλα νινθιεξσκέλν ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ. Σέινο ζα ήζεια λα εθθξάζσ ηηο ζεξκέο καο επραξηζηίεο ζηνπο ιεηηνπξγνχο θαη εζεινληέο ηνπ πλδέζκνπ γηα ηε δηνξγάλσζε ηνπ ζεκεξηλνχ ζπλεδξίνπ, ηνπο ρνξεγνχο ησλ εθδειψζεσλ καο θαζψο επίζεο ηελ Σξάπεδα Κχπξνπ γηα ηελ παξαρψξεζε ηεο αίζνπζαο θαη γηα ηε θηινμελία πνπ καο πξνζθέξνπλ. Μάξηνο Κνπινχκαο Πξφεδξνο ΑΚ 8

Υαηξεηηζκόο θ. ηέιιαο Κπξηαθίδνπ εθ κέξνπο ηνπ Πξνέδξνπ ηεο Δπηηξνπήο Τγείαο ηεο Βνπιήο θ. Κώζηα Κσλζηαληίλνπ Έληηκε θχξηε Τπνπξγέ Τγείαο, Αγαπεηέ Πξφεδξε ηεο Ρεπκαηνινγηθήο Δηαηξείαο Κχπξνπ, Δθπξφζσπνη ηνπ Αληηξεπκαηηθνχ χλδεζκνπ Κχπξνπ Φίιεο θαη Φίινη, Ο ρξφληνο πφλνο είλαη απφ ηα βαζηθφηεξα πξνβιήκαηα πνπ αληηκεησπίδνπλ ηα άηνκα κε ξεπκαηνπάζεηα, ν νπνίνο επεξεάδεη αξλεηηθά θαη ζε κεγάιν βαζκφ ηελ πνηφηεηα δσήο ηνπο θαζψο δελ κπνξνχλ λα αληεπεμέιζνπλ ζηηο θαζεκεξηλέο ππνρξεψζεηο ηνπο. Γελ ζα αλαθεξζψ ζε ζηαηηζηηθά ζηνηρεία αλαθνξηθά κε ηνλ ρξφλην πφλν θαη ηνλ αξηζκφ ησλ αηφκσλ πνπ πξνζβάιιεη, δηφηη νη αξηζκνί είλαη εθεί θαη φινη ηνπο αθνχκε θαη φινη ηνπο βιέπνπκε. Απηφ πνπ πξέπεη λα εζηηάζνπκε θαη λα αληηιεθζνχκε είλαη φηη, αδηακθηζβήηεηα ν ρξφληνο πφλνο επεξεάδεη θαη επηβαξχλεη δξακαηηθά ηελ ςπρνινγηθή θαη ςπρηθή πγεία ησλ παζρφλησλ αιιά θαη ηνπ νηθνγελεηαθνχ ηνπο πεξηβάιινληνο. Δπνκέλσο, ε απνηειεζκαηηθή αληηκεηψπηζε ησλ ςπρηθψλ δηαηαξαρψλ ησλ παζρφλησλ ζπληειεί ζηελ θαιχηεξε δηαρείξηζε ηνπ πφλνπ θαη ζηε ζεηηθή αληαπφθξηζε ηνπ πάζρνληα ζηηο ζεξαπείεο γηα ην λφζεκά ηνπ θαη απνηειεί κία αιιειέλδεηε δηεπηζηεκνληθή δηαδηθαζία κε εμαηνκηθεπκέλε ζεξαπεία. Απηνί νη δχν παξάγνληεο ε ςπρηθή θαηάζηαζε θαη ε δηεπηζηεκνληθή θαη εμαηνκηθεπκέλε ζεξαπεία - είλαη έλα απφ ηα θχξηα δεηνχκελα πνπ πξέπεη λα εζηηάζνπκε θαη κέζα απφ πνιηηηθέο θαη δξάζεηο (θαη ελλνψ ζε φινπο ηνπο ηνκείο πγεία, εξγαζία, νηθνγέλεηα, θνηλσλία) λα βνεζήζνπκε ηνπο ξεπκαηνπαζείο ζηελ πξνθχιαμε ηεο απηνπεπνίζεζεο, ηεο αμηνπξέπεηαο, ηεο ζπκκεηνρήο, ηεο παξαγσγηθήο έληαμεο ζην θνηλσληθφ ζχλνιν θαη γεληθφηεξα ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ηνπο. Ζ Δζληθή ηξαηεγηθή γηα ηελ νινθιεξσκέλε αληηκεηψπηζε ησλ ξεπκαηνπαζεηψλ πνπ εγθξίζεθε απφ ην Τπνπξγηθφ πκβνχιην ηνλ πεξαζκέλν Φεβξνπάξην είλαη έλα ζεκαληηθφ βήκα πξνο ηελ ζθαηξηθή αληηκεηψπηζε ησλ πνιιαπιψλ θαη δχζθνισλ πξνβιεκάησλ πνπ αληηκεησπίδνπλ θαζεκεξηλά νη ξεπκαηνπαζείο, ην νπνίν ραηξεηίδνπκε. 9

Αιιά ηαπηφρξνλα αλακέλνπκε λα θαηαηεζεί ζηε Βνπιή γηα πεξεηαίξσ εμέηαζε ησλ επηκέξνπο ζεκάησλ πνπ αλαπηχζζεη, θπξίσο γηα ηνλ ζρεδηαζκφ θαη ιεηηνπξγία ηεο Κξαηηθήο Ρεπκαηνινγηθήο Κιηληθήο πνπ ζα αλαβαζκίζεη ηηο παξερφκελεο Ηαηξηθέο Τπεξεζίεο πνπ πξνζθέξεη ην Κξάηνο πξνο ηνπο Κχπξηνπο ξεπκαηνπαζείο. Σν πλέδξην ζήκεξα, ζθνπφ έρεη λα κεηαθέξεη ηελ εμεηδηθεπκέλε γλψζε θαη εκπεηξία αηφκσλ ζηελ αλαγθαία πξαθηηθή αληηκεηψπηζε ηνπ πφλνπ. Με δεδνκέλε ηελ επαηζζεζία φισλ καο απέλαληη ζε έλα ηφζν ζεκαληηθφ ζέκα αο βάινπκε ζηφρν ηελ επνηθνδνκεηηθή θαη γφληκε ζπδήηεζε γηα ηελ αλάπηπμε πνιηηηθψλ θαη δξάζεσλ σθέιηκσλ πξνο ηελ επάισηε απηή νκάδα ησλ ξεπκαηνπαζψλ. αο επραξηζηψ πνιχ. ηέιια Κπξηαθίδνπ Βνπιεπηήο Λεπθσζίαο 10

Πξνζσπηθή εκπεηξία νύδε Μαθξή ΗΣΟΡΗΚΟ Γηα πεξίπνπ 10 ρξφληα, πφλνη θπξίσο ζηνλ απρέλα θαη πνιχ δπλαηνί πνλνθέθαινηδηαθνπηφκελνο χπλνο, κεγάιε θφπσζε εηδηθά ηα πξσηλά. Πφλνη ζηαδηαθά γίλνληαη αθφξεηνη. Γπζθνιία εθηειέζεηο θαζεκεξηλψλ δξαζηεξηνηήησλ. Παπζίπνλα θαζεκεξηλά. ΑΠΟΦΑΖ Να έρσ κηα δηάγλσζε. Αιιεπάιιειεο επηζθέςεηο ζε γηαηξνχο. Αθηηλνγξαθίεο,αλαιχζεηο ηα πάληα απφιπηα θπζηνινγηθά. ΓΗΑΓΝΧΖ Ηλνκπαιγία - Όξνο εληειψο άγλσζηνο. Με απνδνρή- Άξλεζε. Αλαηξνπή ηεο θαζεκεξηλήο δσήο. Παληθφο. Πξνβιήκαηα ζην νηθνγελεηαθφ πεξηβάιινλ. Μνλαμηά. Απνκφλσζε. Αβεβαηφηεηα ΑΝΣΗΓΡΑΖ Μειέηε ηεο πάζεζεο: αηηίεο, ζπκπηψκαηα, ζεξαπεία, απνηειέζκαηα. Απνδνρή φηη ζα «θηινμελψ» ζην ζψκα κνπ καδί κνπ πάληνηε απηή ηελ πάζεζε. Αλαθνχθηζε φηη ε δσή κνπ δελ θηλδπλεχεη απφ ηελ ζπγθεθξηκέλε πάζεζε. Έξεπλα ζην δηαδίθηπν γηα άηνκα κε ηελ ίδηα πάζεζε- απφθηεζε πεξηζζφηεξσλ γλψζεσλ-κνίξαζκα εκπεηξηψλ. ΣΟΥΟΗ Άκεζε αλαθνχθηζε απφ ηνπο πφλνπο. Δπηζηξνθή ζηελ θαζεκεξηλέο κνπ αζρνιίεο. 11

Δπαλαθνξά ζηε θνηλσληθή δσή. ΣΡΟΠΟΗ ΓΗΑΥΔΗΡΗΖ Φαξκαθεπηηθή αγσγή. Υεηξνπξγηθέο δηεζήζεηο ζηνλ απρέλα κε πνιχ θαιά απνηειέζκαηα. Δπηθνηλσλία γηα κε ηνλ χλδεζκν θαη εγγξαθή ζαλ εζειφληξηα. Μνίξαζκα εκπεηξηψλ αιιεινυπνζηήξημε θαη αιιεινβνήζεηα. Καζεκεξηλή άζθεζε, ζπγθεθξηκέλε ψξα θάζε πξσί-αεξνβηθή δηαηάζεηο- αζθήζεηο ελδπλάκσζεο. ΔΝΑΛΛΑΚΣΗΚΟΗ ΣΡΟΠΟΗ ΑΝΣΗΜΔΣΧΠΗΖ Οιηζηηθή αληηκεηψπηζε Ννπο - ψκα Πλεχκα. Αιιαγή ηξφπνπ ζθέςεο-παξαθνινχζεζε ζθέςεσλ θαη κεηαηξνπή απφ αξλεηηθέο ζε ζεηηθέο. Παξαθνινχζεζε πξνγξακκάησλ πνπ ζθνπφ έρνπλ ηελ ελίζρπζε ησλ αζζελψλ- Δξγαζηήξηα απηνγλσζίαο πνπ δηνξγαλψλνληαη απφ ηνλ Αληηξεπκαηηθφ χλδεζκν. Πξνζαξκνγή ηξφπνπ δσήο ζηα θαηλνχξγηα δεδνκέλα. Φπρνινγηθή ζηήξημε. Δλεξγεηαθή ζεξαπεία. Βνήζεηα θαη θαηαλφεζε απφ νηθνγέλεηα. Γηάβαζκα, Γηαινγηζκφο, πξνζεπρή,έθθξαζε επγλσκνζχλεο. Κνηηάδσ κπξνζηά, ζπγρσξψ ηνλ εαπηφ κνπ θαη ηνπο άιινπο, αθήλσ ην παξειζφλ. ΑΠΟΣΔΛΔΜΑΣΑ εκαληηθή κείσζε ηεο θφπσζεο. Δλέξγεηα πνπ απνθηάηαη κε ηελ πξσηλή άζθεζε. Δλδπλάκσζε ησλ κπψλ κε ηελ άζθεζε κε απνηέιεζκα λα κεησζνχλ ζεκαληηθά νη πφλνη. Μεγάιε απψιεηα βάξνπο. Δπηζηξνθή ζηηο θαζεκεξηλέο κνπ αζρνιίεο. Δπαλαθνξά ζηελ θνηλσληθή δσή. Αηζηνδνμία, δεκηνπξγηθφηεηα. 12

ΤΜΠΔΡΑΜΑ Μηα πάζεζε κε πνιιέο φςεηο. Γηα απηφ ε αληηκεηψπηζε πξέπεη λα είλαη νιηζηηθή. Απαξαίηεηε πξνζαξκνγή ηξφπνπ δσήο. Κάλνπκε φζα κπνξνχκε-σν ζψκα ηνπ θαζελφο απφ καο ζα ζέζεη ηα φξηα. Μαζαίλνπκε λα ιέκε «φρη». Δμεγνχκε θαζαξά θαη ήξεκα ζην πεξηβάιινλ καο ηη ζεκαίλεη Ηλνκπαιγία θαη πσο αθξηβψο λνηψζνπκε. Γελ είκαζηε κφλνη-αο δεηήζνπκε βνήζεηα. νχδε Μαθξή Πξνζσπηθή Δκπεηξία 13

Υξόληνο Πόλνο θαη Απνηειεζκαηηθή Αληηκεηώπηζε ηνπ Πξαθηηθή Γηαρείξηζε ζηελ Ηλνκπαιγία Ζ Ηλνκπαιγία είλαη ε παζνινγηθή θαηάζηαζε πνπ ραξαθηεξίδεηαη απφ ρξφλην πφλν δηάρπην ζε φιν ην ζψκα, ζηνπο κπο, ζηνπο ηέλνληεο θαη ζηνπο ζπλδέζκνπο. Δθηφο απφ πφλν νη αζζελείο αηζζάλνληαη θφπσζε θαη γεληθή αδπλακία, δηαηαξαρέο ζηνλ χπλν, αίζζεκα εμάληιεζεο θαη κεησκέλε αληνρή. Πην ζπάληα κπνξεί λα ζπλππάξρεη πνλνθέθαινο, επεξεζηζηφηεηα, αδπλακία ζπγθέληξσζεο, κνπδηάζκαηα ή δηφγθσζε ζηα ρέξηα ή ηα πφδηα, αίζζεκα πξνο νχξεζε, πφλνο ζηελ θνηιηά, δηάξξνηα, επεξέζηζην έληεξν ή δπζαλεμία ζην θξχν. Ζ βαξχηεηα ησλ ζπκπησκάησλ ζπλήζσο πνηθίιεη. Δπηπιέσλ ππάξρεη πφλνο θαηά ηελ πίεζε ζε ζπγθεθξηκέλα ζεκεία ηνπ ζψκαηνο, θιηληθφ εχξεκα πνπ ζπκβάιιεη ζηε δηάγλσζε ηεο Ηλνκπαιγίαο. Ζ αηηία πνπ πξνθαιεί ην ρξφλην απηφ επψδπλν ζχλδξνκν, δελ είλαη πιήξσο γλσζηή. Οη αζζελείο κε Ηλνκπαιγία αηζζάλνληαη πεξηζζφηεξν πφλν απφ φηη άιινη άλζξσπνη. Έξεπλεο έρνπλ δείμεη φηη ε παζνγέλεηα ηεο Ηλνκπαιγίαο ζρεηίδεηαη κε ρεκηθέο αιιαγέο ζην λεπξηθφ ζχζηεκα πνπ πξνθαινχλ απμεκέλε επαηζζεζία θαη ρακειή αληνρή ζηνλ πφλν. Δγθεθαινγξαθήκαηα δείρλνπλ φηη νη αζζελείο κε Ηλνκπαιγία δελ έρνπλ αλαδσνγνλεηηθφ (μεθνχξαζην) χπλν. Καηαζηάζεηο ζηηο νπνίεο ν χπλνο δηαθφπηεηαη, ιφγν πφλνπ γηα παξάδεηγκα, κπνξεί λα νδεγήζνπλ ζηελ Ηλνκπαιγία. σκαηηθφ ή ςπρηθφ ηξαχκα, ρξφληνο πφλνο ζηνπ κπο ή ηηο αξζξψζεηο, ινηκψμεηο, ρξφληεο παζήζεηο θαη άγρνο κπνξεί λα νδεγήζνπλ ζηελ Ηλνκπαιγία. Όινη κπνξεί λα εθδειψζνπλ Ηλνκπαιγία, αθφκα θαη ηα παηδηά, φκσο ζπρλφηεξα πξνζβάιινληαη νη γπλαίθεο. Ζ ζεξαπεία ηεο Ηλνκπαιγίαο απνζθνπεί ζηε κείσζε ηνπ πφλνπ θαη ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο. Πέξα απφ ηα παπζίπνλα, νη κειέηεο έρνπλ δείμεη φηη αληηθαηαζιηπηηθά θάξκαθα, φπσο ε Ακηηξππηηιίλε, βνεζνχλ ζεκαληηθά ζηε κείσζε ηνπ πφλνπ θαη βειηηψλνπλ ηνλ χπλν. Πην πξφζθαηα δεδνκέλα δείρλνπλ βειηίσζε κε ηε ρνξήγεζε θαξκάθσλ γηα ηνλ λεπξνπαζεηηθφ πφλν. Δθηφο απφ ηε θαξκαθεπηηθή αγσγή, ε άζθεζε έρεη ζεκαληηθφ ξφιν ζηε ζεξαπεία ηεο Ηλνκπαιγίαο. Ζ ήπηα αεξνβηθή άζθεζε θαη ην θνιχκπη ζπζηήλνληαη ζε αζζελείο κε Ηλνκπαιγία. Ζ άζθεζε κπνξεί λα απμήζεη ηνλ πφλν αξρηθά θαη γηα απηφ ζπζηήλεηαη λα μεθηλάεη θαλείο κε ήπηεο αζθήζεηο θαη λα απμάλεη ζηαδηαθά ηελ έληαζε θαη δηάξθεηα. πζηήλνληαη ηνπιάρηζηνλ 3 ψξεο άζθεζε ηεο βδνκάδα. Ζ άζθεζε δπλακψλεη ηνπο κπο, βειηηψλεη ηελ κηθξνθπθινθνξία, απμάλεη ηελ αληνρή θαη κεηψλεη ζηαδηαθά ηνλ κπτθφ πφλν. Πνιινί αζζελείο βειηηψλνληαη κε ηερληθέο ραιάξσζεο, καιάμεηο 14

ζηα επψδπλα ζεκεία, δεζηά επηζέκαηα, θπζηνζεξαπεία, ηερληθή Bowen, βεινληζκφ, ρεηξνπξαθηηθή θαη νζηενπαζεηηθή. Κάπνηεο κνξθέο ςπρνζεξαπείαο έρνπλ επίζεο ζέζε ζηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πφλνπ ηεο Ηλνκπαιγίαο. Έξεπλεο έρνπλ γίλεη ζρεηηθά κε ην ξφιν ηεο δηαηξνθήο ζηελ αληηκεηψπηζε ηεο Ηλνκπαιγίαο θαη έρνπλ αλαδείμεη δεδνκέλα πνπ ππνζηεξίδνπλ φηη ε ρνξηνθαγηθή δίαηηα αλαθνπθίδεη ηα ζπκπηψκαηα ηεο Ηλνκπαιγίαο. πζηήλεηαη ε απνθπγή ηνπ αιθνφι θαη ηνπ θαθέ, ηδηαίηεξα θαηά ην βξάδπ. Σα Χ3 ιηπαξά απφ ςάξηα, μεξνχο θαξπνχο θαη αβνθάλην θαίλεηαη λα έρνπλ βνεζεηηθφ ξφιν επίζεο. Όζν αθνξά ηελ θαζεκεξηλή δσή ηνπο, νη αζζελείο κε Ηλνκπαιγία πξέπεη λα πξνγξακκαηίδνπλ ηηο δξαζηεξηφηεηεο θαη ηελ εξγαζία ηνπο έηζη ψζηε λα ππάξρνπλ, ζηε δηάξθεηα ηεο εκέξαο, ηθαλνπνηεηηθά δηαζηήκαηα αλάπαπζεο. Οη αζζελείο πξέπεη επίζεο λα ζέηνπλ εθηθηνχο ζηφρνπο θαη λα δεηνχλ βνήζεηα φηαλ αηζζάλνληαη φηη ηελ ρξεηάδνληαη. Ζ θαηαλφεζε απφ ηελ νηθνγέλεηα θαη ην εξγαζηαθφ πεξηβάιινλ ζπκβάιινπλ ζεκαληηθά ζηελ δηαρείξηζε ησλ ζπκπησκάησλ ηεο Ηλνκπαιγίαο, ζηε κείσζε ηνπ πφλνπ θαη ζηε βειηίσζε ηεο πνηφηεηαο δσήο ησλ αζζελψλ. Γξ Παξαζθεπή Υαξαιάκπνπο, Ρεπκαηνιφγνο 15

Υξόληνο Πόλνο θαη Ρεπκαηηθέο Παζήζεηο Πξνβιεκαηηζκνί 1. Τπάξρεη κεραληζκφο πνπ λα ζπλδέεη ην ρξφλην πφλν κε ηηο ςπρηθέο δηαηαξαρέο? 2. Πνηεο ςπρηθέο δηαηαξαρέο ζπλππάξρνπλ κε ηηο δηαηαξαρέο πνπ ζρεηίδνληαη κε ρξφλην πφλν? 3. Πψο εθδειψλεηαη ε Καηάζιηςε? Πφζν ζπρλή είλαη? Πφζν ζπρλά ζπλππάξρεη κε ρξφληεο δηαηαξαρέο πφλνπ? Ση ζεξαπεία ζπζηήλεηαη? 4. Πψο εθδειψλνληαη νη Αγρψδεηο Γηαηαξαρέο? Πφζν ζπρλέο είλαη? Πφζν ζπρλά ζπλππάξρνπλ κε ρξφληεο δηαηαξαρέο πφλνπ? Ση ζεξαπεία ζπζηήλεηαη? ΔΗΑΓΧΓΖ ΓΔΝΗΚΑ. ΥΡΟΝΗΟ ΠΟΝΟ εκαληηθφ πξφβιεκα Γεκφζηαο Τγείαο Ζ ζπρλφηεξε αηηία πξνζέιεπζεο ζε Δπαγγεικαηίεο Τγείαο Αχμεζε ηνπ πξνβιήκαηνο ηα επφκελα ρξφληα ιφγσ αχμεζεο ηνπ κέζνπ φξνπ ειηθίαο ηνπ πιεζπζκνχ 45% ησλ ειηθησκέλσλ ζηελ Κνηλφηεηα 80% ησλ ειηθησκέλσλ πνπ θηινμελνχληαη ζε Ξελψλεο Φξνληίδαο Ζιηθησκέλσλ Έλα γνλίδην, ην νπνίν επζχλεηαη γηα ηε ξχζκηζε ηνπ ρξφληνπ πφλνπ, εληφπηζαλ γηα πξψηε θνξά Βξεηαλνί επηζηήκνλεο, έλα επίηεπγκα πνπ αλακέλεηαη λα βνεζήζεη ζηελ αλάπηπμε λέσλ πην απνηειεζκαηηθψλ αλαιγεηηθψλ θαξκάθσλ. Οη εξεπλεηέο, ππφ ηνλ θαζεγεηή Πίηεξ Μαθ Νφηνλ, επηθεθαιήο ηνπ ηκήκαηνο θαξκαθνινγίαο ηνπ παλεπηζηεκίνπ Κέκπξηηδ, πνπ δεκνζίεπζαλ ηε ζρεηηθή κειέηε ζην πεξηνδηθφ "Science", ζχκθσλα κε ην πξαθηνξείν Ρφηηεξ, αλέθεξαλ φηη αλ θαηαζηεί δπλαηφ λα αλαπηπρζνχλ θάξκαθα πνπ κπινθάξνπλ ηελ πξσηεΐλε, ε νπνία παξάγεηαη απφ ην ζπγθεθξηκέλν γνλίδην HCN2, ηφηε ζα ππάξμεη θαηαπνιέκεζε ηνπ ρξφληνπ λεπξνπαζεηηθνχ πφλνπ, ν νπνίνο πξνέξρεηαη απφ θάπνηα βιάβε ζηα λεχξα (είλαη δηαθνξεηηθφο απφ ηνλ ρξφλην πφλν κηαο θιεγκνλήο) θαη ν νπνίνο ζήκεξα είλαη δχζθνιν λα θαηαπνιεκεζεί κε ηα ππάξρνληα θάξκαθα. 16

Όζνη αζζελείο ππνθέξνπλ απφ λεπξνπαζεηηθνχο πφλνπο, δχζθνια βξίζθνπλ αλαθνχθηζε, αιιά ε θαξκαθεπηηθή θαηαζηνιή ηεο δξάζεο ηνπ ζπγθεθξηκέλνπ γνληδίνπ ζα αλνίμεη ην δξφκν γηα ηελ εχξεζε επηηέινπο κηαο απνηειεζκαηηθήο ζεξαπείαο. Ο πφλνο, γεληθφηεξα, απνηειεί κεγάιν βάξνο γηα ηα ζπζηήκαηα πγείαο δηεζλψο, θνζηίδνληαο πάλσ απφ 200 δηζεθαηνκκχξηα επξψ εηεζίσο ζηελ Δπξψπε (έλαο ζηνπο πέληε Δπξσπαίνπο εθηηκάηαη φηη ππνθέξεη απφ θάπνην ρξφλην πφλν) θαη 150 δηζεθαηνκκχξηα δνιάξηα ζηηο ΖΠΑ. χκθσλα κε πξνεγνχκελεο κειέηεο, ην 22% ησλ αλζξψπσλ κε ρξφλην πφλν παζαίλνπλ θαηάζιηςε θαη ην 25% ράλνπλ ηε δνπιεηά ηνπο θάπνηα ζηηγκή. Σν γνλίδην HCN2 ππάξρεη ζηηο επαίζζεηεο ζηνλ πφλν απνιήμεηο ησλ λεχξσλ. Οη εξεπλεηέο εμάιεηςαλ απηφ ην γνλίδην ζε γελεηηθά ηξνπνπνηεκέλα πνληίθηα θαη δηαπίζησζαλ φηη ε αθαίξεζή ηνπ νδεγνχζε ζε απάιεηςε ηνπ λεπξνπαζεηηθνχ πφλνπ ζηα πεηξακαηφδσα. Απφ ηελ άιιε, ην κπινθάξηζκα ηνπ γνληδίνπ δελ κεηψλεη ηνλ θαλνληθφ νμχ πφλν (π.ρ. απφ θφςηκν ή θάςηκν), πξάγκα πνπ είλαη ζεκαληηθφ, επεηδή απηφ ην είδνο πφλνπ είλαη αλαγθαίν, ψζηε ν νξγαληζκφο λα πξνεηδνπνηείηαη έγθαηξα γηα δηάθνξνπο θηλδχλνπο, φπσο αηπρήκαηα. Δθηηκάηαη φηη πεξίπνπ έλαο άλζξσπνο ζηνπο επηά ππνθέξεη απφ θάπνηνπ είδνπο ρξφλην πφλν, είηε λεπξνπαζεηηθφ, είηε ιφγσ θιεγκνλήο (π.ρ. αξζξίηηδα). Υξφληνο πφλνο ζεσξείηαη ν πφλνο πνπ ζπκβαίλεη ηηο πεξηζζφηεξεο κέξεο ηεο εβδνκάδαο επί ηνπιάρηζηνλ ηξεηο κήλεο. Ο λεπξνπαζεηηθφο πφλνο, κεηαμχ άιισλ, ππάξρεη ζε δηαβεηηθνχο, ζε θαξθηλνπαζείο πνπ θάλνπλ ρεκεηνζεξαπεία, ζε φζνπο ππνθέξνπλ απφ ηελ κέζε ηνπο, κεηά απφ έξπε θ.α. Γηαηί ν πόλνο θαη ε θαηάζιηςε ζπλππάξρνπλ ηόζν ζπρλά; Οη επηζηήκνλεο κειεηνχλ απηφ ην ζπζρεηηζκφ, θαη έρνπλ θάλεη πνιχ ζεκαληηθέο αλαθαιχςεηο. Πξψηα απφ φια ε θαηάζιηςε θαη ε εκπεηξία ηνπ πφλνπ πξνέξρνληαη απφ ηελ ίδηα πεξηνρή ηνπ εγθεθάινπ. Καηά δεχηεξνλ, νη ίδηνη ρεκηθνί λεπξνδηαβηβαζηέο εκπιέθνληαη ζηε ξχζκηζε ηνπ πφλνπ θαη ηεο ςπρηθήο δηάζεζεο. Ο πφλνο θαη ε θαηάζιηςε ζπλδένληαη κε έλαλ πεξίπινθν ηξφπν. Ο πφλνο πξνθαιεί θαηάζιηςε θαη ε θαηάζιηςε πξνθαιεί πφλν. 30% ησλ αζζελψλ πνπ ππνθέξνπλ απφ ρξφλην πφλν, ππνθέξνπλ θαη απφ θιηληθά δηαπηζησκέλε θαηάζιηςε, εμαηηίαο ηνπ πφλνπ, θαη ζρεδφλ φινη νη πάζρνληεο απφ ρξφλην πφλν, βηψλνπλ κεηαβνιέο ηεο ςπρηθήο ηνπο δηάζεζεο. Οη άλζξσπνη κε ρξφλην πφλν, νη νπνίνη έρνπλ θαη θαηάζιηςε, επεξεάδνληαη ζε κεγαιχηεξν βαζκφ, φζνλ αθνξά ηηο θπζηθέο ηνπο δξαζηεξηφηεηεο, ζε ζρέζε κε απηνχο πνπ δελ έρνπλ θαηάζιηςε. Δίλαη πνιχ ζεκαληηθφ γηα ην ζεξάπνληα ηαηξφ θαη ηνλ ίδην ηνλ αζζελή, λα αληηιεθζνχλ ζε πνην βαζκφ νη ζπλαηζζεκαηηθνί θαη ςπρηθνί παξάγνληεο επεξεάδνπλ ηελ έληαζε ηνπ πφλνπ 17

πνπ βηψλεη ν αζζελήο. Έλα απφ ηα πξψηα βήκαηα είλαη ε παξαδνρή φηη ε θαηάζιηςε ζπρλά ζπλνδεχεη ην ρξφλην πφλν θαη φηη ε επηδείλσζε ηνπ πφλνπ κπνξεί λα είλαη ζχκπησκα θαηάζιηςεο. Ση είλαη απηό πνπ θάλεη έλαλ άλζξσπν επάισην ζηελ θαηάζιηςε; Ζ θαηάζιηςε είλαη ζπρλά νηθνγελεηαθφ θαηλφκελν, έηζη ε ζπλαηζζεκαηηθή πίεζε ηεο εκπεηξίαο ηνπ πφλνπ κπνξεί λα θηλεηνπνηήζεη ρεκηθέο κεηαβνιέο ζηνλ εγθέθαιν, νη νπνίεο λα πξνθαιέζνπλ θαηάζιηςε ζε άηνκα πνπ είλαη επάισηα εμαηηίαο νηθνγελεηαθήο πξνδηάζεζεο (γελεηηθά) γηα εκθάληζε θιηληθά δηαπηζησκέλεο θαηάζιηςεο. Χζηφζν πην ζπρλά έλα άηνκν πνπ δελ είλαη επάισην ζηελ εκθάληζε θαηάζιηςεο, ρσξίο νηθνγελεηαθφ ηζηνξηθφ θαηάζιηςεο, θαηαβάιιεηαη ςπρηθά ιφγσ ηεο πίεζεο, ησλ απσιεηψλ θαη ησλ πξνβιεκάησλ πνπ πξνθαιεί κηα ρξφληα επψδπλε θαηάζηαζε. Με ηνλ έλα ή ηνλ άιιν ηξφπν, απηή ε ςπρηθή θαηαβνιή, είλαη ζηελ νπζία κηα βηνρεκηθή κεηαβνιή. εκαληηθέο ρεκηθέο νπζίεο ηνπ νξγαληζκνχ (φπσο νη βηηακίλεο) πνπ είλαη ππεχζπλεο γηα ηε ξχζκηζε ηνπ πφλνπ θαη ηεο δηάζεζεο, είλαη ιεηηνπξγηθά εμαληιεκέλεο. Σα ίδηα θάξκαθα πνπ βνεζνχλ ζηε ζεξαπεία ηεο θαηάζιηςεο, κπνξεί λα ζεξαπεχζνπλ ηνλ πφλν, γηαηί εληείλνπλ ηε δξάζε απηψλ ησλ ρεκηθψλ λεπξνδηαβηβαζηψλ ζηνλ εγθέθαιν, νη νπνίνη ξπζκίδνπλ ηελ εκπεηξία ηνπ πφλνπ θαη ηε ςπρηθή δηάζεζε. ΚΑΣΑΘΛΗΠΣΗΚΔ ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ Μ. Καηάζιηςε πκπηψκαηα 1. Καηαζιηπηηθφ πλαίζζεκα 2. Απψιεηα Δλδηαθέξνληνο 3. Έιιεηςε Δλεξγεηηθφηεηαο ή Δχθνιε Κφπσζε 4. Μεηαβνιέο Βάξνπο (αχμεζε ή Διάηησζε) 5. Γηαηαξαρέο ηνπ Ύπλνπ (αυπλία ή ππλειία) 6. Αίζζεκα Αλεζπρίαο ή Καηαζηνιή 7. Αίζζεκα Αλαμηφηεηαο θαη Δλνρέο 8. Αλαπνθαζηζηηθφηεηα, Γηαηαξαρή ζηε πγθέληξσζε 9. Απηνθηνληθφο Ηδεαζκφο 10. Μεηαβνιέο ηεο δηάζεζεο πνπ πεξηιακβάλνπλ επεξεζηζηφηεηα, άγρνο θαη θαηάζιηςε 11. Διαηησκέλε ζεμνπαιηθή δξαζηεξηφηεηα 12. Οηθνγελεηαθφ άγρνο 18

13. Θέκαηα εξγαζίαο 14. Οηθνλνκηθνί πξνβιεκαηηζκνί 15. Διαηησκέλε απηνεθηίκεζε 16. Φφβνο επεξρφκελεο βιάβεο 5 απφ ηα 9 ζπκπηψκαηα ( απαξαίηεηα έλα απφ ηα δχν πξψηα) γηα δηάζηεκα ηνπιάρηζηνλ 2 εβδνκάδσλ Φπρνκεηξηθέο Γνθηκαζίεο GDS-4 1. Δίζηε θαηά βάζε ηθαλνπνηεκέλνο κε ηε δσή ζαο; ΝΑΗ / ΟΥΗ 2. Αηζζάλεζηε φηη ε δσή ζαο είλαη άδεηα; ΝΑΗ / ΟΥΗ 3. Φνβάζηε φηη θάηη θαθφ ζα ζαο ζπκβεί; ΝΑΗ / ΟΥΗ 4. Αηζζάλεζηε ραξνχκελνο ηνλ πεξηζζφηεξν ρξφλν; ΝΑΗ / ΟΥΗ Δπηδεκηνινγία Λφγνη πνπ ζπκβάιινπλ ζηε κε ζσζηή δηάγλσζε θαη ζεξαπεία ηεο θαηαζιηπηηθήο δηαηαξαρήο 1. Ο θφβνο ηνπ ζηίγκαηνο. 2. Ζ κε θαιή ελεκέξσζε ηνπ θνηλνχ. 3. Σν φηη νη άξξσζηνη δελ δηακαξηχξνληαη πάληα γηα ηελ θαηαζιηπηηθή ηνπο δηάζεζε. 4. πρλά, ηα θαηαζιηπηηθά ζπκπηψκαηα θαιχπηνληαη απφ ζσκαηνπνηεκέλν άγρνο ή άιια ζσκαηηθά λνζήκαηα. 5. Ζ κε θαιή ζπκκφξθσζε ζηελ πξνηεηλφκελε ζεξαπεία. 6. Ρεπκαηνεηδήο αξζξίηηδα :Καηαζιηπηηθέο Γηαηαξαρέο : 14.5% (Μείδνλα Καηαζιηπηηθή Γηαηαξαρή) 1-15% 2 ΚΑΣΑΘΛΗΦΖ ΓΗΑΦΟΡΗΚΖ ΓΗΑΓΝΧΖ ΣΑ 9 ΤΥΝΟΣΔΡΑ ΤΜΠΣΧΜΑΣΑ ΣΑ ΟΠΟΗΑ ΓΔΝ ΒΡΗΚΔΣΑΗ ΤΝΖΘΧ ΟΡΓΑΝΗΚΟ ΑΗΣΗΟ ΔΗΝΑΗ: ΠΟΝΟ ΣΟ ΣΖΘΟ ΚΟΠΧΖ ΕΑΛΖ 19

ΚΔΦΑΛΑΛΓΗΑ ΟΦΤΑΛΓΗΑ ΓΤΠΝΟΗΑ ΑΤΠΝΗΑ ΚΟΗΛΗΑΚΟ ΑΛΓΟ ΑΗΜΧΓΗΔ ΚΑΣΑΘΛΗΦΖ - ΔΠΗΠΣΧΔΗ ΑΤΞΖΜΔΝΖ ΘΝΖΣΟΣΖΣΑ ΚΑΗ ΝΟΖΡΟΣΖΣΑ ΖΜΑΝΣΗΚΖ ΔΚΠΣΧΖ ΣΖ ΛΔΗΣΟΤΡΓΗΚΟΣΖΣΑ ΣΟΤ ΑΘΔΝΟΤ ΑΤΣΟΚΣΟΝΗΚΟΣΖΣΑ ΤΦΖΛΟΣΔΡΖ ΣΟΤ ΖΛΗΚΗΧΜΔΝΟΤ ΚΑΗ ΔΗΓΗΚΟΣΔΡΑ ΣΟΤ ΚΑΣΑΘΛΗΠΣΗΚΟΤ ΑΝΓΡΔ ΓΔΝ ΑΝΑΦΔΡΔΣΑΗ ΑΤΣΟΜΑΣΑ ΑΠΟ ΣΟΝ ΑΘΔΝΖ ΤΝΟΖΡΟΣΖΣΑ ΥΡΟΝΗΟΤ ΠΟΝΟΤ ΚΑΣΑΘΛΗΦΖ 1. εκαληηθφ πνζνζηφ αζζελψλ κε ΜΚΓ έρνπλ ρξφλην πφλν 2. Ζ έληαζε ηνπ πφλνπ απμάλεηαη κε ηελ επίηαζε ησλ θαηαζιηπηηθψλ ζπκπησκάησλ 3. Αζζελείο κε ρξφλην πφλν ζπρλά έρνπλ πςειά πνζνζηά θαηάζιηςεο 4. Οη αζζελείο κε ζπλνζεξφηεηα ρξφληνπ πφλνπ - θαηάζιηςεο έρνπλ βαξχηεξα θαηαζιηπηηθά ζπκπηψκαηα θαη πησρφηεξε αληαπφθξηζε ζηελ αγσγή Αληηκεηώπηζε ηεο θαηάζιηςεο ζε αζζελείο κε παζήζεηο ρξόλην πόλν Τπάξρεη ζπλλνζεξφηεηα; π.ρ. θαηάρξεζε νηλνπλεχκαηνο Λακβάλεη ν αζζελήο θάξκαθα πνπ επζχλνληαη γηα ηελ εθδήισζε ηεο θαηάζιηςεο; π.ρ. Γιπθνθoξηηθνεηδή, αληηθιεγκνλψδε, δηάθνξνη αλνζνθαηαζηαιηηθνί παξάγνληεο θιπ. Νεψηεξα αληηθαηαζιηπηηθά (ληνπινμεηίλε, βελιαθαμίλε, κηξηαδαπίλε) : ζπλδπαζκφο αληηθαηαζιηπηηθήο δξάζεο κε αληηκεηψπηζε πφλνπ ιηγφηεξεο παξελέξγεηεο ζε ζρέζε κε ηα ηξηθπθιηθά αληηθαηαζιηπηηθά αλ ζεξαπεία ρξεζηκνπνηνχληαη ηα ηξηθπθιηθά αιιά θαη ηα λεψηεξα αληηθαηαζιηπηηθά θάξκαθα καδί κε αγρνιπηηθά εθφζνλ ζπλππάξρεη άγρνο. 20

Όπσο ζπκβαίλεη θαη κε ηελ αζπηξίλε πνπ δελ έρεη κφλν κία ρξήζε (γηα παξάδεηγκα, κπνξεί λα ρξεζηκνπνηεζεί ζηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πφλνπ ή θαη ζηελ πξφιεςε ηνπ εγθεθαιηθνχ), έηζη θαη ηα ηξηθπθιηθά θάξκαθα δελ πξννξίδνληαη γηα έλα κφλν πξφβιεκα. Ζ αμία ηνπο ζηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πφλνπ είλαη μερσξηζηή απφ ηε ρξεζηκφηεηά ηνπο ζηηο πεξηπηψζεηο θαηάζιηςεο. Σα θάξκαθα απηά θαηαπνιεκνχλ ηνλ πφλν εκπνδίδνληαο ηνπο ρεκηθνχο κεραληζκνχο ηνπ εγθεθάινπ πνπ ζπκβάινπλ ζηελ επίγλσζε ηνπ πφλνπ. Μπνξεί επίζεο λα βνεζήζνπλ λα θνηκεζείηε. ηα ηξηθπθιηθά πεξηιακβάλνληαη θαη άιια θάξκαθα, φπσο ε ακηλνηξηπηπιίλε (amitriptyline) θαη ε λνξηξηπηπιίλε (nortriptyline). Οη παξελέξγεηεο είλαη ζπλήζσο ήπηεο θαη πεξηιακβάλνπλ ππλειία, μεξνζηνκία θαη δπζθνηιηφηεηα. Ζ θαηάζιηςε σζηφζν κπνξεί κεξηθέο θνξέο λα ζπλνδεχεη ηνλ πφλν. Καη απηφ ηζρχεη γηα ην ήκηζπ ζρεδφλ ησλ αηφκσλ κε πξνβιήκαηα ρξφληνπ πφλνπ. Ο γηαηξφο κπνξεί λα επηιέμεη έλα ηξηθηθιπθφ θάξκαθν γηα ηελ αληηκεηψπηζε ηνπ πφλνπ θαη ηεο θαηάζιηςεο. Τπάξρνπλ φκσο θαη άιια θάξκαθα πνπ δηαηίζεληαη εηδηθψο γηα ηελ θαηάζιηςε. Ζ αλαθνχθηζε απφ ηελ θαηάζιηςε κπνξεί λα επεξεάζεη ζεκαληηθά ηελ ηθαλφηεηα ηνπ πάζρνληνο λα αληηκεησπίδεη ηνλ πφλν, επηηξέπνληάο ηνπ έηζη λα απαζρνιείηαη κε ηηο θαζεκεξηλέο ηνπ δξαζηεξηφηεηεο. Φπρνζεξαπεία - Φπρνθνηλσληθέο παξεκβάζεηο Δλαιιαθηηθέο ζεξαπείεο ΚΑΣΑΘΛΗΦΖ - ΘΔΡΑΠΔΗΑ Ζ θαηάζιηςε αληηκεησπίδεηαη απνηειεζκαηηθά κε ζεξαπεία ζην 80% ησλ πεξηπηψζεσλ ΑΓΥΧΓΔΗ ΓΗΑΣΑΡΑΥΔ Γεληθεπκέλε Αγρψδεο Γηαηαξαρή Γηαηαξαρή Παληθνχ Δηδηθή Φνβία Κνηλσληθή Φνβία Ηδενςπραλαγθαζηηθή Γηαηαξαρή Γηαηαξαρή Μεηαηξαπκαηηθνχ ηξεο ΓΔΝΗΚΔΤΜΔΝΖ ΑΓΥΧΓΖ ΓΗΑΣΑΡΑΥΖ ΚΛΗΝΗΚΖ ΔΗΚΟΝΑ Τπέξκεηξν άγρνο γηα νηηδήπνηε 21

Γπζθνιία ειέγρνπ αλεζπρίαο Σξία ή πεξηζζφηεξα απφ ηα αθφινπζα Αλεζπρία Δχθνιε θφπσζε Γπζρέξεηα ζπγθέληξσζεο Δπεξεζηζηφηεηα Μπτθή ηάζε Γηαηαξαρή χπλνπ Κιηληθά ζεκαληηθή δπζθνξία / έθπησζε ιεηηνπξγηθφηεηαο Γ.Α.Γ. : 3-5 % ηνπ γεληθνχ πιεζπζκνχ ΡΔΤΜΑΣΟΔΗΓΖ ΑΡΘΡΗΣΗΓΑ Αγρψδεηο Γηαηαξαρέο : 13% (Γεληθεπκέλε Αγρψδεο Γηαηαξαρή) ΚΡΗΔΗ ΠΑΝΗΚΟΤ Γηαθξηηά επεηζφδηα κε ζσκαηηθά θαη ςπρνινγηθά ζπκπηψκαηα ΤΜΠΣΧΜΑΣΑ - ΧΜΑΣΗΚΑ Γπζθνιία ζηελ αλαπλνή Αίζζεκα πληγκνχ θίμηκν, πφλνο ζην ζηήζνο Σξέκνπιν, αδπλακία Ηδξσκέλεο παιάκεο, Μπξκήγθηαζκα, κνχδηαζκα ζε ρέξηα θαη πφδηα Αίζζεκα παικψλ Ναπηία Σάζε γηα ιηπνζπκία, δάιε Αίζζεκα θξχνπ ή δέζηεο ΤΜΠΣΧΜΑΣΑ ΦΤΥΟΛΟΓΗΚΑ «ζα ηξειαζψ» «ζα ράζσ ηνλ έιεγρν» «ζα ιηπνζπκήζσ» «ζα πάζσ θαξδηαθή πξνζβνιή» «ζα πάζσ εγθεθαιηθφ» «ζα αξρίζσ λα νπξιηάδσ θαη ζα γεινηνπνηεζψ» 22

ΓΗΑΣΑΡΑΥΖ ΠΑΝΗΚΟΤ Δπαλαιακβαλφκελεο θξίζεηο παληθνχ Αλάπηπμε θφβνπ πκπεξηθνξέο απνθπγήο Άγρνο αλακνλήο : αλεζπρία θξίζεο Γηαηαξαρή παληθνχ: 2-4% γεληθφ πιεζπζκφ ΓΔΝΗΚΔΤΜΔΝΖ ΑΓΥΧΓΖ ΓΗΑΣΑΡΑΥΖ ΓΗΑΣΑΡΑΥΖ ΠΑΝΗΚΟΤ ΘΔΡΑΠΔΗΑ Φάξκαθα: Κπξίσο αληηθαηαζιηπηηθά SSRIs (ιίγεο-ήπηεο παξελέξγεηεο, φρη εμάξηεζε, θαιχηεξε αληαπφθξηζε Φ/Θ, αξγνχλ λα δξάζνπλ, δηάξθεηα ζεξαπείαο ~ 9 κήλεο) Πεξγθακπαιίλε (ΓΑΓ θαη λεπξνπαζεηηθφ πφλν, ήπηεο παξελέξγεηεο, φρη εμάξηεζε) ΒΓΕ (άκεζε αλαθνχθηζε, φρη καθξνρξφληα ζεξαπεία, αλνρή/ εμάξηεζε) Φπρνζεξαπείεο Cognitive Behavioral Therapy πξνζθέξεη ζηνλ πάζρνληα ηε δπλαηφηεηα λα κάζεη θαηλνχξγηνπο ηξφπνπο δηαρείξηζεο ησλ δχζθνισλ θαηαζηάζεσλ θαη ηνπ άγρνπο πνπ πξνθαινχλ. πλδπαζκφο Φ/Θ θαη Φ/Θ ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ Η Οη ςπρηθέο δηαηαξαρέο θπξίσο νη αγρψδεηο θαη νη θαηαζιηπηηθέο δηαηαξαρέο - ζπρλά ζπλππάξρνπλ κε ηηο δηαηαξαρέο ρξφληνπ πφλνπ -ξεπκαηνπάζεηεο Αληηκεηψπηζε ησλ ςπρηθψλ δηαηαξαρψλ ζπληειεί ζηελ θαιχηεξε αληηκεηψπηζε θαη ηνπ πφλνπ, θαη ηειηθά ζηε βειηίσζε ηνπ επηπέδνπ δσήο ΤΜΠΔΡΑΜΑΣΑ ΗΗ εκαληηθή ε ζπλνιηθή - νιηζηηθή - ηαηξηθή νκάδα : Ρεπκαηνιόγνη, Οξζνπεδηθνί, Ηαηξνί Πφλνπ, Φπρίαηξνη πξνζέγγηζε ησλ ρξφλησλ ξεπκαηνπαζψλ απφ ηελ άββαο Νενθιένπο Φπρίαηξνο 23

Ζ εκαζία ηεο Θεξαπεπηηθήο Γπκλαζηηθήο ζηελ Αληηκεηώπηζε ησλ Υξόλησλ Παζήζεσλ Υξόληεο Παζήζεηο Καξδηναγγεηαθέο παζήζεηο Αλαπλεπζηηθέο παζήζεηο αθραξψδεο δηαβήηεο Παρπζαξθία Οζηενπφξσζε Μπνζθειεηηθέο παζήζεηο (νζθπαιγία, ηζρηαιγία, απρεληθφ ζχλδξνκν) Τπέξηαζε Ρεπκαηηθέο παζήζεηο (αξζξίηηδεο, ηλνκπαιγία) Άζθεζε & Τγεία ηζνξξνπία Αχμεζε VO2 Κηλαίζζεζε αχμεζε HDL Μείσζε ιηπψδνπο κάδαο Βειηίσζε βαζηθνχ κεηαβνιηθνχ ξπζκνχ (2,5 θνξέο) Αχμεζε κπτθήο κάδαο Μεησκέλε θφπσζε Βειηίσζε ζηάζεο ζψκαηνο Πνηφηεηα δσήο = επξσζηία =επεμία Πξνζαξκνγέο ηεο Άζθεζεο Καξδηαγγεηαθφ ζχζηεκα Οξκνληθφ ζχζηεκα Αλαπλεπζηηθφ ζχζηεκα Μπνζθειεηηθφ ζχζηεκα Νεπξνκπηθφ ζχζηεκα 24

Ση είλαη ε θεραπευτική Γυμναστική; ραξαθηεξίδεηαη θαη σο λειηοςπγική γςμναζηική, φηαλ έρεη ζαλ ζηφρν ηελ αχμεζε ηεο αεξφβηαο ηθαλφηεηαο, ηελ βειηίσζε θαη ελίζρπζε ηεο κπτθήο δχλακεο, κπτθήο αληνρήο, ηεο επιπγηζίαο, ηεο ηζνξξνπίαο, ηεο λεπξνκπτθήο ζπλαξκνγήο θαη ηνπ ξπζκνχ, ηνλ έιεγρν βάξνπο, ηνλ έιεγρν ηνπ stress θαη θπξίσο απφ ην ζεκείν πξνβνιήο ηεο πγείαο, έρεη ζηφρν ηε βειηίσζε θαη ηελ ελίζρπζε ηεο πλεπκαηηθήο, ςπρηθήο ιεηηνπξγίαο θαη εμέιημεο. Ζ ζεξαπεπηηθή Γπκλαζηηθή ιεηηνπξγεί σο κέζν πξόιεςεο θαη απνθαηάζηαζεο ησλ ρξόλησλ παζήζεσλ. Αμηνιόγεζε Δξσηεκαηνιφγην γεληθήο θπζηθήο θαηάζηαζεο χληνκν ηαηξηθφ ηζηνξηθφ (ζπκπηψκαηα) Καηαγξαθή επηζπκεηψλ ζηφρσλ Μέηξεζε επθακςίαο αξζξψζεσλ (ROM) Αμηνιφγεζε κπτθήο επιπγηζίαο θάησ άθξσλ (sit & reach test) Δθηίκεζε κέγηζηεο κπτθήο δχλακεο άλσ άθξσλ, ππξήλα θνξκνχ θαη θάησ άθξσλ (1RM) Σεζη ιεηηνπξγηθφηεηαο (Up & Go), ηεζη ηζνξξνπίαο 10sec Βαζηθά ζεκεία ελόο ζεξαπεπηηθνύ πξνγξάκκαηνο άζθεζεο Πξνζέξκαλζε δηαηαηηθέο αζθήζεηο- απνζεξαπεία Αεξφβηα άζθεζε ήπηαο έληαζεο (δηάδξνκνο 5-6 km/h, πνδήιαην 20-40 watt) πκκεηνρή 2-3 θνξέο ηελ εβδνκάδα Walking is a must (ACSM) Καξδηαθή ζπρλφηεηα εθηίκεζε αεξφβηαο ηθαλφηεηαο Πξνζνρή ζηε δηάξθεηα (ζπλνιηθφο ρξφλνο βαδίζκαηνο) Πξννδεπηηθή κπτθή ελδπλάκσζε (επαλαιήςεηο, ζεη, θηιά) Αζθήζεηο κε αληίζηαζε κε ηε κηθξφηεξε επηβάξπλζε (βαξάθηα, ιάζηηρα, φξγαλα γπκλαζηεξίνπ) Μελ θξαηάηε ηελ αλαπλνή ζαο! 25

Δηζαγσγή ζηελ Ηλνκπαιγία Παζνγόλνη Μεραληζκνί Φπρνινγηθή παζνινγία Γηαηαξαρή χπλνπ Διαηησκαηηθή ξχζκηζε λεπξνδηαβηβαζηψλ Αλνζνινγηθή δπζιεηηνπξγία Μαζαίλνπκε λα ιέκε «φρη». Παζνινγία ησλ κπψλ Νεπξνδηαβηβαζηέο εξνηνλίλε Δλδνξθίλεο νπζία P (ππνδνρέαο πόλνπ) Σεποηονίνη επεξεάδεη ηα αηκνθφξα αγγεία, ηηο ιείεο κπτθέο ίλεο θαη ηε ξνή ηνπ αίκαηνο κέζα απφ ηα κηθξά αγγεία (McCain GA, Tilbe KS., 1989). Αλεπάξθεηα ζεξνηνλίλεο (Moldofsky H, Warsh JJ., 1978). Παζνινγία ησλ κπώλ Ηζηνινγηθέο έξεπλεο έδεημαλ φηη άηνκα κε ζχλδξνκν ηλνκπαιγίαο παξνπζίαδαλ δνκηθέο κπτθέο δπζκνξθίεο φπσο αηποθικέρ ίνερ, μειωμένη οξςγόνωζη ιζηών, σαμηλά επίπεδα θωζθοζεπίνηρ θαη μειωμένη ποή αίμαηορ (Bennett RM, 1989). πκπηψκαηα: Πξσηλή δπζθαςία, κπνζθειεηηθφο πφλνο, θφπσζε απνηέιεζκα μςϊκών ηπαςμάηων (Bennett RM, 1989). Οη Μπνηελφληηεο ελψζεηο εκθαλίδνπλ ηε κεγαιχηεξε ζπγθέληξσζε ππνδνρέσλ πφλνπ (Bennett RM, 1989). Κύθινο Αλάδξαζεο Δπηδύλσζε ηεο Φπζηθήο Καηάζηαζεο Μηθξνηξαχκαηα Γηαηαξαρή χπλνπ Κφπσζε Πφλνο θαη δπζθακςία Καζ εμίλ αδξάλεηα Απξνπφλεηνη κχεο 26

Ζ ζεκαζία ηεο ζεξαπεπηηθήο γπκλαζηηθήο ζηε ρξόληα πάζεζε ηεο ηλνκπαιγίαο Παίδεη πνιχ ζεκαληηθφ ξφιν ε ρακειήο έληαζεο αεξφβηα άζθεζε (βάδηζκα ή άζθεζε ζην λεξφ) κε δηάξθεηα σο θαη 40 ιεπηά. Πνιιέο κειέηεο έρνπλ δείμεη ηα επεξγεηηθά απνηειέζκαηα ηεο αεξφβηαο άζθεζεο ζηε κείσζε ησλ ζπκπησκάησλ ηεο ηλνκπαιγίαο. Οη αζθήζεηο ηζνξξνπίαο παίδνπλ ζεκαληηθφ ξφιν ζηελ εμάζθεζε ηνπ λεπξνκπηθνχ ζπληνληζκνχ. Οη δηαηάζεηο βνεζνχλ ζηελ ειαζηηθφηεηα ησλ κπψλ. Ζ κπτθή ελδπλάκσζε ησλ κπψλ εηδηθά ηνπ απρέλα, ηεο σκνπιάηεο θαη ηεο ζπνλδπιηθήο ζηήιεο επηθέξνπλ ζεηηθά απνηειέζκαηα. θνπόο ηνπ Πξνγξάκκαηνο Να βνεζήζεη ζηελ αχμεζε ηνπ επηπέδνπ αλνρήο θαη αληνρήο ζηελ άζθεζε. Να επηζηξαηεχζεη ηνπο ηδηνδεθηηθνχο ππνδνρείο (Κεληξηθφ Νεπξηθφ χζηεκα). Να δεκηνπξγήζεη κηα θπζηνινγηθή δσή. Να κεηψζεη ηα επίπεδα πφλνπ κεηά ηελ άζθεζε. Να απμήζεη ηελ απηνπεπνίζεζε θαη απηνεθηίκεζε ηνπ πάζρνληα - αζθνχκελνπ. FIBROMYALGIA IMPACT QUESTIONNAIRE (FIQ) Name: Date: / / Directions: For questions 1 through 11, please circle the number that best describes how you did overall for the past week. If you don't normally do something that is asked, cross the question out. Always Most Occasionally Never Were you able to: 1. Do shopping? 0 1 2 3 2. Do laundry with a washer and dryer?... 0 1 2 3 3. Prepare meals?... 0 1 2 3 4. Wash dishes/cooking utensils by hand?... 0 1 2 3 5. Vacuum a rug?... 0 1 2 3 6. Make beds?... 0 1 2 3 7. Walk several blocks?... 0 1 2 3 8. Visit friends or relatives?... 0 1 2 3 27

9. Do yard work?... 0 1 2 3 10. Drive a car?... 0 1 2 3 11. Climb stairs?... 0 1 2 3 12. Of the 7 days in the past week, how many days did you feel good?... 0 1 2 3 4 5 6 7 13. How many days last week did you miss work, including housework, because of fibromyalgia?...0 1 2 3 4 5 6 7 FIBROMYALGIA IMPACT QUESTIONNAIRE (FIQ) page 2 Directions: For the remaining items, mark the point on the line that best indicates how you felt overall for the past week. 14. When you worked, how much did pain or other symptoms of your fibromyalgia interfere with your ability to do your work, including housework? І І І І І І І І І No problem with work Great difficulty with work 15. How bad has your pain been? І І І І І І І І І No pain Very severe pain 16. How tired have you been? І І І І І І І І І No tiredness Very tired 17. How have you felt when you get up in the morning? І І І І І І І І І Awoke well rested Awoke very tired 18. How bad has your stiffness been? І І І І І І І І І No stiffness Very stiff 19. How nervous or anxious have you felt? І І І І І І І І І Not anxious Very anxious 20. How depressed or blue have you felt? І І І І І І І І І Not depressed Very depressed 28

Ηλνκπαιγία θαη Άζθεζε Γξαζηεξηφηεηεο κε πςειή έληαζε θαη έληνλεο πιεηνκεηξηθέο αζθήζεηο είλαη αθαηάιιειεο Μεηά ην πξφγξακκα ν κπηθφο πφλνο είλαη έληνλνο, άξα ρξεηάδεηαη ππνκνλή θαη επηκνλή! Δλζάξξπλζε απφ ηνλ γπκλαζηή. χκθσλα κε Ακεξηθαληθέο κειέηεο, ην 50% ησλ άηνκσλ πνπ μεθηλνχλ έλα πξφγξακκα ζεξαπεπηηθήο γπκλαζηηθήο ην εγθαηαιείπνπλ ζηνπο πξψηνπο 6 κήλεο. Γπκλαζηήο Γαξιάζεο Γηάλλεο, Msc,. Πηπρηνχρνο θπζηθήο αγσγήο & αζιεηηζκνχ Γεκνθξίηεηνπ Παλεπηζηεκίνπ Θξάθεο 29

ΠΟΡΗΜΑΣΑ ΤΝΔΓΡΔΗΟΤ 1. Ο ρξφληνο πφλνο επεξεάδεη ζεκαληηθά ηελ πνηφηεηα δσήο ηνπ πάζρνληα, θαη έρεη ζεκαληηθέο θνηλσληθέο θαη νηθνλνκηθέο επηπηψζεηο. Οη θαηαζηάζεηο απηέο επηβαξχλνπλ νηθνλνκηθά ηνλ πάζρνληα φπσο ην θφζηνο θαξκάθσλ, θξνληίδαο θαη ε απψιεηα εηζνδεκάησλ, αιιά επεξεάδνπλ θαη ηελ θνηλσλία γεληθφηεξα δεδνκέλνπ φηη ζπλεπάγνληαη ζπρλφηεξεο απνπζίεο απφ ηελ εξγαζία, θαη κεησκέλε παξαγσγηθφηεηα. 2. Νέα θάξκαθα θαηά ηνπ πφλνπ κε ιηγφηεξεο παξελέξγεηεο θαη θαηλνχξγηεο παξεκβαηηθέο ηερληθέο κπνξνχλ λα αλαθνπθίζνπλ ζήκεξα φζνπο πάζρνπλ απφ ρξφληνπο πφλνπο. 3. Δπηβάιιεηαη ε ιεηηνπξγία Δηδηθψλ Κέληξσλ Αληηκεηψπηζεο ηνπ Πφλνπ θαη Παξεγνξεηηθήο Αγσγήο ψζηε νη αζζελείο πνπ βηψλνπλ έληνλν θαη επίκνλν πφλν λα βξίζθνπλ επαγγεικαηίεο πγείαο πνπ είλαη εμεηδηθεπκέλνη ζηελ θαηαλφεζε θαη ηελ αληηκεηψπηζε ησλ πξνβιεκάησλ ηνπο. Σα Κέληξα απηά παξέρνπλ ζπλδπαζκφ ζεξαπεηψλ φπνπ, εθηφο απφ ηνπο εηδηθνχο γηαηξνχο, ζπκκεηέρνπλ θαη δηάθνξνη άιινη επαγγεικαηίεο πγείαο, φπσο θπζηνζεξαπεπηέο, λνζειεπηέο, ςπρνιφγνη, θνηλσληθνί ιεηηνπξγνί θ.ά. 4. Ο ρξφληνο πφλνο απνηειεί θνηλφ γλψξηζκα γηα ηηο πεξηζζφηεξεο ησλ ξεπκαηηθψλ θαη κπνζθειεηηθψλ παζήζεσλ κε πην ραξαθηεξηζηηθά παξαδείγκαηα ηελ Οζηεναξζξίηηδα, ηελ Ρεπκαηνεηδή Αξζξίηηδα θαη ηελ Ηλνκπαιγία. 5. Ζ Ηλνκπαιγία είλαη κηα ρξφληα ξεπκαηηθή πάζεζε κε θχξην ραξαθηεξηζηηθφ ηνλ ρξφλην πφλν κε ζεκαληηθέο επηδξάζεηο θαη αλαηξνπέο ζην επίπεδν δσήο ησλ παζρφλησλ. Δπηβάιιεηαη ε απνηειεζκαηηθή θαη νιηζηηθή αληηκεηψπηζε ηεο, ε νπνία εθηφο απφ θαξκαθεπηηθή αγσγή επηβάιιεη ηελ έληαμε ησλ αηφκσλ ζε πξνγξάκκαηα ζηήξημεο, εθπαίδεπζεο θαη ςπρνζσκαηηθήο άζθεζεο. 30

6. Καιείηαη ε Πνιηηεία, παξά ηελ νηθνλνκηθή θξίζε πνπ επεξεάδεη θαη ηε Υψξα καο, λα ζπλερίζεη λα επελδχεη ζηνλ ζεκαληηθφ πγείαο πνπ απνδεδεηγκέλα ζπλεπάγεηαη καθξνπξφζεζκα πνιιαπιά νηθνλνκηθά θαη θνηλσληθά νθέιε. Δπίζεο θαιείηε λα πξνζθέξεη πξνο ηνπο Κχπξηνπο Ρεπκαηνπαζείο ηε ζσζηή θαη νινθιεξσκέλε ηαηξνθαξκαθεπηηθή πεξίζαιςε θαζψο επίζεο πξφζβαζε ζε πξνγξάκκαηα θξνληίδαο, ζηήξημεο, εθπαίδεπζεο θαη απηνδηαρείξηζεο ησλ ξεπκαηηθψλ θαη κπνζθειεηηθψλ παζήζεσλ κέζα απφ έλα νινθιεξσκέλν ζηξαηεγηθφ ζρεδηαζκφ. Δίλαη παγθφζκηα παξαδερηφ θαη απνδεδεηγκέλν φηη ε ζσζηή επέλδπζε απφ ηελ Πνιηηεία ζηε δεκφζηα Τγεία κε ηε δεκηνπξγία φισλ ησλ απαξαηηήησλ ππνδνκψλ απνβαίλεη ζπζζσξεπηηθά εηο φθεινο ηνπ Κξάηνπο θαη ηεο Κνηλσλίαο θαη πεξηνξίδεη ζεκαληηθά ηηο δαπάλεο γηα ηελ αληηκεηψπηζε ησλ ζπλεπεηψλ ησλ δηαθφξσλ αζζελεηψλ θαη δε ησλ ρξφλησλ. Ο ΑΚ δεζκεύεηαη όηη ζπλερίδεη ηνλ αγώλα ηνπ κέρξη ηελ ηειηθή πξαγκάησζε ηνπ ζηόρνπ ηνπ γηα κηα θαιύηεξε πνηόηεηα δσήο γηα ηνλ θάζε Κύπξην Ρεπκαηνπαζή. 31

Δπραξηζηνύκε ηνπο αθόινπζνπο Xνξεγνύο: Biomir Medical Ltd. Αλαξξσηήξην-Φπζηνζεξαπεπηήξην-Κεληξν Απνθαηάζηαζεο «Άγηνο Ησάλλεο ν Λακπαδηζηήο», Δπραξηζηνύκε ηνπο αθόινπζνπο Τπνζηεξηθηέο: 32