248 ΔΛΔΓΥΟ ΒΙΩΙΜΟΣΗΣΑ ΜΟΝΑΓΑ ΔΚΣΡΟΦΗ ΑΛΙΓΚΑΡΙΩΝ Helix aspersa Ίσσαρη Α., Χατζηιωάννου Μ., Νεουύτου Χ., Αϋυαντή Σ., Ματσιώρη Σ.* Παλεπηζηήκην Θεζζαιίαο, ρνιή Γεσπνληθώλ Δπηζηεκώλ, Σκήκα Γεσπνλίαο Ιρζπνινγίαο θαη Τδάηηλνπ Πεξηβάιινληνο, Οδόο Φπηόθνπ, Βόινο, 38446 Πεξίιεςε Με ηελ παξνύζα έξεπλα έγηλε πξνζπάζεηα λα ειεγρζεί ε νηθνλνκηθή βησζηκόηεηα ησλ κνλάδσλ εθηξνθήο ζαιηγθαξηώλ πνπ ιεηηνπξγνύλ ζηελ επξύηεξε πεξηνρή ηνπ Γήκνπ Φαιαηζίαο, ζηελ Πεινπόλλεζν, κε ηε ρξήζε νηθνλνκηθώλ δεηθηώλ όπσο ε Καζαξή Παξνύζα Αμία θαη ν Δζσηεξηθόο Ρπζκόο Απόδνζεο, ελώ ηαπηόρξνλα πξνζδηνξίζηεθε θαη ην λεθξό ζεκείν ησλ κνλάδσλ απηώλ. Η ζπγθέληξσζε ησλ πξσηνγελώλ δεδνκέλσλ πξαγκαηνπνηήζεθε κέζσ πξνζσπηθώλ ζπλεληεύμεσλ βάζνπο πνπ δηεμήρζεζαλ κε ηε ρξήζε δνκεκέλσλ εξσηεκαηνινγίσλ κε ηνπο εθηξνθείο ησλ κνλάδσλ. ην εξσηεκαηνιόγην ζπκπεξηειήθζεζαλ εξσηήζεηο πνπ ζθνπό είραλ ηε ζπιινγή δεδνκέλσλ ζρεηηθά κε ην θόζηνο ιεηηνπξγίαο θαη ηελ παξαγσγή θαη ηα έζνδα ησλ κνλάδσλ. ύκθσλα κε ηα απνηειέζκαηα ηεο έξεπλαο, ην αξρηθό θόζηνο ηεο επέλδπζεο ππνινγίζηεθε όηη αλέξρεηαη ζηα 19.478. Σν λεθξό ζεκείν ησλ παξαπάλσ κνλάδσλ ππνινγίζηεθε όηη απνηειεί ην 74,2% ηεο παξαγσγήο, κε κέζε δπλακηθόηεηα εθκεηάιιεπζεο ηα 3.779 Κg. Η Καζαξή Παξνύζα Αμία (N.P.V.) ππνινγίζηεθε ζηα 16.187 θαη ν Δζσηεξηθόο Βαζκόο Απόδνζεο (I.R.R.) ήηαλ ίζνο κε 18%. ύκθσλα κε ηελ νηθνλνκηθή αμηνιόγεζε, ε επέλδπζε θξίζεθε νξηαθά βηώζηκε. Λέμεηο θιεηδηά: έλεγτος βιωζιμόηηηας, εκηροθή ζαλιγκαριών, NPV, IRR. *πγγξαθέαο επηθνηλσλίαο: Μαηζηώξε ηεξηαλή (steriani@uth.gr) ECONOMIC VIABILITY STUDY OF Helix aspersa FARMS Issari A., Xatziioannou M., Neofitou C., Matsiori S.* University of Thessaly, School of Agricultural Sciences, Department of Ichthyology and Aquatic Environment, Fytoko Street, Volos, 38446, Greece Abstract The present work is aimed at controlling the viability of snail farms in the wider region of Municipality Falaisia, in Peloponnese, using of economic indicators as the Net Present Value and the Internal Rate of Return. Simultaneously was determined the dead point of these units. The collection of primary data was obtained via personal interviews of depth that were carried out with the use of structured questionnaires with the stock breeders of units. In the questionnaire were included questions with aim the collection of data with regard to the cost of operation, production and the income of units. According to of the results of research, the initial cost of investment was calculated 19.478. The dead point of units equals 74,2% of production, with medium capacity of exploitation 3.779 Kg. The Net Present Value was calculated in 16.187 and the Internal Rate of Return was equal with 18%. According to the economic evaluation, the investment was judged marginal viable. Keywords: viability research, snail farming, NPV, IRR. *Corresponding author: Matsiori Steriani (steriani@uth.gr) 1. Δηζαγσγή Με ηελ παξνύζα έξεπλα έγηλε πξνζπάζεηα λα ειεγρζεί ε βησζηκόηεηα ησλ κνλάδσλ εθηξνθήο ζαιηγθαξηώλ ζηελ επξύηεξε πεξηνρή ηνπ Γήκνπ Φαιαηζίαο, ζηελ Πεινπόλλεζν. Παξόιν πνπ ν θιάδνο ηεο εθηξνθήο ζαιηγθαξηώλ παξνπζηάδεη ηδηαίηεξν ελδηαθέξνλ ζηελ Διιάδα, θαζώο όιν θαη πεξηζζόηεξνη αζρνινύληαη κε ηνλ θιάδν,
249 ππάξρνπλ ειάρηζηεο έξεπλεο, πνπ αθνξνύλ ζηα νηθνλνκηθά ζηνηρεία ησλ κνλάδσλ εθηξνθήο ζαιηγθαξηώλ. ηε ρώξα καο ε ρξήζε ηνπ θξηηεξίνπ ηεο NPV έγηλε γηα ηνλ έιεγρν ηεο βησζηκόηεηαο κηαο ππνζεηηθήο κνλάδαο εθηξνθήο Helix aspersa (Μαηζηώξε θαη ζπλ. 2008). Γηεζλώο έρνπλ γίλεη πξνζπάζεηεο γηα ηνλ έιεγρν ηεο θεξδνθνξίαο θαη ηνλ ππνινγηζκό ηνπ ιεηηνπξγηθνύ θόζηνπο κνλάδσλ εθηξνθήο ζαιηγθαξηώλ (Murphy 2001, Begg 2006, Ogunniyi 2009). Δλώ κε ηε βνήζεηα ηνπ θξηηεξίνπ ηεο NPV ειέγρζεθε ε βησζηκόηεηα κνλάδαο εθηξνθήο θαη ππνινγίζηεθε ε θαζαξή απόδνζή ηεο (Chaitanawisuti et al. 2002). 2. Τιηθά θαη Μέζνδνη Ωο πεξηνρή έξεπλαο επηιέρζεθε ν Ννκόο Αξθαδίαο, γηαηί ραξαθηεξίδεηαη από πςειή ζπγθέληξσζε κνλάδσλ εθηξνθήο ζαιηγθαξηώλ. Η αλάιπζε αθνξνύζε ζηελ επξύηεξε γεσγξαθηθή πεξηνρή ησλ Γήκσλ Φαιαηζίαο θαη Μεγαιόπνιεο ηνπ Ννκνύ Αξθαδίαο. Σα πξσηνγελή δεδνκέλα ηεο παξνύζαο εξγαζίαο πξνέξρνληαλ από 9 κνλάδεο θαη ζπγθεληξώζεθαλ κέζσ πξνζσπηθώλ ζπλεληεύμεσλ βάζνπο, πνπ δηεμήρζεζαλ κε ηε ρξήζε δνκεκέλσλ εξσηεκαηνινγίσλ κε ηνπο ηδηνθηήηεο ησλ κνλάδσλ. ην εξσηεκαηνιόγην ζπκπεξηειήθζεζαλ εξσηήζεηο πνπ είραλ ζθνπό ηε ζπιινγή δεδνκέλσλ ζρεηηθά κε ην θόζηνο ιεηηνπξγίαο, ηελ παξαγσγή θαη ηα έζνδα ησλ κνλάδσλ θαηά ην ρξνληθό δηάζηεκα από 01/05/2009 έσο 30/04/2010. Γηα ηνλ έιεγρν ηεο βησζηκόηεηαο ησλ κνλάδσλ εθαξκόζηεθαλ ε κέζνδνο ηεο Καζαξήο Παξνύζαο Αμίαο (N.P.V) θαη ε κέζνδνο ηνπ Δζσηεξηθνύ Ρπζκνύ Απόδνζεο (I.R.R), ελώ ππνινγίζηεθαλ νη εηήζηεο ηακηαθέο ξνέο, ην θαζαξό απνηέιεζκα ρξήζεο θαη ην λεθξό ζεκείν ησλ κνλάδσλ γηα ρξνληθή πεξίνδν δέθα εηώλ. Γηα ηελ επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ ηεο έξεπλαο ρξεζηκνπνηήζεθε κνληέιν νηθνλνκηθήο αλάιπζεο θαη αμηνιόγεζεο, ζρεδηαζκέλν ζην πξόγξακκα MS.Excel, πνπ έρεη ζρεδηαζζεί από ην Δ.Μ.Π. (Γακίγνο θαη ζπλ. 2006), ζην πιαίζην ηνπ εθπαηδεπηηθνύ πξνγξάκκαηνο «Σερλνινγία θαη Δπηρεηξεκαηηθόηεηα», κε ζθνπό ηνλ έιεγρν ηεο βησζηκόηεηαο θαηά ηελ εθπόλεζε επηρεηξεκαηηθνύ ζρεδίνπ. 3. Απνηειέζκαηα Η ζπλνιηθή δαπάλε γηα ηελ επέλδπζε ηεο κνλάδαο ππνινγίζηεθε ζηα 19.478. Σν αξρηθό θόζηνο ηεο επέλδπζεο εθηηκήζεθε κε βάζε ην κέζν θόζηνο ησλ κνλάδσλ εθηξνθήο ηεο πεξηνρήο κειέηεο. Η θύξηα πεγή ρξεκαηνδόηεζεο ησλ κνλάδσλ ήηαλ ε ίδηα ζπκκεηνρή, κε θόζηνο θεθαιαίνπ πνπ απνηηκάηαη γηα ηελ ηδία ζπκκεηνρή ζην 5%. Η θαηαλνκή ησλ πσιήζεσλ παξνπζηάδεηαη ζηνλ Πίλαθα 1. Από ηελ επεμεξγαζία ησλ δεδνκέλσλ πξνέθπςε όηη νη ζεκαληηθόηεξεο θαηεγνξίεο θόζηνπο είλαη ε αγνξά πξώησλ θαη βνεζεηηθώλ πιώλ (13.700 ) θαηά ηε δηάξθεηα ελόο κέζνπ έηνπο (3o έηνο), εληόο ηνπ δεθαεηνύο νξίδνληα αμηνιόγεζεο θαη νη δαπάλεο πξνζσπηθνύ. Οη απνζβέζεηο ησλ πάγησλ ζηνηρείσλ ηεο επέλδπζεο αλέξρνληαη ζηα 3.088 /έηνο ζηα 5 πξώηα έηε ηεο ιεηηνπξγίαο ηεο κνλάδαο. Σν ιεηηνπξγηθό απνηέιεζκα ηεο επέλδπζεο (πξν απνζβέζεσλ θαη θόξσλ) γηα ηνλ πξώην ρξόλν ππνινγίζηεθε ζε 2.837, γηα ηνλ 2 ν ρξόλν 4.103 θαη γηα ηα επόκελα έηε αλέξρεηαη ζηα 4.736.
250 Πίλαθαο 1. Καηαλνκή ησλ πσιήζεσλ. ΚΑΣΑΝΟΜΗ ΣΩΝ ΠΩΛΗΔΩΝ ΣΙΜΔ ΠΩΛΗΗ ΑΝΑ ΜΟΝΑΓΑ ΠΡΟΪΟΝΣΟ ( / Kgr) Πσιήζεηο εζσηεξηθνύ 100% Σηκή εζσηεξηθνύ - Υνλδξηθή 89% - Υνλδξηθή 5 - Ληαληθή 11% - Ληαληθή - Μεγάινη πειάηεο 95% - Μεγάινη πειάηεο 8 - Μηθξνί πειάηεο 5% - Μηθξνί πειάηεο 3 ηαζκηζκέλε ηηκή 5,3 Σν λεθξό ζεκείν ηεο επέλδπζεο αληηζηνηρεί ζε 2.802Kg θαη παξαγσγηθή δπλακηθόηεηα 74,2% (ρ. 1), ηηκέο ζρεηηθά ηθαλνπνηεηηθέο, πνπ δείρλνπλ όηη ε αμηνινγνύκελε επέλδπζε είλαη βηώζηκε, κε κέζε ηηκή πώιεζεο 5,3 /Kg. Με δεδνκέλν όηη ε κνλάδα κειέηεο είρε ζρεηηθά ρακειό αξρηθό θόζηνο επέλδπζεο, ην γεγνλόο όηη ζα πξέπεη λα παξάγεη θάζε ρξόλν ην 74,2% ηεο παξαγσγήο ηεο, δε ραξαθηεξίδεηαη σο αξλεηηθό θαη αθαηόξζσην. ρήκα 1. Απεηθόληζε λεθξνύ ζεκείνπ. Η N.P.V ππνινγίζηεθε από ηηο θαζαξέο ηακεηαθέο ξνέο (εηζξνέο- εθξνέο), ρξεζηκνπνηώληαο σο επηηόθην πξνεμόθιεζεο ην θόζηνο ησλ ηδίσλ θεθαιαίσλ. Έηζη ππνινγίζζεθε ζε 16.187. Καηά αλαινγία ππνινγίζζεθε θαη ν εζσηεξηθόο ξπζκόο απόδνζεο ηεο επέλδπζεο (I.R.R) ν νπνίνο γηα ηελ επέλδπζε καο είλαη ζεηηθόο 18%. Η αλάιπζε επαηζζεζίαο πξαγκαηνπνηήζεθε πξνθεηκέλνπ λα δηαπηζησζεί ε επίδξαζε ηεο ηηκήο πώιεζεο ησλ πξντόλησλ θαη ηνπ θόζηνπο ηνπ ζηηεξεζίνπ ζηελ θαζαξή παξνύζα αμία (N.P.V) ηνπ επελδπηηθνύ ζρεδίνπ. ηνλ πίλαθα 2 παξνπζηάδνληαη νη ηηκέο ηεο N.P.V αλά κεηαβιεηή θαη πνζνζηό κεηαβνιήο ίζν κε +20% (κε επηηόθην πξνεμόθιεζεο 5%), από ηνλ νπνίν πξνθύπηεη πσο νη κνλάδεο είλαη πεξηζζόηεξν επαίζζεηεο ζηηο κεηαβνιέο ηεο ηηκήο θαη ιηγόηεξν ζηηο κεηαβνιέο ηνπ ζηηεξεζίνπ. Έηζη κηα κείσζε ηεο ηηκήο πώιεζεο θαηά 20% νδεγεί ζε αξλεηηθή NPV, ελώ κηα αύμεζε ηεο ηηκήο θαηά 20% δηπιαζηάδεη ζρεδόλ ηελ NPV. Αληίζεηα απμνκεηώζεηο ζηελ ηηκή ηνπ ζηηεξεζίνπ θαηά 20% δε κεηαβάινπλ ζεκαληηθά ηελ NPV.
251 Πίλαθαο 2. Σηκέο ηεο θαζαξήο παξνύζαο αμίαο (N.P.V)ηεο επέλδπζεο αλά κεηαβιεηή θαη πνζνζηό. Πνζνζηό κεηαβνιήο% ηηηξέζην Σηκή πώιεζεο -20 13.5541,1 +20 18.515,34-20 +20 31.127,95 4. πδήηεζε ην πιαίζην ηεο παξνύζαο εξγαζίαο επηρεηξήζεθε λα απνηηκεζνύλ νη ζεκαληηθόηεξεο κεηαβιεηέο θόζηνπο θαη ν ηξόπνο πνπ απηέο επηδξνύλ ζηελ νηθνλνκηθή βησζηκόηεηα ησλ κνλάδσλ εθηξνθήο ζαιηγθαξηώλ. Η αμηνιόγεζε ηεο ππνηηζέκελεο κνλάδαο έγηλε κε ηε βνήζεηα δεδνκέλσλ, πνπ ζπιιέρζεθαλ από πξαγκαηηθή ιεηηνπξγία κνλάδσλ ζαιηγθαξηώλ ζην Γήκν Φαιαηζίαο. Η ιεηηνπξγία ησλ κνλάδσλ εθηξνθήο εθηξνθήο ζαιηγθαξηώλ εκθαλίδεηαη ζήκεξα ελζαξξπληηθή θαη κπνξεί λα απνηειέζεη αλαπηπμηαθή δξαζηεξηόηεηα. Ιδηαίηεξα ζε πεξηνρέο κε αγξνηηθή γε ρακειήο δπλαηόηεηαο (κε γόληκν έδαθνο, κεηά από ππξθαγηά), κπνξεί λα δώζεη επθαηξίεο απαζρόιεζεο, εμαζθαιίδνληαο κηα ελαιιαθηηθή πεγή εηζνδήκαηνο. Δίλαη όκσο απαξαίηεην λα επηζεκαλζεί όηη, ε ελ ιόγσ παξαγσγηθή δηαδηθαζία απαηηεί πςειή ηερλνγλσζία θαη εκπεηξία θαη δελ πξέπεη λα ζπγθξίλεηαη κε άιιεο αγξνηηθέο δξαζηεξηόηεηεο. Αμηνινγώληαο ην πξόηππν ιεηηνπξγίαο, ηεο ππό εμέηαζε κνλάδαο, κπνξνύκε λα ηε ραξαθηεξίζνπκε σο κνλάδα ζρεηηθά ρακεινύ αξρηθνύ θόζηνπο παξαγσγήο θαη απαηηήζεσλ ζε ηερλνγλσζία. Μεηά ηελ απνηίκεζε ησλ κεηαβιεηώλ θόζηνπο θαη ηελ αμηνιόγεζε ηνπ ηξόπνπ πνπ απηέο επηδξνύλ ζηελ νηθνλνκηθή βησζηκόηεηα ηεο κνλάδαο, πξνέθπςε όηη κηα ηέηνηα κνλάδα εθηξνθήο, κηθξήο θιίκαθαο, κπνξεί λα είλαη νξηαθά βηώζηκε. Παξόια απηά, εληνπίζζεθαλ πξνβιήκαηα ζην ζρεδηαζκό ηεο, θαζώο θαη έιιεηςε ηερλνγλσζίαο θαη εκπεηξίαο ησλ εθηξνθέσλ, ιόγσ ηνπ κηθξνύ ρξόλνπ πνπ αθηεξώλνπλ. ηελ παξνύζα θάζε, είλαη ελζαξξπληηθό ην γεγνλόο όηη θξίζεθε βηώζηκε, έζησ θαη νξηαθά. Η βειηίσζε ηνπ ηξόπνπ ιεηηνπξγίαο ηεο, κπνξεί λα βειηηώζεη ηνπο νηθνλνκηθνύο ηεο δείθηεο θαη λα εμαζθαιίζεη ηε βησζηκόηεηα ηεο επελδπηηθήο δξαζηεξηόηεηαο. Σα πξνβιήκαηα πνπ ρξήδνπλ άκεζεο επίιπζεο αθνξνύλ ζηελ νξζή δηαρείξηζε ησλ κνλάδσλ (κε ηε ζπκβνιή ελόο επηζηεκνληθνύ ππεύζπλνπ ή ζπκβνύινπ), ζηε βειηίσζε ηεο απνδνηηθόηεηαο ησλ ηξνθώλ (ζηηεξέζηα) θαη ζηε κείσζε ηνπ θόζηνπο παξαγσγήο πνπ νθείιεηαη ζηελ ηξνθή. Σν θξάηνο νθείιεη λα βνεζήζεη ηνπο κειινληηθνύο εθηξνθείο ζαιηγθαξηώλ παξέρνληαο ηνπο ηερλνγλσζία θαη νηθνλνκηθή ελίζρπζε. Η εθηξνθή ζαιηγθαξηώλ κπνξεί λα απνηειέζεη κηα θαηλνηόκν θαη βηώζηκε αγξνηηθή δξαζηεξηόηεηα κε πνιιαπιά νηθνλνκηθά, θνηλσληθά θαη πεξηβαιινληηθά νθέιε (ζπγθξάηεζε αγξνηηθνύ πιεζπζκνύ, αλαδηάξζξσζε ηεο πξσηνγελνύο παξαγσγήο, ηξνθνδόηεζε ηεο ηνπηθήο αγνξάο κε αζθαιή γηα ηνλ θαηαλαισηή πξντόληα, δεκηνπξγία λέσλ επθαηξηώλ γηα δξαζηεξηόηεηεο όπσο ν ηνκέαο ηεο κεηαπνίεζεο θαη ηππνπνίεζεο ησλ ζαιηγθαξηώλ θαη
252 θαζεηνπνίεζεο ηνπ αγξνηηθνύ ηνκέα, πξνζηαζία ησλ θπζηθώλ πιεζπζκώλ ησλ ζαιηγθαξηώλ). Βηβιηνγξαθία Begg S., Mcinness P. (2003) Farming Edible Snails - Lessons from Italy. Publication No. 03/137, Printed by Union Offset Printing, Canberra, Australia:1-13. Begg S. (2006) Free-range Snail Farming in Australia. Rural Industries Research and Development Corporation, No. 06/104. Chaitanawisuti N., Kritsanapuntu S., Natsukari Y. (2002) Economic analysis of a pilot commercial production for spotted Babylon, Babylonia aerolata (Link 1807), of marketable sizes using a flow-through culture system in Thailand. Aquaculture Research, 33: 1265-1272. Efarmspro (2010) Snail Farming and Management URL: http://www.efarmspro.com./snailfarming.php. Accessed on 29th of June, 2010. Murphy B. (2001) Breeding and Growing Snails commercially in Australia. Rural Industries and Development Corporation, 00/188. Ogunniyi L.T. (2009) Economic analysis of snail production in Ibadan, Oyo state. International Journal of Agricultural Economics & Rural Development. Nigeria Press,: 2(1): 26-34.