Έρευνα σε δείγμα 215 οικογενειών για τις συνήθειες διατροφής και σωματικής δραστηριότητας παιδιών & γονέων/κηδεμόνων

Έρευνα σε δείγμα 215 οικογενειών για τις συνήθειες διατροφής και σωματικής δραστηριότητας παιδιών & γονέων/κηδεμόνων Πωλ Φαρατζιάν, MSc Διαιτολόγος-διατροφολόγος Υπεύθυνος στατιστικής ανάλυσης & ερμηνείας δεδομένων

Περιγραφικά χαρακτηριστικά (1) Συνολικό δείγμα: 215 παιδιά και οικογένειες Εργαλείο: Ειδικά σχεδιασμένο ερωτηματολόγιο συχνότητας κατανάλωσης τροφίμων & συνηθειών Software of statistical analysis: SPSS v.16.0 Statistical significance: P<0.05 Ηλικία παιδιών ΔΜΣ μητέρας ΔΜΣ πατέρα ΔΜΣ παιδιών Minimum Maximum Μέση τιμή Τυπ. Απόκλιση 5,00 15,00 9,4172 2,55903 18,18 40,40 24,7820 4,55935 20,01 47,88 27,9565 4,63346 13,33 28,54 19,1790 3,26003

Περιγραφικά χαρακτηριστικά (2) Κατανομή φύλου παιδιών δείγματος 39.3 60.7 Αγόρια Κορίτσια 52.5 18.7 Κανένας γονέας υπέρβαρος/ παχύσαρκος 1 γονέας υπέρβαρος/ παχύσαρκος 52.5 2 γονείς υπέρβαροι/ παχύσαρκοι

Ποσοστά υπέρβαρου/παχυσαρκίας παιδιών & γονέων Ποσοστά υπέρβαρου/παχυσαρκίας παιδιών 16.8 Ποσοστά υπέρβαρου/παχυσαρκίας μητέρων Ποσοστό Φυσ. ΔΜΣ 59,9 Υπέρβαροι 29,0 Παχύσαρκοι 11,1 31 52.2 Φυσ. ΔΜΣ Υπέρβαρα Παχύσαρκα Ποσοστά υπέρβαρου/παχυσαρκίας πατεράδων Φυσ. ΔΜΣ Ποσοστό 28,9 Υπέρβαροι 41,6 Παχύσαρκοι 29,5

ΔΜΣ παιδιών ανάλογα με την κατάταξη των γονέων τους 28.8 18.7 52.5 Κανένας γονέας υπέρβαρος/παχύσαρκος 1 γονές υπέρβαρος/παχύσαρκος 2 γονείς υπέρβαροι/παχύσαρκοι Μέση τιμή ΔΜΣ Τυπ. Απόκλιση Κανένας γονέας Υπέρβαρος/Παχύσαρκος 18,2504 3,45031 1 γονέας Υπέρβαρος/Παχύσαρκος 18,5568 2,58234 Τα παιδιά των οποίων και οι 2 γονείς ήταν υπέρβαροι ή παχύσαρκοι είχαν και υψηλότερο ΔΜΣ 2 γονείς Υπέρβαροι/Παχύσαρκοι 21,0285 3,52851

Συχνότητα κατανάλωσης τροφίμων (1) Δημητριακά πρωινού: 3 φορές / εβδομάδα: 62% <3 φορές / εβδομάδα : 38% Ζυμαρικά & Ρύζι 3 φορές / εβδομάδα : 18% <3 φορές / εβδομάδα : 82% Ψωμί 7 φορές / εβδομάδα : 64% (το 50 % απάντησε ότι δεν προτιμά ποτέ ψωμί ολικής άλεσης) <7 φορές / εβδομάδα : 36% Όσπρια: 2 φορές / εβδομάδα : 43% <2 φορές / εβδομάδα : 57%

Συχνότητα κατανάλωσης τροφίμων (2) Φρούτα 7 φορές / εβδομάδα : 42% <7 φορές / εβδομάδα : 58% Λαχανικά 7 φορές / εβδομάδα : 32% <7 φορές / εβδομάδα : 68% Κόκκινο κρέας 2 φορές / εβδομάδα : 78.5% 1 φορές / εβδομάδα : 21.5% Ψάρι 2 φορές / εβδομάδα : 8% 1 φορές / εβδομάδα : 92%

Συχνότητα κατανάλωσης τροφίμων(3) Fast-foods (περιλαμβάνονται pizza, burger, σουβλάκι): 2 φορές / εβδομάδα : 12% 1 φορά / εβδομάδα : 88% Γλυκά (περιλαμβάνονται σοκολάτα, κέικ, κρουασάν, παγωτά) 3 φορές / εβδομάδα : 76% 2 φορές / εβδομάδα : 24% Πατατάκια, Γαριδάκια 2 φορές / εβδομάδα : 20% 1 φορά / εβδομάδα : 80% Τηγανητές πατάτες 2 φορές / εβδομάδα : 32.5% 1 φορά / εβδομάδα : 67.5%

Υπέρβαρα vs. Φυσιολογικά παιδιά Διαφορές στην συχνότητα κατανάλωσης τροφίμων Τα παιδιά με φυσιολογικό ΔΜΣ κατανάλωναν πιο συχνά φρούτα, όσπρια, 100% φυσικούς χυμούς, γάλα & γιαούρτι Αντίθετα κατανάλωναν λιγότερο συχνά burgers, σουβλάκι, πατάτες τηγανητές και τυριά.

Συχνότητα κατανάλωσης αναψυκτικών Ποτέ/Σπάνια 1-2 φορές /μήνα 1 φορά /εβδομάδα 2 φορές /εβδομάδα 3-6 φορές /εβδομάδα Καθημερινά 37.7 31.6 10.2 11.2 7.9 1.4 0 10 20 30 40 Είδος αναψυκτικού που καταναλώνεται 14.3 85.7 Κανονικό Light

Συνήθειες κατανάλωσης πρωινού 5 ή περισσότ/εβδ 3-4 φορές/εβδ 1-2 φορές/εβδ Ποτέ/Σπάνια 64.5 9.6 20.8 5.1 0 50 100 Δεν βρέθηκαν διαφορές στη συχνότητα κατανάλωσης πρωινού μεταξύ υπέρβαρων & φυσιολογικών παιδιών Τα παιδιά κατανάλωναν πρωινό συχνότερα όταν το έκαναν μαζί με την οικογένεια Τα παιδιά που κατανάλωναν συχνότερα πρωινό, είχαν και συνολικά καλύτερη ποιότητα διατροφής. Συγκεκριμένα, είχαν συχνότερη πρόσληψη δημητριακών, ψωμιού, φρούτων, οσπρίων, ψαριού, γάλακτος, γιαουρτιού και σπανιότερη πρόσληψη burgers, σουβλάκια, πατατάκια, παγωτά, κέικ και παγωτών.

Συχνότητα οικογενειακών γευμάτων Πρωινό, μεσημεριανό, βραδινό Πρωινό Μεσημεριανό 5-7 times/week 3-4 times/week 1-2 times/week Never/Seldom 4 24.4 36.3 35.3 5-7 times/week 3-4 times/week 1-2 times/week Never/Seldom 2.3 16.8 33.6 47.2 0 20 40 0 20 40 60 Βραδινό 5-7 times/week 3-4 times/week 1-2 times/week Never/Seldom 4.8 19.7 18.8 56.7 Αποτέλεσμα: Τα παιδιά που έκαναν συχνότερα οικογενειακά γεύματα είχαν και μικρότερη πιθανότητα να είναι υπέρβαρα ή παχύσαρκα 0 20 40 60

Ύπαρξη τηλεόρασης στο παιδικό δωμάτιο Χαμηλότερο ποσοστό παιδιών φυσιολογικού βάρους είχαν τηλεόραση στο δωμάτιό τους Υπέρβαρα/Παχύσαρκα Φυσιολογικού ΔΜΣ 27.1 0 20 40 60 58 Φάνηκε μια ισχυρή τάση που έδειχνε ότι τα υπέρβαρα/παχύσαρκα παιδιά περνούσαν περισσότερες από 2 ώρες / ημέρα μπροστά από οθόνη τηλεόρασης ή υπολογιστή, σε σχέση με τα παιδιά φυσιολογικού ΔΜΣ

Ύπαρξη υπολογιστή στο παιδικό δωμάτιο Χαμηλότερο ποσοστό παιδιών φυσιολογικού βάρους είχαν υπολογιστή στο δωμάτιό τους Υπέρβαρα/Παχύσαρκα Φυσιολογικού ΔΜΣ 24.5 43 0 20 40 60 Φάνηκε μια ισχυρή τάση που έδειχνε ότι τα υπέρβαρα/παχύσαρκα παιδιά περνούσαν περισσότερες από 2 ώρες / ημέρα μπροστά από οθόνη τηλεόρασης ή υπολογιστή

Καθημερινά 5-6 φορές/εβδομάδα 3-4 times/week 1-2 φορές/εβδομάδα Σπάνια/Ποτέ Η συνήθεια γευμάτων μπροστά από την τηλεόραση 8.7 11.5 16.8 24.5 0 20 40 38.5 Τα παιδιά που έκαναν συχνότερα οικογενειακά γεύματα, έκαναν σπανιότερα γεύματα μπροστά από την τηλεόραση Οι γονείς των οποίων τα παιδιά έκαναν συχνότερα γεύματα μπροστά από την τηλεόραση δήλωσαν ότι πιστεύουν πως οι διατροφικές επιλογές των παιδιών τους επηρεάζονται περισσότερο από τις τηλεοπτικές διαφημίσεις Τα παιδιά που έκαναν συχνότερα γεύματα μπροστά στην τηλεόραση κατανάλωναν συνολικά λιγότερα φρούτα, γαλακτοκομικά προϊόντα, αλλά αντίθετα περισσότερα γλυκά, αλμυρά σνακ (πατατάκια, γαριδάκια)

Πόσες ώρες την εβδομάδα κάνει το παιδί εξωσχολικές αθλητικές δραστηριότητες (κάποιο άθλημα-σπορ, χορός, ποδήλατο); Συνολικές ώρες / εβδομάδα >8 ώρες 0.9 6-7 ώρες 28.8 4-5 ώρες 24.2 2-3 ώρες 34 <1 ώρα 12.1 0 10 20 30 40

Συχνότητα οικογενειακής σωματικής δραστηριότητας: «Πόσο συχνά κάνετε οποιαδήποτε αθλητική δραστηριότητα μαζί με τα παιδιά σας;» Συχνότητα οικογενειακής άσκησης 2 or more times per week 1 time per week 2-3 times per month 1 time per month Never 12.1 16.9 20.3 20.3 30.4 0 10 20 30 40 Το ποσοστό των παιδιών με φυσιολογικό ΔΜΣ που γυμνάζονται με κάποιο μέλος της οικογένειας τουλάχιστον 1 φορά/ εβδομάδα ήταν υψηλότερο από το ποσοστό των υπέρβαρων ή παχύσαρκων παιδιών Η παραπάνω παρατήρηση ενισχύει τον προστατευτικό ρόλο της οικογενειακής άσκησης στην εμφάνιση παιδικής παχυσαρκίας

0 20 40 60 80 Αποτελέσματα για την ερώτηση: «Ποιος από τους παρακάτω παράγοντες πιστεύετε ότι ευθύνεται κυρίως για την παιδική παχυσαρκία;» Η ανισορροπία μεταξύ της ενέργειας που καταναλώνεται και δαπανάται Η κατανάλωση τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη 33 40.9 Η κατανάλωση τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος Η καθιστική ζωή και η έλλειψη άσκησης 44 Μη επιλεγμένη Επιλεγμένη 65.6 Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων φαγητού (μεγάλες μερίδες) 20.1

Αποτελέσματα στην ερώτηση: «Πιστεύετε ότι ένας φόρος στα τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε λίπος, ζάχαρη και αλάτι, μπορεί να αντιμετωπίσει την παιδική παχυσαρκία;» 26 74 Όχι Ναι NOTE: Η επιλογή της απάντησης δεν φάνηκε να επηρεάζεται από τα επίπεδα ΔΜΣ των γονέων ή των παιδιών

Καταναλωτικές Αγοραστικές συνήθειες τροφίμων & ποτών

Αποτελέσματα στην ερώτηση: «Βαθμολογήστε την βαρύτητα των παρακάτω κριτηρίων με βάση τα οποία επιλέγετε ένα τρόφιμο για το παιδί σας (1=Καθόλου σημαντικό, 5=Πολύ σημαντικό)» Κριτήρια Μέση βαθμολογία Γεύση 4.3 Κόστος 3.5 Προέλευση 4.2 Θερμίδες-Ενέργεια 3.6 Θρεπτική αξία 4.3 Διαφήμιση 1.7 Γνώμη φίλων/οικογένειας 2.6 Οι γονείς με υπέρβαρα/παχύσαρκα παιδιά βαθμολόγησαν τη γεύση, τις θερμίδες & τη γνώμη φίλων/οικογένειας με υψηλότερο σκορ.

Αποτελέσματα στην ερώτηση:«τα χρήματα που δαπανάτε πλέον στο supermarket για τρόφιμα έχουν μειωθεί;» 35.5 64.5 Όχι Ναι

Αποτελέσματα στην ερώτηση: Εάν τα χρήματα που δαπανάτε πλέον στο supermarket για τρόφιμα έχουν μειωθεί, για ποιες από τις παρακάτω κατηγορίες έχει μειωθεί η συχνότητα αγοράς; Οι συμμετέχοντες μπορούσαν να απαντήσουν σε όσες απαντήσεις ήθελαν Επιλεγμένες απαντήσεις Λειτουργικά τρόφιμα 17 Αλκοολούχα ποτά 50.5 Αναψυκτικά 50 Ψάρι 25 Αλλαντικά Κόκκινο κρέας 31 40 Επιλεγμένη Γλυκά 52 Γαλακτοκομικά προιόντα 7.5 Φρούτα & Λαχανικά 8.4 0 10 20 30 40 50 60

Επιδράσεις της μείωσης τη αγοράς τροφίμων της οικογένειας στις διατροφικές συνήθειας των παιδιών Η μείωση της αγοράς φρούτων, λαχανικών, κόκκινου κρέατος, γαλακτοκομικών προϊόντων και γλυκών, δεν φάνηκε να ελαττώνει τη συχνότητα κατανάλωσης των παραπάνω τροφίμων στα παιδιά. Ωστόσο, στην περίπτωση της κατανάλωσης του ψαριού η μείωση της αγοράς φάνηκε να οδηγεί και σε χαμηλότερη συχνότητα κατανάλωσης ψαριού από τα παιδιά.

Αποτελέσματα ερώτησης: «Σε ποια από τα παρακάτω τρόφιμα θα επιλέγατε ΜΗ επώνυμο τρόφιμο;» Επιλεγμένες απαντήσεις Μπισκότα/Κρουασάν Δημητριακά πρωινού 23.2 22.3 Αναψυκτικά Γαλακτοκομικά Ελαιόλαδο/Έλαια 10.9 14.2 20.4 Επιλεγμένη Όσπρια Μακαρόνι/Ρύζι 57.3 58.3 0 10 20 30 40 50 60

Αλλαγές στις συνήθειες φαγητού εκτός σπιτιού ή παραγγελίας έτοιμου φαγητού

Αλλαγές στη συνήθεια του φαγητού εκτός σπιτιού Πρίν από 3 χρόνια Παρόν 3 φορές/εβδ 5.7 3 φορές/εβδ 0 2 φορές / εβδ 7.6 2 φορές / εβδ 4.3 1 φορά/εβδ 26.2 1 φορά/εβδ 10.1 1-2 φορές/μήνα 60.5 1-2 φορές/μήνα 85.6 0 50 100 0 50 100

Αλλαγές στη συνήθεια της παραγγελίας έτοιμου φαγητού στο σπίτι Πρίν από 3 χρόνια Παρόν 3 φορές/εβδ 2.4 3 φορές/εβδ 0 2 φορές / εβδ 15.6 2 φορές / εβδ 2.9 1 φορά/εβδ 29.2 1 φορά/εβδ 23.9 1-2 φορές/μήνα 52.8 1-2 φορές/μήνα 73.2 0 20 40 60 0 50 100

Συμπεράσματα (1) Η μελέτη επιβεβαιώνει τα υψηλά επίπεδα υπέρβαρου /παχυσαρκίας των παιδιών και της εξάρτησής της από το ΔΜΣ των γονέων Τα παιδιά έχουν απομακρυνθεί από το Μεσογειακό μοντέλο διατροφής με υψηλή συχνότητα κατανάλωσης ενεργειακά πυκνών τροφίμων Σημαντικό ποσοστό των παιδιών δεν καταναλώνει πρωινό. Τα παιδιά που κατανάλωναν συχνότερα πρωινό είχαν συνολικά ποιοτικότερη διαστροφή Τα επίπεδα σωματικής δραστηριότητας των παιδιών είναι ιδιαίτερα χαμηλά καθώς το 70% των παιδιών αφιερώνει λιγότερο από 1 ώρα την ημέρα σε εξωσχολικές σωματικές δραστηριότητες. Αντίθετα η παρακολούθηση τηλεόρασης και η ενασχόληση με τον υπολογιστή/video games είναι συχνά υψηλότερη από τις διεθνείς συστάσεις Η συνήθεια των γευμάτων μπροστά από την τηλεόραση οδηγεί σε υπερκατανάλωση τροφίμων με χαμηλή θρεπτική αξία & μείωση κατανάλωσης τροφίμων που αποτελούν μέρος της Μεσογειακής πυραμίδας Τα τακτικά οικογενειακά γεύματα φαίνεται πως προστατεύουν από το υπερβάλλον σωματικό βάρος

Συμπεράσματα (2) Φάνηκε επίσης ο προστατευτικός ρόλος της οικογενειακής άσκησης στην εμφάνιση παιδικής παχυσαρκίας Σύμφωνα με την άποψη των γονέων η ανισορροπία μεταξύ της ενέργειας που καταναλώνεται και δαπανάται καθώς και η αυξημένη καθιστική ζωή είναι οι βασικότεροι παράγοντες που ευθύνονται για την παιδική παχυσαρκία Οι καταναλωτικές/αγοραστικές συνήθειες της Ελληνικής οικογένειας και κατ επέκταση οι διατροφικές συνήθειες φαίνεται πως έχουν τροποποιηθεί εξαιτίας της οικονομικής κρίσης