ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ «Ο»

ΜΕΛΕΤΗ ΠΕΡΙΠΤΩΣΗΣ ΕΤΑΙΡΙΑΣ ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΩΝ ΣΥΣΤΗΜΑΤΩΝ ΑΣΦΑΛΕΙΑΣ «Ο» H εταιρία ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας «Ο» ιδρύθηκε το 1979. Η εταιρεία δραστηριοποιείται στην ανάπτυξη καινοτόμων ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας χρησιμοποιώντας τεχνολογία αιχμής και απασχολεί σήμερα 131 εργαζόμενους. Έχει νομική μορφή Α.Β.Ε.Ε. (ανώνυμη βιομηχανική εμπορική εταιρία) και η έδρα της βρίσκεται στη Μεθώνη Πιερίας. Αποτελεί τη μεγαλύτερη αμιγώς ελληνική παραγωγική μονάδα ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας, ενώ ιδιαίτερα δυναμική είναι η εξαγωγική της παρουσία σε περισσότερες από 72 χώρες. Η φιλοσοφία της εταιρείας στηρίζεται στην αντίληψη «υψηλής ποιότητας ανταγωνιστικά προϊόντα τεχνολογίας αιχμής, στην πιο ανταγωνιστική τιμή, με πελατοκεντρικό προσανατολισμό». Η «Ο» παράγει προϊόντα φωτισμού ασφαλείας (με λάμπες ή LEDs), συστήματα πυρανίχνευσης (συμβατικά και διευθυνσιοδοτούμενα), συστήματα ανίχνευσης αερίων, συστήματα συναγερμών και ελέγχου, συστήματα κλήσης νοσηλευτικού προσωπικού, κτλ. Αποτελώντας τη μεγαλύτερη αμιγώς ελληνική παραγωγική μονάδα ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας στη χώρα και μία από τις δέκα μεγαλύτερες στην Ευρώπη, η «Ο» έχει βάλει την υπογραφή της σε μεγάλα έργα πυρανίχνευσης και φωτισμού στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Γνωστά έργα στα οποία έχει συμμετάσχει είναι μεταξύ άλλων πολλές εγκαταστάσεις των Ολυμπιακών Αγώνων «Αθήνα 2004», η Βουλή των Ελλήνων, τα αεροδρόμια Φρανκφούρτης Θεσσαλονίκης Ηρακλείου κ.α. Στα τελευταία της έργα ξεχωρίζει η τοποθέτηση ηλεκτρονικού συστήματος ασφαλείας στο Ολυμπιακό Χωριό και το εμπορικό κέντρο των Ολυμπιακών Αγώνων «Λονδίνο 2012». Η «Ο» διαθέτει εσωτερικό τμήμα έρευνας και ανάπτυξης (R&D) με μία ιδιαίτερα δυναμική ομάδα έμπειρων ηλεκτρολόγων μηχανικών, όπου πραγματοποιούνται εξ' ολοκλήρου η έρευνα, ο σχεδιασμός και η ανάπτυξη ηλεκτρονικών προϊόντων τεχνολογίας αιχμής και υψηλής ποιότητας. Το μερίδιο αγοράς της «Ο» είναι 53% στην Ελλάδα και αρκετά σημαντικό στις Σκανδιναβικές χώρες (20%). Η εταιρία ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας «Ο» στοχεύοντας στην ποιότητα, έχει υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια, διαδικασίες παραγωγής και ελέγχου, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα τη διάθεση στην αγορά προϊόντων, που είναι απολύτως 1

συμβατά με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα ποιότητας και κατασκευής (ΕΝ). Η παραγωγική διαδικασία της «Ο» έχει πιστοποιηθεί σύμφωνα με το ISO 9001 από το έγκριτο Γερμανικό ινστιτούτο πιστοποίησης TUV SAAR CERT. Επίσης, τα προϊόντα της διαθέτουν πιστοποιητικά από διάφορα εργαστήρια, όπως: ΑΝΚΟ, EMV, PHOENIX TEST LAB, LS, ΜΙΚES BABT, LPCB, VdS, ή χώρες όπως UAE, GOST, EURO CERT κ.α. και σήμανση CE. Επίσης η «Ο» απέκτησε το 2005 την Ευρωπαϊκή Διάκριση Επιχειρήσεων στο πεδίο εφαρμογής του EFQM Levels of Excellence και το πιστοποιητικό συμμόρφωσης του προτύπου ΕΛΟΤ 1801 / OHSAS 18001 της EURO CERT. Ακόμα, το 2008 απέκτησε το πιστοποιητικό ISO 14000 Συστήματος Διαχείρισης Περιβάλλοντος. Η εταιρία ιδρύθηκε από τον πατέρα του σημερινού ιδιοκτήτη της «Ο» με βασικότερα κίνητρα την προσωπική εξέλιξη, την καινοτομία, την εξωστρέφεια και την «πεποίθηση ότι μπορούμε σ αυτή τη χώρα να αναπτύξουμε προϊόντα τεχνολογίας αιχμής». Ο ίδιος ο ιδιοκτήτης της «Ο» αποφάσισε να ακολουθήσει επιχειρηματική πορεία με κυριότερο κίνητρο να αναπτύξει περαιτέρω την επιχείρηση που ίδρυσε ο πατέρας του και να τις δώσει ακόμα μεγαλύτερη εξωστρεφή τάση. Η τελευταία καινοτομία της εταιρίας ήταν η ανάπτυξη ενός νέου προϊόντος και συγκεκριμένα ενός αναλογικού διευθυνσιοδοτούμενου συστήματος πυρανίχνευσης, το οποίο και είναι μοναδικό στην Ελλάδα. Η σύλληψη της ιδέας έγινε πριν από 5 έτη και η εισαγωγή του στην αγορά ως τελικό προϊόν έγινε πριν από 3,5 έτη. Η εταιρία προχώρησε στη συγκεκριμένη καινοτομία για να μπορεί να διαφοροποιηθεί από τον ανταγωνισμό και να έχει «ένα καλό διαβατήριο για την εισαγωγή της σε νέες αγορές του εξωτερικού ως ένας ισάξιος παίκτης με τεράστιες επιχειρήσεις του κλάδου». Τα πιο ισχυρά κίνητρα που ώθησαν τον ιδιοκτήτη της «Ο» να γίνει επιχειρηματίας είναι η ανεξαρτησία και το κέρδος. Ο ιδιοκτήτης της «Ο» θεωρεί ως το πιο ισχυρό προσωπικό χαρακτηριστικό του για την επιτυχία την ανθρωποκεντρική διάσταση του χαρακτήρα του ή με άλλα λόγια το ότι «επενδύει στον άνθρωπο». Ακόμα, θεωρεί ότι ένας νέος άνθρωπος στις μέρες μας, που επιθυμεί να γίνει επιχειρηματίας, θα πρέπει να διακρίνεται για την ικανότητα επίλυσης προβλημάτων και τη διορατικότητά του. Τα κίνητρα του ιδιοκτήτη της «Ο» για την εισαγωγή καινοτομιών ήταν το κέρδος και η ανάγκη της εταιρίας να είναι «first mover» και όχι «follower», δηλαδή ένα βήμα 2

μπροστά από την αγορά. Ο ιδιοκτήτης της «Ο» αντιλαμβάνεται την καινοτομία στην επιχείρησή του ως «ένα εργαλείο για να βγάζουμε κέρδη». Η εισαγωγή των καινοτομιών στην εταιρία γίνεται με μία συγκεκριμένη διαδικασία, όπου ουσιαστικά γίνεται ένας συντονισμός (coordination) μεταξύ του τμήματος R&D, του τμήματος Marketing και του τμήματος Πωλήσεων και χρησιμοποιούνται ειδικά φίλτρα αγοράς («market driven») για να κρίνεται κάθε προϊόν εάν θα πρέπει να μπει σε ερευνητική και αναπτυξιακή δραστηριότητα και διαδικασία. Ειδικότερα, εάν τα φίλτρα φανερώσουν ότι ένα προϊόν μπορεί να βγει στην αγορά, να αποσβέσει την επένδυση για την έρευνα και ανάπτυξή του και να αποφέρει κέρδη, τότε προχωράει η εταιρία στην παραγωγή του. Η «Ο» κατέληξε στη συγκεκριμένη διαδικασία, παίρνοντας συστήματα μοντέλα από άλλες εταιρίες και από τη σχετική θεωρία και παραγοντοποιώντας τα σύμφωνα με τις δικές της ανάγκες. Σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη της «Ο», η εφαρμογή της καινοτομίας είναι εξαιρετικά δύσκολη στην Ελλάδα, καθώς υπάρχει μεγάλο κενό ανάμεσα στα ερευνητικά ακαδημαϊκά ινστιτούτα και την επιχειρηματική κοινότητα. Υπάρχουν ιδιαίτερα αξιόλογοι επιστήμονες, οι οποίοι όμως έχουν διαφορετικά κίνητρα και τελικά απομένει μόνος του ο ιδιωτικός τομέας να προσπαθεί. Ο Έλληνας επιχειρηματίας, κατά την άποψη του ιδιοκτήτη της «Ο», είναι ανήσυχος, παρακολουθεί και διαισθάνεται τις διεθνείς εξελίξεις και έχει πρόσβαση στην καινοτομία ξέροντας τι πρέπει να κάνει. Όταν όμως έρχεται η ώρα να την εφαρμόσει του λείπει πρώτα απ όλα το καύσιμο, δηλαδή η ρευστότητα που απουσιάζει στις μέρες μας. Η έλλειψη ρευστότητας αποτελεί τη μεγαλύτερη δυσκολία μετατροπής των ερευνητικών αποτελεσμάτων της «Ο» σε τελικά προϊόντα. Ένα ακόμα πρόβλημα που αντιμετωπίζει η εταιρία είναι η απουσία κάποιου φορέα πιστοποίησης για τα προϊόντα του κλάδου των ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας στην Ελλάδα, με αποτέλεσμα να πρέπει η «Ο» να απευθύνεται στις Η.Π.Α., τη Μεγάλη Βρετανία, τη Γερμανία για την πιστοποίηση των προϊόντων της. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να χάνεται πολύτιμος χρόνος σε μεγάλες ουρές αναμονής. Η άποψη του ιδιοκτήτη της «Ο» για το αν η καινοτομία αφορά μόνο τις μεγάλες επιχειρήσεις είναι ότι: «καινοτομία δεν είναι, παρά μόνο όταν ο πελάτης πει ότι είναι καινοτομία». Με άλλα λόγια, «η καινοτομία είναι ένας νέος τρόπος σκέψης, είτε στη διαδικασία παραγωγής είτε στην υπηρεσία ή το προϊόν, η οποία δίνει επιπλέον αξία στο προϊόν ή την υπηρεσία σε χαμηλότερο κόστος και μια πιο έξυπνη εφαρμογή». 3

Ο ιδιοκτήτης της «Ο» εκτιμά ότι το ευρύτερο ελληνικό οικονομικό επιχειρηματικό περιβάλλον είναι εχθρός της επιχειρηματικότητας, αφού σύμφωνα με στοιχεία που έχουν αναδειχθεί και από το Σ.Ε.Β.Ε. (Σύνδεσμο Εξαγωγέων Βορείου Ελλάδος), πληρώνουμε 2,5 φορές επιπλέον κόστος γραφειοκρατίας σε σχέση με άλλα ευρωπαϊκά κράτη. Ο ιδιοκτήτης της «Ο» πιστεύει ότι «όταν μια επιχείρηση λειτουργεί σε ένα τέτοιο γραφειοκρατικό περιβάλλον, σε ένα τραπεζικό σύστημα με αρνητικό ρυθμό πιστωτικής επέκτασης (σύμφωνα με στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος που μας ανέφερε), σε ένα κράτος με τις υψηλότερες ασφαλιστικές εισφορές στην Ευρώπη, με υπερδιπλάσιους συντελεστές φορολόγησης και υπερδιπλάσιο μισθολογικό κόστος σε σύγκριση με τις γειτονικές χώρες, τότε όλο το σύμπαν συνωμοτεί εναντίον σου» (κατά τη ρήση του διάσημου Βραζιλιάνου συγγραφέα Πάολο Κοέλιο). Η άποψη του ιδιοκτήτη της «Ο» είναι παρόμοια και για τη σχέση του ευρύτερου ελληνικού οικονομικού επιχειρηματικού περιβάλλοντος με την καινοτομία. Σύμφωνα με στοιχεία που μας ανέφερε, το ελληνικό κράτος ξοδεύει 0,4% του ΑΕΠ για έρευνα και τεχνολογία, τη στιγμή που ο μέσος όρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι 2% του ΑΕΠ, 3% του ΑΕΠ στις Η.Π.Α. και την Ιαπωνία, 4,7% του ΑΕΠ στη Σουηδία, 7% του ΑΕΠ στο Ισραήλ και 9% του ΑΕΠ στην Κίνα. Κατά τον ιδιοκτήτη της «Ο», «οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους» για τη συγκεκριμένη σχέση του ελληνικού περιβάλλοντος και της καινοτομίας. Οι ευκαιρίες του περιβάλλοντος στην Ελλάδα σήμερα για ανάληψη επιχειρηματικής δράσης είναι, κατά τον ιδιοκτήτη της «Ο», η καλή γεωγραφική θέση της χώρας και το περίπου ένα εκατομμύριο νέων ανθρώπων 25 35 ετών με εξαιρετικές σπουδές. Οι παράγοντες αυτοί, συνιστούν ένα σημαντικό λόγο για να παράγει μια επιχείρηση προϊόντα προστιθέμενης αξίας στην Ελλάδα. Η «Ο» αξιοποιεί καθημερινά αυτές τις ευκαιρίες με τη δημιουργία «ενός επιχειρησιακού περιβάλλοντος που ευνοεί την εργασία νέων ανθρώπων με υψηλή επιστημονική κατάρτιση για να προσφέρουν τις υπηρεσίες τους και να γίνεται η επιχείρηση πιο ανταγωνιστική». Ο ιδιοκτήτης της «Ο» αναφέρεται στις απειλές του ελληνικού περιβάλλοντος κάνοντας μια «PEST Analysis» (political, economical, social, technological). Συγκεκριμένα, στο πολιτικό επίπεδο υπάρχει πιθανότητα πολιτικής αστάθειας καθώς βαδίζουμε προς τις εκλογές. Το οικονομικό ρίσκο είναι πολύ μεγάλο αφού το «country risk της χώρας είναι στα τάρταρα και κανείς δεν μας εμπιστεύεται». Υπάρχει ταυτόχρονα μεγάλη πιθανότητα κοινωνικής έκρηξης εξαιτίας της κρίσης, ενώ το τεχνολογικό επίπεδο επηρεάζεται άμεσα απ τις εξελίξεις στους τρεις προηγούμενους παράγοντες, αφού «με τα 4

συγκεκριμένα δεδομένα δεν προχωράει κανείς σε τεχνολογικές επενδύσεις στη χώρα». Ο ιδιοκτήτης της «Ο» αντιλαμβάνεται την αξία της καινοτομίας στο επιχειρηματικό γίγνεσθαι της Ελλάδας ως «τον παράγοντα που θα πρέπει να οδηγήσει στην αλλαγή του οικονομικού μοντέλου της χώρας, δηλαδή να πάρει η χώρα μια περισσότερο παραγωγική κατεύθυνση, και για να γίνουμε πιο παραγωγικοί θα πρέπει να γίνουμε καινοτόμοι». Ο ιδιοκτήτης της «Ο» εκτιμά ότι θα πρέπει να υπάρξει μια «market driven» αντίληψη της σύνδεσης του ακαδημαϊκού με τον επιχειρηματικό τομέα, που θα πρέπει να γίνει με κριτήρια αγοράς και εφαρμοσμένης έρευνας, ώστε να προκύπτουν προϊόντα που θα μπορούν να βγουν στην αγορά και να έχουν εξωστρέφεια. Έπειτα, θα πρέπει να γίνει διαχωρισμός της βασικής έρευνας και της εφαρμοσμένης έρευνας και η τελευταία μαζί με την Γ.Γ.Ε.Τ. (Γενική Γραμματεία Έρευνας και Τεχνολογίας) να περιέλθει ξανά στο Υπουργείο Ανάπτυξης, όπως συνέβαινε παλαιότερα (μεταφέρθηκε στο Υπουργείο Παιδείας, Δια Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων πριν από 18 μήνες). Ο ιδιοκτήτης της «Ο» εκτιμά ότι η κρίση αποτελεί τροχοπέδη, αλλά θα μπορούσε να εξελιχθεί σε ευκαιρία, καθώς με την αλλαγή των δεδομένων και την παύση των «υπνωτικών που παίρναμε ως χώρα» με τη μορφή επιδοτήσεων και εύκολων δανεικών χρημάτων με χαμηλά επιτόκια, «θα υποχρεωθούμε να σηκώσουμε μανίκια, να επιστρέψουν πολλοί νέοι άνθρωποι σε μη αστικές περιοχές για να παράγουν καινοτομικά αγροτικά προϊόντα και να διευρυνθεί η παραγωγική βάση της χώρας, ώστε να καταφέρουμε να ισορροπήσουμε το ισοζύγιο εμπορικών συναλλαγών και να αυξηθεί η απασχόληση». Οι διαθέσιμες πηγές χρηματοδότησης για την υποστήριξη της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας είναι, σύμφωνα με τον ιδιοκτήτη της «Ο», κάποια προγράμματα κυρίως του ΕΣΠΑ (συνδυασμός ευρωπαϊκών κονδυλίων και εθνικών πόρων), τα οποία αντιπροσωπεύουν κατά κανόνα μικρά ποσά. Υπάρχει και στον Αναπτυξιακό νόμο μία παράγραφος για επιδοτήσεις εξαιρετικά προηγμένης τεχνολογίας, αλλά παρουσιάζεται τεράστια καθυστέρηση στην εκταμίευση των σχετικών ποσών του κρατικού προϋπολογισμού που μπορεί να ξεπεράσει τα πέντε έτη. Γενικά το όλο πλαίσιο δεν είναι ούτε σαφές ούτε ξεκάθαρο. Η «Ο» χρησιμοποίησε τις παραπάνω πηγές χρηματοδότησης τα τελευταία χρόνια, αλλά είναι ακόμα στην αναμονή για την εκταμίευση των συγκεκριμένων επιδοτήσεων. 5

Η εταιρία «Ο» δε δραστηριοποιείται στο ηλεκτρονικό εμπόριο, αλλά διαθέτει ιστοσελίδα μεταφρασμένη σε δύο γλώσσες (ελληνικά, αγγλικά) και επικοινωνία μέσω ηλεκτρονικών δικτύων με διεύθυνση email. Αυτή την εποχή αναπτύσσει την παρουσία της στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης (social media), όπως το LinkedIn και τα Facebook και Twitter. Παράλληλα, χρησιμοποιεί σύγχρονα πληροφοριακά συστήματα CAD / CAM (Computer Aided Design / Computer Aided Manufacturing) στην παραγωγή και έχει εγκατεστημένο σύστημα ERP σε όλες τις λειτουργίες της επιχείρησης με επιπλέον modules MRP στην παραγωγή και Supply Chain Management στα logistics. Τα παραπάνω συνδυάζονται με το σύστημα CRM που αφορά τη διαχείριση του πελατολογίου της εταιρίας. Ο ιδιοκτήτης της «Ο» εκτιμά ότι γίνεται 100% χρήση και εξαντλούνται οι δυνατότητες των πληροφοριακών συστημάτων της επιχείρησης. Η πιο πρόσφατη ενέργεια εκσυγχρονισμού που πραγματοποιήθηκε στη «Ο» ήταν ένα πρόγραμμα εκσυγχρονισμού των εγκαταστάσεων πριν από 2 έτη, όπου αλλάξανε κάποια μηχανήματα και αποκτήθηκαν ρομποτικά συστήματα και η γραμμή παραγωγής έγινε πιο γρήγορη και πιο ποιοτική. Από την άλλη, η πιο πρόσφατη ενέργεια βελτίωσης προϊόντος ήταν η αλλαγή του τρόπου λειτουργίας των φωτιστικών ασφαλείας που παράγει η εταιρία πριν από 3 έτη, με την αντικατάσταση των παλαιών λαμπτήρων φθορισμού με νέας τεχνολογίας LEDs. Η «Ο» χρησιμοποιεί διάφορες μεθόδους για να συλλέγει προτάσεις, παράπονα και πληροφορίες από τους πελάτες, τους προμηθευτές, τους εργαζόμενους και τους ανταγωνιστές της αντίστοιχα. Καταρχήν, η εταιρία πραγματοποιεί έρευνα αγοράς για τις απόψεις των πελατών της σε ετήσια βάση, ενώ το σύστημα πιστοποίησης ποιότητας που εφαρμόζει η εταιρία καταγράφει όλες τις πληροφορίες σε βάσεις δεδομένων και υπάρχει ειδικό τμήμα που ασχολείται με την αξιοποίηση αυτών των στοιχείων και την παράδοση εκθέσεων (reports) με προτεινόμενες λύσεις για κάθε ζήτημα. Ανάλογη διαδικασία με ετήσια έρευνα με ειδικά ερωτηματολόγια και εν συνεχεία επεξεργασία όλων των πληροφοριών ακολουθείται και για τους προμηθευτές της εταιρίας. Το σύστημα πιστοποίησης ποιότητας της «Ο» περιλαμβάνει και οτιδήποτε αφορά τους υπαλλήλους της εταιρίας, οι οποίοι έχουν τη δυνατότητα να συμπληρώνουν ένα ειδικό έντυπο για οποιαδήποτε παρατήρηση ή παράπονό τους, τα οποία στη συνέχεια καταγράφονται στις βάσεις δεδομένων και προωθούνται προς αξιολόγηση επίλυση. Όσον αφορά τους ανταγωνιστές, η «Ο» 6

μελετά διαρκώς την αγορά και κάνει χρήση ανά τακτά χρονικά διαστήματα μοντέλων «benchmarking analysis» όπου με τη βοήθεια βάσεων δεδομένων γνωστών εταιριών παροχής επιχειρηματικών πληροφοριών και συμβουλευτικών υπηρεσιών, αντιπαραβάλλεται ο δικός της ισολογισμός με τους ισολογισμούς των ανταγωνιστών και εξάγονται χρήσιμα συμπεράσματα για τη θέση της «Ο» στην αγορά. Στην πληρέστερη άποψη για την πορεία του ανταγωνισμού συμβάλλουν ασφαλώς και οι προσωπικές επαφές του ιδιοκτήτη και των ανώτατων στελεχών της εταιρίας. Όλες οι παραπάνω πληροφορίες χρησιμοποιούνται ως εισροές (input) για τα χαρακτηριστικά των προϊόντων της εταιρίας και για τις στρατηγικές προώθησης των προϊόντων που αναμένεται να υιοθετηθούν στην Ελλάδα και το εξωτερικό για να κερδίσει η «Ο» μεγαλύτερα μερίδια αγοράς. Ο ιδιοκτήτης της «Ο» δηλώνει απόλυτα ικανοποιημένος από τον τρόπο συλλογής των πληροφοριών και την αξιοποίησή τους. Η «Ο», όπως προαναφέρθηκε, έχει υιοθετήσει τα τελευταία χρόνια, διαδικασίες παραγωγής και ελέγχου, οι οποίες έχουν ως αποτέλεσμα τη διάθεση στην αγορά προϊόντων που είναι απολύτως συμβατά με τα Ευρωπαϊκά πρότυπα ποιότητος και κατασκευής (ΕΝ). Η παραγωγική διαδικασία της «Ο» έχει πιστοποιηθεί από το 1996 σύμφωνα με το ISO 9001 από το έγκριτο Γερμανικό ινστιτούτο πιστοποίησης TUV SAAR CERT. Το 2008 απέκτησε το πιστοποιητικό ISO 14000 Συστήματος Διαχείρισης Περιβάλλοντος. Τα τελευταία 2 έτη ανέπτυξε ένα εσωτερικό (in house) σύστημα πιστοποίησης ποιότητας, το οποίο ενσωματώνει όλα τα χαρακτηριστικά των επιμέρους συστημάτων διασφάλισης ποιότητας που εφαρμόζει η εταιρία για τον καλύτερο δυνατό συντονισμό τους και την αποφυγή επικαλύψεων. Ο ιδιοκτήτης της «Ο» στοχεύει στην περαιτέρω βελτίωση του συστήματος διασφάλισης ποιότητας, ώστε να γίνει ακόμα πιο ευέλικτο και να απλουστευτούν ακόμα περισσότερο οι παραγωγικές διαδικασίες προσεγγίζοντας τις αρχές του «lean manufacturing» (λιτή παραγωγή είναι το σύστημα και ο τρόπος παραγωγής που έχει ως χαρακτηριστικά τη γρήγορη ευέλικτη ροή (fast flexible flow) (James P. Womack and Daniel T. Jones, 2003, Lean Thinking, Simon & Schuster, Inc.). Η διοίκηση της εταιρίας ενθαρρύνει τα στελέχη της να πειραματίζονται και να δίνουν ιδέες τεκμηριωμένες, «κάνοντας προσωπικές συνεντεύξεις, ρωτώντας τους, δίνοντάς τους σημασία, επιβραβεύοντάς τους όταν λένε κάτι σωστό, δείχνοντας ότι αυτά που προτείνουν εφαρμόζονται και δε μένουν στα συρτάρια». Τα στελέχη της «Ο» ενθαρρύνονται να ανταλλάσουν εμπειρίες και γνώσεις μέσα από ειδικές ομάδες 7

εργασίας (workshops). Συγκεκριμένα, σε κάθε νέο project συστήνεται μία ομάδα εργασίας με έναν επικεφαλή (leader) και έναν «πρωταθλητή» (champion), που είναι το στέλεχος εκείνο που αγαπά περισσότερο το συγκεκριμένο project και θα είναι αυτός που θα ασχοληθεί με δική του επιθυμία ακόμα και το Σαββατοκύριακο. Σε κάθε ομάδα επιλέγονται άτομα από όλες τις ηλικιακές κατηγορίες, ώστε να διαχέεται η γνώση και οι εμπειρίες σε όλους και με την κατάλληλη ομαδική συνεργασία να επιτυγχάνεται ο στόχος της δημιουργίας νέων καινοτόμων προϊόντων. Ο συγκεκριμένος τρόπος λειτουργίας αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της οργανωσιακής κουλτούρας της εταιρίας. Τα στελέχη της «Ο» επιβραβεύονται ηθικά και χρηματικά (με «ad hoc bonus» για συγκεκριμένες δουλειές), ενώ η διοίκηση της εταιρίας μελετά τη θέσπιση ειδικού βραβείου που θα απονέμεται στον «εργαζόμενο του μήνα». Στην εταιρία δεν έχουν όλες οι θέσεις στόχους, αλλά έχουν όλα τα τμήματα στόχους. Ειδικότερα, εφαρμόζεται ένα σύστημα «balanced scorecard» σε επίπεδο τμημάτων. Οι εταιρία έχει εφαρμόσει πάρα πολλές προτάσεις στελεχών της για τη βελτίωση των προϊόντων και κυρίως της παραγωγικής διαδικασίας. Ο ιδιοκτήτης της «Ο» εκτιμά ότι έχει εφαρμοστεί στην πράξη τουλάχιστον το ένα τρίτο των συνολικών προτάσεων που έχουν κατατεθεί κατά καιρούς από τους εργαζόμενους της εταιρίας. Το βασικό χαρακτηριστικό που επιθυμεί να διαθέτουν τα στελέχη που προσλαμβάνει ο ιδιοκτήτης της «Ο» είναι «το φιλότιμο και το να είναι καλή πάστα ανθρώπων με αρχές και αξίες (values and principles)». Ακόμα, η σημαντικότερη νέα ιδέα που υλοποιήθηκε τα τελευταία χρόνια είναι η προαναφερθείσα αλλαγή του τρόπου λειτουργίας των φωτιστικών ασφαλείας με την αντικατάσταση των παλαιών λαμπτήρων φθορισμού με νέας τεχνολογίας LEDs. Η απόφαση για την επέκταση σε νέες αγορές με εξαγωγές των προϊόντων της εταιρίας λήφθηκε πριν από 20 χρόνια. Η διοίκηση της «Ο» συνειδητοποίησε ότι μετά την απόκτηση ενός σημαντικού μεριδίου της ελληνικής αγοράς, θα έπρεπε να επεκταθεί και σε νέες αγορές για να επιτύχει αύξηση των πωλήσεων και διασπορά του επιχειρηματικού κινδύνου. Αυτό είναι και το στοιχείο που έχει επιτρέψει στην εταιρία να ανταπεξέλθει στην οικονομική κρίση των τελευταίων ετών και να μπορεί να διασφαλίσει τις θέσεις εργασίας των εργαζομένων της. Η εταιρία εξάγει τα προϊόντα της σε περισσότερες από 72 χώρες, από τη Σουηδία μέχρι τη Νότιο Αφρική και από τη Μεγάλη Βρετανία μέχρι την Ταϋλάνδη και την Αυστραλία. Οι πρώτες ιδέες 8

πάρθηκαν από τη συμμετοχή σε διεθνείς εκθέσεις όπως αυτή του Αννόβερου της Γερμανίας, όπου τα στελέχη της εταιρίας «έμαθαν τι πάει να πει εξωστρέφεια». Η συμμετοχή της «Ο» στις εκθέσεις συνεχίζεται αδιάλειπτα κάθε χρόνο με παρουσία στις 4 μεγαλύτερες εκθέσεις του κλάδου ηλεκτρονικών συστημάτων ασφαλείας παγκοσμίως (Φρανκφούρτη Γερμανίας, Ντουμπάι Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, Μπέρμιγχαμ Μεγάλης Βρετανίας και Μιλάνο Ιταλίας). Τα οφέλη από την ενασχόληση με τις εξαγωγές είναι κατά τον ιδιοκτήτη της «Ο» «τεράστια, καθώς μαζεύεις τα χρήματά σου πιο γρήγορα, επιτυγχάνεις διασπορά των επιχειρηματικών κινδύνων και δεν εξαρτάσαι από την πορεία μίας και μόνο αγοράς, οι τράπεζες σε αντιμετωπίζουν θετικότερα και εξασφαλίζεις χρηματοδότηση με ευνοϊκότερους όρους και ανοίγεσαι σε πολλές αγορές και παίρνεις πληροφόρηση για νέες τεχνολογίες, την οποία ενσωματώνεις στα προϊόντα σου και γίνεσαι ακόμα πιο δυνατός στην τοπική αγορά σου». Η εταιρία έχει προχωρήσει τα τελευταία 12 έτη σε στρατηγική συμμαχία με μία γερμανική εταιρία για την προώθηση των προϊόντων της «Ο» στη Γερμανία και τις γειτονικές γερμανόφωνες χώρες. Στο συμβόλαιο που έχουν υπογράψει, περιλαμβάνονται συγκεκριμένοι στόχοι ανά χώρα και ανά έτος και η «Ο» έχει εκχωρήσει με τη μορφή «outsourcing» την τεχνική και εμπορική υποστήριξη των προϊόντων στο γερμανό εταίρο για τις αγορές των γερμανόφωνων χωρών. Δεν υπάρχει συμμετοχή της εταιρίας σε επενδυτικά σχέδια για εγκατάσταση παραγωγής στο εξωτερικό, ούτε κάποιο άλλο υποκατάστημα ή γραφείο αντιπροσωπείας πέρα από τη στρατηγική συμμαχία στη Γερμανία. Τέλος, η διοίκηση της «Ο» δε σχεδιάζει να μεταφέρει τις παραγωγικές εγκαταστάσεις της σε χώρα του εξωτερικού. Ο ιδιοκτήτης της «Ο» σημειώνει ότι «εάν σκέφτονταν καθαρά τεχνοκρατικά θα έπρεπε ήδη να είχαν κάνει κάτι τέτοιο, αλλά στην απόφασή τους να παραμείνουν στην Ελλάδα παίζουν κυρίαρχο ρόλο συναισθηματικοί και πατριωτικοί λόγοι». ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ 1) Ποια τα κίνητρα ανάληψης επιχειρηματικής δράσης από τον ιδιοκτήτη της «O»? 2) Ποια τα χαρακτηριστικά του επιχειρηματία που εντοπίζονται στον ιδιοκτήτη της «O» και τον βοήθησαν να πετύχει? 3) Ποιες οι αντιλήψεις για επιχειρηματικότητα και καινοτομία του ιδιοκτήτη της «O»? 9

4) Ποιοι οι παράγοντες που επηρέασαν την ανάληψη επιχειρηματικής δράσης στο εσωτερικό και εξωτερικό περιβάλλον για τη συγκεκριμένη μελέτη περίπτωσης? 5) Ποια η φιλοσοφία της διοίκησης της «O» ως προς τους πελάτες και τους ανταγωνιστές της? 6) Ποια η άποψή σας για τη διεθνή επιχειρηματικότητα της «O»? 10