Όση οικονομία και αν κάνεις, δεν γίνεται να σταματήσεις να τρως, γι αυτό και πρέπει να ξοδεύεις για να τρως. Μήπως όμως, υπάρχει τρόπος να τρως όχι απλώς φθηνότερα αλλά και καλύτερα; Η Μαγειρική Οικονομία λέει «Ναι»! Σε αυτό το εγχειρίδιο έξυπνης διατροφής θα μάθεις ποιο είναι το πραγματικό «οικονομικό» φαγητό και θα αντιληφθείς ότι μπορείς να γλιτώσεις αρκετά χρήματα αν ψωνίζεις, μαγειρεύεις και τρως έξυπνα. Θα ανακαλύψεις αμέτρητες πρακτικές συμβουλές και πολλές απλές οικονομικές συνταγές που θα σε βοηθήσουν να απολαύσεις νόστιμα και υγιεινά φαγητά αξιοποιώντας με τον καλύτερο τρόπο τα χρήματα σου. Πιο συγκεκριμένα θα μάθεις: Να οργανώνεις το διατροφικό σου προϋπολογισμό. Να ψωνίζεις προσεκτικά και έξυπνα. Να εστιάζεις σε ποιότητα και όχι σε ποσότητα. Να συντηρείς σωστά και να χρησιμοποιείς τα περισσεύματα. Να κουβαλάς κολατσιό και να αποφεύγεις τα έτοιμα σνακ. Να μαγειρεύεις και να εκτιμάς το σπιτικό φαγητό. Να αναζητάς ευγενικά το «τζάμπα» φαγητό. Να μαγειρεύεις οικολογικά, με οικονομία σε ρεύμα και νερό. Να τρέφεσαι υγιεινά απολαμβάνοντας την κάθε μπουκιά. Διαβάζοντας και εφαρμόζοντας τις συμβουλές του βιβλίου, θα αποσβέσεις άμεσα το ποσό που επένδυσες για να το αποκτήσεις. Μη χάσεις αυτήν την ευκαιρία. Κάνε δικιά σου τώρα τη Μαγειρική Οικονομία! 1 ευρώ από την πώληση κάθε βιβλίου μπαίνει στην «κατσαρόλα της αγάπης» ΕΚΔΟΣΕΙΣ FOODMUSIC ISBN: 978-960-99039-1-2 www.bletsas.gr ÅYTYXÇÓ ÌÐËÅÔÓÁÓ
2ο ΜΕΡΟΣ 08 ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ EΙΣΑΓΩΓΗ ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 39 40 41 Οι 4 βασικές αρχές της μαγειρικής οικονομίας Ο δεκάλογος της μαγειρικής οικονομίας 9 τρόποι για να αποσβέσεις το κόστος του βιβλίου 1ο ΜΕΡΟΣ Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 11 12 12 13 14 15 16 23 23 23 24 25 26 27 27 28 30 31 31 32 33 33 34 35 37 Η Φιλοσοφία της Μαγειρικής Οικονομίας ΠΡΟΣΩΠΙΚΗ ΕΜΠΕΙΡΙΑ Προσκοπική οικονομία Φαγητό «έξω» Φοιτητική Διατροφική Οικονομία Mικρά βήματα Έξυπνο φαγητό ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ Η κρίση στην κουζίνα «Ουδέν κακόν αμιγές καλού» Η οικονομική δίαιτα Θρεπτικό οικονομικό φαγητό Το υγιεινό φαγητό κοστίζει λιγότερο ΑΛΗΘΙΝΗ ΑΞΙΑ Οικονομία χρόνου Περιβαλλοντική Οικονομία Το ακριβό συμφέρει Η ποιότητα περιορίζει την ποσότητα Η ποσότητα «Βλάπτει σοβαρά την υγεία» Το ακριβό και ποιοτικό, το «πονάμε» περισσότερο Η ΑΙΤΙΑ Το κατοχικό σύνδρομο Γιατί, εντέλει, πεινάμε; Το γουρουνάκι στο εξώφυλλο Οικονομία στην Οικονομία 42 42 44 47 48 49 50 51 54 55 57 60 61 62 63 64 65 66 68 69 72 73 74 77 79 82 84 85 86 87 88 90 ΟΡΓΑΝΩΣΗ Οργάνωση γευμάτων Εξοπλισμός Πολλαπλών χρήσεων Αποφάγια και περισσεύματα ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ Απλές μαγειρικές τεχνικές Οικονομική μαγειρική Σαλατική οικονομία Επιχείρηση διάσωσης φαγητού ΨΩΝΙΑ Συσκευασίες Παρατηρητικότητα Εναλλακτικές επιλογές Ψωνίζοντας φρούτα και λαχανικά ΣΥΝΤΗΡΗΣΗ Ψυγείο Φρούτα και Λαχανικά Μην πετάξεις τίποτα Κατάψυξη Εναλλακτικοί τρόποι συντήρησης ΦΑΓΗΤΟ «ΕΞΩ» Κολατσιό Εστιατόρια «Τζάμπα» φαγητό ΜΑΓΕΙΡΙΚΗ ΟΙΚΟΛΟΓΙΑ Σκεύη Συσκευές Φούρνος Εναλλακτικοί φούρνοι Οικολογία στην κουζίνα Κηπουρική
3o ΜΕΡΟΣ ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 92 93 93 94 96 97 98 99 100 102 103 104 105 106 107 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 ΑΒΓΑ Αβγά τηγανητά μάτια Ομελέτα Σούπα αβγολέμονο Στραπατσάδα ΠΙΤΕΣ Μπατζίνα Η πρασόπιτα της μαμάς Ανοιχτή πίτα με λαχανικά Ψαρόπιτα Κρεατόπιτα ΝΤΙΠ ΚΑΙ ΣΑΛΤΣΕΣ Ανήθικη σκορδαλιά με καρύδια Γιαουρντίπ Μαγιονέζα Πράσινη μαγιονέζα Ντοματοπατάτα Χούμους Σάλτσα ντομάτας Σάλτσα Ροδάκινου Δροσερή σάλτσα με σταφύλια ΣΑΛΑΤΕΣ Σαλατομακαρονάδα Κρατσανιστή Τονοσαλάτα Φακές σαλάτα Ταμπουλέ Ντάκος Λαχανοσαλάτα με τριμμένη ντομάτα Σαλάτα με κιμά Τριφτή σαλάτα Πράσινη σαλάτα με μανούρι Κοτοσαλάτα με κουσκούσι και λιαστές ντομάτες ΟΣΠΡΙΑ Φασολάδα Ρεβίθια φούρνου Φακή Φάβα 129 130 131 132 133 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156 157 158 159 160 161 162 163 164 165 166 167 168 169 170 171 173 174 175 ΚΡΕΑΣ Κατσίκι με πατάτες στο φούρνο Μοσχάρι κοκκινιστο Πουρές με κρέας στο φούρνο Λάχανο με χωριάτικο λουκάνικο Σουφλέ με ψωμί και κρέας ΚΟΤΟΠΟΥΛΟ Κοτόπουλο με ρύζι στο φούρνο Κοτόσουπα Κοτόπουλο με πιπεριές και μανιτάρια Κοτόπουλο με πράσα, κρεμμύδια και δαμάσκηνα Κοτόπουλο με σάλτσα μουστάρδας ΖΥΜΑΡΙΚΑ Μακαρόνια με κιμά Μακαρόνι κοφτό με καλαμάρι Πέστο με μπρόκολο και κάσιους Τονομακαρονάδα Καροτομακάρονα Κοτομακαρονάδα φούρνου ΨΑΡΙΑ Ψάρια πλακί στο φούρνο Ψάρι στην κατσαρόλα Τσιπούρα αχνιστή πάνω σε λάχανο Σαρδέλες στο φούρνο Σολομός στο γκριλ ΛΑΔΕΡΑ ΚΑΙ ΝΗΣΤΙΣΙΜΑ Φασολάκια με ντομάτα Πατάτες γιαχνί Σπανακόρυζο Ο φιστικωμένος αρακάς Μπριάμι Γήινη σούπα ΓΛΥΚΑ Χαλβάς σιμιγδαλένιος Απλό σπιτικό κέικ Παγωτό μπανάνας Μους σοκολάτας Βρωμομπίσκοτα Γρήγορο μηλογλυκό Μελομακάρονα Ευχαριστήρια Βιογραφικό Μουσικομαγειρέματα Η Κατσαρόλα της Αγάπης
ΕΙΣΑΓΩΓΗ Στης «ακρίβειας τον καιρό», όπως λέει και το παλιό τραγούδι, όταν η οικονομική κρίση απειλεί να αλλάξει ριζικά τις συνήθειες και τον τρόπο της ζωής μας, η αναθεώρηση του ατομικού και του οικογενειακού προϋπολογισμού, σε όλους τους τομείς, αποτελεί επιτακτική ανάγκη. Αργά ή γρήγορα, όπως όλα δείχνουν, θα κληθείς να «σφίξεις το ζωνάρι», γι αυτό καλό είναι να αρχίσεις να προετοιμάζεσαι καταστρώνοντας το δικό σου «επιτελικό σχέδιο» για την αντιμετώπιση των συνεπειών, που εναποθέτει η διεθνής οικονομική ύφεση στο κατώφλι του σπιτιού μας και στον πάγκο της κουζίνας μας. Αν και το κόστος της καθημερινής μας διατροφής δεν καλύπτει συνήθως μεγάλο κομμάτι του συνολικού μας προϋπολογισμού, ωστόσο αποτελεί έξοδο πρωταρχικό και ανελαστικό. Δεν γίνεται να μην τρώμε, γι αυτό και πρέπει να ξοδεύουμε για να τρώμε. Μήπως, όμως, υπάρχει τρόπος να τρώμε όχι απλώς φτηνότερα αλλά και καλύτερα; Μήπως τώρα, που τα πάντα ακριβαίνουν επικίνδυνα, μπορείς να εξοικονομήσεις, με τρόπο έξυπνο, αρκετά ευρώ χωρίς να υποβαθμίσεις την ποιότητα τηςδιατροφής σου; Μήπως ο «μπαμπούλας» της οικονομικής κρίσης σε προκαλεί, πέρα από τα άλλα μέτρα που πρέπει να πάρεις για να τον αντιμετωπίσεις, να αλλάξεις τις κακές διατροφικές σου συνήθεις βελτιώνοντας την υγεία και ανακουφίζοντας την τσέπη σου; Πιστεύω ότι η απάντηση σε όλα αυτά τα καθόλου ρητορικά, αλλά καίρια και επίκαιρα, ερωτήματα είναι, χωρίς δισταγμό, «Ναι!». Με αυτό το βιβλίο θα πειστείς, ότι μπορείς κι ότι αξίζει τον κόπο να προσπαθήσεις να βάλεις τάξη στην «οικονομία της κουζίνας σου». Δεν θα βρεις ανούσιες και ανεφάρμοστες θεωρίες αλλά αληθινές πρακτικές και εύκολες συνταγές που όπως βοήθησαν εμένα να γλιτώσω χρήματα, θα βοηθήσουν και εσένα. Το ζήτημα της φτηνότερης και καλύτερης διατροφής με απασχόλησε αρκετές φορές στη ζωή μου και η επιτυχημένη του αντιμετώπιση διαμόρφωσε, σε μεγάλο βαθμό, τη σημερινή μου «διατροφική φιλοσοφία». Στο πρώτο μέρος του βιβλίου θα διαβάσεις την φιλοσοφία της μαγειρικής οικονομίας και θα διαβάσεις τις προσωπικές μου εμπειρίες προσκοπικής και φοιτητικής διατροφής. Θα μάθεις πώς το φθηνό φαγητό δεν είναι πάντα «οικονομικό» και πως το οικονο 8
μικό φαγητό δεν είναι απαραίτητα φθηνό. Θα αντιληφθείς πως η κρίση στην κουζίνα έχει και τις καλές τις πλευρές και θα αναγνωρίσεις ότι το οικονομικό φαγητό πρέπει να είναι και υγιεινό και οικολογικό, να συμβάλει δηλαδή στη διατήρηση και τη βελτίωση της υγείας μας αλλά και της υγείας του πλανήτη. Θα διαπιστώσεις γιατί το ακριβό συμφέρει περισσότερο και πως η ποσότητα βλάπτει σοβαρά την υγεία.θα διαβάσεις πόσο πολύ μας επηρεάζει το «κατοχικό σύνδρομο» και τι είναι αυτό για το οποίο όλοι μας πεινάμε περισσότερο από κάθε άλλο. Στο τέλος του πρώτου μέρους θα μάθεις την ιστορία πίσω από το γουρουνάκι του εξωφύλλου και θα διαβάσεις γιατί είναι εξίσου σημαντικό να κάνεις οικονομία στην οικονομία. Με όλη αυτήν την μαγειρική φιλοσοφία είμαι σίγουρος ότι θα μπεις στο κλίμα για να διαβάσεις και να εφαρμόσεις τις οδηγίες του δεύτερου μέρους. Το δεύτερο μέρος του βιβλίου περιέχει πρακτικές συμβουλές που μπορούν να βοηθήσουν όλους όσους θέλουν ή χρειάζονται να γλιτώσουν χρήματα από το διατροφικό τους κουμπαρά. Η οικονομία στην κουζίνα δεν εξαρτάται μόνο από τα ψώνια αλλά και από τον τρόπο προετοιμασίας, μαγειρέματος, συντήρησης και οργάνωσης των γευμάτων. Οι ιδέες και πληροφορίες που είναι αποτέλεσμα μακρόχρονης προσωπικής έρευνας και προσωπικών εμπειριών, αναφέρονται σε όλους αυτούς τους διαφορετικούς τομείς. Θα καταλάβεις πόσο σημαντικό είναι να οργανώνεις τα γεύματά σου και το διατροφικό σου προϋπολογισμό. Θα μάθεις πως μπορείς να γλιτώσεις χρήματα μαγειρεύοντας οικονομικά, αυξάνοντας την διατροφική σου ευφυΐα και μαθαίνοντας κάποιες βασικές μαγειρικές τεχνικές. Θα ανακαλύψεις τρόπους για να ψωνίζεις έξυπνα και προσεκτικά επιλέγοντας προϊόντα εποχικά και τοπικά. Θα αντιληφθείς τη σημασία του να τρως τόσο όσο χρειάζεσαι, εστιάζοντας στην ποιότητα και όχι στην ποσότητα. Θα διαβάσεις πως να συντηρείς σωστά τα τρόφιμα και να χρησιμοποιείς ότι περισσεύει. Θα πειστείς να κουβαλάς μαζί σου κολατσιό και να αποφεύγεις τα έτοιμα σνακ. Θα μάθεις να εκτιμάς το σπιτικό φαγητό και να αναζητάς ευγενικά το «τζάμπα» φαγητό. Θα αναγνωρίσεις πόσο σημαντικό είναι να μαγειρεύεις οικολογικά, κάνοντας οικονομία σε ρεύμα και νερό. Με όλες αυτές τις ανεκτί 9
μητες πληροφορίες είναι σίγουρο ότι θα μπορείς να τρέφεσαι υγιεινά και οικονομικά απολαμβάνοντας την κάθε μπουκιά. Στο τρίτο και τελευταίο μέρος του βιβλίου θα βρεις συνταγές μαγειρικής οικονομίας. Συνδυάζοντας αυτές τις συνταγές με τις συμβουλές που προηγήθηκαν, μπορείς να εξοικονομήσεις χρήματα και να τραφείς εξυπνότερα. Σε αυτό συμβάλουν οι πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται αλλά και ο τρόπος μαγειρέματος. Για παράδειγμα, τα φαγητά με ένα σκεύος είναι ιδιαίτερα οικονομικά από θέμα ενέργειας και χρόνου. Η εποχή που θα επιλέξεις να μαγειρέψεις κάτι επηρεάζει το πόσο θα κοστίσει, γιατί πολλές συνταγές περιέχουν εποχικά προϊόντα όπως λαχανικά. Υπάρχουν επίσης συνταγές με πρωτότυπους και εναλλακτικούς τρόπους χρήσης κάποιων φρέσκων τροφών που ανά εποχή υπάρχουν σε αφθονία, όπως ντομάτες και λάχανο. Θα βρεις συνταγές για αβγά, πίτες, ντιπ και σάλτσες, σαλάτες, όσπρια, κρέας, κοτόπουλο, ψάρι, ζυμαρικά, νηστίσιμα, λαδερά και γλυκά. Όλες οι συνταγές ακολουθούν κάποιες από τις βασικές αρχές μαγειρικής οικονομίας και βασίζουν την αξία τους στο γεγονός ότι μπορείς να τις μαγειρέψεις απλά και εύκολα μόνο σου. Χρησιμοποίησε όλες αυτές τις συνταγές σαν οδηγό. Από εκεί και πέρα ψάξε, κάνε συγκρίσεις, βρες κι άλλες εναλλακτικές και μαγείρεψε κάτι που ταιριάζει στα γούστα σου και είναι οικονομικό, θρεπτικό και νόστιμο. Είμαι σίγουρος πως οι πληροφορίες που θα διαβάσεις και τα πράγματα που θα μάθεις, θα σε βοηθήσουν να γεννήσουν και σε εσένα πολλές ιδέες. Θα περιμένω να ακούσω σχόλια, να διαβάσω παρατηρήσεις και να δω φωτογραφίες από τις συνταγές του βιβλίου που δοκίμασες να μαγειρέψεις. Θα με βρεις στο www.bletsas.gr 10
Η ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Φοιτητική Διατροφική Οικονομία Η προσκοπική μου εμπειρία και οι φυσιολατρικές μου εξορμήσεις μου έμαθαν πολλά Όπως αποδείχτηκε όμως τελικά μου έμαθαν, απλώς, τα στοιχειώδη. Γιατί ακολούθησε η συστηματική μου εξειδίκευση στην υπόθεση «Καλό και φτηνό φαγητό», μόλις ξενιτεύτηκα για να σπουδάσω στην Αγγλία. Εκεί όπου, παράλληλα με το Master που απέκτησα σπουδάζοντας μηχανικός Δικτύων στις αίθουσες διδασκαλίας, αυτό-αναγορεύτηκα σε Διδάκτορα Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Κουζίνας. Στην αρχή της φοιτητικής μου ζωής έκανα αιματηρές οικονομίες για να πηγαίνω σε συναυλίες και να κάνω ταξίδια, ενώ έφαγα τόνους ζυμαρικών άθλιας ποιότητας για να αγοράσω την πρώτη μου ηλεκτρική κιθάρα που τη διάλεξα κόκκινη για να μου θυμίζει το κέτσαπ που αναγκάστηκα να καταναλώσω για να την αποκτήσω. Έτσι έμαθα να εξοικονομώ ακόμα και μια πένα, περικόπτοντας στο έπακρο τις δαπάνες του φαγητού, παραγνώρισα όμως ασυλλόγιστα τις επιπτώσεις στην υγεία μου. Κάποτε όμως, ευτυχώς έγκαιρα, άρχισα να καταλαβαίνω πως αυτή η τακτική μπορεί να μου προκαλέσει σοβαρά προβλήματα. Θυμήθηκα τότε τα «μαθήματα» που μου είχαν δώσει οι προσκοπικές μου εξορμήσεις και αποφάσισα, τελεσίδικα, ότι η οικονομία στο φαγητό μπορεί να είναι ακίνδυνη και επωφελής μόνο αν καταφέρνει να συνδυάσει το φτηνό με το υγιεινό. Όταν οι επιλογές μας οδηγούνται μόνο από τη σχέση ποσότητας/τιμής, οι επιπτώσεις στην υγεία είναι ανησυχητικά αρνητικές σε όλους τους τομείς. Αντιθέτως, όταν ρίχνεις το βάρος στην ποιότητα του φαγητού, τη διατροφική σου εκπαίδευση και την μαγειρική, μπορείς να τραφείς πιο υγιεινά, οικονομικά και έξυπνα. Τρίτο μάθημα: Δεν υπάρχει τίποτα πιο «ακριβό» από το ανθυγιεινό φαγητό. 14
Το ακριβό συμφέρει Δε χωράει αμφιβολία ότι το «καλό» φαγητό που ξεχωρίζει για την ποιότητα, τη θρεπτική του αξία και την όμορφη γεύση του κοστίζει περισσότερο, καθώς έχει παραχθεί με καλύτερα υλικά, περισσότερη προσοχή και κάτω από προσεγμένες συνθήκες. Δυστυχώς το φαγητό αυτό, που αποτελεί εγγύηση για μια σωστή διατροφή, δεν είναι προσιτό σε όλους. Κάποιοι δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να το «πληρώσουν» αλλά πιστεύω ότι όσοι μπορούμε να εμπλουτίσουμε τη διατροφή μας με το «ακριβό» αλλά «καλό» φαγητό, πρέπει με κάθε θυσία να το κάνουμε Ας κόψουμε τα έξοδα από άλλα πράγματα όπως τσιγάρα, ποτά και καφέδες και ας προσέξουμε λίγο περισσότερο το τι επιλέγουμε να φάμε. Όχι μόνο για τη δική μας υγεία και προσωπική ευεξία, αλλά και για την «υγεία» των ανθρώπων που το παράγουν, την «υγεία» του πλανήτη και την «υγεία» της διατροφικής μας κουλτούρας. Το να ξοδέψεις κάτι παραπάνω για την τροφή σου είναι μία επένδυση που εξαργυρώνεται μακροπρόθεσμα. Η καλύτερη διατροφή εξασφαλίζει καλύτερη υγεία και μειώνει τις μελλοντικές δαπάνες για νοσήλια και φάρμακα!... Όμως και άμεση ανταπόδοση προσφέρει: Καλύτερη διάθεση, φυσική κατάσταση και ποιότητα ζωής. Εφόδια που σε βοηθούν να αυξήσεις την παραγωγικότητα σου και να γίνεις πιο αποδοτικός, εξοικονομώντας χρόνο! Ελεύθερο χρόνο για να παίξεις, να κάνεις σπορ, να δημιουργήσεις, να ψυχαγωγηθείς κι όχι για να τρέξεις στο κρεβάτι επειδή νοιώθεις κουρασμένος. Το φαγητό είναι επένδυση 30
Η ΑΙΤΙΑ Το κατοχικό σύνδρομο Πολύς κόσμος δυσκολεύεται να σταματήσει να τρώει, όσο υπάρχει φαγητό μπροστά του. Γιατί μας συμβαίνει αυτό; Ίσως, γιατί έχουμε χάσει την ικανότητα να «ακούμε» το στομάχι μας που γεμίζει κι έχουμε μάθει να εμπιστευόμαστε το πιάτο μας που αδειάζει Ίσως πάλι γιατί, στην Ελλάδα, οι ρίζες του προ βλήματος βρίσκονται στα παιδικά μας χρόνια, όταν η μαμά και κυρίως η γιαγιά μας, μας μάλωναν αν αφήναμε λίγο φαγητό στο πιάτο «Μην αφήσεις μπουκιά! Στην Κατοχή εμείς» Εντολή που τελικά σε ανάγκαζε, για ν αποφύγεις τη γκρίνια, να μπουκωθείς με περισσότερο άχρηστο φαΐ όσο κι αν «φώναζε» ο οργανισμός σου περί του αντιθέτου! Δεν είναι μόνο δική μου άποψη αυτό Πολλοί νέοι με τους οποίους κουβεντιάζω, επιβεβαιώνουν ότι όντως υπάρχει ένα διατροφικό χάσμα γενεών! Δε λέω, στα χρόνια της Κατοχής κάθε μπουκιά ήταν χρυσάφι. Όμως, σήμερα, στο δυτικό κόσμο, οι φθηνές, ανθυγιεινές τροφές αφθονούν τόσο που αμφιβάλω αν κανείς νοιώθει, κυριολεκτικά, πείνα. Σήμερα, η πραγματική στέρηση εντοπίζεται αλλού: στη χαμηλή διατροφική αξία του «φθηνού» φαγητού που, συνήθως, καταναλώνουμε. Το πιο «πεταμένο» φαγητό είναι το παραπάνω που θα φάμε χωρίς να έχουμε ανάγκη 33
Γιατί εντέλει πεινάμε; Πολλές φορές μας λείπει κάτι που δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε και το αναζητάμε άστοχα στο φαγητό. Δεν μας λείπει ενέργεια γιατί με την καθιστική ζωή που κάνουμε οι θερμίδες που παίρνουμε από το φαγητό είναι υπεραρκετές. Τις περισσότερες φορές μας λείπουν άλλα πράγματα. Μπορεί να διψάμε αλλά να νομίζουμε ότι πεινάμε Μπορεί να μας λείπει κάποια βιταμίνη ή κάποιο θρεπτικό συστατικό Το σίγουρο είναι ότι δεν είναι εύκολο να εκπαιδεύσουμε τον εαυτό μας να μας υποδεικνύει ξεκάθαρα τι χρειάζεται κάθε φορά το σώμα μας. Άλλωστε, η έλλειψη που νοιώθουμε μπορεί να είναι ψυχολογική και να βρίσκουμε διέξοδο στο φαγητό. Ίσως μας λείπει χαρά ή ίσως νιώθουμε φοβισμένοι και αδύναμοι να αντιμετωπίσουμε μια δύσκολη κατάσταση. Τότε ο οργανισμός στέλνει μηνύματα που εμείς τα μεταφράζουμε λανθασμένα ως «πείνα» και καταφεύγουμε γρήγορα σε μια σοκολάτα για να λύσουμε το πρόβλημά μας. Εκτός αυτού, όταν ήμασταν μικροί είχαμε συνδέσει τις ωραίες μας στιγμές με γλυκά, τούρτες και ζαχαρωτά που μας προσέφεραν ως επιβράβευση και έτσι καταλήγουμε να αναζητάμε κάτι γλυκό για να νοιώσουμε καλύτερα Τελικά, όμως, αυτό που ίσως μας λείπει περισσότερο απ όλα είναι η αγάπη. Δεν είναι υπερβολικό, κι ας ακούγεται! Ο κόσμος, όντως, πεινά Πεινάει όμως για αγάπη Δυστυχώς, αντί να την αναζητήσει καταφεύγει στο φαγητό και, φυσικά, δε χορταίνει. Πώς, όμως, μπορείς να βρεις και να χορτάσεις αγάπη; Η απάντηση είναι απλή: Δίνοντας αγάπη! Ότι θέλεις να αποκτήσεις πρέπει πρώτα να το προσφέρεις απλόχερα, χωρίς αντάλλαγμα. Και αν κάποιοι νοιώθουν πως δεν έχουν αποθέματα, ας δώσουν ότι έχουν! Όσο λίγο και αν είναι, θα τους επιστραφεί στο πολλαπλάσιο! Δώστε αγάπη, λοιπόν, για να χορτάσετε αγάπη. Τζάμπα είναι! Θα έχετε σίγουρα ένα μεγάλο, παράπλευρο όφελος: Θα περιορίσετε δραστικά τις άσκοπες επισκέψεις στο ψυγείο σας και θα γλιτώσετε χρήματα στο λογαριασμό του σούπερ μάρκετ. 34
Το γουρουνάκι στο εξώφυλλο Το ψητό γουρουνάκι του εξωφύλλου συμβολίζει τα μαθήματα «μαγειρικής οικονομίας» που έχουν να μας διδάξουν οι παραδοσιακές διατροφικές συνήθειες των παλαιών. Σήμερα, λίγοι πια θυμούνται ότι το χοιρινό διετέλεσε, κατά παράδοση, το επίσημο γιορτινό φαγητό των Χριστουγέννων. Κι όμως, μέχρι τη δεκαετία του 40, ολόκληρη η Ελλάδα, στις 25 Δεκεμβρίου, είχε μπροστά της ένα ψητό γουρουνάκι. Αυτή η στιγμή ήταν η κορύφωση της «γουρουνοχαράς», μιας εθιμικής «ιεροτελεστίας» που συνοδευόταν από τριήμερο τρικούβερτο γλέντι κατά την οποία θυσιαζόταν το μονάκριβο γουρουνάκι κάθε οικογένειας, το οποίο μεγάλωνε όλο το χρόνο ανύποπτο για τη μοίρα που του επιφύλασσαν οι γιορτές. Η «γουρουνοχαρά», πέρα από τη γιορτινή της διάσταση, ήταν και μια έμπρακτη εφαρμογή του πνεύματος «μαγειρικής οικονομίας» που εξέφραζε την εμπειρική σοφία αιώνων το οποίο, αν το εφαρμόζαμε στις μέρες μας, θα μπορούσε ίσως να βοηθήσει την ταλαίπωρη σύγχρονη οικονομία να σταθεί στα πόδια της. Έμβλημά του, θα μπορούσε να είναι η γνωστή προτροπή «Μην πετάξεις τίποτα!» Έτσι είναι! Τώρα πετάμε τεράστιες ποσότητες φαγητού, ενώ εκείνα τα χρόνια τα πάντα αξιοποιούνταν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο. Το ψαχνό τρωγόταν στο γιορτινό τραπέζι μαγειρεμένο σε πολλές παραλλαγές, σύμφωνα με αμέτρητες συνταγές Μέρη του ζώου γίνονταν λουκάνικα. Λουκάνικα αληθινά! Χωρίς χημικά συντηρητικά, με άφθονα μπαχαρικά που «καπνίζονταν» με τη φυσική πατροπαράδοτη μέθοδο, ώστε να διατηρηθούν για μεγάλο χρονικό διάστημα και να νοστιμέψουν, σε μικρές ποσότητες, τα φαγητά ή να συνοδέψουν απλές συνταγές βασισμένες στο ρύζι και τα ζυμαρικά Άλλα μέρη του ζώου, πάλι, γίνονταν σούπα συνήθως «πατσάς» με κεφαλάκι και πόδια, ενώ τα σκληρά μέρη του ψαχνού μετατρέπονταν σε κιμά ή χρησίμευαν σε κάποιο μαγειρευτό φαγητό. Τέλος, το λίπος του χοιρινού, το γνωστό μας «λαρδί», φυλασσόταν ξεχωριστά για να χρησιμοποιηθεί στις συνταγές που το απαιτούσαν. Ένα ζώο αρκούσε για να τραφεί μια οικογένεια για πολύ καιρό. Μη ξεχνάτε ότι ο 35
κόσμος, τότε, δεν έτρωγε κάθε μέρα κρέας. Αυτή η κατάχρηση αποτελεί σύγχρονη συνήθεια. Τότε τους έφτανε «λίγο και καλό». Το χρησιμοποιούσαν για να νοστιμίζουν τα φαγητά πλούσια σε υδατάνθρακες, όπως δημητριακά και όσπρια. Τα λουκάνικα, πάλι, δεν τα τρώγανε για χόρταση, γι αυτό μπορούσαν να τους φτάσουν ακόμα και για έναν ολόκληρο χρόνο. Προσθέτανε μερικά κομμάτια τους μέσα σε άλλα φαγητά, όπως φασολάδα ή πατάτες γιαχνί, κι αυτά ήταν αρκετά για να δώσουν πλούσια γεύση και δυνατό άρωμα. Η οικονομία στην κατανάλωση κρέατος εκείνη την εποχή, μια άλλη συνήθεια βασισμένη στην εμπειρική σοφία των αγροτικών κοινωνιών, εξασφάλιζε και την αναγκαία διατροφική ισορροπία, απομακρύνοντας τις παρενέργειες της υπερκατανάλωσης. που αποτελεί προϋπόθεση για να καταναλώσουμε. Το γουρούνι καταβροχθίζει τα πάντα, γι αυτό αν το ταΐζουμε σκουπίδια, θα τα φάμε και εμείς όταν το καταβροχθίσουμε με τη σειρά μας. Γι αυτό πρέπει να είναι κα-λοαναθρεμμένο και καλοταϊσμένο, για να χαρούμε το νόστιμο κρέας του μαγειρεμένο σύμφωνα με τις αμέτρητες συνταγές που υπάρχουν. Στις μέρες μας λοιπόν, όταν η κατάσταση της οικονομίας αρχίζει να δημιουργεί προβλήματα σε όλους, η σοφία των «παλαιών» μπορεί να αποδειχθεί πολύ χρήσιμη για εμάς τους νεότερους! Μοιάζει καλή ιδέα να γυρίσουμε στις συνήθειες των προγόνων μας, να ενσωματώσουμε στην καθημερινότητα μας τις πρα-κτικές μαγειρικής οικονομίας και να ακολουθήσουμε ένα νόστιμο, υγιεινό και οικονομικό τρόπο διατροφής. Γιατί πρέπει να το τονίσουμε είναι αλήθεια ότι το χοιρινό σε μεγάλες ποσότητες, αν πλούσιο σε βιταμίνες του συμπλέγματος Β, σε σίδηρο και σε πρωτεΐνες, λόγω του κορεσμένου λίπους του είναι ιδιαίτερα βλαβερό. Γι αυτό πρέπει να τρώγεται λίγο και «καλό», δηλαδή καθαρό, κάτι 36
ΟΔΗΓΙΕΣ ΔΙΑΤΡΟΦΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Οι 4 βασικές αρχές της μαγειρικής οικονομίας Τρώγε σοφά: Βάσισε τη διατροφή σου σε οικονομικές και θρεπτικές τροφές, όπως τα δημητριακά, τα όσπρια, το ρύζι, τα λαχανικά και τους καρπούς. Έχε το κρέας, το ψάρι, τα πουλερικά και τα γαλακτοκομικά ως συνοδευτικό στο γεύμα σου και απέφευγε τη μεγάλη κατανάλωση τους. Στη μακαρονάδα, το ρύζι, τις πατάτες και το ψωμί πρόσθεσε μικρή ποσότητα ζωικής τροφής αντί να κάνεις το αντίθετο. Ακολούθησε τη σοφή πρακτική πολλών λαών και θα τρέφεσαι και πιο οικονομικά, και πιο υγιεινά αλλά και πιο οικολογικά. Τρώγε υγιεινά: Τροφές όπως τα εποχικά λαχανικά, τα φρούτα, τα όσπρια, τα δημητριακά, το ακατέργαστο ρύζι και τα ζυμαρικά ολικής είναι και θρεπτικά και υγιεινά. Τρώγοντας υγιεινά και ισορροπημένα γεύματα, θα συμβάλλεις στο να γίνει πιο υγιής και ο οικονομικός σου προϋπολογισμός εξοικονομώντας χρήματα από ιατρούς, φάρμακα και συμπληρώματα διατροφής. Τρώγε αληθινά: Τα αληθινά φαγητά, στη φυσική τους μορφή είναι πιο φθηνά από τα αντίστοιχα επεξεργασμένα και πακεταρισμένα. Όταν μαγειρεύεις έχει τον απόλυτο έλεγχο. Αν φτιάξεις σάλτσα από καλοκαιρινές ντομάτες, ψήσεις κοτόπουλο αντί για κοτομπουκιές, πλάσεις κουλουράκια ή πλύνεις και κόψεις μόνος σαλάτα θα γλιτώσεις αρκετά χρήματα και θα τραφείς πιο υγιεινά. Τρώγε λιγότερο: Οι περισσότεροι τρώμε περισσότερο από όσο πραγματικά χρειαζόμαστε κάτι που ισοδυναμεί με σημαντική σπατάλη. Όταν τρώμε παρα-πάνω βάζουμε κιλά και ξοδεύουμε άσκοπα χρήματά που θα μπορούσαμε να επενδύσουμε σε καλύτερη ποιότητα. 39
Ο ΔΕΚΑΛΟΓΟΣ ΤΗΣ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ 1 Μάθε να μαγειρεύεις και αύξησε τη διατροφική σου ευφυΐα. 2 Οργάνωσε τα γεύματά σου και το διατροφικό σου προϋπολογισμό. 3 Μαγείρευε οικονομικά και περιόρισε τις σπατάλες. 4 Ψώνιζε έξυπνα επιλέγοντας προϊόντα εποχικά και τοπικά. 5 Τρώγε λιγότερο, εστιάζοντας σε ποιότητα και όχι σε ποσότητα. 6 Συντήρησε σωστά και χρησιμοποίησε ότι περισσεύει. 7 Κουβάλα κολατσιό και απόφυγε τα έτοιμα σνακ. 8 Τρώγε έξω επιλεκτικά και αναζήτησε ευγενικά το «τζάμπα» φαγητό. 9 Μαγείρευε οικολογικά, κάνοντας οικονομία σε ρεύμα και νερό. 10 Φτιάξε κήπο, καλλιέργησε τρόφιμα, και φάε «όλο-δικό» σου φαγητό. 40
9 ΤΡΟΠΟΙ ΓΙΑ ΝΑ ΑΠΟΣΒΕΣΕΙΣ το κόστος του βιβλίου Οι παρακάτω εννέα συμβουλές μπορούν να σε βοηθήσουν να γλιτώσεις μέχρι και 50 ευρώ την εβδομάδα ανάλογα με το βαθμό που μέχρι τώρα εφαρμόζεις τις αρχές της μαγειρικής οικονομίας στην ζωή σου. Μπορεί χρησιμοποιώντας κάποιες από αυτές να «έβγαλες» τα χρήματα για να αποκτήσεις αυτό το βιβλίο. Αν το βιβλίο ήταν δώρο, διάλεξε δύο από τις παρακάτω συμβουλές και εξοικονόμησε άμεσα κάποια χρήματα για να ανταποδώσεις το δώρο που σου έκαναν. Ένας ακόμα τρόπος για να εκφράσεις την ευγνωμοσύνη σου είναι να χρησιμοποιήσεις τα χρήματα που θα γλιτώσεις για να κάνεις δώρο ένα αντίτυπο αυτού του βιβλίου σε κάποιον άλλο φίλο. 1. Φάε πρωινό στο σπίτι και πιες καφέ ή τσάι που θα φτιάξεις εσύ. 2. Ετοίμασε από το σπίτι το δικό σου οικονομικό κολατσιό. 3. Ψώνισε μόνο φρούτα και λαχανικά εποχής. 4. Φάε ένα οικονομικό σνακ όπως μπανάνα, φρούτο εποχής ή καρύδια. 5. Κάνε υπομονή, κρατήσου με κάτι ελαφρύ και φάε γεύμα σπίτι. 6. Μαγείρεψε ένα οικονομικό φαγητό ή φάε κάτι που σου έχει περισσέψει. 7. Νήστεψε 3 μέρες την εβδομάδα τρώγοντας μόνο φυτικές τροφές. 8. Φάε στη μαμά, στη γιαγιά ή στην φοιτητική εστία. 9. Επέλεξε μία μέρα της εβδομάδας και φάε μόνο τότε έξω.. 41
ΨΩΝΙΑ Πάρε μόνο ότι θα φας: Αγόρασε μόνο ότι θα φας πριν χαλάσει. Η μεγαλύτερη σπατάλη είναι το πεταμένο και χαλασμένο φαγητό. Βρες τρόπους να χρησιμοποιείς ότι περισσεύει, ακόμα και αν αυτό σημαίνει να ταΐζεις τις γάτες της γειτονιάς. Ακολούθησε τον κανόνα 80/20: Επωφελούμαστε κατά 80% μόνο από το 20% των αγορών μας. Σκέψου τι τρως περισσότερο και επέλεξε αυτά τα προϊόντα να είναι όσο το δυνατό καλύτερης ποιότητας. Μην αγοράζεις διπλά: Να θυμάσαι και να τσεκάρεις τι υπάρχει στο ντουλάπι σου, έτσι ώστε να μην αγοράζεις τα ίδια τρόφιμα χωρίς λόγο. Προϊόντα χωρίς μάρκα: Τα προϊόντα με ετικέτα του σούπερ μάρκετ είναι πιο οικονομικά από τα επώνυμα και συνήθως η διαφορά στην ποιότητα δεν δικαιολογεί τη διαφορά στην τιμή. Σε πολλές περιπτώσεις μάλιστα, είναι ακριβώς τα ίδια. Τα άλλα όμως κοστίζουν περισσότερο επειδή περιλαμβάνουν το κόστος της διαφήμισης και το κέρδος της εταιρίας. Αν διαβάσεις προσεκτικά τις ετικέτες μπορείς να δεις που παράγεται το κάθε προϊόν. Κάνε συγκρίσεις και βγάλε τα δικά σου συμπεράσματα. 57
Συσκευασίες Μην αγοράζεις σκουπίδια: Ο καθένας από εμάς παράγει κατά μέσο όρο 300 κιλά σκουπίδια τον χρόνο και 70% αυτών των οικιακών σκουπιδιών αποτελείται από συσκευασίες τροφίμων. Πριν ακόμα σκεφτείς την ανακύκλωση, φρόντισε να μειώσεις τα σκουπίδια που δημιουργείς. Μείωσε τις συσκευασίες: Το κόστος της συσκευασίας των τροφίμων είναι κρυμμένη στην τιμή που πληρώνεις. Περίπου 7% από το κόστος ενός αναψυκτικού είναι για το κουτάκι. Απόφυγε πακεταρισμένα σνακ, συσκευασμένα φρούτα-λαχανικά, γλυκά εμπορίου και σάντουιτς σε πλαστικές συσκευασίες. Μην αγοράζεις τρόφιμα σε μεμονωμένα σακουλάκια και ατομικές συσκευασίες. Προτίμησε τα χύμα προϊόντα που αγοράζεις και βάζεις σε δικά σου δοχεία. Προτίμησε οικολογικές συσκευασίες: Προτίμησε προϊόντα σε βιοδιασπώμενη ή ανακυκλώσιμη συσκευασία και επιβράβευσε με αυτόν τον τρόπο τις εταιρίες με οικολογική πολιτική. Ο καθένας την σακούλα του: Ξέχνα τις σακούλες μίας χρήσης. Χρησιμοποίησε πάνινες τσάντες πολλαπλών χρήσεων στα ψώνια και χρησιμοποιήστε πολλές φορές τις πλαστικές. Τζάμπα σακούλες δεν υπάρχουν. Εκεί που δίνουν δωρεάν σακούλες έχουν συμπεριλάβει το κόστος στις τιμές των προϊόντων. Αγόρασε τα ολόκληρα: Προτίμησε ολόκληρο κοτόπουλο που θα κόψεις εσύ ή θα μαγειρέψεις όπως το αγοράσεις. Τα χωριστά κομμάτια είναι πολύ πιο ακριβά. Μπορεί να πληρώσεις περισσότερο για 2 φιλεταρισμένα στήθη από ότι για ολόκληρο το κοτόπουλο. Αν κάποια συνταγή θέλει στήθος κοτόπουλο, αγόρασε ολόκληρο, κόψε το και χρησιμοποίησε τα μέρη του με διαφορετικούς τρόπους. 60
Ψωνίζοντας φρούτα και λαχανικά Εποχικά: Αγόραζε φρούτα και λαχανικά εποχής θα εξοικονομείς χρήματα εάν αγοράζεις ότι βρίσκεται σε μεγαλύτερη διαθεσιμότητα. Για παράδειγμα τα ακτινίδια εισαγωγής εκτός εποχής κοστίζουν μέχρι και 5 φορές περισσότερο από ότι τα ελληνικά όταν αυτά βγαίνουν στην αγορά. Μη φας ντοματοσαλάτα με τη γαλοπούλα τα Χριστούγεννα και ξέχνα για λίγο το μπρόκολο το καλοκαίρι. Αν βαριέσαι να μάθεις απ έξω τις εποχές του κάθε είδους, ψώνιζε από τις λαϊκές, έχουν μόνο εποχικά. Τοπικά: Επέλεγε τοπικά προϊόντα και αγόραζε απευθείας από τους παραγωγούς. Συχνά, τα τοπικά προϊόντα καλλιεργούνται με βιολογικά πρότυπα και έχουν πιο προσιτή τιμή. Αν τα μόνα διαθέσιμα και πιο προσιτά από άποψη τιμής προϊόντα είναι φρέσκα, συμβατικής καλλιέργειας, αγόρασε τα και πλύνε τα καλά πριν τα φας. Λαϊκή αγορά: Προτίμησε λαϊκές όπου μπορείς να βρεις προϊόντα σε καλές τιμές. Στις λαϊκές μπορείς επίσης να παζαρέψεις τις τιμές, ειδικά αν σκοπεύεις να αγοράσεις κάποια σημαντική ποσότητα ή ψωνίζεις το μεσημέρι πριν κλείσουν. Αν κάποιος παραγωγός έχει ποικιλία μπορείς να του κάνεις ένα καλό γενικό λογαριασμό για να σου προσφέρει κάποια έκπτωση. Βρήκες κάτι φθηνό; Πάρε πολύ! Αγόρασε μεγάλες ποσότητες φρέσκων λαχανικών, τα οποία είναι συνήθως πιο φθηνά από τις κονσέρβες ή τα κατεψυγμένα. Μπορεί μετά εσύ να τα καταψύξεις ή να τα διατηρήσεις με άλλο τρόπο. Π.χ. να φτιάξεις σάλτσα ντομάτας και να την βάλεις σε βαζάκια για να έχεις το χειμώνα. Να θυμάσαι πως τα κατεψυγμένα κρύβουν και κόστος ενέργειας που χρησιμοποιεί ο καταψύκτης. Κόψε την σαλάτα σου: Μην αγοράζεις κομμένες ή πλυμένες σαλάτες. Είναι πεταμένα λεφτά για λίγο μόνο κόπο και χρόνο. Προσωπικά θεωρώ πως είναι καλή επιλογή μόνο αν είναι να τη φας επιτόπου, στο γραφείο ή κάπου που δεν έχεις πρόσβαση σε νερό. 63
ΣΥΝΤΑΓΕΣ ΜΑΓΕΙΡΙΚΗΣ ΟΙΚΟΝΟΜΙΑΣ
Χούμους Το χούμους φτιάχνεται λιώνοντας βρασμένα ρεβιθιά. Αν σου έχουν περισσέψει ρεβίθια από άλλη συνταγή μπορείς να τα ξεπλύνεις ή να τα λιώσεις με το ζουμί τους. Σε αυτήν την περίπτωση δεν χρειάζεται να προσθέσεις άλλο λάδι. 1 κούπα ξερά ρεβίθια μουλιασμένα και βρασμένα 1 κουταλιά ταχίνι 1 λιωμένη σκελίδα σκόρδο χυμό από 1 φρέσκο λεμόνι 2 κουταλιές ελαιόλαδο ½ κουταλάκι κοπανισμένο κύμινο ½ κουταλάκι πιπέρι καγιέν λίγο φρεσκοτριμμένο μαύρο πιπέρι 2 κουταλιές ψιλοκομμένο φρέσκο μαϊντανό Αφήνεις τα ρεβίθια να μουλιάσουν σε χλιαρό νερό, ελαφρά αλατισμένο, για 8 ώρες. Τα βράζεις ώσπου να μαλακώσουν. Η ώρα που απαιτείται εξαρτάται από το μέγεθος και την ποιότητα τους. (Μου αρέσει πολύ μαζί με τα ρεβίθια να βράζω και 3 σκελίδες σκόρδο οι οποίες μαλακώνουν και γλυκίζουν). Λιώνεις τα ρεβίθια καλά στο μούλτι με λίγο νερό για να δημιουργηθεί μία παχύρρευστη κρέμα. Βάζεις σε μπολ την κρέμα, το χυμό λεμονιού, το ταχίνι, το σκόρδο, το λάδι, το κύμινο, το καγιέν, και το πιπέρι. Δουλεύεις το μίγμα μέχρι να ενωθούν τα υλικά. Αν το μείγμα είναι πολύ πηκτό, προσθέτεις αργά λίγο ακόμα νερό. Θέλεις το μείγμα να έχει την όψη αλοιφής. Τέλος προσθέτεις το μαϊντανό και ανακατεύεις καλά. Πριν σερβίρεις, περιχύνεις το χούμους με λίγο ελαιόλαδο, γαρνίρεις με φέτες λεμονιού, πασπαλίζεις με πιπέρι καγιέν και στολίζεις με μερικά φύλα μαϊντανού. Το χούμους παίρνει πολύ ωραία γεύση από το δέσιμο των υλικών, αν φυλαχτεί στο ψυγείο λίγες ώρες πριν από το σερβίρισμα. 109
Λαχανοσαλάτα με τριμμένη ντομάτα Μία συνταγή με 2 λαχανικά που δε είναι της ίδιας εποχής. Το λάχανο όμως ακόμα και το καλοκαίρι είναι ένα οικονομικό σαλατικό. Αν έχεις βαρεθεί τη χωριάτικη, αυτή η σαλάτα μπορεί να σου προσφέρει μία ευχάριστη εναλλαγή που προσφέρει την απαραίτητη διατροφική ποικιλία. Η τριμμένη ντομάτα είναι μία εξαιρετική ιδέα για ελαφρύ dressing που κάνει τη σαλάτα ζουμερή και νόστιμη. Το χειμώνα μπορείς να παραλήψεις την ντομάτα και να φτιάξεις τη λαχανοσαλάτα μόνο με λαδόξιδο. 1 μπολ άσπρο λάχανο κομμένο σε λεπτές λωρίδες 1 μπολ κόκκινο λάχανο κομμένο σε λεπτές λωρίδες ½ πιπεριά κέρατο κομμένο σε ροδέλες ½ κρεμμύδι κομμένο σε λεπτές φέτες 2 κουταλιές ψιλοκομμένο άνηθο 1 μεγάλη ντομάτα ½ κουταλάκι αποξηραμένο εστραγκόν ¼ κουταλάκι αλάτι ¼ κουταλάκι πιπέρι 2 κουταλιές ελαιόλαδο 1 κουταλάκια ξίδι βαλσάμικο Κόβεις τα: λάχανο, πιπεριά, κρεμμύδι και άνηθο και τα τοποθετείς σε μπολ σαλάτας. Κόβεις την ντομάτα οριζόντια στη μέση και αφαιρείς τα σποράκια. Τρίβεις τη σάρκα της με τρίφτη και μαζεύεις τη σάλτσα σε ένα μπολ. Προσθέτεις στην τριμμένη ντομάτα το αλάτι, το πιπέρι, το λάδι, το ξίδι και το εστραγκόν. Ανακατεύεις καλά και περιχύνεις τη σαλάτα. Μπορείς να ανακατέψεις και να αφήσεις 20 λεπτά για να μαλακώσει το λάχανο προτού την απολαύσεις. 119